BERICHT
Alsmaar borden.
TOT REDDING VAN
DE H. O. V.
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15186
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 27 December 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENI EN pCr v.'cek 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand f022, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72}^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: i5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcrcn dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 150— Elke andere vinger f 50.-. Arm-of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op bet Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000— Overlij'den f 600... Vedies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75— Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
IR. J. W. ALBARDA OVER DEN
TOESTAND.
Sociaal-democraten niet in een
nationaal kabinet.
KERSTREDE TE AMSTERDAM.
Op de Kerstvergadering van de Amster-
damsche federatie der S. D. A. P. heeft de
politieke leider ir. J. W. Albarda de kerstrede
gehouden.
Na als de beteekenis van het Kerstfeest
voor de socialisten geschetst te hebben 't ge
voel van de wijkende duisternis voor het rij
zende licht, herinnerde ir. Albarda er aan, dat
hij reeds drie maal in een Kerstrede hoop op
verbetering heeft uitgesproken, maar dat de
crisis steeds vermeerdert. De eenige uitzon
dering op de stil liggende industrieën is mis
schien de wapenindustrie.
Volgens de cijfers van den Volkenbond be
draagt het aantal werkloozen op de geheele
wereld ongeveer dertig miljoen. In één rij
met een onderlinge afstand van anderhalven
meter achter elkaar geplaatst, zouden zij de
geheele aarde omspannen, als een gordel van
leed en opstandigheid, als een gordel ook van
schande voor de hedendaagsche beschaving.
In ons land bedraagt het aantal werkloozen
314.000 hetgeen beteekent, dat met de gezin
nen 1/8 of 1/7 deel van ons geheele volk van
steun moet leven. In de groote steden is de
toestand nog erger: in Amsterdam met
minstens 50.000 werkloozen moet 1/5 deel der
bevolking worden gesteund. Het loonverlies
op de geheele wereld wordt geraamd op der
tig duizend millioen gulden per jaar, hetgeen
beteekent dat een nog grooter productiebedrag
verloren gaat, terwijl de grondstoffen onver
werkt blijven, honderdduizenden machines
stilstaan en honderden schepen in de havens
stilliggen. Terwijl voorzien moet worden in de
behoeften van millioenen is de kapitalistische
productie bij een overvloed niet in staat daar
voor te zorgen. Spr. gispte het beleid der re
geeringen, die door het verhoogen der tol
muren en door contingenteering'en den toe
stand steeds ernstiger maken.
De'heer Albarda sprak vervolgens over den
buitenlandschen politicken toestand, waarbij
hij concludeerde, dat Genève thans snel en
zeker moet handelen. Hij herinnerde er aan,
dat de sociaal-democraten in hun eiscli tot
nationale ontwapening in ons land niet al
leen staan, ook de sociaal-democraten in
Noorwegen, Denemarken, Zweden en Zwitser
land eischen nationale ontwapening, en in de
andere landen wordt de groep onder de so
cialisten, die dezen, eisch voorstaan, steeds
sterker.
Een der gevolgen van den oorlog noemde
spr. de politieke ontwrichting, het overloopen
van velen naar fascisme en communisme. De
heer Albarda constateerde echter tevens een
herleving van de democratische gedachte.
Spr. riep de social-democratische krachten ten
strijde tegen de anti-democratische, die aan
het opkomen zijn bij deze verkiezingen.
Komende tot de bespreking van den poli-
tieken toestand, verklaarde de heer Albarda.
dat de S. D, A. P. niet zal deelnemen aan een
zoogenaamde nationale regeering, wanneer
de andere partijen niet voor een groot deel de
eischen van de sociaal-democraten willen in
willigen. Wij vreezen niet de verantwoorde
lijkheid en wij hebben dit getoond in de ge
meenten ,waar wij over voldoenden invloed
beschikken. Maar wij weigeren als kleine min
derheid in een gemengde combinatie de ver
antwoordelijkheid te dragen voor het beleid
van anderen. Van dit standpunt zullen wij
niet afwijken. Alleen bij voldoenden invloed
zullen wij mede verantwoordelijkheid dragen
voor de leiding.
Spr. betoogde verder dat, wanneer er een
zoogenaamde onvolledige nationale regeering
tot stand zal komen, dit een anti-socialisti
sche combinatie zal zijn. Na een verdedigende
politiek gedurende vier jaren, wil de sociaal
democratie thans iets bereiken al ontveinsde
spr. zich de groote moeilijkheden niet. Hij is
er echter van overtuigd, dat de democratie
rijke vruchten zai kunnen afwerpen en noem
de het verlaten der democratie het terugval
len in oude dwalingen.
Spr. besloot zijn rede met een beroep op de
eenheid van de geheele arbeidersklasse.
De vergadering, die herhaalde malen den
spreker met applaus onderbrak, zong hem tot
slot de Internationale loc.
De vergadering werd opgeluisterd met so
cialistische strijdliederen en de medewerking-
van verschillende kunstenaars.
A^N DEN GROND EN AAN
GEVAREN.
STRANDING OP DE SCHELDE.
Het Engelsche passagiersschip Maccles
field''. dat den dienst onderhoudt tusschen
Grimsby en Antwerpen, is Zondagavond na
bij Terneuzen ter hoogte van den Mar
grietenpolder aan den grond gevaren. Het
schip was tengevolge van den mist uit den
koers geraakt. Toen het vastzat werd het
door een onbekend gebleven stoomschip, dat
eveneens op weg was naar Antwerpen, aan
gevaren. echter zonder noodlottige gevol
gen. Later is het vlot gebracht.
BISSCHOPPELIJKE BENOEMINGEN.
De bisschop van Haarlem heeft benoemd
tot kapelaan te Haarlem (St. Joannes de
Doop ar i R. C. A. M. Verheven en tot vrij
gestelde vo< r het Jongensjeugdwerk in he:
bisdom Haarlem R. D. J. Mol. die kapelaan
was te Amsterdam iH. Hubertus Kapel).
BRAND IN KRANKZINNIGEN
GESTICHT HEILOO.
Ontstaan bij de Kerstkribbe.
ALKMAARSCHE BRANDWEER BLUSCHTE
SNEL.
In den vroegen ochtend van den eersten
Kerstdag heeft een felle brand gewoed in het
St. Willibrordusgesticht te Heiloo en wel in
het St. Josephspaviljoen, een der vier groote
gebouwen van deze stichting, waar de krank
zinnigen worden verpleegd.
Op de eerste verdieping van het St. Jo-
sephsgebouw het hoofdgebouw was ge
durende den afgeloopen nacht in de daar ge
vestigde kapel kerkdienst gehouden.
Te kwart over zes Zondagochtend werd
plotseling brand ontdekt, die in of nabij de
kapel moet zijn uitgebroken. In de kapel,
v/aar een kribbe was ingericht, stonden
kaarsen te branden. Of deze de oorzaak van
den brand zijn geweest, staat niet vast. Ook
is het mogelijk, dat een kerstpalm in brand
is gevlogen.
Het vuur, dat- gretig voedsel vond in het
lichtbrandbare Kerst-materiaal, verspreidde
zich snel. Er bestond ernstig gevaar voor de
meer dan honderd patiënten krankzinnigen
die op deze verdieping hun slaapzalen
hadden. De broeders van het St. Willibrordus
gesticht, bijgestaan door ijlings toegescho
ten hulp van buiten, traden echter vastbera
den op en binnen een half uur waren alle
patiënten, van wie een aantal met krib en
al moest worden wéggedragen en van wie de
meesten in nachtgewaad moesten worden
vervoerd, naar de andere gebouwen van het
gesticht overgebracht. Geen enkele patiënt
heeft eenig lètsel gekregen.
Fel sloegen de vlammen spoedig uit het
dak en er werd voor de Alkmaarsche brand
weer, die ook de brandblussehing in Heiloo
verzorgt, groot alarm gemaakt. De autoritei
ten werden gewaarschuwd en spoedig was
ook de burgemeester van Heiloo Jhr. H. van
Foreest ter plaatse.
De Alkmaarsche brandweer verscheen zeer
spoedig en tastte het vuur krachtig aan. Be
halve de'inventaris en de houten deelen van
deeerste zolderverdieping van het gebouw,
vond het vuur wéinig voedsel. De eerste ver
dieping is door een betonnen ©vloer van de
parterre, waar de apotheek, de operatiezaal
en kantoren zijn gevestigd, gescheiden. Bin
nen het uur was de brandweer het vuur dan
ook meester en was het gevaar voor uitbrei
ding geweken. De geheele eerste verdieping
en de zolderverdieping zijn echter uitgebrand.
De parterre kreeg groote waterschade.
"Vele kerkgangers die des morgens vroeg
naar huis gingen, sloegen het blusschings-
werk van de Alkmaarsche brandweer gade.
Tegen negen uur was de blussching geheel
voltooid.
Het door den brand verwoeste gebouw is
slechts eenige jaren oud. Het St. Willibror
dusgesticht is nog niet geheel voltooid en
het laatste van het complex paviljoens is
nog in aanbouw.
BRAND BIJ CROK LAAN TE
WORMERVEER.
Zondagmorgen heeft brand gewoed in de
fabriek „De Engel'" van Crok Laan te
Wormerveer. De filterpersen van de raffina
derij zijn verbrand. De oorzaak is niet be
kend.
Zij, die zich met ingang van 1 Januari
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in December nog te verschijnen num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Waar moet men voor brandstof wezen?
Als men best bediend wil zijn?
O, daar is een best adres voor!
HOENDERDOS op 't Leidscheplein
Waarde vriend pedaalpousseerder.
Mede-kettingganger, hoort,
Strakjes kruist ons rijwielpaadje
Weer een bord van nieuwe soort.
Kijk, de oude bordjes blijven.
Maar daarnaast komt dit model,
Dat daarnaast dan slechts figuurlijk.
Dat begrijpt u zeker wel
Wordt een pad ons voorgeschreven
Voor uitsluitend fietsverkeer.
Dan zet men er in de toekomst.
Zulk een nieuw soort bordje neer.
Maar alleen weer. moet u weten,
Als na tweeëndertig pas,
Ons zoo'n paadje wordt geschonken.
Dat er vóór dit jaar niet was.
Echter, hebben wij de keuze
Tusschen rijwielpad en straat,
Dan blijft er het oude bordje.
Dat niet voorschrijft, doch slechts raadt.
Het is niet zoo heel eenvoudig,
Maar wat is dat wel vandaag,
't Leven wordt steeds grooter puzzle
En het menschdom puzzelt graag.
Op één ding wil ik nog wijzen,
Als u goed dit bord beziet.
Treft hierop het ftecrenrijwicl:
Geldt het dan voor dames niet
Ach ik denk dat de Minister,
Dit berustend heeft gedaan.
Vrouwen trekken zich tenslotte
Toch niets van zoo'n bordje aan.
P. GASUS.
TEGEN AFSLUITBOOMEN
GEREDEN.
TWEE MOTORRIJDERS GEDOOD.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is te
Soesldijk een ernstig motorongeluk gebeurd,
waarbij twee personen het leven hebben ver
loren:
De gebroeders Lieftink uit Leusden bij
Amersfoort, die per motorrijwiel een bezoek
hadden gebracht aan een familielid te Hil
versum. zijn vermoedelijk tengevolge van den
plaatselijken mist omstreeks half twaalf,
toen zij op weg naar huis waren, tegen den
gesloten afsluitboom van den spoorwegover
gang nabij het station Soestdijk gebotst.
Het motorrijwiel snelde daarbij onder den
afsluitboom door. terwijl de 26-jarige motor
rijder en de 24-jarige duorijder met. de hoof
den tegen den opgeiichten afsluitboom vlo
gen. Het vernielde motorrijwiel en de beide
slachtoffers bleven op den spoorweg liggen.
Spoedig was geneeskundige hulp van drie
artsen uit de omgeving aanwezig. Uit het on
derzoek bleek echter, dat de motorrijden op
slag was gedood.
Zijn 24-jarige broer werd bewusteloos op
genomen en naar het ziekenhuis „De Lich
tenberg" te Amersfoort overgebracht. Zon
dagochtend te zes uur is ook hij aan de ge
volgen van het ongeval overleden.
Beide slachtoffers waren ongehuwd.
Een Amerikaan, die verandering van uitzicht wenschte. liet zijn woonhuis met 16 kamers
ic.n den ecnen oever van de Delaicare-rivier naar den anderen brengen. Een afstand van
vier Kilometer.
5de lijst.
M. B. f 2.50
B. W. en t/l. v. L. 3.—
M. J. D. 1.—
F. v. E. 1.—
H. W. B. 2.50
V. 2—
M. V. 1.—-
S. J. H. 5.—
Collecte voorstelling „Nederl. Kin-
dertooneel" in den Stadsschouwburg
f 16.25 1/2
G. P. J. B. f 10.—
G. J. K. 3—
Vorige opgaaf f 927.
f 974.25
WATERWINNING VOOR DE
PROVINCIE.
GED. STATEN STELLEN VOOR, DUIN-
TERREINEN AAN TE KOOrEN.
Ged. Staten deelen Prov. Staten mede, dat
het gebruik van leidingwater tengevolge van
de uitbreiding van het leveringsgebied
(N.R.U.) en de toenemende ..waterbescha
ving" gestadig aangroeien, indien, gelijk te
verwachten valt, de behoefte steeds grooter
zal worden, zullen de duinterreinen te Wijk
aan Zee en Duin. Castricum en Bergen op
den duur niet in staat zijn aan deze steeds
toenemende behoefte te voldoen.
Naast het in exploitatie brengen van nieu
we duinterreinen is de mogelijkheid overwo
gen, op den duur water te betrekken uit het
IJsselmeer. Het is bekend, dat de directeur
van het P. W. N. gunstige verwachtingen
koestert omtrent de mogelijkheid het IJssel
meer als het binnen b.v. 6 a 8 jaar verzoet
zal zijn. als waterwinplaats te gebruiken.
Al wijzen ook de totdusverre verkregen voor
ïoopige resultaten er op. dat deze verwach
tingen een goede kans hebben te worden ver
wezenlijkt. zekerheid bestaat daaromtrent
nog niet Ged. Staten zijn dus inmiddels blij
ven uitzien naar een gelegenheid om ge
schikte duin terreinen voor de Provincie te
verwerven, en nu de mogelijkheid bestaat om
tegen een alleszins aannemelijker! prijs een
duinterrein van pl.m. 986 H.A. aan te koo-
pene zouden zij deze gelegenheid niet willen
laten voorbij gaan. De som, waarvoor de
eigenaars de gronden aan de Provincie zou
den willen verkoopen, bedraagt f 570.80Ó,
of nog geen f 600 per H. A.
Het betreft hier een ln de gemeente Eg-
mond-Binnen en Egmond aan Zee gelegen
aaneengesloten terrein, dat bovendien het
voordeel biedt dat het aansluit aan de
noordgrens van het provinciaal bezit te Cas
tricum en aldus niet laatstgenoemd terrein
een geheel zou gaan uitmaken.
De gronden bestaan uit een breede duin
strook. die hier en daar zeer fraai begroeid
ise. en bevatten naast het duinterrein in en-
geren zin, bouwland, weide, bosch, een aan
tal opzichterswoningen en kleine boerderijen
met erven. Door het verpachten der bouw
en weilanden en het verhuren der woningen
en boerderijen kunnen niet onbelangrijke
inkomsten worden verkregen en de mogelijk
heid blijft, open om enkele aan den rand van
het bezit gelegen perceelen. welke voor de
waterwinning niet van belang zijn, weder te
verkoopen.
Aangezien, zooals gezegd, vergrooting van
het duingebied voor het Provinciaal Water
leidingbedrijf niet onmiddellijk noodig is en
de terreinen als een intusschen hoogst
wenschelijke reserve zijn te beschouwen,
die met het oog op de mogelijkheden, welke
het IJsselmeer biedt, wellicht voor waterwin
ning nooit aangesproken zal behoeven ie
worden, zouden Ged. Staten liet niet juist
achten hun geheele kapitaalslast door het
P.W.N. te doen dragen. Het schijnt hun daar
om billijk, dat een gedeelte der lasten, welke
zij op f 200.000 stellen, voor rekening der
provincie wordt genomen. Het bedrijf zou dan
móeten opkomen voor het rentegevend deel
van het bezit en voorts voor de helft der ove
rige kosten. Ged. Staten achten liet volkomen
verantwoord, een deel der kosten ten laste
der Provincie te nemen, omdat zij het een
groot sociaal belang oordeelen dat het duin-
terrein op gemakkelijke voorwaarden voor
het publiek wordt opengesteld als recreatie
oord. waaraan bij den bcstaanden aanwas der
bevolking een steeds groeiende behoefte be
staat.
Ged. Staten stellen dus aan Prov. Staten
voor, te besluiten, onder voorwaarde, dat
een in te stellen geo-hydrologisch onderzoek
een. naar het oordcel van Ged. Staten bevre
digend resultaat oplevert, voor den prijs van
f 570.800 aan te koopen:
a. van den heer C. D. van dor Vliet, te
Bloemendaal een duinterrein groot ongeveer
706 H.A., gelegen in de gemeenten Egmond-
Binnen en Egmond aan Zee;
b. van mevrouw Ch. C. Th. Wilson-Bunge
te Bloemendaal. een terrein groot ongeveer
280 H.A. gelegen in de gemeente Egmond-
Binnen.
INVOERBEPERKING VAN BOTER
VERLENGD.
Dezer dagen zal een Kon. Besluit worden
gepubliceerd, waarbij de contingenteering
van boter, die op 1 Januari afloopt, wordt
vernieuwd.
Het percentage en de basis-jaren blijven
ongewijzigd: de nieuwe bepalingen zullen
gelden van 1 Januari 1933 tot 1 Januari 1934.
Revoluticpoging in' Chili verijdeld.
(2e blad. Ie pag.)
Bij een gevecht tusschen Japanners en Chi-
neeschc vr[jscharen zijn een groot aantal
dooden gevallen.
(2c blad, le pag.)
De rede van dr. Van Aalst voor de Phohi-
zender. Aanwijzingen voor het einde der
crisis.
(2e blad, 2e pag.)
Brand in krankzinnigengesticht Heiloo.
(le blad, le pag-.).
Ernhtig verkeersongeluk bij Soest. Twee
dooden.
(le blad, le pag.);
ARTIKELEN. ENZ.
H. L.: Dc toestand in Duitschland. Regeering
en Rijksweer.
(2e blad, le pag.)
Jhr. dr. J. C. MoUerus: Uitvoer.
(2e blad, 3e pag.).
Zooals wij gemeld hebben verschaften Vrij
dagavond ongewenschlc bezoekers zich toe
gang tot het. kantoor der firma J. A. Ilaas
Zoon. aan de Bakcnesscrgracht, waar zij
dc brandkast forceerden.
Hoe de brandkast er na de bewerkinguit
zag. Zooals men ziet hebben de inbrekers het
kasregister aan dc onderzijde opengebroken
en den inhoud er uitgenomen. Het register is
daarna voor de brandkast, neergelegd.
MR. DR. F. A. C. GRAAF VAN
LYNDEN VAN SANDENBURG. T
VICE-PRESIDENT VAN DEN RAAD VAN
STATE.
Te 's-Gravenhagc is Eersten Kerstdag plot
seling overleden mr. dr. F. A. C. Graaf van
Lynden van Sandenburg. vice-president van
den Raad van State, opperkamerheer van dc
Koningin.
De lieer Van Lynden. die 59 jaar oud werd,
had de Kerst feestviering in de Groote Kerk
nog in oogenschijnlijk volmaakte gezondheid
bijgewoond, doch aan het Kerstdiner over
leed hij plotseling aan een hartverlamming.
Graaf v. Lynden heeft vorstenhuis en land in
tal van functies gediend. O.a. is hij commissaris
der Koningin in Utrecht geweest, in 1927
werd hij als opperkamerheer ter beschik
king gesteld van prinses Juliana.
De teraardebestelling van 'net stoffelijk
overschot zal plaats hebben op aanstaande
Donderdag des namiddags ter 1 uur op de
begraafplaats t<- Veer Langbroek. In den
vroegen ochtend van dien dag zal het lijk
van hier worden overgebracht naar het Kas
teel van de familie Van Sandenburg te San
denburg. Na dat aldaar een rouwdienst zal
hebben plaats gehad zal het zielloos hulsel
ln de familiegrafkelder op bovengenoemde
begraafplaats worden bijgezet.
Het Haagsch Corr. Burr, meldt;
Dc Koningin zal zich bij de begrafenis van
graaf van Lynden van Sandenburg doen ver
tegenwoordigen door Prins Hendrik.
De Prins heeft gisteren ter sterfhuis» van
graaf Van Lynden van Sandenburg een be
zoek van rouwbeklag gebracht.
Maandag en Dinsdag werden ten huize van
en dc familie van Van Lynden van Sanden
burg talloozc betuigingen van deelneming
ontvangen. Zondagavond laat reeds kwam
een schriftelijk bewijs van de Koningin Moe
der. Onder degenen, die persoonlijk aan dc
familie hun deelneming kwamen betuigen
waren minister Beelaerts van Blokland de
voorzitter van de Eerste Kamer, de Com
missaris van de Koningin ln Zuid-Holland,
de president van het Permanente Hof voor
Internationale Justitie, vele personen uit Hof
en diplomatieke kringen en leden van den
Raad van State. Voorts kwamen er talloore
schriftelijke cn telegrafische bewijzen van
deelneming. -j
