Rijzend brood.
NOBELPRIJSWINNAARS.
Het Belangrijkste.
DE OPLEVING.
50e Jaargang No. 15148
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrijdag 11 November 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT EN pgj week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0:06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0-72j^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTF.NTIëNi5 regels 1.75, elke regel meer 0 35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcren dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim v 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies \X'ijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f ^0.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
DE ZONDAGSSLUITING
.WAT DE WINKELIERS ER VAN ZEGGEN.
Op verzoek van het bestuur van den Kon.
Ned. Middenstandsbond heeft het bestuur
der Haarlemsche Handelsvereeniging een on
derzoek ingesteld naar de schade, door de
in de Winkelsluitingswet bepaalde Zondags-
sluiting veroorzaakt,
De Haarlemsche Handelsvereeniging heeft
nu aan het bestuur van den Middenstands
bond bericht, dat haar pogingen tot onder
zoek niet het resultaat hebben gehad, dat
gewenscht werd.
Er werden aan de winkels 1057 circulaires,
annex vragenlijsten, verzonden.
Van deze vragenlijsten werden 114 inge
vuld teruggezonden. Omdat dit teruggezon
den aantal te onbeduidend was in verhou
ding tot het aantal uitgezonden circulaires
is toen besloten elke circulaire te laten te
rughalen en ook inlichtingen te geven over
het invullen der vragenlijst, wat eenigen tijd
in beslag nam en evenmin veel succes op
leverde.
Bij het ophalen werden teruggegeven on
ingevuld. 16 circulaires en er waren zoek ge
raakt 581 circulaires. Verder kwam aan het
licht, dat 190 winkeliers zich tegen de Zon
dagssluiting verklaarden, terwijl 166 ermede
ingenomen waren.
Van de overigen was het onmogelijk eenig
antwoord te krijgen-.
Van de Comestibleswinkeliers verklaarden
zich 37 tegen en 67 voor; Sigarenwinkeliers
55 tegen 48 voor; Bloemenwinkeliers 13 te
gen 5 voor; Fruithandelaren 53 tegen 33 voor;
Vischhandelaren 18 tegen 3 voor; Melkhan
delaren 46 tegen 39 voor; Koek- en Banket
bakkers 33-tegen 17 voor; Drankhandelarcn 2
tegen 1 voor de Zondagssluiting.
Het door de Zondagssluiting veroorzaakte
geringere bedrag der weekontvangsten was
gemiddeld voor:
Comestibleshandelaren 11 pet.
Sigarenhandelaren 16 pet.
Bloemenhandelaren 23 pet.
Fruithandelaren 20 pet.
Vischhandelaren 25 pet.
Melkhandelaren 20 pet.
Drankhandelaren 30 pet.
Koek- en Banketbakkers 30 pet.
Van grooteren verkoop op Zaterdag is bij
geen van allen sprake; wel klagen sigaren-
handelaren-over den verkoop hunner artike
len in café's en restaurants, fruit-, vïsch- en
comestibleshandelaren over straatverkoop,
terwijl melkhandelaren zich ergeren aan
clandestinen verkoop.
Het bedrag der opgegeven ornze tv er minde
ring is niet geheel op rekening van de Zon-
cagsluiting te zetten omdat in den aangege
ven tijd de prijzen der verschillende artikelen
zoo zeer zijn gedaald.
De stemming der klanten ten opzichte der
sluiting is verschillend maar toch overwegend
ongunstig.
De bijzondere opmerkingen zijn hierover
verschillend, waar ze komen van voor- en te
genstanders der Wet, wat niet wegneemt, dat
men vrijwel in groote meerderheid den dwang
die het werken belet, verfoeit.
De groote onverschilligheid der betrokke
nen -ten opzichte der Wet en de groote ver
deeldheid van meening van belanghebben
den, voor zoover zij zich de moeite van ant
woorden hebben getroost, geven geen aanlei
ding tot locale actie, zoo meent het bestuur
der Haarl. Handelsvereeniging.
BRANDSTOFFENTOESLAG VOOR
TE WERK GESTELDEN.
EEN GULDEN PER WERKWEEK
De minister van binnenlandsche zaken
heeft heden aan alle inspecteurs voor de
werkverschaffing de volgende omzendbrief
gezonden:
Ik heb de eer u te verzoeken ten spoedig
ste aan de betrokken gemeentebesturen in
uw ressort namens mij mee te deelen. dat
ingaande de loopende werkweek voortaan
wekelijks voor eiken te werk gestelde bij de
van Rijkswege gesubsidieerde werkverschaf
fing een brandstoffentoeslag kan worden ge
geven van een gulden. Het Rijk draagt in de
kosten van deze regeling hetzelfde percen
tage bij. als in de loonen der werkverschaf
fing. Deze regeling geldt tot en met 1 April
1933. Arbeiders, die niet regelmatig bij de
werkverschaffing arbeiden, ontvangen den
toeslag alleen over de week van te werk stel
ling.
MAN TE WATER.
Donderdagmiddag kwart over twee reed
een vuilnisauto van de Gemeentereiniging
van de Lange Brug het Zuider Buitenraam?
op. De bestuurder, J. Mentjox, stond1 als ge
woonlijk op de treeplank. Bij het passé eren
van een stiilstaam.de auto raakte hij blijk
baar de macht over het stuiur kwijt. Zijn
wagen reed tegen een boomdoor dem .schok
viel de bestuurder van de .treeplank en kwam
in het water terecht. Voorbijgangers staken
hem de reddende hand toe. Met een nat pak
kwam hij er af. De vuilnis-auto was aan de
voorzijde zóó ernstig beschadigd, da:: zij moest
worden weggesleept.
TENTOONSTELLING VAN WERKEN
HERMAN IIELFF.
Van 12 November tot en met 10 December
1932. zal in de Kunstzaal ..Reeker", Wagen
weg. een overzichtstentoonstelling worden
gehouden van schilderijen, teekeningen en
grafische werken door Herman Heuff.
De tentoonstelling zal Zaterdag 12 Novem
ber n.m. half drie worden geopend, waarbij
de heer Joh. E. Post een inleidend woord zal
spreken, en de heer en mevrouw Jac. Meyer-
Oorlemans. zang. piano en cello, hun muzi-
medewerking verleenen.
ONTWERP OP DE TARIEFSOPCENTEN
BELANGRIJK GEWIJZIGD.
ALLEEN NOG VOOR HIER NIET GEPRODU
CEERDE GOEDEREN.
DE REST WORDT GEVONDEN DOOR VER
HOOGDE ACCIJNSEN.
OPCENTEN VOOR BIER GEHANDHAAFD,
NIEUWE VOOR SUIKER
Minister De Geer heeft thans een nota van
wijziging ingediend op het befaamde -wets
ontwerp tot het heffen van opcenten op de
invoerrechten, en op den bieraccijns.
Om tegemoet te komen aan het bezwaar,
dat het ontwerp niet in overeenstemming is
met het verdrag van Ouchy, wordt nu voorge
steld de verhoogde opcenten alleen van toe
passing te doen zijn op die goederen, die in
ons land niet geproduceerd worden. Verhoo
ging van dergelijke rechten is in het ont
werp van Ouchy onbeperkt toegelaten. De
invoerrechten op deze goederen zijn econo
misch niet anders dan accijnzen, zegt de
minister, en staan dan ook op één lijn bij
voorbeeld met den wijnaccijns. Onder deze
goederen valt ook benzine, dat voor 98 a 99%
uit het buitenland komt, terwijl het restant
hier slechts als bijproduct van de afval-
fabricage wordt voortgebracht.
Gehandhaafd zijn echter de 30 opcenten
op den bieraccijns, in het oorspronkelijke
ontwerp ook reeds voorgesteld.
Bovendien zullen geheven worden 20 op
centen op den suikeraccijns
De opbrengst van de eerste groep van
maatregelen wordt geraamd op 10 12 mil-
lioen gulden, die van den suikeraccijns even
eens op 10 1/2 millioen. De gezamenlijke op
brengst voor den gewonen dienst zal derhalve
zijn 21 millioen, het bedrag, dat in het oor
spronkelijke ontwerp ook bereikt werd.
Het tarief op suikerhoudende goederen
wordt overeenkomstig verhoogd.
In het ontwerp is ook weer een navorde
ring opgenomen.
Nu de behandeling van het wetsontwero
vertraging heeft ondervonden, wordt als
datum van in werking treding gesteld 1
Januari.
De 20 opcenten op den suikeraccijns waren,
zooals bekend, is, reeds overgenomen in de
Leeningwet 1914 en worden geheven van dat
jaar af tot 1 Februri 1930 len bate van het
Leeningsfonds, d.w.z. Ier financiering* van de
rente en aflossing van de crisisleeningen. Zij
zullen nu gedurende één jaar hei'steld wor
den ten bate van den gewonen dienst. Tevens
worden sinds 1 April 1932 tien opcenten ge
heven ter gedeeltelijke dekking van den aan
de bietenbouwers verleenden steun. Deze tien
opcenten komen ten goede van het Leening-
fonds. waaruit die steun betaald wordt.
De Regeerïng is van meening, dat daar een
dergelijke middelenversterking nu eenmaal
noodzakelijk is, de voorgenomen aanvulling
hoewel onaangenaam, onder de huidige om
standigheden. gezien de te verwachten op
brengst-, de minst schadelijke is.
Wij kunnen hier aan toevoegen, dat- de ac
cijns op uitte suiker, die tot- nu toe 22.50 oer
100 k g. bedroeg, dus verhoogd zal worden
met 20% tot 27. De accijns betreft alleen
witte suiker, niet de ruwe suiker, die als
grondstof verwerkt wordt.
Door het verhoogde invoerrecht op suiker
houdende goederen worden getroffen veel
Engelsche fabrikaten, zooals toffees en ca
ramels, voorts Belgische en Zwitsersclie
chocolade, chocoladepoeder enz.
De handel zal zich tegen den accijns, naar
wij vernemen, niet verzetten.
De suikerprijs voor den verbruiker zal na
tuurlijk aanzienlijk stijgen.
HET SPREEKUUR VAN WETHOUDER
ROODENBURG.
De heer W. Roodenburg, wethouder van
onderwijs, is verhinderd, de volgende week
zijn gewone sprec-kuur ten Staahuize te hou
den.
De heer Roodenburg zal echter Zaterdag
ochtend a.s. van 11—12 uur, ten Stadhuize
te spreken zijn.
Zooals bekend, maakt de cultuur in de bollen streek moeilijke tijden door. Ah noodmaat
regel worden ongeveer 30 000 manden hyacinthenbollcn in de gehecle bollenstreek
vernietigd. In Hillegom heeft men nu een groote kuil gegraven en iedere kweekcr gooit
er zijn aandeel in. Daarnazand er over.
(Er icordt in bakkerskringen ge
streefd naar een saneering van
het bedrijf door prijszettiny,
waar noodig, van het brood,
met behulp van de meelfabri
kanten).
Ook de bakkers moeten strijden
Voor hun dagelij ksche brood,
En men zoekt in deze tijden
Naar een wapen in den nood..
Men wil toe naar hooger prijzen,
't Ligt natuurlijk in de lijn,
Dat zij zeggen: brood moet rijzen,
Als 't voor ons goed brood wil zijn.
't Gist in onze bakkerskringen
En de fabrikant van meel.
Neemt in d' onderhandelingen
Over prijzenzetmeel deel.
't. Is misschien wel ivoor de bakker),
Voor den bakker als hei lukt.
Maar de consument, die stakker,
Is nu niet bepaald verrukt.
Hij voorziet een prijsverhoogen.
Als een broodetend profeet,
Ais een wel wat melig pogen
Van den man. wiens brood hij eet.
En hij spreekt dus ook het woord niet
Van zijn broodheer op dit punt,
De gedachte toch bekoort niet-,
Dat men 't op hem heeft gemunt.
Want men neemt hem niet in 't ootje,
Hoe omzichtig 't- wordt gezegd.
Hij per slot krijgt op zijn broodje,
Wat men op dat broodje legt.
P. GASUS.
DRAMA IN DE KLEINE BELT.
KOPENHAGEN. 10 Nov. «Reuter) Blij
kens een bericht van het eiland Fünen is
hedenochtend t-usschen Middelfard en Fre-
dricia een auto uit de Kleine Belt opgehaald,
die al twee weken vermist werd. In den auto
vond men vier dooden.
BLOEMBOLLENBEURS.
Vl.n.r.: John Galsworthy en prof. Langmuir.
De Nobelprijs voor Scheikunde is door dc
Zweedsche Academie voor Wetenschappen
toegekend aan den Amerikaanschen onder
zoeker prof. dr. Irwin Langmuir, voor diens
chemische onderzoekingen en ontdekkingen.
Hij is bekend geworden door zijn onderzoe
kingen van de electronen-uitstraling van
gloeiende lichamen en door de uitvinding van
de halfwatt-lamp. Langmuir is 51 jaar en
woont in de Vereenigde Staten.
De Nobelprijs voor Literatuur viel ten deel
aan den beroemden Britschcn auteur John
Galsworthy, schrijver o.m. van de cyclus
..Forsyte Saga''.
De Zweedsche Academie voor Wetenschap
pen heeft Donderdagavond besloten de beide
Nobelprijzen voor de Natuurkunde niet toe
te kennen. De prijs voor 1931 zal in het reser
vefonds komen, terwijl die voor 1932 tot het
volgend jaar zal worden aangehouden.
HOOGERE PRIJZEN.
De Hiilegomsche Bloembollenbeurs in Hote'
Flora mocht zich Donderdag wederom in ee:-
zeer druk bezoek verheugen; 115 personen
teekenden de presentielijst.
De handel in het hoofdproduct van het
winterseizoen, de Gladiolen, was zeer bev e-
digend. De prijzen bewegen zich in stijgende
lijn en zijn voor vele soor'en honderd procen"
boven het prijsniveau van het vorige seizoen.
De firma Jansen en Langeveld te Nieuw-
Vennep toonde de zaadproducten van de
groenblijvende en winterharde Iris Foetidissi-
ma met kleine en blauwe bloemen.
TWEE MEISJES DOOR KOLENDAMP
VERGIFTIGD.
Toen de heer A. Bennema te Ide. gemeente
Vries (Gr.), dezer dagen zijn kachel had bij
gevuld. vergat hij de schuif open te zetten,
zoodat zich kolendamp in de kamer ver
spreidde schrijft de Msb. Toen even later de
bewoner en zijn vrouw zich onwel gevoelden,
begaven zij zich naar buiten, waar ze spoedig
weer op verhaal kwamen. De beide dochters
des huizes, resp. 16 en 17 jaar, waren er ech
ter erger aan toe, doordai ze geruimen tijd
in het- vertrek bleven.
Op medisch advies moesten zij worden
overgebracht naar het Acad. ziekenhuis te
Groningen
LIEFDESDRAMA TE AMSTERDAM.
TWEE JONGE MENSCHEN SLACHTOFFER
AMSTERDAM, 11 November. In den
afgeloopen nacht heeft zich in de Minahas-
sastraat een vreeselijk drama afgespeeld,
waarbij twee dooden te betreuren zijn.
Een ongeveer 27 a 28 jarig man, die
waarschijnlijk in zeer overspannen toestand
heeft verkeerd', heeft tusschen 3 en 4 uur
in het portiek van een perceel in genoemd"
.-.raat een aantal schoten gelost op een 13-
jarig meisje, met wie hij eenigen tijd omgang
'neeft gehad, welke echter van haar kant ver
broken was. De dader heeft daarna het wapen
op zichzelf gericht en zich voor het hoofd
geschoten.
Op het geluid der schoten zijn de bewo
ners van het huis en van omliggend; per-
ceeien wakker geworden. Toen men een on
derzoek instelde, vond men in het portiek de
twee vlak naast elkaar liggende lichamen.
Bij het. meisje, zoow1 als bij den man was
dc dood reeds ingetreden.
Do politie is dadelijk na deze vreeseiijke
ontdekking gealarmeerd, deze waarschuwde
op haar beurt- na een onderzo k te hebben
ingesteld, de G. G. en G. D.. die de beide
lichamen ter sectie naar het Wiliielmina gast
huis heeft doen vervoeren.
Naar uit h;t voorloopig onderzoek van den
Commissaris van het Bureau Linnaeusstraa:.
den heer J. Reijinga is gebleken, was het
meisje werkzaam in een lunchroom en kwam
zij ais gevolg daarvan meermalen zeer laat
in den nacht thuis. Dat een liefdesverhou
ding met den jongeman, die den aanslag
heeft gepleegd, ce oorzaak van het drama
moet zijn geweest, acht de politie aan weinig
twijfel onderhevig.
Wij vernemen nader dat de man op be",
meisje moe: hebben geschoten toen zij het
perceel wilde binnengaan waar zij op de 2:-
etag-e een slaapkamertje had gehuurd.
Het ligt voor de hand dat het meisje dat-
gunstig bekend staat heeft geweigerd de ver
breken verloving :e herstellen.
De schoten zijn gelost met een auccmat-" ?ch
pistool waarin plaats is voor 8 patronen. Hes
c? man dit wapen in zijn bezit heeft ge
it:gen hoeft de politie nog niet kunnen va b i
stellen.
Spanning te Geneve blijft voortduren.
(2e blad. le pag.)
Britschc voorstellen ter tegemoetkoming aart
den Duitschen cisch tot gelijkgerechtigd
heid.
(2e blad, le pag.)
Tweede KamerDc algemecnc beschouwin
gen. Een parlementaire regeerïng ge-
wenscht.
(2e blad. 2e pag.)
Ontwerp op dc lariefsopccnten belangrijk
gewijzigd.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
Jlir. mr. B. dc Jong van Beek en Donk: De
Ont ivapcningscon f eren tie.
(2e blad. le pag.)
Van onzen Londcnschcn correspondent:
Moeilijkheden voor den Britschcn landr-
bouw.
(2e blad, 3e pag.)
,Er van overtuigd, dat wij het
ergste gehad hebben.
..Ik ben zeer, zeer hoopvol, en er van over
tuigd, dat wij het ergste gehad hebben".
Aldus een makelaar in het product, dat
misschien het zwaarste van alle den druk
der crisis gevoeld heeft-, de rubber.
En gevraagd naar den grond van deze ver
wachting noemde hij ons deze motieven:
Er zijn 400 maatschappijen, die de rubber
productie geheel, en lil die haar gedeelte
lijk hebben stop gezet. De Londcnsche voor
raad is verminderd van 14U.207 tot 10 .000
ton en ook de voorraad in Amerika moet be
langrijk verminderd zijn. hoewel de cijfers
daaromtrent niet betrouwbaar genoemd wor
den. De voorraad is daar in het b?zit van
slechts eenige groote fabrieken. De kostende
prijs van rubber mag op het oogenblik veilig
aangenomen worden op ca. 20 cent per 1-
K.G., terwijl dc opbrengst slechts 19 cent is,
maar wij verwachten een prijsstijging. De
verkiezingen ln Amerika zijn namelijk van
grooten invloed, wegens dc consolidatie, die
in de plaats zal komen voor een tot nu toe
onzekeren toestand. En op zijn laatst ver
wachten wij de stijging in het. voorjaar van
1933. wanneer de thans aanwezige voorraden
grootendeels geabsorbeerd zijn.
Er was in Augustus reeds een opleving in
ons vak te constateeren. maar door de on
gunstige politieke constellatie zijn de prijzen
weer teruggeloopcn met circa 30 pOt. Nu ech
ter is er goede hoop op verandering ten
goede.
En wanneer de leek dan vreest, dat bij een
verbeterde markt automatisch meer maat
schappijen produceeren gaan, dan moet ik
ter geruststelling daartegenover stellen dat
een plantage, die lang gesloten is geweest, al
is het maar een jaar. maar niet zou gauw
weer op gang te brengen is!
OVEREENSTEMMING DE GEER—
COLIJN.
OP DE NOTA VAN IV IJZIG INC".
GEVOLGEN O.A.: BELANGRIJKE STIJGING
SUIKERPRIJS EN BENZINEPRIJS TE
WACHTEN.
NIEUWE INVOERBELEMMERINGEN
Naar wij uit zeer betrouwbare bron verne
men. zal de wijziging welke minister De Geer
in zijn opcentenontwerp heeft aangebracht
in de Tweede Kamer een meerderheid vin
den. Zeer vermoedelijk zal dc stemming
rechts tegen links verloopen. De wijziging is
de vrucht van de besprekingen tusschen mi
nister De Geer en dr. Coüjn. Dr. Colijn heeft
zich neergelegd bij de wijziging van minis
ter De Geer, welke een nieuw, zelfstandig
voorstel van dezen bewindsman is.
CREDITEIRENLIJST.
Het weekblad Handelsbelangen bevat de
crediteurcniijst in het faillissement van dc
N.V. Eerste Haarl. Stoom ververij en Chemi
sche Wasscherij v; C. H. Hoeing Firma Schenk
te Haarlem. Deze lijst telt 109 crediteuren
met een totaal passief van 54.059.80 waar
van preferent f 21.829.33. De baten zijn nog
niet volledig bekend.
ENGELSCH MISSIESCHIP V/RAK
GESLAGEN.
KAPITEIN EN DRIF OFFICIEREN
VERMIST.
LONDEN. 10 November 'V. Dj Het Engel
sche missieschip .Southern Cross", dat 220
ton meet, is in de omgeving van het eiland
Aneityum (Nieuw Hebriden» in een hevigen
storm geraakt en wrak geslagen.
De kapitein en drie officieren worden ver
mist. De overige opvarenden o.w. twee gees
telijken, schijnen in veiligheid te zijn. De
bisschop van Melanesië voor wiens missie
werk op de Zuidzee-eilanden het schip be
stemd was, bevindt zich thans op weg van
Londen naar de Zuidzee. De Southern Cross
is pas in den zomer van dit jaar van stapel
geloopen en was ingewijd door den aarts
bisschop van Canterbury.
