DE NATIONALE VREDES-CENTRALE.
Vesn
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAC 19 NOVEMBER 1932
TWEEDE BLAD.
Eenheid in de anti-oorlogs-beweging.
Haarlemsche Vredesraad opgericht.
Negens was tot dusvt* ie Vredesbewe
ging zóó verbrokkeld als in Nederland, ter
wijl toch éénheid in den strijd tegen oorlog
en oorlogsbe'wapening zoo dringend noodig
is. Beoogende, zoolang het mogelijk is, te ko
men tot een éénheidsfront in den strijd te
gen eiken oorlog en tegen alle oorlogstoe
rusting hebben ondergeteekenden opgericht
en zich vereenigd in de Nationale Vredes-
Centrale. Deze bestaat uit personen van alle
vooruitstrevende richtingen, vereenigingen
en democratische partijen en is onderver
deeld in hoofdbestuur, den nationalen vre
desraad, de plaatselijke vredesraden en het
nationaal vredescongres.
Aldus wordt op een propaganda-kaart ge
zegd. Volgen de namen van het hoofdbestuur:
Prof. dr. D. v. Embden V.D.B.). voorzitter:
Paul Kiês: Prof. dr. C. G. v. Riel (Kerk en
Vrede). Selma Meyer (Intern. Vrouwenbond
voor Vrede en Vrijheid): Arend de Vries
(VA..R-A.). Ds. J. B. Th. Hugenholtz, E. Ku-
pers (N.V.V.t. K. Ler Laan (S.D.A.P.). A. C.
Luyten-Blcck (Ned Vrouwen Vredebond):
H. Roland Holst-v. d. Schalk, Mathijs de
Visser (Chr. Dem.-Uie), G. J. de Voogd <J.
V. F), C. D. Wesseling (R.-K.) Volkspartij),
Dr. F. M. Wibaut.
Deze Vredescentrale bestaat nu sinds kort.
En ze is bezig in 200 plaatsen in Nederland
Vredesraden op te richten. Vrijdagavond
hadden zich daarom een beperkt aantal ge-
noodigden van de partijen en richtingen ver
zameld m hotel Lion d'Or, voor wie de secre
taris-propagandist Paul Kiès spreken zou.
Deze legde in het begin van zijn heldere
rede den nadruk op de principieele kentering
in het oorlogsbedrijf, die den oorlog gemaakt
heeft tob een alles vernietigende factor in
het leven.
De oorlog is een groot bedrijf geworden.
Na de slagen, kwamen de onbewegelijke loop
graaf-fronten. En tevens de steeds groeiende
techniek om die fronten door te breken. Hier
door -werd het geheele industrieele achter
land ingeschakeld waartegen de strijd nu
gaat.
De arbeidersbeweging kon in 1914 niet vol
doen aan haar roeping tegen den oorlog,
doch nu is ze tot grootere rijpheid gekomen
en heeft meer aanhang verworven. Spr. ge
looft aan een massaal verzet tegen den oor
log. En voorts is er de republiek Sovjet-Rus
land, die een der belangrijkste factoren voor
de vredesgedachte is. Sovjet kan en wil geen
oorlog voeren, dan zou alles vernietigd wor
den wat zij nastreeft. En voor een gemeen-
schappeüjken aanval op de Sovjet-Unie is
de tijd verloopen.
Dit zijn factoren voor den vrede. Er zijn
echter ook andere. De stemming in sommige
landen die tot avonturen drijft, de maat
schappelijke wanorde en de wapenfabricage
vooral. Deze is een nieuwe bloeiperiode tege
moet gegaan, afzetgebieden zijn gezocht, en
dit werkt conflicten in de hand. Spr. is er
van overtuigd, dat het conflict in Zuid-Ame-
rika door wapenfabrikanten geleid is.
en verklaart den langen duur van het
conflict in Mandsjoerije ook uit de wapen
fabricage. Het is een logisch verschijnsel, dat
op zeer scherpe controle moet worden aan
gedrongen.
Terugkeerende naar de kentering in het
oorlogsbedrijf haalde hij de uitspraak van
een Fransch generaal aan, die luidt, dat de
oorlog in 1914 meer gelijk was aan die van
is te danken aan de personen, die er heen
den gehouden.
1870 dan aan die van 1918. Waarmee hij de
ge"weldige verandering tusschen de jaren 1914
en 1918 bedoelde. Thans is de combattant
niet langer meer het doel van den anderen
combattant. Neen, nu staat alle industrie er
achter, die nu het eerste doelwit is, zooals de
fabrieken knooppunten enz. Dit zag men al
in de laatste jaren van den oorlog. Ludendorf
zeide. dat Stinr.es meer macht had in Luden-
dorf's hoofdkwartier dan hij zelf. De groot
industrie dwong tot massaal gebruik van be
paalde wapens. Prof. Keiler heeft openlijk
gezegd, dat tijdens den oorlog in een hotel
in Zwitserland de groot-industrieeien uit
verschillende landen bij elkaar zaten en el
kander de grondstoffen uitwisselden. Hjer-
door leden de bemiddelingen van Paus en
Troelstra schipbreuk.
Dus de industrie is ingeschakeld. Vroeger
kon de soldaat nog denken, dat hij een roe
ping had om iets te behoeden. Door de tech
niek kentert he: bedrijf. Wat hij vil behoe
den is de wei vaart, en dat is tegenwoordig
het eerste doel in den oorlog.
Dat de techniek met reuzen schreden voor
uitging. staafde Kiès met het voorbeeld van
de Engelsche luchtvloot, die in 1914 272, en
aan het einde van den oorlog 22000 (met
reserves 37000' vliegtuigen telde. En met dat
van het gas. Waar Duitschland met in wer
king stelling van alle laboratoria in den be
ginne 4 maanden voor noodig had (voorbe
reiding voor een bepaalden gasaanval, die
40.000 slachtoffers maakte), daar hoefde
Amerika aan het eind niet meer dan 1 dag
voor te nemen!
Toen kwam de- potentieele oorlog dus, de
oorlog van volk tegen volk, zooals men zwak
kon zien in de laatste fase van den afgeloo-
pen oorlog, zooals de toekomstige oorlog ge
heel zal zijn. En nóg gaat de techniek voor
uit. Men vliegt dagelijks over de Noordzee,
wekelijks naar Indië, door de stratosfeer
zelfs. En als de vliegtuigen door Piceard
aangegeven aan het eind van dit jaar gereed
zijn. kan men in 5 (zeg 10 uur) Amerika
bereiken. En dus zijn die afgelegen landen
zelfs niet meer veilig.
Spr. bestreed de meening, als zou de in
dustrieele'bourgeoisie belang hebben bij een
oorlog. Ze is zelf bevreesd voor de gevolgen.
Wel heeft ze belang bij de oorlogsbewapening
De leidende machten sturen niet doelbewust
op oorlog aan. Maar als er oorlogsindustrie
is, dan is er direct oorlogsgevaar.
Het Nederlan-c'sche volk staat, aldus spr.,
met de Scandinavische en Engeland aan de
spits der wereld. De nieuwe gedachten ko
men hier dus ook het eerst. Meer naar het
Zuiden en Oosten heerscht meer serviliteit,
ook in het denken. Nederland is klein en ligt
geheel open voor artillerievuur. Door een
oorlog zou geheel Nederland met zijn cultuur
er aan gaan. ook de fabrieken en bezittingen
van de heerschende klasse. En daarom heeft
men hier geenszins belang bij een oorlog.
Volgens spr. kan niemand een goed plei
dooi houden voor de stelling, dat Nederland
zichzelf zou kunnen beveiligen met welke
militaire maatregelen dan ook. Denkt men
hier zeer nuchter over. dan zegt men: als we
dan toch ten onder moeten gaan in een vol
genden oorlog, laten we dan de 90 millioen
jaarlijksche militaire uitgaven thans dan
maar sparen.
Dat de ontwapeningsconferentie mislukt,
Binnenkort zal een groote vergadering wor-
gezonden zijn en die niet de vredesgedachten
in hun landen vertegenwooi*digen. Een mi
litair kan niet ontwapenaar zijn.
Kleine landen hooven de be'wapening af te
schaffen, want deze is een gevaar voor het
land. Hiermee is uitsluitend bedoeld het oor-
logsmilitairisme, dat een taak naar buiten
heeft, niet het politie-militairisme met zijn
taak naar binnen. En hiermee is aangetoond
dat de meening, als zou door ontwapening
de hand gereikt worden aan het communis
me, volkomen onjuist is.
Als de kleine staten tot radicale ontwape
ning overgingen, zou het probleem alleen be
perkt blijven tot Frankrijk. Duitschland, En
geland, italic en Sovjet-Rusland, waarvoor
dan de besprekingen voor geleidelijke ont
wapening goed zouden zijn. Internationaal
bewijzen wij, aldus spr., de ontwapeningsge
dachte een dienst door nationaal te ontwa
penen.
Oorlog is misdaad en ondergang en daar
om moet de tijd tot den volgenden oorlog ge
bruikt worden om de anti-oorlogsgedachten
door te laten dringen tot het volk opdat ze
in geval van volgenden oorlog dien dan niet
willen.
Door het nationale ontwapeningseenheids
front moet druk worden uitgeoefend op hst
volk. opdat daar een meerderheid komt. Voor
dat front hebben zich verschillende partijen
en organisaties beschikbaar gesteld, zooals
de lijst van het hoofdbestuur duidelijk toont.
De Nationale Vredesraad is samengesteld
uit 3 groepen: politieke partijen, religieuze
vredesvereenigingen. algemeene vereenigin
gen. publicatie-organen, vakcentraien, vrou
wen vereenigingen. jeugdorganisaties en be
kende personen-groep. AI deze 8 groepen zijn
in het hoofdbestuur vertegenwoordigd. Ook
de vredesraad Haarlem zal uit die groepen
bestaan, terwijl er ook individueeie leden
zijn.
Het doel der Ned. Vr. Centrale is het geza
menlijk en gemeenschappelijk actie voeren.
Dan heeft het veel grabber gezag. De ver
eenigingen blijven haar eigen werkzaamhe
den doen, doch worden gesteund en gesterkt.
De N.V.C. tracht samenwerking tot stand te
brengen en te bevorderen tusschen de parle
mentaire vredesactie en de buitenparlemen
taire. zooals o.a. door ..Kerk en Vrede'', het
N. V. V.. Vredeskring van Nederland. ..Oorlog
of Vrede" (weekblad'. Internationale Vrou
wenbond voor Vrede en Vrijheid. Nat. Vrou
wen Vredebond, en Jongeren Vredes Fede
ratie. De meerderheid van het volk wil de
N. V. C. tot het inzicht brengen van de nood
zaak der ontwapening.
De heer kies had vele adhaesiebetuïgingen
ontvangen uit Haarlem, zoodat tot oprichting
van den Vredesraad Haarlem werd overge
gaan. Tot voorzitter zal gevraagd worden ds.
J. M. Leendertz. die zijn medewerking voor
de gedachte toegezegd had. Voorloopig zal
Mr. L. G. van Dam (Vr. Dem. B.) het secre
tariaat op zich nemen, bijgestaan door mej.
dr. M. A. Thiel. Ook zijn leden dr. W\ Ban
ning, prof. dr. G. A. v. d. Bergh v. Eysinga,
B. Bulsing-van Besouw. Joh. Op 't- Eynóe,
prof. dr. A. D. Fokker, prof. P. H. van Moer
kerken, prof. R. N. Roland Holst, mr. J. H.
Schultz van Haegen, Piet. Voogd en E. R. J.
Frank (voor de indivudeele-leden-groep)
aangezocht zijn de heeren Westerveld fsecr.
S.D.A.P.)Gregoire (V.A.R.A.). M. A. Reinalda.
en mej. de Kruyff (Ned. Vrouwen Vrede
Bond), terwijl nog verscheidene anderen wor
den aangezocht.
In het debat dat zich na de inleiding van
Paul Kiès ontspon, werd o.m. behandeld de
verhouding tusschen vredescentrale en de
Nooit Meer Oorlog Federatie. De vredesbe
weging was versplinterd. De N.M.O. Federa
tie poogde en eenheid te brengen, welke mis
lukte. De arbeidersbeweging sloot zich niet
aan. Nu komt de Vredesraad. die een een
heidsfront tracht te vormen waaraan de
moderne arbeidersbeweging ook meewerkt.
TAXI TRAMLIJNEN TE AMSTERDAM?
ZAL DE POLITIE ER EEN STOKJE VOOR
STEKEN?
De Vereeniging van Ondernemers in het
Auto. taxi- en luxe verhuurbedrijf te Am
sterdam (A.V.O.), waarin het- overgroote deel
der garage-taxibedrijven vereenigd is, heeft
het- plan opgevat om met ingang van heden.
Zaterdag een sneltaxidiensfc te gaan on
derhouden, met lijnen, ongeveer gelijk aan
die van de tram Vooreerst zouden proefrit
ten gehouden worden op het traject van lijn
17, SurinamepleinCentraal Station. Om
de twee minuten zou een auto vertrekken,
waarvoor men voor een dubbeltje zou kunnen
meerijden. Bovendien zou men een reductie-
bon ontvangen. Daar dergelijke taxilijnen bij
politieverordening verboden zijn. verwacht
men ingrijpen van de politie.
Het denkbeeld vindt in Amerika, blijkbaar
met succes toepassing.
HET GEMEENTEPERSONEEL.
Overeenkomstig het besluit, genomen in dc
raadsvergadering van 2 Maart j.l. hebben B.
en W. advies ingewonnen van de Commission
van overleg voor de ambtenaars- en werklie
denzaken en van het politic-personeel be
treffende een voorgestelde wijziging van de
Verordening tot regeling van do bezoldiging
van ambtenaren en werklieden bij afwezig
heid wegens ongesteldheid en tot toekenning
van een uitkeering aan hen. die na afkeuring
wegens lichamelijke of geestelijke onge
schiktheid zijn ontslagen. Blijkens het advies
dd. IS October j.l. hebben genoemde Com
mission zich eenstemmig met de voorgestelde
wijziging vereenigd. Daarbij werd evenwel
aangedrongen op wijziging van het oor
spronkelijke ontwerp-besluit in zooverre, dat
de tijdelijke aftrek op bedoelde ultkeerlngen
voor het eerst zal worden toegepast bij de
eerste uitbetalingen na den datum, waarop
het ontwerp-besluit zal worden bekrachtigd.
B. en W. stellen voor aan dat verzoek te
voldoen.
1N G EZ O N D E N MED ED E ELI N G E N
:i 60 Cts. per regel.
Eén onzer lezers vond in zijn verzameling
foto's een afbeelding van Koning Emma en
haar dochter prinses Wilhelmlna. waarvan
hij veronderstelt dat het vrij onbekend is.
Deze foto werd namelijk bijna vijftig jaar
geleden gemaakt. Hierboven een reproductie
er van.
DE VALSCHE SCHILDERIJEN
EEN VREEMDE GESCHIEDENIS
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Voor ieder een bril, voor weinig geld.
Ook volgens recepten.
Bij Opticien FEDERMANN. Gr. Houtstraat 37,
bij de Ancgang, Telef. 11059.
De correspondent van de Telegraaf te
Brussel heeft aldaar een onderzoek inge
steld naar den be'faamden heer Chanterou.
aan wien de verschillende schilderijen van
moderne Fransche meesters zouden zijn aan
geboden die te Amsterdam geveild zijn en
die onecht zouden zijn.
Deze Chanterou bleek te zijn zekeren heer
Du. Bols. een schilder, die wel onder den ver
maarden naam als schuilnaam gewerkt
schijnt te hebben. Hij gaf zeer vage verkla
ringen. zei dat hij twee jaar geleden tus-
schenpersoon was geweest tusschen ver-
kooper en kooper. Hij had twintig jaar te
Parijs gewerkt en had ook wel eens iets
cadeau gehad, doch niet van de in den
catalogus genoemde schilders. I-Iij is van
verschillende vereenigingen lid geweest,
maar telkens onder zijn eigen naam Du Bois.
Van do veiling en net gebruik van zijn naam
wist hij echter niets af. Met den geneesheer,
die de verkooper was. heeft hij sinds jaren
geen betrekkingen meer gehad.
De geneesheer zelf. daarna geïnterviewd,
verklaarde, dat de echtheid der schilderijen
door de documenten volledig gedekt was. Drie
maanden geleden deed Chanterou zelf hem
de laatste levering. Van hem zelf werden
aut hen ticiteitsbewijzcn geëischt.
De Parijsche correspondent van het blad
vernam nog dat de zaak onder de schilders
verontwaardiging heeft gewekt door he'.
misbruik van hun naam en vroolijkheid om
de naïveteit, van de koopers.
Bij allerlei in de catalogus genoemde
schilders lieeft de correspondent navraag
gedaan naar den „Maecenas" Chanterou,
maar niemand kende hem.- De schilder
Othon Friesz ontkende zelfs ooit te St.
Cloud, waar een zijner schilderijen volgens
onderschrift vervaardigd was, te hebben ge
schilderd. En het zelfportret van Kissling,
dat in de verzameling Chanterou zou zijn
voorgekomen, hangt bij den kunstkenner
Davidson te Parijs.
Slechts twee schilders konden zich nog
Chanterou herinneren, en dat waren niet de
gunstigste herinneringen.
Dr. Baert dc la Faille heeft intusschen
nog eens verklaard, dat de Brusselsche ge
neesheer hem geschreven heeft Chanterou
gesproken te hebben, en waarborgen ont
vangen te hebben voor de echtheid van de
schilderijen,
RADIO
:er roordcelige cond. Bezoekt ome thowrc
J. J CORNELISSEN
KAMPERVEST 1 hoek Ki. Hout.treat
AGENDA.
AVONDSCHOOL.
B. en W. stellen voor aan dc Gemeentelijke
avondschool voor handelsonderwijs alhier te
benoemen tot tijdelijk leeraar voor het tijd
vak van 1 September 1932 tot en met 31
Augustus 1933 de heeren L. J. F. van der
Meulen. A. J. Hekkelman, J. W. Schotman. J.
L. Nanninga en G. Beun allen te Haarlem.
ZATERDAG 19 NOVEMBER
Stadsschouwburg. WilsonspleinOpvoering
van „De eerlijke vinder" door de N.V. Het
Schouwtooneel. 8 uur.
Gebouw Protestantenbond: Lezing Volks
universiteit. 8 uur.
Clubgebouw Kleverlaan: Jaarvergadering
IJsclub voor Haarlem en Omstreken. 3.30 u.
La Gal té. Raaks: Prijsdansen. 8 uur-
Toonkamers J. A. Boskamp en Zn., Over-
veen: Tentoonstelling Giza Fakler.
Palace: „Fraulein falseh verbunden". Op
het tooneel: The Spyra's Mensch of Pop?
2,30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt. Theater: ..De man zonder
naam". Op het tooneel: Jackie Collier ele
gant draadact. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Tarzan" voor de
derde week geprolongeerd. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Kunstzaal Rocker. Wagenweg 102. Tcntoon-
stelling van werken van Herman Heuff,
107.30 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16 Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags. toegang vrij.
ZONDAG 20 NOVEMBER
Stadsschouwburg. WlisonspleinOpvoering
van ..De Eerlijke vinder", door de N.V. „Het
Schouwtooneel". 8 uur.
Schouwburg Janswcg: Opvoering van ..Ma
demoiselle" door het Centraal Tooneel. 8 15 u.
Gemeentelijke Concertzaal: Concert H.
O. V. "s avonds.
Rembrandt Theater: Filmvoorstelling van
„Waterbewoners". 11.30 uur.
Broedcrkerk, Parklaan: Lezing met licht
beelden over Rusland. 8 uur.
Bakcnessergracht 13: Openbare voordracht
Rozckruisers Genootschap, 10.30 uur.
Zaal van 't Nut. Lange Veerstraat 16: Uni-
verseele eeredienst (Soefi-beweglng), li uur.
Bioscoopvoorstelling 's middags en des
avonds.
MAANDAG 21 NOVEMBER
Schouwburg Jansweg: Optreden van Han
Beuker en Wouter Denijs. 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Kunstzaal Reeker, Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Herman Heuff.
10—7.30 uur.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
Firma C. G. Loomeijer en Zn.. Bartcljo-
risstraat 11. Tel. 10175.
ll"93rk"APOlheek* KJefverParkwe2 13. Tel.
Q
Gehoorzamen en ongehoorzamen.
Zijn we op weg naar een hetere
werelcl? De veelbelovende war
boel.
„De wereld houdt zich in stand door ge
hoorzaamheid. maar door ongehoorzaamheid
komt zij vooruit", heeft de een of andere
diepe denker gezegd. En ligt er geen vervaar
lijke waarheid in zijn woorden? Ik zal deze
krant weliswaar weghouden van mijn oud
sten zoon (de jongste kan, tot zijn en mijn
geluk, nog niet lezen) maar heusch niet
omdat ik de juistheid van het diep-door
dachte woord betwijfel. Allerminst. Het aan
tal waarheden, dat kinderen zoo maar uit
zichzelf ten beste geven, vind ik evenwel
voldoende en het lijkt mij onnoodig. dit
met een exemplaar als het bovenstaande te
vermeerderen. Voor mijn rust in huis is
het zeker beter.
Uit deze zelfzuchtige overweging ziet u.
dat ook een journalist zich al niet voldoende
opoffert voor den vooruitgang van de
wereld, waaraan wij in dezen tijd toch meer
dan ooit behoefte hebben.
Overigens blijkt uit het woord des diepen
denkers, dat er zoowel gehoorzame als onge
hoorzame menschen in de wereld noodig
zijn. Mijn zonen zouden eruit afleiden dat
de gehoorzamen overbodig zijn, maar dat is
verkeerd. Als men de wereld vooruit wil
brengen blijft het niettemin even noodzake
lijk haar. hangende het proces, in stand te
houden. Derhalve is het optreden van twee
paitijen, een conservatieve en een vooruit
strevende, noodzakelijk. Die ziet ge dan ook
overal en in alles aan het werk. Goedbe
schouwd zijn er maar twee p aagten, niet
alleen in de politiek, maar ook in het zaken
leven, in het onderwijs, in de kunst, ja in
den godsdienstin alles. Alleen zijn zij
verschrikkelijk onderverdeeld, en soms lichte
lijk in elkaar verward geraakt. Maak u
daarvan los. negeer de diverse etiketten, en
gij zult al uw vrienden en kennissen kunnen
verdeelen in behoudende en vooruitstrevende
lieden. De laatsten zijn. althans in het oog
van de eersten, altijd de ongehoorzamen, want
zij willen de bestaande orde veranderen.
Nu is het meest opvallende van dezen
tijd. waarin „alles in de smeltpot is", zooals
de Engelschman het uitdrukt, wel dat de
twee partijen van eikaars onmisbaarheid over
tuïgd beginnen te geraken. Zij zeggen het
wel niet. maar zij voelen het. Zegt u maar
eens tegen een conservatief, op welk gebied
en van welke kleur ook, of hij de vooruit
strevende elementen liever allemaal weg zou
hebben. Hij zal aarzelen eer hij bevestigend
antwoordt. Die aarzeling doet het, want zij
beteekent dat hij het tegenovergestelde heeft
gedacht. Vraag aan een vooruitstrevend man
hetzelfde ten aanzien van de conservatieven,
en u krijgt hetzelfde effect. Ik sta er, om zoo
te zeggen, voor in.
De gevolgtrekking ligt voor de hand. Alleen
uit. een warboel kan nieuwen opbouw ge
boren worden. Kijk maar eens naar den toe
stand op een bouwterrein, waar ze juist
de fundamenten voor een nieuw huis hebben
gelegd en de materialen aangesleept. Nu, in
dat soort warboel zitten we nu. Midden erin.
Als ik Hindemïth's nieuwste compositie hoor,
zooals mij onlangs op het Bachconcert ten
deel viel, voel ik mij midden op dat bouw
terrein. en als ik Bernard Zweers' eindelooze
symphonie „Aan mijn Vaderland" aanhoor,
zooals mij deze week in het Concertgebouw
te Amsterdam beschoren was, luïster ik naar
een vergadering van starre conservatieven,
zonder debat, cf zelfs gelegenheid tot vragen
stellen, ja in totale afwezigheid van alle on
gehoorzamen.
Zijn de gehoorzamen dc baas (zie 1914)
dan voert dat naar een verschrikkelijke el
lende. Hebben de ongehoorzamen uitsluitend
het heft ïn handen (iedereen weet wat een
communistisch bewind beteekenen zou) dan
duikelen wij een andere periode van afbraak
in. Alleen de juiste verhouding tusschen de
twee machten, die in iederen toestand ter we
reld zich doen gelden., brengt regelmatigen
opbouw, waarbij de gehoorzamen den boel
in stand houden zonder de ongehoorzamen te
kunnen beletten, vooruitgang te scheppen.
Mijn optimisme zegt mij. dat wij dezen
toestand steeds dichter naderen. Er wordt
zóó intens gezocht en gestreefd naar de
verwezenlijking van betere toestanden, ter
wijl tegelijk het conservatisme zoo hard
zwoegt om de wereld in stand te houden,
dat een opgaande conjunctuur hieruit wel
ontstaan moet.
Natuurlijk fs het een kwestie van tijd. en
zijn we allemaal buitengewoon ongeduldig
en ontevreden over den huidigen warboel.
Feitelijk staan we midden op dat bouwter
rein. midden in de bende, en hopen iederen
dag weer dat we nu het nieuwe huis einde
lijk eens zullen kunnen betrekken. Terwijl
de fundamenten pas goed en wel gelegd
zijn. Het is een beetje dwaas, maar dat zijn
wij nu eenmaal.
Welke fantaisie den beeldhouwer, die het
„Dansende Paar" op bijgaande illustratie
schiep, bevangen heeft, kan men slechts ver
onderstellen. Hij is zonder twijfel een der
velen uit het kamp der ongehoorzamen De
tradilionecle vorm van den mensch staat
hem tegen, cn hij laat zijn kachelpijp een
dans uitvoeren met de bordpapieren rol,
waarin de maatschappij waarbij ie verzekerd
is hem net haar kalender voor het jaar 1933
heeft toegezonden.
Die beeldhouwer komt ook wel tot wat an
ders. Misschien stuurt een oer-conservatieve
vriend hem met Sinterklaas een dansend
Saksisch herdertje en herderinnetje, van
zoetig-gekleurd porcelein, net. als hij
's avonds een aardig meisje ontmoet heeft
dat op het herderinnetje lijkt. Zijns ondanks
zal de conservatief in hem ontwaken. Hij zal,
in een zwak moment, in het herdertje zich
zelf herkennen, en als hij op zijn atelier komt
een blik vol gramschap slaan op zijn dansen
de kachelpijp-met-kalenderrol. Wie weet
ontwaakt dan reeds een nieuwe gedachte in
hem, die. aanvankelijk zooiets als een Sak
sische kachelpijp, groeien zal tot een ietwat-
gestyleerde Saksische en zoo verder.
Want dit heb ik nog vergeten te zeggen, en
het is de grootste waarheid van alle: in iede
ren ongehoorzame leeft de gehoorzame, in
iederen gehoorzame de ongehoorzame.
Ergens in den wanordelijksten communist
schuilt een ordelijk burger, die er zich diep
over verontwaardigt als een andere fietser
hem op het rijwielpad rechts passeert
niet omdat er geen ruimte genoeg voor is,
maar omdat hij zeker weet dat het In flag-
ranten strijd is met artikel zooveel van de
Motor- en Rijwielwet een door vcrwenschte
parlementariërs op last van het verdoemelijk
kapitalisme gewrocht misbaksel.
Zoo ben ik er ook zeker van dat er oogen-
blikken voorkomen in de levens van Willem
Pijper en van den al eerder genoomden heer
Hlndemuth waarop zij, met Innig genoegen
en in droomerige overgave luisteren naar hot
Intermezzo uit de Cavalcria Rustlcana cn de
Cavatlne uit II Trovatore, hun suiker-zoete
lijk voorgekwecld door een Itallaansch
straatorgel.
Le Corbusier, de vermaarde architect, moet
momenten doormaken waarin de oude. ro
mantische onzakelijkheid hem veel dierbaar
der is dan alle rechte lijnen en stalen labo
ratorium-stoelen bij elkaar, Misschien drinkt
hij wel eens een kopje koffie bij zijn oude
tante cn geniet dan stiekum van haar focl-
leelijke mahoniehouten stoelen met gekrulde
pootcn, trijpzittingen op spiraalveeren en
antimacassars, haar vergulde pemlulc-ondcr-
een-glasstolp met coupes en haar sentlmen-
teele oleogravures van den Fransch-Duit-
schen oorlog, alles uit den ergstcn tijd.
Zoo heb ik een aarts-conservatief ontmoet,
die zwoer bij vader Haydn. en tot zijn eigen
schrik werd meegesleept door den geraffi-
neerden. verontrustenden climax van Ravel's
Bolero. Hij kon er zelfs niet van slapen, zoo
als hij mij later vertrouwelijk meedeelde. Er
zat. zei hij, een totaal-onbegrijpeliike beko
ring In. die zijn gemoedsrust op allerhlndcr-
lijkstc wijze in de war schopte.
Een met hem verwante ziel zat eens naast
mij op de Kamertribune tijdens een zeer
geestdriftig betoog van oen radicaal tegen
het militairisme. en vergat zich op een goed
oosenblik zoozeer dat hij mij toefluisterde:
„Weet je wat ik het ergste vind? Die kerel
heeft gelijk!"
Een derde kon (tot zijn leedwezen) met
geen mogelijkheid ontkennen dat er Iets zat
dat hem boeide in een beeld van Hildo Krop,
op een Amsterdamsche tentoonstelling.
Het zijn deze teekenen die een zeer belang
rijke rol meespelen in datgene dat wij plegen
aan te dulden als „de opleving". En dat be
staat, ën groeit, ondanks de wanhopige ont
kenningen van mijn pessimistische vrienden,
die het nóg zullen ontkennen als wij midden
in de volgende hoogconjunctuur zitten....
OPTIMIST.
