Het kabinet Von Papen afgetreden. C. C. Krouwels SIR JOHN SIMON'S ONTWAPENINGSVOORSTELLEN HAARLEM'S DACBLAD VRIJDAC 18 NOVEMBER 1932 TWEEDE BLAD. Hindenburg aanvaardt het ontslag. Vandaag en morgen confereert de Rijkspresident met de partijleiders. Sociaal-Democraten niet uitgenoodigd. De Duitsche Rijkskanselier Von Papen heeft Donderdag- den Rijkspresident rapport uitgebracht betreffende het resultaat der be sprekingen, welke hij in opdracht van den Rijkspresident met de partijleiders heeft ge voerd nopens de tot standkoming van een nationale concentratie op een zoo breed mogelijke basis. Von Papen. Terwijl de Duitsch Nationale Volkspartij, de Duitsche Volkspartij en de Beiersche Volkspartij aldus verklaarde Von Papen op het standpunt staan, dat zij iedere con centratie toejuichen, welke in staat zal zijn de werkzaamheden der Rijksregeering te ver lachten, heeft de leider der Centrumpartij de meening uitgesproken, dat hem de leiding en de samenstelling van het huidige kabinet niet geschikt voorkomen de aaneensluiting dezer krachten te verzekeren. De S. P. D. heeft den wensch van den kanselier een on derhoud te hebben over de medewerking aan een nationale noodgemeenschap botweg van de hand gewezen. De N.S.D.A.P. heeft medegedeeld, dat zij slechts onder zeker voorbehoud bereid is tot schriftelijke onderhandelingen, waarbij zij het van te voren verwerpt het door de Rijks regeering in behandeling genomen politieke en economische' plan te ondersteunen. Onder deze omstandigheden meende de Rijksregeering, die met al haar krachten heeft getracht de haaT den len Juni door den Rijkspresident verleende opdracht ten uitvoer te leggen, het meest te handelen in het belang van het Vaderland, door deze opdracht thans den Rijkspresident terug te geven. Zij handelt daarbij zonder het principe der autoritaire staatsleiding prijs te geven volgens het door haar reeds eenige malen uitgespx-oken principe, dat in deze zoo ern stige stonde geen plaats kan zijn voor een re kening houden met personen. Zij wenscht den Rijkspresident den weg volkomen vrij te maken, opdat hij als leider der natie en gesteund daar de hooge autoriteit van zijn ambt de aaneensluiting van alle waarach tig nationale krachten zal kunnen tot stand brengen. De Rijkspresident heeft het aftreden der Rijksregeering aanvaard en het kabinet be last met de afwikkeling der loopende zaken. V. D. xneldit ons dn aansluiting op het bo venstaande: De beslissing betreffende de verdere ont wikkeling van den binnenlandsohe polatieken teostand berust na het aftreden van het kabinet von Papen thans in handen van den Rijkspresident en de leidende politici, wier taak zaïl zijn een uitweg te vinden uit de moeilijkheden Te bevoegder plaatse wordt met het oog op de komende gebeurtenissen er op gewezen dat het zoowel in het belang der zaak als in het belang van het- Duitsch? bedrijfsleven is, indien den toestand, zooals deze thans bestaat, niet te lang zal deren. De Rijkspresident heeft eerst een aantal partijleiders bij zich ontboden., ten einde met hen in de volgende dagen bijzonderheden te kunnen bespreken. Deze besprekingen zullen evenwel geen definitief karakter hebben. Zij hebben ten doel den Rijkspresident op de hoogte te stellen van de zienswijzen der par tijleiders. Rijkspresident von Hindenburg stelt het op prijs dat de uitgenoodigde partij- leider-s na de besprekingen nog te Berlijn zullen blijven, ten einde ook onder leiding met elkander contact t? kunnen hebben, op dat zij de volgende week den Rijkspresident bepaalde voorstellen zullen kunnen maken, welke niet alleen betrekking zullen hebben op de kwestie der personen, doch vooral ook het economische en politieke belang, dat volgens de partijleiders moet worden tot stand gebracht. Heden zullen woi-den ontvangen Hugen- berg, voor de Duitsch Nationaden, Kaas. voor het Centrum, en Dingeldey, voor de Duitsche Volkspartij. Voor Zaterdag zijn ontboden de leiders der N.S.D.A.P., Adolf Hitler en de leider der Beiersche Volkspartij. Dr. Schaeffer. Een antwoord van beide laatstgenoemden is na tuurlijk nog niet ontvangen. De te Berlijn vertoevende heeren hebben hun uitnoodi- ging evenwel aanvaard. Betreffende de te viceren besprekingen al'dius wordt van bevoegde zijde verklaard, kan voreerst niets worden medegedeeld. Do aan de besprekngen deelnemende heeren zal eveneens worden verzocht niets mede te dselen voor een resulitaai zal zijn bereikt. In politieke kringen te Berlijn neemt men aan. dat de besprekingenen ongeveer mid den volgende week zullen zijn beëindigd. Dan zullen waarschijnlijk voorstellen worden ge daan voor het houden van slotbesprekingen. Voorts verluidt dat Von Neurath in een volgend kabinet als minister van buiten- landsche zaken gehandhaafd zou blijven. De Sociaal-democraten zijn niet uitgenoo digd aan de onderhandelingen deel te ne men. Mocht ondanks den dringenden wensch van den Rijkspresident na deze besprekingen niet een kabinet van nationale concentratie tot stand komen, dan wordt in politieke krin gen niet uitgesloten geacht, dat de Rijks president dan zonder rekening te houden met de uiteenLoopenide wenschen der partijen een man in wien hij vertrouwen stelt tot Rijkskanselier zal benoemen. Theoretisch zou deze man Von Papen kunnen zijn. In welingelichte kringen gelooft men even wel, dait de Rijkspresident dan een ander zijn vertrouwen zal schenken. De tegen Vrijdag en Zaterdag vastgestelde individueele besprekingen met de partijlei ders zullen, naar verluidt slechts plaats heb ben in aanwezigheid van staatssecretaris Dr. Meissner. De Duitsche buitenlandsche politiek zal geen wijziging ondergaan door de gebeurte nissen in den binnenlanaschen politieken toestand. Het is bekend, dat de meeningen der partijen met betrekking tot belangrijke buitenlandsche politieke kwesties bijna gelijk luidend zijn. De Rijksminister van Buitenlandsche Za ken, Freiherr von Neurath, zal einde dei- week naar Genève vertrekken, waar de vol gende week voor Duitschland belangrijke kwesties aan de orde zullen komen. De Beiersche Volkspartij „Korrespondenz" schrijft nopens het aftreden der regeering Von Papen o.m. dat het doel van dit ontslag- in de eerste plaats moet bestaan in het feit dat de Rijkspresident de kwestie onderzoekt naar de mogelijkheid voor een z.g. nationale concentratie. De leider der ondex-handelmgen zal een presidiale taak moeten vervullen. Het zal vooral niet de zaak der partijen, maar de taak van de presidiale zijde zijn den persoon te noemen, die voor een nieuwe regeering in aanmerking zal komen. De Beiersche Volks partij zal er op aandringen, dat in een wer- kelijk nationale concentratie ook de S.PD. zal worden betrokken. Van Duitsch Nationale zijde wrordt ver klaard. dat het niet noodig is geweest het collectief ontslag van het Rijkskabinet aan te bieden Het ging en het gaat om de opstel ling van een economisch pi-ogi-am en het ne men van eenige maatregelen welke personen betreffen, doch overigens binnen het kader van het kabinet blijven Het zware geschut van het collectief ontslag behoefde daarom niet in het veld te worden gebracht, omdat de tegen een anti-paxdementaire staatslei ding staande krachten slechts voor wat het negatieve betreft het met elkander eexxs zijn. In den persoon van veldmaarschalk von Hindenburg wordt de waarborg geziexx voor een goede tactiek, welke tot het goede doel zal leiden. Het Centrumblad „Germania" schrijft: De regeering von Papen heeft den weg vrijge maakt voor een reorganisatie van de rijks regeering en tot een nauweren band txxsschen regeering en volk. Hiermede heeft zij het volk een grooten dienst bewezen. De beslissing is ernstig en vol consequenties voor al diege nen, tot wie de oproep van den rijkspresi dent met een verzoek om steun gericht zal worden. Voor tactische overwegingen, halve beslissingen en primitieve overwegingen, is geen plaats daar, waar groote, het lot van het land bepalende beslissingen, moeten wor den genomen. Thans is de nationaal socialis tische partij in alle openlijkheid en in het volle licht der omstandigheden voor de be slissing gesteld of en onder welke voorwaarden zij zich wil ixxschakelen ixx dexi staat en wil medewerken aan de staatstaak. De dag, waarop haar deze vraag door de hoogste staatsautoriteit van het rijk zal wox-den voorgelegd, beslist over meer dan alleen de mogelijkheid van de door den rijks president nagestreefde concentratie van krachten. De aftreden van het kabinet Von Papen is te Loxxden niet onvex-wacht gekomen, zoo dra geen groote verrassing is gewekt. Of de partijen evenwel tot overeenstemming zullen komen, wordt betwijfeld, zoodat men in En- gelsche politieke kringen reeds rekent op een voortbestaan van een presidiaal kabinet en het mogelijk acht dat de persoon van den Rijkskanselier zal worden verwisseld. ..Evening Standard" beschouwt Dr. Bracht als den candidaat- die de beste kansen heeft op den Rijkskanselierspost. In regeeringskringen heerscht eenige be zorgdheid er over dat Duitschland in verband met de kabinetscrisis geen gevolmachtigd minister naar Engeland zal kunnen zenden. INGEZONDEN* MEDEDEELÏNGEN a 60 Cts. per regel. De nieuwe Telefunken-»autoschaal< Hoe technisch volmaakt een radio toestel te kunnen bezitten waarop duidelijk stationsnamen leesbaar zijn, zelfs in een donker hoekje van de kamer door onze verlichte autoschaal met losse uitneembare stationsnamen. Telefunken-Service-Station KONINGINNEWEG 6 TEL. 14024 HAARLEM Amerika. Tekort op de Staatsfinanciën. Officieel wox-dt medegedeeld, dat het te kort der Amerikaansehe staatsfinanciën in de eerste vier en een halve maand van het loopende begrootingsjaar. dat op 1 Juli aan ving, reeds 709 mill, bedraagt. (Reuter). Hoover en Roosevelt confe- reeren Dinsdag. Volgens een Reu ter-telegram heeft Roose velt aan president Hoover getelegrafeerd, dat hij Dinsdag 22 November as. in den na middag te Washington zal aankomen en zich zonder vex-wijl naar het Witte Huis zal be geven om het oorlogsschuldenvraagstuk met Hoover te bespreken. Naar Reuter voorts meldt is te vei-wach- tsn dat Hoover het pai-lement zal aanbevelen het moratorium te verlengen en de in de schuldenvei-dragen vervatte commissie tot onderzoek van de betalingscapaciteit van el- ken afzonderlijken schuldenaar in te stellen. New-Yorh neemt maatregelen tegen de corruptie. Reuter meldt dat de aankondiging van Joseph MacKee, de waarnemende burge meester van New-York, in een rede aan een banket van de Kamer van Koophandel, nl. dat de strijd tegen Tammany Hall. de groot ste democratische ve rk iez in gsor gan is at iezal worden ingezet, en een ..kruistocht" tegen de verkwisting in het stedelijk bestuur zal wor den ondernomen, sensatie hee'ft gewekt. Spanje. Uitbreiding van de commu nistische staking te Sevilla. Naar uit Sevilla wordt gemeld, heeft de communistische algemeene staking zich ver der uitgebreid. Ook is het verkeer thans zoo goed als stilgelegd. Eexxige tramvex-'oindingen, welke slechts onder sterke politiebewaking konden worden gaande gehouden, zijn onmo gelijk gemaakt, doordat stakers de wagens beschoten. Het is reeds eenige malen tot bot singen gekomen tusschen politie en stakers, er hebben zelfs eenige malen volle dige vuurgevechten plaats goh ad. Het juiste aantal gewonden is nog niet bekend. Britsch»Imdië. Derde ronde-tafelconferentie begint haar arbeid. De werkzaamheden van de derde Indische rondetafelconferentie zijn naar Reuter uit Londen meldt Donderdag in het Hoogerhuis begonnen. De bijeenkomst was strikt huis houdelijk. MacDonald heette de gedelegeer den welkom. Rusland. Massa-ontslag aan ambtenaren Naar Reuter uit Moskou meldt is men vaix plan in geheel Rusland op groote schaal ambtenaren te ontslaan. Alleen in Moskou al zullen 25.000 ambtenaren woi-den ontslagen. POSTZEGELCOLLECTIE VAN DEN EX-TSAAR VAN RUSLAND GEVEILD. Naar Reuter uit Londen mededeelt is al daar gisteren ten behoeve van Guy's Hospital een postzegelverzameling irx veiling gebracht welke aan den laatsten tsaar van Rusland heeft toebehoord. De tsaar nam de collectie, welke uit 1200 stukken bestaat, mede naar Tobolsk, toen hij zich daarheen terugtrok, maar bij zijn over brenging naar Jekaterinenburg bleven de al bums te Tobolsk achter en een Russisch vliegofficier bracht ze later naar een neu traal land. Vijf jaar geleden wist een bekend Europeesch philatelist beslag te leggen op de verzameling, die hij aan Guy's Hospital aan bood. De Rxxs Sverdlof, die vroeger aan de Sovjet handelsorganisatie te Londen, de „Arcos" was vex-bondexx, heeft de postzegelverzame ling van den Tsaar gekocht. NADERE BIJZONDERHEDEN OVER DEN INHOUD GUNSTIGE ONTVANGST IN BERLIJN De eigenlijke voorstellen, die Sir John Simon gisteren namens ae Britsche regeering ter ontwapeningsconferexi'tie heeft, gedaan luiden als volgt: Sir John Simon. I. Bewapening ter zee. a. De Engelsche regeering onderhandelt momenteel met de voornaamste vlootmo- gendheden over een belangrijke vermindering van de bewapening ter zee. Het beginsel der gelijkberechligdheid eischi. dat Duitschland in de toekomst de mogelijkheid zal hebben om oorlogsschepen te bouwen van hetzelfde type. dat thans door de groote vlootmogend- heden wordt, gebruikt. De tiexxduizend '.ons grens voor linieschepen is tot nog toe niet algemeen aanvaard Niettemin moet de op bouw der Duitsche strijdkrachten aldus ge schieden, dat elke nieuwe aanwinst voor Duitschland niet gx-ooler wordt dan de totale tonnage voor elke categorie, die Duitschland tot- nog toe was toegestaan. b. De Engelsche regeering verklaart zich bereid haar kruisers in de toekomst te beper ken tot een type van 7000 ton met 6 inch ge schut, overeenkomstig het kruisertype, dat Duitschland thans is toegestaan. c. De Engelsche regeering houdt met klem vast aan de afschaffing van het duikboot wapen als het beste middel tot verzekering van de ontwapening en van den vrede. II. Ontwapening te land. a. De zware tanks moeten tot een nog nauwkeurig vast te stellen 'grens verboden worden. Daarentegen kunnen lichte tanks worden toegestaan, aangezien deze onont beerlijk zijn als bescherming tegen machine geweer-aanvallen. Op de basis der gelijkge rechtigdheid zal het onmogelijk zijn Duitsch land het recht om een beperkt aantal .van deze tanks te bezitten, te weigeren. Het defi nitieve aantal moet echter bij elk land van het karakter der vex-schillende legers afhan kelijk zijn. Het aantal tanks dat Duitschland is toegestaaix. dient vastgesteld te worden in directe onderhandelingen met Duitschland. b. Het verdrag van Versailles vei-biedt Duitschland geschut boven een kaliber van 105 m.m. De Engelsche regeering stelt voor. dat het- geschut van alle mogendheden zal worden vei-vangen door geschut van een der gelijk uniform type. TIL Luchtbewapening. 1. Directe vermindering van de bewape ning in de lucht door de groote mogend heden tot, het peil van de luchtbewapening van Engeland. 2. Vermixxdering met 33% van de lucht macht van alle mogendheden, GrooL-Brit- tannië. 3. Beperking van het dood gewicht der militaire vliegtuigen tot een nog te bepalen minimum De Engelsche regeering stelt verder voor, dat op een nader te bepalen tijdstip de lucht bewapening verder wordt verminderd. In af wachting van het oxxderzoek van deze voor stellen. waaraan ook Duitschland moet deel nemen. lijkt het de Engelsche regeering ver standig dat Duitschland zich zoolang van eischen op het gebied van een militaire lucht macht onthoudt. Tenslotte behandelde Sir John Simoix nog de kwestie der quantitative ontwapening, waarvoor naar zijn meening. uitvoerige on derhandelingen, die lange jaren zouden kun nen duren, noodig waren. Het principe der gelijkgerechtigdheid op dit gebied moest Duitschland echter verbinden aan de voor waarde. dat de aanpassing der Duitsche quantitatleve bewapening aan den nieuwen toestand niet. in tegenstelling tot het begin sel van beperk'ng en vermindering der be wapening zou komen. Met andere woorden: Wanneer Duitschland bijv. zou worden be vrijd van het verbod vaxx algemeene dienst plicht, dan zou liet. aantal troepen, dat in de toekomst de verplichte Duitsche militie- in leiding zou krijgen, moeten worden afgetrok ken van het aantal soldaten, die aan een langen oofcnMid onderworpen zouden zijn. Op dezelfde wijze zou aan de vermindering van den diensttijd van 12 tot 6 jaar de voor waarde verbonden moeten worden, dat het aantal reservisten, die eveneens een la^seren oefentijd hebben, niet vergroot wordt. Het aantal manschappen met een langoren diensttijd zou dus verminderd moeten wor den van 100 000 op 50.000 man. Het leidende beginsel voor de reorganisatie van het Duit sche leger, dient steeds te ztin. dat het agres sieve vermogen van Duitschland niet wordt vergroot. Tenslotte verklaarde Sir John Simon dit de Engelsche regeering het voorstel tot in stelling van een nermanente controlecom missie van den Vo'kenbond aanvaardt en dat Sn de toekomst alle staten zich op dezeflde wijze aan een controle van hun bewapening dienen te onderwerpen. In politieke kringen te Berlijn wordt met betrekking tot de redevoering van den En- gelschen minister van Buitenlandsche Za ken, Sir John Simon, te Genève gehouden, verklaard, dat deze redevoering me* verblij dende duidelijkheid aantoont, dat de Engel sche regeering bereid is het ontwaoenlngs- problccm feitelijk te behandelen met het pro bleem der rechtsgelijkheid als uitgangspunt. Terwijl in het Fransche plan wel is waar erkend wordt dat deel V van het verdrag van Versailles door een voor alle mogendheden eensluidende en bindende conventie moet worden vervangen, doet Sir John Slmon bo vendien. zooals hij reeds in zijn in het Lager huis gehouden redevoering heeft uiteengezet, werkelijk oractische voors'ellen nooens de kwestie der onUvanenlng. Hij legt er bijv d«n nadruk op. dat het principe der recht-••■^'ik heid voor alle staten moet worden doorge voerd. Ook betreffende do ..no-foi'cc-derlara- tton" de afwilzing vin iedere toepassing van geweldi is door Duitschland te praten, zoo als van zelf spreekt mag zij evenwel geen voorwaarde zijn voor de erkenning der rechtsgelijkheid van Duitschland. Volgpns do meening der Berlijnsche krin gen b"teekent de redevoering van Slmon oen verheugende vooru'tgang. Thans is het woord aan Frankrijk. ORKAAN BOVEN NOORWEGEN. EEN GEHEELE VISSCHERSVLOOT LOSGESLAGEN. Een ontzettende orkaan teistert thans Noord-Noorwegen. Er is buitengewoon groote schade aangericht. Te Hclnaes zijn alle ge bouwen door den storm verwoest. Vijftien visschersschepen zijn op drift. Ter plaatse staan nog overeind het woonhuis van een koopman en het telefoonkantoor. Ook het postkantoor is omvergewaaid. Nog er ger is Oksevaag er aaxx toe. De geheele vis- schersvloot van dit plaatsje, welke /oor anker lag, is losgeslagen. De meeste visschers heb ben daardoor al wat zij bezaten, verloren. Er is ook groote schade aan de gebouwen aan gericht. De Noorsche regeering zal waar schijnlijk een hulpactie ten bate van dc xxood lijdende bevolking op touw moeten zetten. AMY MOLLISON MAAKT EEN NOOD LANDING. LONDEN. 17 November (V. D.) Het is ge bleken dat het bericht dat Amy Mollison Johnson te Luderitz-bocht zou zijn aangeko men op haar vlucht- van Londen naar Kaap stad onjuist is. Zij heeft Donderdagochtend te Benguella. aan de Westkust van Portu- geesch Angola wegens een defect aan de benzineleiding van het toestel een noodlan ding moeten maken. Na een vertraging van eenige uren. hee'ft de vliegster haar vlucht naar Kaapstad des middags voortgezet, Het is thans de vraag of Amy het recox-d van haar echtgenoot, staande op vier dagen en 17 uren. zal verbeteren. DALENDE IN- EN UITVOER IN FRANKRIJK, PARIJS, 17 November Reuter) De totale invoer in Frankrijk bedroeg over de eex-ste 10 maanden fr. 24.593 mill., terwijl de xiitvoer fr. 16.264 mill, gx-oot was. Dit is een vermin dering van x-esp. fx-. 11.897 mill, en fr. 9646 mill, tegenover de overeenkomstige periode fn 1931. DE SCHAKER YATES DOOR GASVERS TIKKING OMGEKOMEN. Het onderzoek voor den lijkschouwer te St. Pancras heeft, volgens ce N.R.C. uitgewezen dat ce dood van Fr:-d. Yates. een bekenden schaker, die dezer dagen op 48-jarigen leef tijd is overlecexi. te wijten is aaxi eeix onge luk. Yates is door gasverstikking om het leven gekomen. Hij had op zijn kamer een gasmeter en daaraan verbond rix een gas kachel. De verbinding tusschen de meter en de buis naar de kachel was lek en van dien aard. dat een stoot tegen c? tafel, die er voorstond, voldoende was om haar heelemaal te verbreken. INGEZONDEN MEDEDEELÏNGEN a 60 Cts. per regel. AGENDA VRIJDAG 18 NOVEMBER Gem. ConcertzaalOrgelconcert met mede werking van Louis Zinimermann (viool), 8 uur. Stadsschouwburg: Optreden van Fientjc de la Mar en Haii Beuker plano» 8.15 uur. Hotel Funckler: Ledenvergadering Ned. Bridge-Bond. 8.30 uur. Palace: „Fraulein falsch verhuilden". Op het tooneel: The Spyra's Mcnsch of Pop? 7 en 915 uur. Rembrandt Theater: „De man zonder naam Op het tooneel: Jackie Collier, ele gant draadact. 7 en 9.15 uur. Luxor Sound Theater: „Tax-zan" voor de derde week geprolongeerd. 8.15 uur. Kunstzaal Reeker, Wagenweg 102. Tentoon stelling van werken van Hei-man Heuff, 10—7.30 uur. Teylei-'s Museum, Spaarne 16. Geopend op werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij. ZATERDAG 19 NOVEMBER Stadsschouwbui-g, WilsonspleinOpvoering van ,,De eerlijke vinder" door de N.V. Het Schouwtooneel. 8 uur. Gebouw ProtestantenbondLezing Volks universiteit. 8 uur. Clubgebouw Kievei-laan: Jaaiwergaderlng IJsclub voor Haarlem en Omstx-eken. 3.30 u. Bioscoopvoorstellingen 's middags en des avonds. Kunstzaal Reeker. Wagenweg 102. Tentoon stelling van werken van Herman Heuff, 107.30 uur. APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST) Tlx. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69. Tel. 11596. Firma Begemann en Sneltjcs, Jansstraat 27. Tel. 10043.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 5