%pl *P:mM ESBJERC, DE CONCURRENT VAN IJMUIDEN. DE HAARLEMSCHE STRATEN EN HUN OORSPRONG. r Controle op gesteunden. HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 29 DECEMBER 1932. Een jonge en prettige stad. 10. Er ligt geen enkele kotter op Raadhuis Esbjerg. Dit is dus Esbjerg, de concurrent van IJmuiden. Een ruime, frissche stad, met huizen van rooden baksteen. Om het groote vierkante Marktplein staan de groote representatieve gebouwen, het raadhuis met een korten kloe ken vierkanten toren, het postkantoor, de Deensche Landmansbank, een paar hotels en groote winkels. Weer treft mij, wat in andere steden van Jutland zich herhaaldelijk als een pijnlijk gemis deed voelen: er zijn geen oude, grijze door de zorgen der tijden verweerde kerken in deze steden. Maar, hoe zou het hier ook kunnen, Esbjerg is immers Jong en schier zonder historie! Een stad, waar een prettige stemming heerscht. Op de Markt staat het vriendelijke silhouet van een grooten kerstboom met duizend bran dende lichtjes. In het midden van het plein een stand beeld van Christiaan (den hoeveelsten weet ik werkelijk niet meer), den koning dien Esbjerg veel dank verschuldigd is, den pro motor van Jutland's eerste haven 's Avonds worden de lampjes aangestoken in de guirlandes, die over de voornaamste winkelstraten gespannen zijn en in de breede welverzorgde asfaltstraten wordt het druk van menschen .die winkelen gaan en school kinderen op weg naar huis. Er zijn mooie winkels en, wat u verwondert in een haven stadweinig of geen kroegen. Waarlijk ,deze stad maakt geen bekrom pen indruk, heeft zeker niet het nederige aspect, dat velen visschersplaatsen eigen pleegt te zijn. Daarin heeft Esbjerg mij zelfs op één punt een beetje teleurgesteld. Want in een oud visschersdorp, dat ik zoo zeker meende te kunnen vinden, als men het in Scheveningen of Zandvoort terugvindt, had ik graag een klein huisje bezocht, zoo vriendelijk wit. met kleine ruitjes in zwarte sponningen, gelijk de huizen zijn in Jutland. Een huisje met een laag dak en warme tinten in de oude pannen of de stroobedekking, waar ik in een Deensche binnenkamer Deen sche visschers zou hebben kunnen ontmoe ten. Welnu, dat te zoeken was vergeefs, want zulke huisjes kent Esbjerg vrijwel niet meer, misschien een enkel nog, doch nimmer in het onverbrekelijk verband van een karakteris- tieke visschersburut. Zóó'n jonge, moderne stad is het. Precies even jong als IJmuiden. Dat maakt de vergelijkingen, die ik na tuurlijk maken ga, wel zeer gemakkelijk. In zijn rechte, elkaar haaks snijdende straten komt allereerst het type van nieuwgebouwde stad in de Deensche visschershaven al zeer nauwkeurig overeen met het oorspronkelijke IJmuiden. Alleen is Esbjerg grootscher, bree der opgezet en ruimer. Zoo breed en zoo ruim als het nieuwe IJmuiden. Ten tweede is er een merkwaardige overeenkomst in het in wonertal van 28.000 in deze beide visschers- steden. Juist in denzelfden tijd als IJmuiden ont stond Esbjerg, omstreeks 1874. Sinds eeuwen weliswaar, was er in demoerassen van Jut land's Westkust een gehucht van dien naam, maar meer dan een gehucht was het niet. Een gehucht waar al bitter weinig van over is. Wat nu voor IJmuiden het Noordzeekanaal werd, was voor Esbjerg de spoorlijn, die in "74 de verbinding bracht met de hoofdlijnen van Denemarken, met aansluitingspunt in Lunderskov. De spoorlijn schiep Esbjerg, kun nen wij wel zeggen, en zij schiep in Esbjerg de uitvalshaven voor gansch Denemarken. Zij verleende het de beteekenis, die Harlingen en de Hoek hebben bij ons, omdat er een dagelij ksche dienst kwam op Engeland, een vaste lijn op werkdagen naar Parkeston, die van toenemend belang is, gezien de Deensche relaties met het Vereenigd Konink rijk. Een tweede vaste dienst vaart wekelijks op Antwerpen en Duinkerken. Zoo werd Esbjerg de eerste en eenige haven aan de Noordzeekust, de zevende stad van Denemarken. Daarvan heeft men ten stadhuize mij iets verteld. Esbjerg heeft het voorrecht beschut te liggen achter 't eiland Fanö, dat het laat ste is van de lange trits van Oost-Friesche waddeneilanden. Tegen Noord-Westerstormen is het beschermd door de ver vooruitgescho ven kaap Blaavand, zoodat het in een bocht ligt achter een beschutte reede en zijn haven werken nauwelijks behoefde te beschermen. Van verzandingen heeft men er geen last. En dijken of pieren zijn er niet noodig, zelfs ter wijl de streek volkomen vlak is en" zonder duinen. Met Fanö, dat slechts op enkele kilometers afstand voor de kust ligt, is de stad verbon den door een veerdienst. Fanö. dat zich in den loop der jaren tot een groote badplaats ontwikkelde, waar niet alleen Denen komen, maar ook veel Engelschen, Duitschers, Zwe den, Noren, Fanö, waar nog wèl oude vis- schersliuisjes zijn en typische kleurige klee derdrachten. Zoo profiteert Esbjerg in tweeërlei zin van Fanö met zijn blonde duinen. Er ontwikkelde zich op het platteland van Zuid-West Jutland met zijn uitgestrekte moerassen, die met veel energie in weilanden herschapen zijn, een uitgebreide zuivel industrie en een nijverheid van export slachterijen en daar trok de Esbjergsche haven alle voordeel van. Want ge begrijpt, dat het Deensche bacon en Deensche boter vooral naar Engeland gaan. Ook is er een groote ijsfabriek, die heel Denemarken van ijs voorziet. Straat met typen van Esbjergsche huizen. Esbjerg, vischersplaats, handelshaven, in dustriestad en moederstad voor haar bad plaats Fanö. werd in den loop der jaren een stad met vele mogelijkheden, die gewa pend was. toen de crisis haar trof. Want dat de crisis ook deze stad niet voorbijgegaan is, dat blijkt uit het cijfer van 2500 werkloo2^n, een cijfer, dat verhoudings gewijs grooter is dan dat der gemeente Vel- seii. die er op een bevolking van 45.000 even veel telt. Ik vroeg, hoeveel visschers daaronder ge rekend moeten worden. En wèl was ik verbaasd hun aantal vrijwel nihil te hooren noemen. Te vernemen, dat de gansche vloot in de vaart is, en geen kot ter opgelegd In de visscherij voor alles is Esbjerg de concurrent van IJmuiden. K. Pk. ARROND.-RECHTBANK. UITSPRAKEN. Het tloodelijk auto-ongeluk tc Beverwijk. Voor de rechtbank te Haarlem heeft te recht gestaan de 21-jarige bestuurder van een vrachtauto uit Hoofddorp, die op 16 Sep tember op den. Provincialen weg te Bever wijk drie meisjes heeft aangereden, waar van er twee overleden. De officier mr. W. M. Paardekooper Overman had 6 maanden hechtenis gevraagd met intrekking van het rijbewijs voor 1 jaar Mr. T. A. M. A. van Löben Seis was als verdediger opgetreden. De Rechtbank deed heden uitspraak in deze zaak en veroordeelde verdachte tot 3 maanden gevangenisstraf en 1 jaar ontzeg ging van rijbewijs. De vervalschte traveller-cheques. Een 38-jarig Roemeen, verdacht van valschheid in geschrifte (hij zou vervalschte traveller-chèques hebben aangeboden aan Haarlemsche banken en daar f 5000 mee los gekregen hebben) heeft voor de rechtbank te Haarlem terechtgestaan. De officier mr. A, R. Andriga, had een gevangenisstraf van 4 jaar en 6 maanden geëischt. Mr. L. G. van Dam had verdachte verde digd. De rechtbank veroordeelde den Roe meen tot 3 jaar en 6 maanden gevangenis straf, met aftrek der preventieve hechtenis. Verdachte gaat waarschijnlijk in hooger beroep. Voor den Kantonrechter. Onder den invloed. Verleden week schreven we, dat het den rechters ernst is met het voornemen om streng te straffen die chauffeurs, die niet in staat moeten worden geacht een motorrijtuig naar behooren te besturen na het gebruik van alcoholische dranken. Ook gisteren Woensdag bleek 'deze terecht-strenge hou ding weer duidelijk. Een chauffeur van een tractor-met-aan hangwagen, een vischauto. die naar Duitsch- land en België trekt, was zich op 26 Novem ber te buiten gegaan aan bier, met het ge volg, dat hij bij een spoorwegovergang te IJmuiden de bocht niet kon halen en niet overstak, doch langs de rails reed. De politie hield den chauffeur aan, die dronken bleek te zijn en ter ontnuchtering is ingesloten. De ambtenaar, mr. van den Burg. die weer uit Utrecht is teruggekeerd, oordeelde het feit zeer ernstig. Nuchtere chauffeurs maken reeds ongelukken, hoeveel gevaarlijker zijn dan niet zij, die onder den invloed zijn! Uit dergelijke handelingen spreekt weinig ver antwoordelijkheidsbesef. Hij eischt een hech- tenisstraf van 1 maand, met intrekking van rijbewijs voor 1 jaar. Verdachte zeide nog nooit veroordeeld te zijn. Hij was juist 4 dagen onderweg geweest in het buitenland en had weinig slaap gehad. Bovendien had hij koffie gedronken in het laatste café voor zijn aanhouding. Hij merkte op. dat intrekking van rijbewijs hem zijn brood zou ontnemen. Ambtenaar: „Dat had U eerder moeten bedenken!" De kantonrechter veroordeelde verdachte tot 14 dagen hechtenis met intrekking van het rijbewijs voor 6 maanden. En hij voegde erbij, dat deze korte intrekking het gevolg is van het feit, dat verdachte de auto voor kostwinning noodig heeft. Het verkeer van rechts. Op 15 November omstreeks kwart over 11 kwam een auto den Gasthuissingel af en botste tegen een uit den Kleinen Houtweg komende auto op. De chauffeur, een Am- sterdamsch koopman stond thans terecht, omdat hij ten eerste het verkeeer van rechts geen voorrang gegeven had en ten tweede met te groote snelheid had gereden, zoodat een aanrijding ontstaarhwas. Een getuige (de bestuurder van den aan gereden auto uit den Houtweg) noemde als snelheid van verdachte 40 50 K.M. Ver dachte kon niet meer stoppen toen hij ge tuige zag naderen. Hier kwam weer de bekende kwestie ter sprake van het wel of niet signalen geven en van de snelheid. Verdachte gelooft niet meer dan 20, 25 K.M. gereden te hebben, wat zijn moeder, als getuige a décharge gehoord, be aamt. Een tweede getuige a décharge schat 30 K.M. De ambtenaar acht beide feiten bewezen. Verdachte weet heel goed. dat het verkeer van rechts voorgaat. En dat het kruispunt gevaarlijk is en daar langzaam gereden moet worden heeft hij nu ondervonden. De maxi- mumsnelheidsborden staan er ook als waar schuwing. Voor beide feiten vraagt hij één gezamenlijke straf. n.l. 15. waarmee de kantonrechter zich kon vereenigen. Uit deze zaak bleek weer, dat er automo bilisten zijn. die nog niet precies weten, dat in het artikel over het verkeer van rechts ook staat: na ge no eg gelijktijdig naderen van het kruispunt en dat het er niet toe doet, welke auto de andere letterlijk aanrijdt, maar welke auto de oorzaak is van de aanrijding. Winkelsluitingswet Een Haarlemmer stond terecht, die ge dagvaard was als melkhandelaar, die zeide rijwielhersteller te zijn, en die zich even la ter als veedrijver ontpopte. Allereerst was op een Zondagavond kaas verkocht door zijn vrouw aan een klant hoe wel de winkel gesloten had moeten zijn op dat tijdstip. De man haalde allerlei wetsarti kelen aan, waarmee hij den dans wilde ont springen, wat hem een soort schrobbeering van den ambtenaar bezorgde, omdat hij door zijn langdurig gepraat de na hem komende verdachten en getuigen nog langer ophield. De man ontsprong den dans, doch zou on getwijfeld veroordeeld zijn geworden, als de naam van de kaaskoopster niet verkeerd ge speld was geweest. De ambtenaar had des ondanks f 3 of 3 dagen gevraagd, en de kan tonrechter spaarde ons voor het pleidooi van verdachte door daarvóór de vrijspraak aan te kondigen. Kalverliefde De man (dezelfde als uit de vorige zaak) noemde het eigenlijk menschenliefde, die hem gedrongen had om 14 losloopende kal veren naar het slachthuis te drijven. Hoe de zaken precies in elkaar zaten, weet ik niet goed. want verdachte draaide zijn vroegere verklaringen nogal eens om, in de (uitgespro ken) meening: ..Ik hoef hier de waarheid niet te zeggen." In elk geval waren er 14 kal veren uit den polder naar het slachthuis ge dreven over de Amsterdamsche Vaart en Straat en aangezien verdachte ziph hierbij ook verdienstelijk had gemaakt (weggeloopen kalfjes had hij naar den troep teruggejaagd) stond hij terecht voor den kantonrechter. Hij beweerde zelf niet gedreven te hebben, doch aan een jongen opdracht te hebben gegeven. Wel had hij er achteraan gefietst. De ambtenaar achtte het bewijs geleverd en vroeg f 5 of 5 dagen. Verdachte: „Meneer de Ambtenaar! U is een intellectueel uman! Ziet U kans om uit den polder met 14 groote graskalveren naar het slachthuis te gaan?" De kantonrechter maakte een eind aan deze vragen door een vonnis uit te spreken van f 10 of 10 dagen. In de gang mompelde de veroordeelde iets van „hooger beroep, waar hij zeker vrij zou komen." Hij heeft 14 dagen om appèl aan te tcekenen.... Vele jaren had de Tuchthuisstraat, vooral van de Bo termarkt gezien, een minder gunstig aan zien door den blin den muur aan de straatzijde van het Brouwershofje aan den rechterkant. Nu daar eenigen tijd geleden ramen in gemaakt zijn, is het aspect veel ver fraaid. Op de plaats, waar nu het beken de schoolgebouw staat, was vroeger het tuchthuis (Huis van Burgerlijk- en Militair Arrest) ge vestigd. Sinds de stichting der cellu laire gevangenis aan den Harmenjansweg was dit tuchthuis overbodig geworden. In 1565 werd daar 't Pesthuis gebouwd. 'Door een brand in 1576 werd het zwaar be schadigd en toen het wegens verplaatsing Bij de behandeling van de gemeentebe- grooting voor 1933 is van de tafel van B. en W. aan den raad medegedeeld, dat er ern stige klachten waren over den informatie dienst van den Armenraad. Er moet name lijk zoo deelde wethouder van Liemt me de te lang gewacht worden op de aange vraagde rapporten, hetgeen in het nadeel is van de menschen die steun vragen. In vele gevallen moet zelfs langer dan een maand op een rapport gewacht worden. B. en W. hadden daarom aan een commissie van hoofdambtenaren opgedragen een rapport uit te brengen over de vraag hoe een goede informatiedienst te verkrijgen is. Door enkele raadsleden werd er op aan gedrongen in geen geval den Armenraad by het inwinnen der informaties uit te schake len. Ook werd de vrees geuit, dat het inrich ten van een eigen informatiedienst bij het Maatschappelijk Hulpbetoon belangrijke fi- nancieele offers zal vragen. Wij hebben bij een deskundige inlich tingen ingewonnen. Daarbij werd ons mede gedeeld, dat men niet kon aannemen, dat de gemeente tot het oprichten van een eigen informatiedienst zal overgaan, omdat daar aan niet alleen financieele, maar ook practi- sche bezwaren verbonden zijn. Wat de finan cieele betreft het volgende: Al sticht de ge meente. een eigen informatiedienst, dan zal zij toch den informatiedienst van den Ar menraad moeten blijven betalen, want daar toe verplicht de wet. Daarmede zijn ongeveer f 40.000 in het jaar gemoeid. Als de Armen raad geen informaties meer voor het ge meentebestuur zou verrichten, is aan te ne men. dat eenige van de 10 informators over bodig zullen worden, maar de daardoor ver kregen bezuiniging op den post salarissen zal op een bedrag van f 40.000 niet van overwe genden invloed zijn. De Armenraad zal im mers gewoon blijven functionneeren, alleen het aantal informaties voor den dienst van Maatschappelijk Hulpbetoon en den Werk- loosheidsdienst zouden achterwege blijven. Men kon ons niet opgeven welk percentage van het totaal aantal informaties dat is. om dat vele informaties voor de gemeente en voor instellingen van weldadigheid door elkaar loopen. Als de gemeente een eigen informatie dienst zou willen openen, zouden daaraan meer informators aangesteld moeten worden dan er bij den Armenraad ontslagen kunnen worden. Het zou de gemeente dus op een vermeer dering van uitgaven komen te staan. Bovendien zit er het nadeel in, dat er dan gevallen zullen zijn, waarin gezinnen bezocht worden door informators van de gemeente en van den Armenraad. Op het ongewensch- te daarvan is ook reeds in den raad gewe zen. Nu de praktische bezwaren. Willen de gesteunden van een reorganisa tie profiteeren, dan zou de eigen informatie dienst van de gemeente onmiddellijk goed moeten functionneeren. Het zal evenwel zeer moeilijk zijn om meteen een voldoend aantal bekwame informators te kunnen aanstellen. Het betreft hier namelijk een speciaal be roep waarvoor personeel moet worden opgeleid. Men heeft de ervaring, dat informators pas na enkele jaren volledige be kwaamheid hebben. In de eerste maanden heeft men aan nieuw personeel vrijwel niets. De menschen gaan dan met een volslagen informator mede. om het vak te leeren. In verband met het vele informatiewerk dat thans gedaan moet worden, heeft de Armen raad tijdelijke informators aangesteld, maar de achterstand kan pas worden ingehaald, als dat tijdelijk personeel in staat is om zelf standig te werken. Als zoo vervolgde onze zegsman de gemeente een eigen informatiedienst zou stichten, zal het vele maanden, misschien wel een jaar, duren vcor ingestaan kan wor den voor een goed functionneeren. De beslis singen die den eersten tijd op de minder- vakkundige rapporten genomen moeten wor den, kunnen in het nadeel der gemeente en der gesteunden zijn. Bovendien is er nog de moeilijkheid, dat alleen de Armenraad wettelijke sanctie heeft. De werknemers en familieleden zijn verplicht juiste inlichtingen aan den Armenraad te geven, terwijl een informatiedienst van de gemeente op de welwillende medewerking van de betrokkenen aangewezen zou zijn. De Armenraad bezit thans een zeer uitge breid archief, hetgeen bij elk onderzoek ge raadpleegd kan worden. Een informatie dienst der gemeente zou van voren aan moe ten beginnen. De klachten over het lang uitblijven van de rapporten van den Armenraad datecrcn van den laatsten tijd. Zij vinden hun verkla- TTCHT1IUISSTRAAT. der kranken niet meer als ziekenhuis werd gebruikt, werd het in 1609 gesloopt. ring in het feit, dat het aantal werkloozen en armlastigen zeer sterk toegenomen is. Maar als Haarlem nu een eigen informatie dienst zou oprichten, kan zij toch na het einde van de crisis haar pas aange stelde Informators weer niet gaan ontslaan, om daarna weer genoegen te nemen met de rapporten van den Armenraad? Er Is een betere oplossing te vin den. die zoowel in het belang van de gemeente Haarlem als van den Ar menraad is. De juistheid van de klachten zijn niet te ontkennen, maar het Is in vele gevallen nu de informators met werk overladen zijn niet mogelijk de volledige rapporten eerder ie zenden. Toch is het in vele gevallen in het belang der aanvragers om steun, dat de rapporten binnen 8 dagen ont vangen worden. Alle moeilijkheden zouden evenwel opgelost zijn. als de gemeente ge noegen nam met een voorloopig rapport. De Armenraad zou op zich moeten nemen, dat voor alle gewenschie aanvragen de voorloopige rapporten binnen 8 dagen gereed zullen zijn. Die voorloopige rapporten zullen dan vol doende gegevens bevatten om een voorloo pige beslissing te nemen over den aangevraagden steun. Daarna kunnen op de gewone wijze de definitieve rapporten uitge bracht worden. Indien in sommige geval len uit zoo'n definitief rapport blijkt, dat het gewènscht is de op het voorloopige rapport genomen beslissing te herzien, dan zullen daaraan weinig moeilijkheden verbonden zijn. Door deze oplossing zou verkregen worden, dat aan de klachten onmiddellijk een einde zou komen, zonder dat daarmede financieele opofferingen gepaard zouden zijn. R.-K. VEREENIGING VOOR GROOTE GEZINNEN. De groote zaal en de galerij van het Ge meentelijk Concertgebouw waren Woensdag middag geheel gevuld met een blijde en jui chende kinderschare. Die 1300 kinderen wa ren gekomen om te genieten van het groote jaarlijksche feest, dat hun door de Haarlem sche R.-K. Vcreeniging voor groote gezinnen bereid werd en waarvoor telkens een heel ander en aantrekkelijk programma wordt samengesteld. Ook nu weer bevatte het vele nummers, die de kinderen van het begin tot het eind boeiden. Het wachten was allereerst op den glorieusen intocht van Koning La- borius. die het feest in hoogst eigen persoon met zijn tegenwoordigheid wilde opluisteren. Precies kwart voor drie kwam hij. gekleed in een praehtigen purperen koningsmantel, met zijn getrouwen de zaal binnen, vooraf gegaan door een flink bezet muziekkorps. Statig schreed hij door de zaal, door alle kin deren hartelijk toegejuicht. Op het podium nam hij plaats op een prachtig versierden troon, waarna hij tot de kinderen een harte lijk welkomstwoord sprak. Deze vorst scheen veel van zingen te houden, want hij ver zocht den kinderen eenige malen achtereen de talrijke coupletten van het welkomstlied te zingen op de wijze van: „Toen onze Mop nog Mopje was". Hij wilde namelijk gaarne, dat zijn hovelingen, wanneer hij weer in zijn land terggekeerd was, deze versjes óók voor hem zouden zingen. Het hoofdnummer van het programma was de opvoering van de operette „De Pop- penbrulloft". maar voordat hiertoe overge gaan werd, zongen de kinderen eerst nog het Kerstlied „De herdertjes lagen bij nachte". Toon keken de kinderen vol spanning naar de mooie bruid van „De Poppenbruiloft", aan wie het maken van een keus van een gemaal zoo moeilijk werd gemaakt. Zelfs een ketel lapper durfde zich daarvoor aanmelden! Verder zou er nog een groote optocht ge houden worden en zouden eenige films wor den afgedraaid. En niet het minst belangrijke nummer van het programma was: tractatic der kinderen. Ook dit kinderfeest mag weer goed ge slaagd genoemd worden. CRISISCOMÏTé. Ambtenaren gem. waterleiding afd. Haarlem 35.— PERSONALIA. Voor het examen van het Nederlandsch Genootschap voor Heilgymnastiek en Mas sage (schriftelijk en theoretisch gedeelte) slaagden Woensdag dc heer W. v. d. Laan, Bloemendaal en mej. H. II. Nilant, Haarlem. (Het prachtisch gedeelte van het examen zal omstreeks Paschen worden gehouden.). Op Fanö. Is het gewenschtdat de gemeente Haarlem een eigen informatie-dienst sticht? Hoe de klachten over den Armenraad te ondervangen z(jn.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 7