RECEERINCSVERKLARINC
Het Belangrijkste.
Nieuws.
DE MUITERS STELLEN VOORWAARDEN.
50e Jaargang No. 15222
Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 7 Februari 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie? P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN; per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ325, franco per post 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: I.5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—1 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedcren dag) 13 regels 030, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis OngevallenveEekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm-of Beenbreuk f 1 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600— Verlies van Hand, Voet of Oog f400— Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75—Verlies andere vinger f30—
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
Onmiddellijke en onvoorwaardelijke overgave geëischt.
Anders geweld tegen de muiters.
Ingrijpende verdere maatregelen.
Onze Haagsche correspondent telefoneert:
Hedenmiddag oogenblikkelijk na de opening
van de zitting heeft minister Deckers namens
de regeering een verklaring afgelegd naar
aanleiding van de muiterij op „De Zeven Pro
vinciën".
De Kamer was stampvol, alle tribunes wa
ren sterk bezet, de politie was op de tribune
vertegenwoordigd. De directeur van het kabi
net der Koningin woonde eveneens de verga
dering bij.
Minister Deckers zeide, dat de regeering en
het Nederlandsche volk met leedwezen hebben
kennis genomen van het misdrijf der muiterij.
De minister deed de vergadering mededeeling,
van de bekende feiten over de aantallen of
ficieren en minderen, op het muitende schip
en de dit volgende vaartuigen. Minister
Deckers zeide, dat de Zeven Provinciën langs
de Westkust van Sumatra varende thans ge
komen is bezuiden het eiland Nias. De noodi-
ge strijdkrachten en vliegtuigen zijn samen
getrokken om het muitende schip tot over
gave te dwingen. Van onderhandelen met de
muiters mag geen sprake zijn. (Geroep:
Zeer juist). Geschiedt de overgave niet on
middellijk, en onvoorwaardelijk, dan zal met
geweld worden opgetreden. (Bravo's. Pro
testen bij sociaal-democraten en commu
nisten). ngrijpende maatregelen zullen wor
den genomen tegen verderfelijke invloeden,
die de geesten hebben rijp gemaakt tot aan
randing van het gezag door landsdienaren,
die vrijwillig den plicht op zich hebben geno
men dat gezag te dienen.
De regeering zal het op prijs stellen, als de
Kamer de interpellatie-Drop onmiddellijk wil
de houden. Vervolgens werd daartoe besloten.
Herhaaldelijk werd de minister tijdens het
voorlezen van de verklaring in de rede geval
len door Kamerleden. Er ontstond eenig ru
moer, dat de president door te hameren
trachtte te doen bedaren. Hij verzocht ten
slotte aan de Kamer den minister in staat te
stellen zijn verklaring voor te lezen.
MAATREGELEN DER
REGEERING.
VOOR MILITAIREN VERBODEN LECTUUR.
Het Haagsch Corr. Bur. meldt:
De minister van Defensie heeft de biaden
uitgegeven door de N.V. De Arbeiderspers nl.
Het Volk, Vooruit, Voorwaarts, Goudsche
Volksblad, Volksblad voor Friesland, Volks
blad voor Twenthe, Volksblad Groningen én
Drente, Volksblad voor Gelderland, Volksblad
(Algem. Volksnieuwsblad) doen opnemen in
de lijst der geschriften, welke de militairen
der zee- en landmacht niet in hun bezit mo
gen hebben en niet mogen verspreiden.
WERING VAN POLITIEKE
RADIOUITZENDINGEN.
NOG GEEN ADVIES VAN DEN RADIORAAD.
Op vragen van prof. Slotemaker de Bruine
heeft de minister van Waterstaat geant
woord, dat hij het advies van den Radiara&d
over wering van politieke radiouitzendingen
nog niet ontvangen heeft, doch dat het bin
nenkort wel komen zal. Hij kan dus nog niet
zeggen, wafineer de behandeling der zaak ten
einde is.
MinisterDeckers verklaart namens de regeering
in de Kamer, dat desnoods met geweld te
gen de muitelingen wordt opgetreden. Ver
dere ingrijpende maatregelen voor de ma
rine zijn te wachten.
(Ie blad, le pag.)
De Pruisische Landdag ontbonden. Alle be
voegdheden in Pruisen voor Von Papen.
(2e blad, le pag.)
Ontzaglijke explosie bij de Renault fabrieken
in Parijs. Acht dooden en een groot aantal
gewonden.
(2e blad, le pag.)
Hedenavond huldebetuiging aan den gouver
neur-generaal van Nederlandsch-Indië.
(2e blad, 3e pag.)
De muiters in Indië willen zich overgeven op
eenige voorwaarden.
(le blad, le pag.)
Zeven Provinciën" achtervolgende vloot uit
gebreid. Heden een beslissing?
(le blad, le pag.)
„Aldebaran" door een ander vaartuig ver
vangen.
(le blad. le pag.)
Verbod van s.d. kranten voor Marineperso
neel.
(le blad, le pag.)
Commissie van onderzoek bij den brand op
de Atlantique stelt brandstichting als oor
zaak vast.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Het oude pantserschip.
(le blad, le pag.)
Van onzen Londenschen CorrespondentDe
K.L.M. in Nederlandsch-Indië.
(3e blad. 2e pag.)
J. B. Schuil: De Haarlemsche Tooneelclub
met Jean III.
(3e blad. 2e pag.)
J. B. Schuil: Het tooneél te Amsterdam. Het
Joodsche bruidje.
(3e blad. 2e pag.)
J, C. E.; Langs de straat. Het stoeltje".
i3e blad, 3e pag.)
DE JNDEELINC VAN HET
RECHTSGEBIED.
Minister Banner's kansen.
(Van onzen correspondent)
Den Haag, 7 Februari
In de kansen van het ontwerp-Donner is
jeen verandering gekomen sedert Vrijdag,
toen de minister laat op den middag heel
even zijn rede heeft aangevangen. De Kamer
leden waren toen voor het grootste deel naar
huis zij hebben zich nog niet nader over
het ontwerp beraden. De strooming in de
Kamer is echter een tegenstrooming. Naar
wij vernamen zullen de fracties in het alge
meen eerst de redevoering van den minister
afwachten, voornamelijk of hij daarin tot na
dere toezeggingen bereid is. En voorts hoor
den we bij informatie, dat de stemmingen
over de verschillende ontwerpen want" de
nieuwe indeeling der rechtsgebieden is on
dergebracht in een complex van ontwerpen
allerminst bij alle Kamerleden op een ge
lijke houding zullen wijzen. Behalve degenen,
die meer principiëel-rechterlijke bezwaren
hebben tegen des ministers organisatie-plan,
zijn er anderen, die de eene rechtbank wel,
de andere niet zullen willen opheffen. Tiel
b.v. schijnt niet al te veel kans te maken.
De behandeling van het wetsontwerp zou
hedenmiddag worden voortgezet.
Een Kabinetscrisis
Onze Haagsche correspondent seint ons:
Wij hebben ons hedenmorgen toi de Regee
ring gewend met de vraag, of aan een niet
aanvaarden van het volledige complex der
wetsontwerpen betreffende de nieuwe indee
ling der rechtsgebieden een Kabinetscrisis
verbonden is. Ons werd daarop geantwoord,
dat het niet mogelijk was, vóór de vei-gade-
ring der Kamer mededeelingen te doen. wel
ke het eerst voor de Kamer bestemd zijn.
In parlementaire kringen informeerende
werd ons medegedeeld, dat de Minister van
Justitie zich tijdens de behandeling' van de
wetsontwerpen min of meer ontstemd heeft
getoond en dat hij aan meer dan één Kamer
lid mededeelde, dat de Kabinetskwestie zal
worden gesteld, Intusschen zag men in parle-
mentaren kring den toestand nog niet zoo
somber in. Men had den indruk, dat de Mi
nister deze uitlatingen had gedaan onder den
indruk van het oogenblik en met de bedoe
ling om sommigen weifelaars een rugge-
steuntje te geven.
Men vermoedde, dat de regeering mede in
verband met het gebeurde in Indië op het
oogenblik voor het stellen van de Kabinets
kwestie zal terugschrikken, ook omdat de Ka
mer op het oogenblik, nu ons land zoo kort
verwijderd is van de algemeene verkiezingen
een Kabinetskwestie niet zoo zwaar als anders
zal laten wegen.
PROF. J. VAN BAREN f
WAGENINGEN7 Februari (V-DA Alhier is
hedennacht in den ouderdom van 57 jaar
overleden prof. J. van Baren, hoogleeraar in
de delfstof- en aardkunde aan de Landbouw-
Hcogeschool te Wageningen.
WIELRIJDER GESLIPT.
Gistermiddag om half twee fietste de heer
F. uit Heemstede in de Gierstraat. Zijn
6-jarig dochtertje zat op den bagagedrager.
Door de gladheid slipte de heer F. en viel
evenals zijn dochtertje. Het meisje raakte
bewusteloos en is door haar vader binnen
gedragen in perceel Gierstraat 27. waar een
lid van den Ongevallendienst hulp heeft
verleend. Het kind is daarna met haar vader
naar huis gegaan.
Tjonge, wat zijn er "n nieuwtjes.
Tegenwoordig in de krant.
Eerste klasse prachtsensat-ie,
Meestal uit het buitenland.
Wat die man, die nu de macht heeft,
Weer in Duitschlar.d heeft gedaan.
Ach u weet wel hoe. ie hiet-ler.
Die in *t bruine hemd blijft staan.
Uit Amerika verneemt men
Over Roosevelt, die vischt,
Oefenend voor zijn harden dobber,
Wat een tijd voor nieuwtjes is 't.
Daladier en de Japanners
Vullen aan den nieuwsbron mee,
Nieuws, soms van de oh la-la soort,
Dan weer meer van Oleh-leh.
Waarlijk mag de pers niet klagen.
Dat de wereld haar vergeet.
Nu er nieuwtjes bij de vloot zijn,
Ik wil zeggen: bij de vleet.
Daarom wou 'k uw aandacht vragen
Voor een binnenlandsch bericht,
In de massa uit den vreemde
Overzag u dat wellicht.
't Was niet meer dan enkle regels,
In een hoekje van de krant,
Maar ik heb het graag gelezen
En ik heb gewatertand.
In mijn neus, hoezeer verstopt ook,
Tooverde het zoeten geur.
Voor mijn oog mijn oog des geestes -
Bracht het ronde roode kleur.
Ook dit nieuws gaf een sensatie,
Zonnig, sappig, smeuïg, zacht,
Denk eens aan, de eerste aardbei
Is ter veiling aangebracht.
P. GASUS.
HAARLEM, 7 Februari.
Het oude pantserschip.
Vanmiddag om één uur was er nog steeds
geen bericht omtrent het „buitmaken'' van
het oude pantserschip De Zeven Provinciën.
Al tweeënhalven dag sukkelt het nu in zijn
goedige zevenmijls-vaartje langs de Westkust
van Sumatra. Dat de „achtervolgende" note-
dop Aldebaran door een ander schip, de „Eri
danus" is afgelost, kan moeilijk veel indruk
maken. Eerlijk gezegd verwondert het mij
nogal dat men den commandant van de
Zeven Provinciën, met officieren en kader
aan boord van de Eridanus heeft overgeno
men. Juist het feit dat de commandant achter
zijn eigen pantserschip vaart vergroot het
bespottelijke van den toestand in niet geringe
mate. Oud-Indischgasten die het weten kun
nen verzekeren mij dat een bespotting van
het gezag juist tegenover den inlander het
ergste is dat gebeuren kan. Dat is begrijpe
lijk. Waarom heeft men den kapitein-luite
nant ter zee Eikenboom nu maar niet liever
uitgenoodigd, naar huis te gaan? Ook hier in
Nederland zijn er al heel weinig menschen
die het belachelijke effect van een comman
dant, die achter zijn schip aan vaart, niet in
zien. Men moet er de opmerkingen maar over
hooren!
Hoe gauwer er nu een eind aan de heele
vertooning komt, hoe beter het zal zijn. Deze
langdurige voortzetting van de historie
maakt het steeds erger. Het schijnt wel lang
te duren eer de snelle torpedojagers van het
Indische eskader het schip, dat zij tegemoet
moeten varen, bereikt hebben. Is dat een
maal gebeurd dan zullen eenige duidelijke
sommaties het gewenschte effect wel hebben
gezien ook de fraaie radiogrammen die de
muiters zelf hebben uitgezonden.
Met verwondering zie ik dat dr. Colijn
tegenover het Vaderland verklaard heeft
..De hoofdzaak is. dat er een klaar geval van
muiterij is en dat die muiterij moe: worden
onderdrukt, zoo noodig, door het schip met
een torpe .'j naar den bodem van den Oceaan
te zenden. Maar zoover zal het, dunkt mij,
wel niet komen, daar de muiters wel eieren
voor hun geld zullen kiezen."
Wij hebben gisteren al verklaard dat het
een dringende noodzaak is dat het gezag zich
handhaaft en geëerbiedigd wordt, en dat dit
een eerste voorwaarde is van ieder stelsel
van regeering. Maar als een gezag door zelf
te slap op te treden zulk een dwaze vertoo
ning van „protesteerende muiters" ziet ont
staan zou men de zaak niet beter maken door
met dergelijke geweldmlddelen, als dr. Colijn
oppert, op te treden. Even belangrijke voor
waarde voor de handhaving van gezag is dat
het rechtvaardig optreedt. En niemand weet
hoeveel muiters er aan boord van het pant
serschip zijn.
Stel dat die muiters zich met geweld ver
zetten, hetgeen onvermijdelijk met geweld
beantwoord zou worden, aan nog zou het
loslaten van een torpedo, waardoor het schip
„naar den bodem van den Oceaan zou wor
den gezonden" een gruwelijke onrechtvaar
digheid zijn tegenover de vele slachtoffers
van de muiterij, die zich aan boord moeten
bevinden. Hoeveel dat er zijn. weet niemand
nog, maar het is in elk geval zeker dat de
zestien officieren slechts bij verrassing
wellicht door gebruik van de waterdichte
schotten buiten gevecht kunnen zijn ge
steld.
En voor hoeveel minderen in rang geldt
hetzelfde? Zouden al deze menschen, volgens
dr. Colijn, dan maar zoo eventjes moeten
worden opgeofferd? Het wil er niet bij mij in
dat men tot zulke daden ooit zal overgaan.
Wij leven tenslotte in het jaar 1933!
Zoover gekomen zijnde krijg ik juist be
richt van de regeeringsverklaring, die aan
kondigt, dat men niet zal onderhandelen
met de muiters en de onmiddellijke overgave
van het schip eischcn. Het is te hopen dat dit
resultaat vandaag nog bekend zal worden.
Het heeft al veel te lang geduurd.
R. B.
Vrijheid bedongen, garanties voor de gevangenen.
Achtervolgende vloot uitgebreid.
Aldebaran door sneller schip vervangen.
De Aneia-telegrammen van heden luiden
achtereenvolgens:
BATAVIA, 7 Febr. (Aneta) De achtervol
ging van „De Zeven Provinciën" wordt thans
door meer schepen voortgezet. Aan deze ach
tervolging nemen thans deel twee onder
zeeërs, drie vliegbooten, de mijnenlegger
„Gouden Leeuw" en het gouvernementsvaar-
Luig „Eridanus". Dit laatste schip zal het
gouvernementsvaartuig „Aldebaran" vervan
gen.
De „Aldebaran" ontving twee radiogram
men, afkomstig van de muiters, waarin res
pectievelijk wordt medegedeeld, dat het ge-
heele avontuur bedoeld is als een protest te
gen de salarisverkorting en aangeboden zich
over te geven onder zekere voorwaarden, o.a.
vrijheid voor de muiters, die de veiligheid
der Europeesche gevangenen garandeeren.
Het laatste bericht over de „Aldebaran"
kwam Maandagavond binnen op 22.00 plaatse-
lijken tijd. In dit telegram werd de positie
opgegeven,terwijl werd medegedeeld dat al
les wel aan boord was.
Het door de muitende bemanning van „De
Zeven Provinciën" aan de wereldpers ge
richt telegram wordt, zoowel als het andere
telegram, waarin overgave wordt aangebo
den niet serieus beschouwd.
Laatstbedoeld telegram was geteekend „de
Europeesche en Inlandsche bemanning".
Men neemt aan dat deze onderteekening
verzonnen is, daar men nog gelooft dat
slechts eenige der Inlandsche schepelingen
aan het muiten zijn geslagen, terwijl zij de
anderen hebben aangespoord 0111 "front te
maken tegen de Europeesche officieren en
onderofficieren.
Een beslissend optreden wordt heden ver
wacht.
Vertrek der vliegbooten vertraagd.
TANDJONG PRIOK, 6 Februari (Aneta'.
Het vertrek van de Dornier Wall vliegbooten.
die zich naar Telok Betong zouden begeven,
en die onder commando staan van luitenant
ter zee dèr eerste klasse M. Schoo, is ver
traagd door moeilijkheden, die zich hebben
voorgedaan bij het inladen van benzine.
De vliegbooten zijn echter toch nog Maan
dag van Priok verder gegaan.
Heden een beslissing?
BATAVIA, 7 Februari (Aneta). ..De Zeven
Provinciën" bevindt zich volgens de laatste
pesitie-opgave ten Westen van het eiland
Nias en stoomt voort in Zuid-Zuid-Oostelijke
richting. De „Eridanus" heeft de „Aldebaran"
in zicht gekregen. Dit gouvernementsvaar
tuig zal de „Aldebaran" vervangen en het
pantserschip volgen. Dit beteekent, dat niet
langer gevreesd behoeft te worden, dat „De
Zeven Provinciën" uit zicht zou raken. De
„Aldebaran" heeft tekort aan brandstof. In
tusschen hebben de Dornier-vliegbooten de
haven van Tandjong Priok verlaten met ge
heime orders.
onmiddellijk na ontvangst van het. officiee-
le regeeringstelegram, dat de muiterij aan
boord van de „Zeven Provinciën" bevestigde,
is de Marinestaf nog Zondag te Den Haag in
spoedvergadering bijeen gekomen, teneincjc
de maatregelen te bespreken.
Merkwaardig is het wel. dat het Zondag
101 jaar geleden was dat Van Speyk in de
lucht vloog.
Mogelijkheden tot binnenloopen zijn cr
voor de Zeven Provinciën weinige; het zou
wel moeten zijn in Argentinië 'Buenos Aires)'
of in een Russische haven, daar de muiters
anders gevangen genomen en uitgeleverd zou
den worden. Maar de moeilijkheden aan een
reis daarheen verbonden, zijn zoo groot, dat
deze mogelijkheid welhaast uitgesloten is.
Overgestapt op dc Eridanus
BATAVIA. 7 Febr. (Aneta) De Zeven Pro
vinciën bevond zich hedenmiddag te 12.20
uur nabij Simuk. een klein eiland in de buurt
van het eiland Nias. Dc Aldebaran is afge
lost door de Eridanus. De commandant, of
ficieren en schepelingen van de Zeven Pro
vinciën, die zich aan boord van dc Aldebaran
bevonden zijn overgescheept naar de Erida
nus. De concentratie van vlootschepcn in
Westelijke richting duurt voort.
Vergaderingen verhinderd.
Aneta seint uit Soerabaja. d.d. 6 Febr.:
Diverse plaatselijke verecniglngen organi
seerden op verschillende plaatsen openbare
vergaderingen, welke echter niet doorgin
gen, méde door ingrijpen van de politie.
Marincbonden op audiëntie.
Maandagmiddag 3 uur zijn de vertegen
woordigers van het „Cambo", het Comité van
Actie, samengesteld uit den Bond van mari
ne-schepelingen en den Bond van marine-
onderofficieren op audiëntie geweest bij den
secretaris-generaal van het departement
van Defensie.
Na afloop der audiëntie, welke ongeveer
een half uur duurde, verklaarden de verte
genwoordigers, dat zij het standpunt der
„Cambo" voor den secretaris-generaal had
den uiteengezet en de wenschen van het Co
mité naar voren hadden gebracht. Dc secre
taris-generaal zegde toe het aangevoerde
aan den minister te zullen overbrengen.
De vertegenwoordigers van het „Cambo"
hebben daarop een speciale audiëntie bij den
minister aangevraagd, op welk verzoek na
der zal worden beschikt.
Ministerraad.
Maandagavond is de ministerraad in ge
wone vergadering bijeen geweest.
Huldebetuiging aan den G. G.
Anata bevestigt, dat hedenavond een hul
debetuiging aan den Gouverneur-Generaal
wordt georganiseerd, om trouw aw de rcgcc-
ring te betoonen.
Mcening van dr. Colijn.
In een persgesprek met „Het Vaderland
zei dr H. Colijn:
Het feit, dat het schip onder stoom is ge
gaan en zee heeft gekozen, bewijst m.i. dat ook
Europeesch personeel zijn medewerking aan
de muiterij verleend heeft, omdat ik niet ge
loof. dat het aan boord aanwezige Indische
personeel op zich zelf I11 staat ls met dat
schip te manoeuvrecren.
Intusschen doet het er weinig loc hoe het
alles precies gebeurd is. De hoofdzaak is, dat
er een klaar geval van muiterij Is en dat men
die muiterij moet onderdrukken, zoo noodig
door het schip met een torpedo naar den
bodem van den Oceaan te zenden.
Maar zoo ver zal het. dunkt mij. wel niet
komen, daar de muiters wel eieren voor hun
geld zullen kiezen.
Doch dan komt dc moeilijkste taak en dat
is om de marine rigoureus te zuiveren van
alle verkeerde elementen, zelfs al zou de
heele vlocht daarvoor een paar jaar stilgelegd
moeten worden.
Het blad vroeg ook nog, of dr. Colijn in de
muiterij op de Zeven Provinciën en in de
verdere gebeurtenissen, welke zich in de
laatste dagen in de marine hebben voorge
daan. een op zich zelf staande episode ziet
of het begin van een nieuw offensief van
staatvernietigende krachten. Het antwoord
luidde als volgt:
Ik ben van oordeel, dat als de regeering
haar autoriteit laat gelden het niets anders
-")5° loo-
WOROtH 3 vtiEQBOOTtN GE^OUOt-N VAM PRJOK VERTROK DE„0OUDEN LEEUW"
