Uw kinderen en vrienden
Sint Nicolaas Geschenk
Stel hen niet teleur.
Het Belangrijkste.
J*NS\Ve
8.30
N.S.F. of PHILIPS RADIOTOESTEL
50e Jaargang No. 15163
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 29 November 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P, W. PEEREBOOM
en ROBERT PEE REBOOT*.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdrcdectcwr: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper weck 0-25, per maand L10, per 3 maanden
f325, franco per post 3-55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week /OXB, per maand f022, per 3 mnd. 0.65. franco per post f 0-72Y-
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNI3 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim v 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voot Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere yingcr f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 29 November.
Betalen of niet?
Als liet nageslacht zijn object-lef en be
zonken oordeel over dezen wonderlijken tijd
zal gaan vellen laat ons hopen dat het
oordeel objectief en bezonken zal zijn
dan zal het zeker ook zijn aandacht schen
ken aan den boeienden inhoud der Engel-
sche dagbladen in de weken, voorafgaande
aan den vijftienden December 1932. Dit is de
verval-datum voor de betaling van acht-en-
twintig millioen pond sterling (in goud. dus
336 millioen gulden) aan Amerika. Het ver
tegenwoordigt één jaariijksche termijn op de
afbetaling van de Engelsche oorlogsschuid,
d.w.z. een kleine fractie van de zegenrijke
gevolgen die de „roemrijke overwinning" voor
het thans uitgemergelde Engeland, met zijn
drie millioen werkloozen, heeft opgeleverd. Na
den oorlog heeft Engeland een verdrag met
Amerika gesloten, waarbij het deze jaar
iijksche betalingen op zich nam. Het werd
ge teekend door den heer Stanley Baldwin,
toenmaals premier, gesteund door een con
servatieve meerderheid, thans Lord Presi
dent of the Council (vice-premier) en ge
steund door een nog veel grootste conserva
tieve meerderheid. Het verdrag werd door
het Engelsche parlement geratificeerd, en
nagekomen tot Amerika in het bekende mo
ratorium toestemde. Nu wil Amerika het mo
ratorium niet meer verlengen. En daar zit
Engeland nu! Het zou best kunnen betalen
als het niet ongeveer duizend millioen gulden
per jaar, dus driemaal zooveel als de Ameri-
kaansche schuld-aflossing, aan voorbereiding
van den volgenden oorlog uitgaf. Amerika
zijnerzijds zou best van de Engelsche schuld
betaling kunnen afzien (en van die van
Frankrijk en Italië, welke landen in hetzelfde
parket verkeeren) als "de Europeesche naties
in ontwapening- toéstemden. Want dan zou
het zelf van het duizelingwekkende bedrag,
'dat het jaarlijks aan'voorbereiding van den
volgenden oorlog uitgeeft, kunnen afzien en
een-slordige duit daarbij overhouden. Ame-
•rilsa'heeft'; tien millioen werkloozen, en de
óntevredenheid is er zeer groot. Men zal zich
herinneren dat het aan Europa heeft voorge
steld, voor één derde te ontwapenen. Deed
•Europa dat, dan zou er met Amerika inzake
"dc" öoiiogsschulden te praten zijn. Maar
'Europa doet voorshands niéts, ofschoon de
bovenbedoelde'heer Stanley Baldwin tot de
genen behoort, die onlangs in een mooie rede
zonneklaar hebben 'aangetoond dat de vol
gende oorlog absolute vernietiging van be
volkingscentra zou beteekenen en dat er geen
afdoend middel tot verdediging tegen lucht
aanvallen bestaat. «Die rede zal ik eerstdaags
eens in extenso publiceeren, want er zijn ook
in dit land nog menschen genoeg die niet
gelooven aan den ondergang, die een vol
gende oorlog zou beteekenen).
Nu dan. U ziet hieruit, zou ik zoo zeggen,
dat er ook op zuiver-zakelijke gronden iets te
zeggen valt voor ontwapening. Alles te zeg
gen valt, nietwaar? Wij zitten allemaal in de
oorlogsschulden (Nederland ook, en in niet
geringe mate) en wij worden door hooge be
lastingen en door fatale tariefmaatregelen
uitgeput. Die hooge belastingen en die. tarief
maatregelen zouden niet noodig zijn als de
wereld niet tien milliard per jaar uitgaf aan
voorbereiding van den volgenden oorlog.
(Nederland ook; het besteedt er 83 millioen
per jaar aan, een bedrag dat ruim voldoende
zou zijn om den heelen toestand te saneeren).
Erg ingewikkeld zijn deze dingen inderdaad
niet. Alleen maar onzinnig. Een onzinniger
toestand dan de huidige internationale war
boel is moeilijk denkbaar.
Wat zegt Engeland nu ten aanzien van de
Anierikaansche schuld? Dadelijk met een
derde ontwapenen? Weineen! Het houdt zich
alleen bezig met de vraag of het betalen zal
of niet. Verscheidene ministers zijn er al
vóór om maar eenvoudig in gebreke te blij
ven, en de pers wikt dc voor- en nadeelen
daarvan op de treffendste wijze. Het zou
komisch zijn, als het niet zoo tragisch was.
Tragisch van wanbegrip. Sommige bladen
geven lijstjes met argumenten pro en contra,
waarbij de rubriek „pro" begint met: „Wij
zijn nooit in gebreke gebleven, hetgeen Enge
land een zekere reputatie in de wereld heeft
bezorgd". Inderdaad. Dit is evenwel geen ge
voelsargument, zooals u misschien denken
zoudt. Nee hoor, zoo naïef zijn staten niet.
Het betalen heeft Engeland een zeker crediet
bezorgd. Het vertegenwoordigt een deel van
de „goodwill" van de onderneming Engeland
N.V. Het is gevaarlijk die te verminderen.
Dit is geen speciaal verwijt aan het adres
van Engeland, want andere staten redeneeren
net zoo. Onnoozele lieden, die zelf hun ver
plichtingen nakomen en hun woord gestand
doen, zijn blijkbaar dermate naïef dat zij het
verschil tusschen een staat en een particulier
niet begrijpen. Die hebben „gebrek aan poli
tiek inzicht".
Het Engelsche hoofdargument tegen be-
INGEZONDEN MEDEDEELIXGEN
8-30 tn,\l£L- '404«LU
u ür
tot 22 '4°49
EXECTRÏSCHE KACHELS.
STRIJKIJZERS,
BEDKLEEDJES etc.
zullen dit jaar dubbel verheugd zijn met een
taling is, dat de wereldmarkt hevig geschokt
zou worden door de depreciatie van ster
ling, die het gevolg van betaling zou
zijn. Erger geschokt dan door niet-betaling.
Dit is zeker niet onjuist. Alleen vergeet men
er bij te voegen: de heele wereldmarkt zou
opleven als tot één derde ontwapening be
sloten werd. Voor het overige schelden de
Engelsche kranten Amerika uit voor den
„Shylock, die zijn pond vleesch eischt" en
meer in dien trant, en er wordt nauwelijks
gelet op den bisschop van Exeter, die gansch
andere taal spreekt.
Deze hooggeplaatste dominé van de Engel
sche Staatskerk, krachtens zijn officie behoo-
rend tot de naïeve lieden, wien het aan poli
tiek inzicht ontbreekt, is pas uit Amerika te
ruggekeerd en geeft een schrille beschrijving
van den nood die daar geleden wordt. Loonen
zijn in vele gevallen me tvijftig procent ver
minderd. De toestand op het platteland is
verschrikkelijk. Als het Congres de schulden
kwijtschold zou het worden weggejaagd door
een bevolking, die zou vragen: „Wanneer dit
geld gemist kan worden, waarom worden wij
dan niet geholpen?"
Aldus de naïeve bisschop.
De Engelsche regeering beraadslaagt nog
steeds. Intusschen bereidt de wereld zich
voor op den volgenden oorlog, terwijl zij in
nood zit omdat zij den vorige niet be
talen kan.
Den schrijver van deze rubriek maakt men
ook vaak voor naïef uit. Al mijn artikelen
zijn naïef. Ik voer al vier jaar,- op mijn be
scheiden terrein, den strijd tegen den oorlog.
Naïef! Ik beweeg de geheele Nederlandsche
pers tot een actie voor ontwapening, waarin
het geheele volk betrokken wordt en die tot
het eenige natonale petitionnement ter we
reld leid. Naïef! Ik ben e enidealist. die de
werkelijkheid niet zien wil. Ik ben zoo
naïef, dat ik meen samenwerking te moeten
bevorderen om een wereldramp te helpen ver
mijden. Dit is bijna misdadig- Het wordt
alleen ietwat geëxcuseerd door mijn naïviteit.
Enfin, herleest u het bovenstaande nog
eens. Ik draag het. op aan allen die zoo over
tuigd zijn dat de „scheldwoorden" idealist en
naïef niet op hen toepasselijk zijn. omdat zij
de werkelijkheid zoo klaar zien. Hebt u ooit,
zakelijke zieners der werkelijkheid, een
grooter, machteloozer janboel gezien, een er
ger bewijs van gebrek aan het eenvoudigste
zakelijke inzicht, dan dit betalingsconflict
tusschen Engeland en Amerika, dat ge in
alle landen weerspiegeld kunt vinden in enor
me defensie-uitgaven, hooge belastingen en
nog hooger tarief muren?
Maar probeer er vooral niet tegen te agee-
ren, hoor! Want dan bent u naïef, een idea
list, en „arbeidersvijandig".
Dit laatste is-het nieuwste waarvoor men
mij uitscheldt. Tegelijkertijd word ik van een
andere zijde uitgescholden omdat ik, door de
oplevingsberïcht-jes, het dalen der loonen zal
tegenhoudenEnzoovoorts.
Eén ding mag 'k er misschien van zeggen.
Al die naïviteit schijnt toch wel eenigen
indruk te maken.
DE LOONSVERLAGING VOOR
PROVINCIAAL PERSONEEL.
Soc.-dem. Gedeputeerden
zullen tegenstemmen.
VOORSTEL WERD MET HUN MEDEWERKING
INGEDIEND.
Volgens het Handelsblad, is in sociaal
democratische organisaties oppositie ont
staan tegen de houding der gedeputeerden,
dc heeren A. H. Gerhard en A. W. Michels,
die meegewerkt hebben tot het vorostel to:
loonsverlaging van 6 pet. voor het Provin
ciaal personeel in Noord-Holland.
De opdrachtgevers dezer provinciale be
stuurders kwamen tot het besluit dat de
leden der Soc.-Dem. Statenfractie, de beide
Gedeputeerden inbegrepen, ni t voor de ver
laging dr loonen mochten stemmen. Dc
gevolgen van dit votum kwamen reeds tot
utinig bij het op 8 November j.l. gehouden
afdeelingsonaerzoek dar provinciale be
grooting.
En in de Statenzitting, 20 December be
ginnende, zullen de Soc.-Dem. leden van het
dagelij'ksch bestuurscollege, volgens (het blad.
de redenen uiteenzetten waarom zij verplicht
werden, te stemmen tegen hot loonsverlagings
voorstel, met hun instemming door het da
ge lij ksch provinciaal-bestuur ingediend.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
U hebt geen bevingen te vreezen
die van de kou afkomstig zijn.
W ant Hoenderdos verschaft U brandstof
In ieder kwantum groot en klein.
BROCKWAYBUS CONTRA N. Z. H.
Te Oegstgeest tegen een
trampaal gebotst.
ONGELUK VRIJ GOED AFGELOOPEN.
LEIDEN. 29 November.Gisteravond te
half twaalf is de laatste autobusdienst Lei
denHaarlem te Oegstgeest, ter hoogte
van de Deutzstraat, doordat het. stuur defect
raakte, tegen een mast van de electrische bo
venleiding van de tram. en daarna tegen een
boom gereden met .een vaart van circa 40
K.M. ér
Door den hevige.*s'chok ontstond ter een
groote verwarring onder de achttien passa
giers. Op het eerste gezicht leek het of er een
zeer ernstig ongeluk was gebeurd., maai- ge
lukkig viel het nogal mee. Slechts een dei-
inzittenden, J. G. uit Sassenheim. moest niet
vrij ernstige snij wonden naar het Academisch
Ziekenhuis worden vervoerd. Steven andere
passagiers en de bestuurder werden licht ge
wond en konden ter plaatse worden ver
bonden. De autobus werd zwaar beschadigd.
Met een reservebus zijn de reizigers later
naar huis gebracht.
GOEDKOOPE SPOOR-ABONNE-
MENTEN.
TARIEFSVERLAGING MET 1 JANUARI.
Naar wij vernemen worden met ingang van
1 Januari de prijzen der algemeene abonne
mentskaarten der Ned. Spoorwegen verlaagd,
de groepskaarten afgeschaft en gedurende
het geheele jaar achtdaagsclic abonnements
kaarten verkrijgbaar gesteld voor het geheele
net.
INGEZONDEN MEDEDEELIN GEN
HET GESLAAGDE GESCHENK is
wel een RADIO-INSTALLATIE ran
N.V. Tech. Bar. J. VAN DEN BERG
RADIO-SPECIALITEITEN
Zijlstraat 87a Tel. 11322
LEVENSGEVAAR BIJ
HENRY FORD GEWEKEN.
DETROIT, 29 November <V.D) Henry
Fond (heeft een onrustige nacht gehad en gis
teravond üep de koorts vrij hoog op. maar
hedenmorgen was volgens cc geneesheeren
all gevaar voor goed geweken.
ONZE BOUWPLATEN
Zaterdag j.l. deelden wij mede. dat er
reeds drie duizend Haarlem's Dagblad bouw
platen waren verkocht. Sindsdien is dit aan
tal nog weer zeer veel hooger geworden en
thans, om eens voor de variatie van den
anderen (kant af te rekenen, hebben wij nog
slechts ongeveer duizend dezer platen over.
Wanneer gij dus nog gewacht Ihdbt met het
halen van een of een serie dezer platen, die
zulk een voortreffelijk St. Nicolaasgeschenk
voor de knutselende jeugd zijn en zoo goed
koop, stel het dan niet langer uit-, want zeer
spoedig zal nu het restant- wel verkocht zijn.
En dan zou het tenslotte nog op een teleur
stelling uitloopen, daar er geen gelegenheid
kan zijn voor nieuiwen. voorraad.
HAROLD LLOYD IN AMSTERDAM
Hoe hij aan de uilebril kwam
IIIJ MAAKT GEEN KLEINE FILMS MEER.
De beroemde Anierikaansche film komiek
Harold Lloyd is Maandagmorgen 9.06 uit
Berlijn aan Qiet Centraal Station te Amster
dam aangekomen.
Voor deze aankomst had men ditmaal eens
niet oe groote trom geroerd en bovendien
geschiedde zij drie kwartier vroeger dan
oorspronkelijk was medegedeeld. Gevolg:
acht agenten op het Stationsplein, die de
orde bewaarden onder acht 'belangstellenden.
Alleen op het perron had zich een min of
meer officieel groepje wachtenden verzameld:
drie chasseurs van het Carlt on-Hotel, met
bloemen; een vertegenwoordigster van de
Paramount, ook met bloemen, benevens
eenige journalisten en fotografen.
De eerste, die zijn hoofd uit het portier
raam stak was een meneer met een groote
uile-bril, even later vertoonde zich daar
naast een gelaat zonder uile-bril. De meneer
met de bril was Max Tak. de andere bleek
Mr, Harold Lioyd zelf te zijn. Een slanke,
sportieve figuur. Van dichtbij bezien, vallen
de meeste filmhelden qua uiterlijk erg tegen,
maar met Harold Llovd is het precies anders
om. De groote bril zonder glazen, die hij op
liet witte doek draagt, verhoogt zijn schoon
heid niet. maar is nu eenmaal onafscheiden-
lijk aan het door hem gecreëerde type ver
bonden. De Harold Lloyd zonder bril, die
Maandagmorgen in het blauwe zaaltje van
het Carlton-hotel een kring van vragende
schrijvende en tee kenende menschen om zich
verzameld had, was een zwartharige, uiterlijk
nog zeer jonge man met een knap. expres
sief gelaat, een grijs colbert en buitenge
woon innemende manieren, om dit alles in
één adem tc noemen. Jammer alleen dat
hij zoo goed deed hooren dat er tusschen
"net uitspreken van beschaafd Engelsch en
beschaafd Amerikaanseh een groot verschil
bestaat. Wij voor ons hooren liever Engelsch...
Op de vraag, hoe hij aan zijn typ geko
men was, antwoordde mr. Lloyd. dat hij in
het begin van zijn filmloopbaan een student
gecreëerd had, wiens ernstig uiterlijk en
gekke avonturen voor het gewenschte con
trast moesten zorgen: voor het aandikken
van dit contrast heeft hij toen dj in die
tijden nog niet algemeene uile-bril te hulp
geroepen. Het type sloeg geweldig in en is
tot op oen huldigen dag zoo gebleven.
,.Ik blijf m'n bril in m'n films dragen, al
dus „Kareltje". Het publiek zou me wellicht
zonder bril niet aanvaarden....
Mr. Lloyd deed vervolgens de mededecling
dat hij louter voor zijn genoegen een rond
reis door Europa maakt. Hij had er vier jaar
geleden al mee willen beginnen, maar toen
waren zijn kinderen drie in getal nog
te jong. Een beetje zaken doen komt er toch
eigenlijk ook nog bij, want in verschillende
steden, waar films van hem draaien, hao
hij deze zelf op het tooneel aangekondigd.
En waarschijnlijk zal hij dat heden ook in
„Tuschinski" doen, in welk theater ter eere
van zijn bezoek de première van ..Movie
Crazy", dc eerste film, waarin het Amstcr-
damsche publiek Mr. Lloyd sprekend zal zien
optreden, zal worden gegeven. Want ik
heb aldus zeide Harold de talkies moe
ten aanvaarden en ik vind dat zij een
groote stap vooruit beteekent. al zal er nog
veel aan verbeterd mo ten worden. Zoo ben
ben ik van oordeel dat er in Amerika nog
te veel dialoog en te weinig Tempo in <ic films
voorkomt en daarin zal zeker een verande
ring f:n goede moeten worden gebracht.
„Zult u zich in d:- toekomst nog weer eens
aan de vroegere twee-acters wagen?", aldus
een vraag.
„Absoluut niet meer, wees Mr. Lloyd ge
decideerd af. In short pictures, kan ik geen
historie verwerken, alleen maar een paa:
sketches en het publiek is nu eenmaal ge
wend geraakt aan „de vaste lijn".
Bij het afscheid maakten wij kenni- me;
mistress Lloyd oen lieftallige verschijning
die als filmster Milton Davis heette.
De politieke crisis in Duitschland. Naar eert
kabinet-Von Schleicher?
(2e blad, le pag.X
Mislukte bankoverval op het Damrak ie
Amsterdam.
(2e blad, le pag.X
Dc bekende Anierikaansche filmacteur
Harold Lloyd tc Amsterdam.
(le blad, le pag.X
Ernstig ongeluk tc Vcghel. Steiger met zes
menschen ingestort.
(le blad, 2e pag.X
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Betalen of niet?
(le blad, le pag.)
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De landbouw en
Ouchy.
(2e blad. 2e pag.)
Henry A .Th. LcsturgconDe Fransche wijn
oogst in vollen gang.
(3e blad, le pag.),
Van onzen Londcnschcn Correspondent:
Amerika vraagt 28 millioen pond.
(2e blad, le pag.X
J. H. dc Bois: Haarlemsche Stadsgezichten
door H. J. Wcsseling.
(3e blad, le pag.X
Het gesprek van den dag.
Onze Jaariijksche Tentoonstelling
van
Dc Jeugdrubriek.
Ze hebben weer gewerkt, onze jonge deel
nemers aan dc Jeugdrubriek! Zo hebben met
enthousiasme en plezier hun tijd en moeite
gegeven om deze tentoonstelling niet alleen
te doen slagen, maar ook om en dat is heb
eigenlijke mooie doel de vele minder be
deelde en zieke kinderen gelukkig tc maken
op 5 December.
Van alle kanten hebben ze hun producten
ingezonden, allerlei soorten, van popjes en,
wiegjes ar tot geheele huizen en zalen toe.
Er liggen zelf-uilgczaagde legkaarten, cr zijn
au lotjes en vliegtuigjes, er zijn breiwerkjes
en boeken met fraaie omslagen, er is maar
u moet zeil komen kijken in onze Tijding
zaal. U moet zien. hoe gewerkt is, welke al
leraardigste dingen gemaakt zijn en hoe vele!
En u doet cr een goed werk mee. daar do
entreeprijzen (minimum 10 cents) geheel
worden afgedragen aan de afd. Haarlem ter
bestrijding der tuberculose.
Zooals bekend is. worden de met zooveel
vreugde gemaakte en afgestane artikelen ge
zonden naar de ziekenhuizen in Haarlem,
het St. Anthonie-Zickenhuis in Velscn. dc
Lichthoeve, het Breder odeduin, de Kindcrbe-
waarplaaLs en de kinderen van de Zusters
van 't Maatschappelijk Werk. En cr is zóó
veel. dat zeer vele kinderen daar blij ge
maakt kunnen worden.
De tentoonstelling, die geopend is Dinsdag
van 2—9 uur en Woensdag 30 Nov. van 10—9
uur in de Tijdingzaal aan cie Groote Hout
straat. is door mevr. W. Blomberg-Zeeman
verzorgd.
INGEZONDEN MEDKDF.ELINGEN
«Ue»
t°t 22 49
4 u ur
Het mooiste geschenk is nog altijd een
