Amsterdamsche
Vieeschhouwerijen
ntjuewi
Amsterdamsche
Vieeschhouwerijen
Versch Hollandsch
Wij leveren uitsluitend 1e kwaliteit
SPAARNWOUDERSTRAAT 69
De Lange Winterin Vroeger Tijd.
DE WINTER NADERT.
if A i- i-E. r-Vv.:->
IN DE BEKENDE
VARKENSVLEESCH
Als BIJZONDERE RECLAME geven wij
3 pond van ons beroemd GEHAKT halfom
half en een half pond van
onze heel fijne
GEKOOKTE WORST voor
DUS ALLEN NAAR DE BEKENDE
PAUL KRUGERSTRAAT 15 - LEIDSCHEVAART 334
Hoe onze voorouders zich vermaakten.
Hoe zouden onze voorouders in den tijd,
dat er bijna geen, of tenminste geen gere
gelde openbare vermakelijkheden bestonden,
in een tijd van primitieve vervoermiddelen,
van slechte verlichting, de lange winteravon
den hebben doorgebracht? Dat is een ge-
dachte, die ons onwillekeurig wel eens door
het hoofd gaat. wanneer we, zooals tegen
woordig, werkelijk niet naar de noodige af
leiding behoeven te zoeken. En dan komen
de meesten waarschijnlijk tot de conclusie,
dat onze dierbare voorouders in den winter
tijd werkelijk geen leven hadden!
We gelooven niet, dat we hen in dit op
zicht al te erg behoeven te beklagen. Zeker,
ze hadden niet de afwisseling in tijdverdrijf,
zooals wij deze kennen, doch zij hadden toch
ook de genoegens van hun tijd En voor hen
gold zeker het spreekwoord: ..Wat niet weet,
wat niet deert." Ze kenden de vermakelijk
heden van onzen tijd niet en daarom had
den zij er ook geen behoefte aan. Bovendien,
over de gelegenheden en de middelen om
zich toen te ontspannen, moet men toch niet
a! te gering denken. Alleen, hün leven speel
de zich meer af binnenshuis, en in sommige
kringen voor de mannen in de herberg.
Weliswaar kenden ze geen bridge, maar
toch hadden zij hun kaartspelen, die in
Italië in het laatst van de dertiende eeuw
bekend waren en vandaar uit in de eerste
helft van de veertiende eeuw naar Spanje,
Frankrijk en Duitschland, en vervolgens ook
naar onze streken werden overgebracht.
Het is hier niet de plaats om uit te weiden
over de beteekenis der verschillende figuren,
doch wel kunnen we zeggen, dat ook de kaar
ten de politieke wisseling der tijden hebben
meegemaakt. Tijdens de Fransche revolutie
werd het koningschap van de kaarten ver
bannen; de vier koningen werden republi-
keinsche wijsgeeren, de vier vrouwen republi-
keinsche deugden, en de vier boeren sans
culottes. In den allereersten tijd werden de
kaarten nog met de hand beschilderd, en
waren dus uit den aard der zaak zeer duur.
Na de uitvinding der boekdrukkunst begon
nen dit Duitschers vooral de kaarten te druk
ken met houten platen, en door de prijs
verlaging konden ze ook komen in handen
yan het volk.
In ons land was in de zestiende eeuw het
kaartspel reeds zóó in alle rangen en stan
den doorgedrongen, dat men het in tal van
Spreekwijzen te pas bracht. Bij een vecht
partij was knuppel of schoppen „troef".
Wanneer een niet al te snuggere een for
tuintje kreeg, dan heette het: „de gekken
krijgen de kaart" Op menig dorp was kaart
spelen in de herberg op Zondagavond dan
Ook het eenige wintervermaak.
Dat dobbelen en wedden onze voorouders
ïn het bloed zat, kan nog blijken uit het
groote aantal gezelschapsspelen, dat uit het
dobbelspel is voortgekomen, en talrijke spe
len, die nu thuis lrooren onder de rubriek
kinderspelen werden in vroeger tijd met
Voorliefde door de ouderen beoefend. Op de
lange winteravonden hielden volwassenen
Zich graag bezig met ganzen- of uilenbord.
Speelden de kinderen om pepernoten, de
ouderen deden het om geld. Dat het hierbij
soms ruw toeging, kunnen wij opmaken uit
het reglement:
„Die de Pot benadeeld, is zijn recht quijt
yan meê te spelen, zo lang dat weêr op
nieuw begonnen wordt, en moet daarenboven
Voor die reis eens zo veel inzetten als de
anderen".
„Die vloekt, of onder het spelen 's Heeren
Naam gebruikt, zal in het geheel van het
spel verstoken zijn."
Vergeten we onder de gezelschapspelen van
Vroeger tijd ook niet het kienspel, dat om
streeks 1620 in Genua werd uitgevonden en
al spoedig in verschillende landen van Euro
pa ingang vond. 1-Iet bestond uit getallen van
één tot negentig. Men zette in op een of
meer getallen, waarvan er telkens vijf ge
trokken werden en kwam men met zijn num
mer ..uit", dan kreeg men 15 maal zijn inzet
en soms nog meer, terug.
Schaken en dammen werden eveneens sterk
beoefend, maar tot de meest geliefde spelen
van vroeger behoorde ongetwijfeld het tik
takken of verkeeren. Het is ons door de Ro
meinen nagelaten, waar het bekend was on
der den naam van lineae of lijnen. We vin
den het spel herhaaldelijk in rekeningen van
de 14e en 15e eeuw vermeld, en eveneens
komt het voor in de ridderromans en in de
werken van de rederijkers van de 16e eeuw.
Tevens blijkt, hier uit. dat. men bij het tik
takspel de dobbelsteenen door een trechter
wierp en dat men er dikwijls bijzondere ta
fels voor had, welke zeer kostbaar waren.
Zonder hiermede een blaam te willen wer
pen op onze voorouders, moeten we toch er
kennen, dat de dobbelspelen sterk verbreid
waren. En Hugo de Groot zegt er dan ook
over:
„Zij maakten deze ondeugd bijna tot een
deugd: zij behandelden den dobbelsteen als
een ernstig zaak. met zulk een roekeloosheid
in wienst- en verlies, dat, wanneer zij zich
reeds van alles ontbloot zagen, zij bij den
uitersten en laatsten worp om de vrijheid
en hunne eigene persoon speelden".
Toen de Spanjaarden in ons land waren,
bleek dan ook, dat zij eveneens door den dob-
belzucht waren aangestoken.
Een genoeglijke tijd voor het huiselijk
leven van den gegoeden burger gaf ook de
slacht. Wanneer de boeren bij het openen der
poorten hun vee de stad hadden ingedreven,
togen een paar uur later de burgers, zoowel
gegoede, als minder gegoede, naar de markt
om een vette os of dito varken te koopen. De
koop werd door vrienden en buren bezichtigd
en allen werden uitgenoodigd op de slacht-
of worstenbroodsavond. Moeder de vrouw
presideerde in de keuken, omringd door
vriendinnen en buurvrouwen, waar allen
zaten worst te stoppen en het geheele perso
neel druk in de weer was voor den worsten
avond. Allen, die nan de slacht hadden deel
genomen. schaarden zich rond het feestmaal,
en dikwijls kunnen we lezen in de brieven
van De Wit, Beverningh en andere staats
lieden, hoe zij door dergelijke, eenvoudige
genoegens, die ook genoegens waren, van
ernstiger bezigheden worden afgehouden.
Wij hebben hier met opzet niet gespro
ken over het wintergenoegen bij uitnemend
heid: het ijsvermaak. Wanneer er ijs was,
(en men beweert Immers altijd, dat de ouder-
wetsche winters zoo streng waren bond de
rasechte Hollander de schaatsen onder of hij
trok er met de slee op uit. De moderne Hol
lander kan nog altijd hetzelfde doen; trou
wens alle wintervermaken, die onze voor
vaderen eenmaal kenden, kan hij eveneens
genieten, maar de tijden zijn veranderd en
wij met hen Doch dat geeft ons nog geen
aanleiding het voorgeslacht te beklagen, dat
veel van het genoeglijke en comfortabele
moest missen. Ze hebben zich in hün tijd
even goed vermaakt als wij in den onze, en
misschien nog wel beter.
W. A. P. SMIT.
Door mijn tuin is de herfst gevaren.
De boomen raken al aardig door hun zo
mertooi heen en het gras gaat bijna geheel
schuil onder een nattige laag geel-bruine
bladeren. Iedere windvlaag voert als in speel-
schen overmoed weer nieuwe hoeveelheden
met zich mee. Af en toe breken een paar vol
hardende zonnestraaltjes door het grauwe
wolkendek heen en dan pralen de boomen
voor een enkel oogenblik in teere herfsttinten.
Ontegenzeggelijk schoon is de natuur in dit
jaargetijde, maar altijd geaccentueerd met
een zweem van weemoedigheid en na den
zonnigen vacantietijd, die achter ons ligt, valt
het afscheid van den zomer dubbel zwaar. De
winter kondigt zich onherroepelijk aan
Maar, nietwaar, wij dienen onder alle om
standigheden optimistisch te blijven en heeft
ook de winter tenslotte niet vele lichtende
kanten? Is de wintertijd niet het tijdperk,
waarin we de intieme sfeer van onze stad en
onzen huiselijken kring meer dan ooit waar-
deeren?
Daar hebben we in de eerste plaats onze
populaire Sint Nicolaas, wiens marsepeinen
en chocoladen attributen nu al in vele win
kels uitgestald liggen en er op wijzen dat
goedheilig man weer bezig is uit zijn asscho
te herrijzen. Nog een korte spanne tijds en
hij zal zijn scepter als vanouds zwaaien.
Sint Nicolaas heeft de crisisjaren met suc
ces doorstaan. Het enthousiasme, waarmede
zijn geboortedag telken jare weer gevierd
wordt, schijnt voor kwade invloeden onvat
baar te zijn en zoo blijft deze dag voor oud en
jong uit alle standen de nationale hoogtijdag
bij uitnemendheid. In den Sint-Nicolaastijd
Deze pagina en de drie
volgende behooren mede
tot het extra bijvoegsel
dat de lezer onder den
titel „Als de winter komt"
hierachter zal aantreffen.
vooral leeren we het goede van den winter
naar waarde prijzen.
De fascineerende lichten van straten en
winkels lokken ons naar bulten. En we gaan
winkelen, de eene met wat minder, de ander
met wat meer op zak, maar iedereen winkel:
en we voelen ons eigenlijk allemaal zoo'n
beetje collega's van elkaar.
Ge komt op straat natuurlijk het grootst0
deel van uw kennissen tegen, die er allen me;
hetzelfde doel op uit zijn getrokken en ge
wisselt ieder moment een glunderen blik van
verstandhouding. Daar duikt ook uw buurman
uit den menschenstroom op. Ge groet en hij
maakt aanstalten om deze beleefdheid op de
zelfde wijze te beantwoorden. Maar het lukt
niet, want onder zijn eenen arm klemt hij
krampachtig een overbelaste actetasch en
met den andere houdt hij met moeite een
monstrueus pakket in bedwang, waarvan ge
den inhoud tevergeefs gist. Hij tracht door
een sneile beweging van zijn eenen onderarm
zijn hoed te bereiken, maar halverwege moet
hij zijn poging opgeven om erger te voorko
men en tenslotte zoekt hij zijn toevlucht tot
zijn mimische capaciteiten teneinde u het
moeilijke van de situatie nader uiteen te zet
ten. Dewelk hulpmiddel overigens overbodig is
aangezien ge de onvermijdelijkheid dezer
situatie vooruit gevoeld had.
Vervolgens ontmoet ge uw besten vriend,
die in het geheel geen teeken van herkenning
geeft, hetgeen niet te verwonderen is, want
het uitzicht wordt hem totaal benomen door
een angstwekkende stapel pakjes die alle
virtuositeit van hem eischt om zich zonder
incidenten een weg door het verkeer te ba
nen. Van 's mans habitus valt nagenoeg niets
meer te ontdekken en het is dan ook slechts
aan het grijze slappe hoedje met het groene
lint, dat ge uw kameraad hebt herkend. In
gedachten smeedt ge reeds een snood plan om
hem met Sinterklaasavond eens stevig „op d~
kast" te zetten, totdat ge met niet geringe
ontsteltenis den groeienden omvang van uw
eigen inkoopen ontwaart en ijlings besluit een
ander grapje uit te denken.
Ja, laten we ons verheugen op de vele pret
tige dingen die de winter biedt Nauwelijks
is het uitbundige feest van den heiligen Ni
colaas achter den rug of de winkels sieren
zich met groen en wit voor de naderende
Kerstdagen. De donkere dagen voor Kerst
mis. In onze woningen zuhen we het trachten
des te lichter te maken en ov.er onze stad zul
len we niet te klagen hebben. Want de Haar-
lemsche winkeliers hebben er slag van hun
étalages smaakvol en aantrekkelijk in te rich
ten. We behoeven waarlijk niet naar andere
steden te gaan om er de gezelligheid te
zoeken.
Laten we ons blijmoedig in den winkelen
den'menschenstroom begeven en tevreden
'zijn.
J. H, V.
Vqor Lucullus zijn alle seizoenen schoon.
i
Zi-li
REUZEN AFSLAG
VAN EERSTE KWALITEIT
FIJNE ROSBIEF 50 ct p. pd.
3 pond voor HO cent
MALSCHE BIEFSTUK en HAAS 60 ct p. pd-
MOOIE BRAADSTUKJES 45 ct p. pd
3 pond voor 125 cent
RIBSTUK, kort model 40 ct p. pd
3 pond voor 1IK) cent
RIBLAPPEN, kort model 40 ct p. pd
3 pond voor 100 cent
DOORREGEN RIBLAPPEN 35 ct p. pd.
3 pond voor 90 cent
VET KALFSVLEESCH
KALFS CARBONADE25 ct. p. pd.
KALFS LAPPEN 40 ct. p. pd
3 pond voor 100 cent
KALFS FRICANDEAU 50 ct. p. pd
3.pond voor 125 cent
KALFS BIEFSTUK 60 ct. p. pd.
KALFS OESTERS 80 ct. p. pd.
KALFS POULET cn
KALFS GEHAKT 30 ct. P. pd.
RECLAME LAPPEN 30 ct. p. pd.
3 pond voor 85 cent
STAARTSTUK of LENDE 45 ct. p. pd.
3 pond voor 125 cent
ROLLADES 40 ct. p. pd.
3 pond voor 100 cent
KLAPSTUK en BORST30 ct. p. Pd.
3 pond voor 85 cent
OSSENGEHAKT 25 ct. p. pd.
3 pond voor 60 cent
(zonder belasting)
KARBONADE
MAGERE HAMLAPPEN
FRICANDEAU
VARKENS ROLLADE.
DOORREGEN LAPPEN
KRABBETJES en PLATTE
RIBBEN
MAGER ROOKSPEK
VET ROOKSPEK
SAUCIJSJES
3 pond
heel mager
r- pd.
5 cent
P. pd.
25 cent
50 ct. P. pd.
50 ct. p. pd.
25 ct. p. pd.
45 ct.
•oor i:
30 ct.
.10 ct.
p. Pd.
p. pd.
p. pd
p. pd.
VOOR DE SOEP:
KALFSVLEESCHBEENEN 10 ct. p. pd.
3 pond voor 25 cent
Idem met veel vlcesch 15 ct. p. pd
3 pond voor 35 cent
OSSENVLEESCHBEENEN 10 ct. p. pd.
3 pond voor 25 cent
Idem met veel vlcesch 15 ct. p. pd.
3 pond voor 35 cent
OSSENN1EREN30 ct. p. stuk
VARKENSKOPPEN cn POOTEN
10 ct. p. pd
KALFSPOOTF.N 10ct. p. stuk
OSSEN POOT EN 20 ct. p. stuk
MERGPIJPEN 15 of 20ct.p.stuk
OSSEN- of KALFSPOULET 30 ct. P. po.
OSSENHERSENS20 cf. p. stc'
VOOR DE BOTERHAM
FIJNE GEKOOKTE WORST 30 ct. p. pd,
Fijne gekruide LEVERWORST 25 ct. p. pd
SMALLE. BLOEDWORST 25 ct. j>. pd
BOTEKHAMMENWORST 8 ct. p. ons
BR EE DE LEVERWORST 5 ct. p .ons
BREEDE BLOEDWORST 5 cl. p. ons
GELARDEERDE KALFSLEVER 16 ct. p. ons
RAUWE LEVER 50 ct. p.pond
GROOTE KALFSTONGEN v.a. 50 ct. p. stuk
OSSHNTONGKN vanaf ƒ2—
Overheerlijk PEKELVLEESCH 12 ct. p. ons
een half pond voor 25 ct.
KALFSNIEREN25 ct. per stuk
KALFSHERSENS 15 ct. per stc|
Kalfszwezerik naar grootte
Neemt proef met onze prima Rauwe Rookworst 30 ct. p. pond.
Een reproductie van een teekening I Noorder Buiten Spaarne ter hoogte van ijs. Ook werd er veel gesleed. De vrouw zat
yan Van Noorde uit het gemeente-ar- Schoterkoog. Er bestond in cien tijd blijk- in de slee terwijl de man op schaatsen duw-
chief. Zij is gemaakt- in 1673 en toont het baar veel liefhebberij voor het arren op het de.
