SERVIEZEN
DE JONG
Natuurramp in Japan.
Passifisme.
Hel BeiauQtijltsle
50e 'Jaargang No. 15243
YerscKjnt dagelijks, beKalve op Zon- én Feestdagen
Vrijdag 3 Maart 1933
HAARLEM S DAGBLAD
pirectó- P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM.
{ABONNEMfclINTfclNpCf ^ek 025, per maand 1.10, per 3 maanden
ÊC3.25, franco per post ƒ355, losse itrs. ƒ006. Geïllustreerd Zondagsblad:
j>er week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0*55. franco per post 0-72j^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj.5 regels 1.75, elke regel meer 0-35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onxc Groentjes
(ïcdercn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm-of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 3 Maart.
De Duitsche Verkiezingen.
Omtrent de Duitsche Rijksdagverkiezingen,
die a.s. Zondag plaats zullen hebben, moge
bij voorbaat opgemerkt worden dat van een
vrije uiting van den volkswil thans geen
sprake meer is. Wij geven vandaag een ar
tikel met de gebruikelijke statistische gege
vens, waarbij het verloop der diverse par
tijen in de jaren na den oorlog in een gra
fische voorstelling is aangegeven. Maar dit
is meer een herinnering aan hetgeen in de
verwarde veertienjarige historie van de Duit
sche republiek gebeurd is, dan een vergelij
kingsbasis voor de resultaten die a-s. Zondag
geboekt zullen worden. Deze verkiezingen zijn
niet bedoeld, zooals andere, als een voortzet
ting van het parlementaire stelsel, maar als
een middel om er een eind aan te maken en
de een of andere dictatuur in te voeren. Of
dit een dictatuur van Hitier zal zijn staat nog
'geenszins vast. In de huidige regeering zit
de leider der Nazi's, met enkele partijgenoo-
ten, naast een meerderheid van ministers die
door Von Papen en Hugenberg geleid worden.
Zij zijn in velerlei opzicht zijn tegenstanders,
en zij zullen zich maar niet zoo opzij laten
gooien.
Voor de partijen die niet in de regeering
zitten is van een ten volle ontplooien van hun
invloed bij deze verkiezingen geen sprake
meer. Ook niet voor het R.-K. Centrum, dat
al van vele van zijn bladen is beroofd en dat
evenmin als de linksche partijen gebruik mag
maken van de radio, die door de regeerings-
partijen gemonopoliseerd wordt. Met de vrije
meeningsuiting in Duitschland is het gedaan,
de grondwet van Weimar is geheel opzij ge
schoven door noodverordeningen en de re
publiek is een fictie geworden, die alleen nog
in naam bestaat omdat het niet duidelijk is
wat er voor in de plaats zal komen.
In deze omstandigheden kan men nauwe
lijks anders verwachten dan dat de regee-
ringspartijen gezamenlijk wel een volstrekte
meerderheid zullen behalen. Het zou wel een
heel groole verrassing zijn als het anders uit
pakte. Vrees zal grooten invloed bij deze ver
kiezingen uitoefenen. En de brand in het
Rijksdag-gebouw, door een regeeringsorgaan
te baat genomen om de Nederlandsche natie
te gaan uitschelden en als geheel aansprake
lijk te stellen voor de misdaad van een twin
tig jarigen uitgeweken Hollander een treu
rige en verachtelijke schrijverij is het
grootste politieke fortuintje dat meneer Hit-
Ier en de zijnen ten deel kon vallen. Allerlei
angstige lieden zijn daardoor aan hun zijde
gelokt. -
De rede die een zekere meneer Klein, een
Duitsche Nationaal-Socialist, voor zijn land-
genooten in Nederland heeft gehouden heeft
ons op onrustbarende wijze herinnerd aan
hét vooroorlogsche keizerlijke Duitschland.
Dergelijke taal doet den nuchteren Neder
lander in den lach schieten. Alleen het Duit
sche volk, dat het. eerste en beste ter wereld
is, kan groote dingen doen en heeft ze ver
richt. In den oorlog is bewezen dat één Duit-
scher duizend Tommies aankon". En meer
van dat gebral. Och och! Als dit soort ge
schreeuw het Duitsche volk moet leiden is
het inderdaad nog wel zéér politiek onmon
dig. Althans in zijn massa, die Zondag in
kudden naar de stembus gedreven zal wor
den om te stemmen op grond van de propa
ganda van Hitier en I-Iugenberg, op grond
van hun beschuldigingen tegen tegenstan
ders van allerlei aard, wien de gelegenheid
benomen is zich te verdedigen
R. P.
WAAR BROEDERS VREEDZAAM
WONEN.
NAZI'S EN COMMUNISTEN MET ELKAAR.
Op den N.Z. Voorburgwal 274 te Amster
dam hebben de communisten een huis ge
huurd, ten einde daar Zondag den Duitschen
verkiezingsuitslag te publiceeren. Dit huis
grenst aan de achterzijde aan pand Spui
straat 231. waar gevestigd is het Nationaal
Socialistische bureau. Daar vermiste men
Donderdagavond een aantal papieren. Men
vermoedt, dat de communisten, waarschijn
lijk over de daken, ingebroken hebben en
zich van de papieren hebben meester ge
maakt. Men is er echter nog niet zeker van.
Beide huizen staan voorloopig onder politie
bewaking.
Nadar vernemen wij, dat bij de politie geen
officieele aangifte van diefstal is gedaan.
De bewaking door de politie van het nalio-
naal-socialistische bureau staat dan ook
niet in verband met dit geval, doch is veeleer
ingesteld uit vrees, door de nationaal-socia-
listen uitgesproken voor de houding der
communisten bij de Duitsche verkiezingen op
Zondag a.s.
DE DOODSLAG IN DEN BOSCH.
Over den doodslag op Dinsdagavond j.l. in
een café te 's-Hertogenbosch kunnen wij
nog mededeelen dat de verdachte een vol
ledige bekentenis heeft afgelegd. De recher
che heeft nog aangehouden een 18-jarigen
metselaar te St. Michiels Gestel, als verdacht
van medeplichtigheid aan den moord. Hij
zou nl. het mes aan den dader hebben ver
schaft. doch hij verklaarde dit mes reeds
vóór de vechtpartij aan hem te hebben ge
geven. Na verhoor is hij op vrije voeten ge
steld.
Aardbeving gevolgd door een vloedgolf
Honderden dooden en
gewonden.
Duizenden huizen en schepen
vernield.
TOKIO, 3 Maart. (Reuter.) Een noodlot
tige aardbeving, die door een vloedgolf werd
gevolgd, heeft tot dusver 300 dooden veroor
zaakt; er zijn 1222 personen gewond en er
worden 201 vermist. De vloedgolf heeft, over
een oppervlakte van 300 mijl langs de Noord-
Oostkust van het voornaamste der Japan-
sche eilanden een verwoesting aangericht.
Duizenden huizen zijn overstroomd cn ver
nield. Niet minder dan 1200 schepen werden
door het water weggesleurd. De vloedgolf
heeft, de'kust met verschrikkelijke kracht ge
teisterd van Ishinomaki (200 mijl ten Noor
den van Tokio) af tot Shiriga. Te Karnaiski
zijn 300 huizen in brand geraakt. Duizenden
huizen zijn ingestort. Eenige dorpen aan de
kust zijn totaal verdwenen. Dc vernielde
plekken omvatten ook het strand van Sa-
bishiro, van waar verschillende vliegers hun
vluchten over den Stillen Oceaan zijn be
gonnen. Op tal van plaatsen brak brand uit.
Van de bevolking maakte zich een paniek
meester; in massa's vluchtten de menschen
.naar de groote open pleinen.
Te Tokio en in andere groote steden heeft
de aardbeving slechts weinig schade aan ge
richt. Te Yokohama was slechts gedurenden
korten tijd de electriciteitsvoorziening ge
stoord.
In de heele wereld geregistreerd?
LONDEN. 2 Maart (V.D.) De seismografen
van het observatorium te Greenwich heb
ben ae aardbeving in Japan geregistreerd
als de sterkste aardbeving van dc aïgeioopen
20 jaar. In het scismografisch instituut te
Stonyhurst was de uitslag zóó sterk, dat de
registreernaakl werd beschadigd.
Men vermoedt dat het centrum van de
aardbeving in den Stillen Oceaan ligt. Vol
gens deskundigen moet deze aardbeving in de
geheele wereld zijn geregistreerd.
TOKIO, 3 Maart (Reuter). Het eilandje
Hokkaido is eveneens door de aardbeving-
getroffen.
Het schijnt, dat het epicentrum van de be
ving nabij het eiland Kinkwazan ligt.
Het ergst is de kustplaats Kamaishi in de
prefectuur Iwata geteisterd. Meer dan dui
zend huizen werden na de aardbeving door
een vloedgolf weggespoeld. Later brak brand
uit, waardoor tweeduizend gebouwen, o.a. een
bank en twee theaters, werden vernield. Ook
in de omgeving van de stad Mijako werden
honderden huizen door de vloedgolf vernield.
In deze stad werden zeventien personen ge
dood en vijftien gewond, terwijl dertig ver
mist worden. Ruim 240 huizen moesten ont
ruimd worden.
480 dooden, 1800 ge
wonden.
TOKIO, 3 Maart (V. D.) De aardbeving in
Japan en de daarop volgende vloedgolf heb
ben volgens de thans ontvangen officieele
berichten reeds ongeveer 480 slachtoffers ge
maakt. terwijl 1800 personen zijn gewond en
330 worden vermist. Twee visschersdorpen
zouden door de vloedgolf geheel zijn wegge
spoeld. Het Japansclie Ministerie van Bin-
nenlandsche Zaken heeft terstond een staats
secretaris met een staf van ambtenaren en
personeel naar de meest geteisterde plaatsen
gezonden, om maatregelen voor de getroffen
bevolking te nemen.
ONGEVALLEN. EN ZIEKTEWET
FAMILIELEDEN VAN DEN WERKGEVER IN-
ZIJN ONDERNEMING WERKZAAM
Mr. C. J. Koeh, voorzitter van den Raad
van Arbeid tc Haarlem schrijft ons:
Een makelaar te Amsterdam verspreidt het
bericht dat zoons in het bedrijf van hun
vader werkzaam en ook verdere familieleden
niet meer verzekerd zijn volgens de Ongeval
len en Ziektewet. Hij spoort ertoe aan voor
deze uitgeslotenen een verzekering bij zijn
kantoor te sluiten.
Ik wfjs erop dat deze voorstelling van
zaken onjuist is cn dat degenen die zich naai
de aanwijzingen van dezen makelaar ge
dragen de kans loopen voor enkele hunner
arbeiders een dubbele verzekering te hebben
aangegaan eu dus geplaatst worden voor
een verzwaarde premiebetaling.
Aan de hïerbedoelde werkgevers raad ik
aan. vóór er toe over te gaan particuliere
verzekeringen af te sluiten, zich eerst bij
den Raad van Arbeid ervan te overtuigen
of inderdaad de betrokken arbeiders buiten
de wettelijke verzekeringen zullen blijven.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Po
1 e
ein
(ristal
Keu
kengere
Gr. Houtstraat 82-84
(Dc reyeering stelt een ver
hooging van paspoortkostcn
voor.)
Als je vroeger, vóór den oorlog,
Reizend in den vreemde was.
Wel, dan kwamen daar geen zorgen
Voor een paspoort aan te pas.
Ieder reisde waar hij wilde.
Werd vertrouwd op zijn gezicht.
Als een broeder was hij welkom,
Niemand hield de paspoort dicht.
Maar die dagen zijn verdwenen,
't Schijnt niet meer te kunnen gaan.
Zonder in de pas te loopen,
In een passieloos bestaan.
En we weten al niet beter,
Of het hoort er eenmaal bij,
Zoo passief zijn wij geworden,
oo vanzelfsprekend onvrij.
En in plaats, dat men nu eindlijk
Eens de afschaffing beoogt.
Wordt integendeel, koelbloedig,
Onze pasmunt nog verhoogd.
Dit is een paskwillig streven.
Dat ik slecht verkroppen kan.
Want ik vraag u, onze passies.
Wordt men daar nu rijker van?
Zoo'n besluit kan immers nimmer
In 't belang ztfn van een land,
Want men werkt hiermee tenslotte
Ongepastheid in de hand.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ECHTE WALES- ANTHRACIET
o.a. a 1270
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
UITGAVE MARINEBLAD
GESCHORST.
GEVOLG VAN MINISTERIEEL VERZOEK.
Naar de Tel. verneemt, zal het Algemeen
Marineweekblad, het officieel orgaan van
het C. A. M. B. O. met het nummer van he
den voorloopig voor het laatst verschijnen,
wegens ontslag van den redacteur, den heer
Smith en het aanbrengen van ingrijpende
wijzigingen in de redactie.
Dc ontslagen zijn reeds aan de burgerbc-
stuuröers verleend, behalve aan den heer
Van der Vaart, van den bond van minder
marinepersoneel.
STEUN AAN BOLLENTREKKERS
Wetsontwerp ingediend.
TEGEMOETKOMING AAN ÏNSOLVABELEN
IN RIJNLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot. stcun-
verleening ten behoeve van bollentrekkers
in de gemeenten Ter Aar. Alkemade, Nieuw
koop en Woubrugge. onderscheidenlijk
f 6255.95. f 51.249.38. f 2348.65 en f 1090.24.
totaal f 61.000.
Ongeveer een negentigtal tuinders die er
toe waren overgegaan, bollen tc trekken, had
den daartoe, zooals gebruikelijk is. de be-
noodigde bollen gekocht op latere betaling.
Doordat de bloemen aanzienlijk minder heb
ben opgebracht dan dc kostprijs der bollen,
staan deze tuinders voor een bollenschuld,
welke tezamen meer dan f 100.000 beloopt.
Het bezit dezer menschen is. doorcengenomen
zoo zwaar hypothecair belast, dat bij exeeu-
toiren verkoop onder de huidige omstandig
heden het bedrag der hypotheken niet wordt
bereikt, tenzij de laatste hypotheekhouder
besluit het onderpand te koopen.
Ten gevolge hiervan zullen in de genoem
de gemeenten een groot aantal slachtoffers
vallen ondanks de tegemoetkomende hou
ding, weike de bankinstellingen ten opzichte
van rentebetaling en hypothecaire vorderin
gen innemen.
Daar was gebleken, dat de bollenhandela-
ren niet ongenegen zouden zijn hun vorde
ringen voor een belangrijk percentage prijs
te geven, indien hun van het resteerend deel
zonder meer contante betaling in het uit
zicht kan worden gesteld, is in overleg ge
treden met de voornaamste bollenhandela-
ren en hypotheekinstellingen, Het resultaat
der verschillende bemoeiingen is geweest,
dat de bollenhandelaren zich bereid hebben
verklaard volledige kwijting der schulden te
geven tegen betaling van 50 pet. van het ver
schuldigde bedrag, terwijl de hypotheekhou
ders hebben toegezegd in de tot dusver ge
volgde coulante houding in zake aflossing
en rente te zullen volharden, hetgeen trou
wens hun wp'begrepen eigenbelang is.
On croMii hiervan stelt de regeering voor
uit 's Rijks kas een bedrag van f 61.000 be
schikbaar tc stellen.
NIEUWE LOONSVERLAGING
TE WACHTEN?
IN IIET BOUWBEDRIJF.
De heer A. J. Loerakker (R.K.) lid van de
Tweede Kamer, heeft den minister van Bin-
nenlandsche Zaken gevraagd:
Is het juist, dat aan de organisaties ir.
het bouwbedrijf andermaal de eisch is ge
steld. mede te werken aan een verlaging
van de loonen. zooals deze in dc collectieve
arbeidsovereenkomst voor dat bedrijf zijn
vastgesteld en dat van deze medewerking
verde.re steun verleening afhankelijk is ge
steld?
Indien deze vraag bevestigend moet wor
den beantwoord, wil de minister dan mede
deelen. welke redenen aanleiding hebben ge
geven tot een dergelijk ingrijpen, hetgeen
toch slechts om zeer ernstige redenen geoor
loofd kan worden geacht?
Is de minister bereid, gehoord de zeer
ernstige bezwaren van de bij deze collec
tieve arbeidsovereenkomst betrokken organi
saties. de voorgestelde of in overweging zijn
de maatregelen achterwege te laten?
Roosevelt overweegt een noodwet ter garan-
decrïng van de bankdeposito's.
(2c blad, 2e pag.)
Aardbeving en vloedgolf in Japan. Honderdtm
dooden en gewonden.
(lc blad, 1c pag.)
Het aantal arrestanten in Duitschland als
gevolg van dc rcgccringsmaatregclen van
deze weck bedraagt tweeduizend.
<2e blad, lc pag.)
Duitsche communisten trachten over de
grenzen van Lithaucn cn Zwitserland zich
in veiligheid tc stellen.
(2c blad, le pag.)
Minister Verschuur beveelt koopen van
Nederlandsche goederen aan. De contin-
gcntcering stimuleerde in die richting.
(2e blad 3e pag.)
In dc Eerste Kamer heeft minister Ruys mee
gedeeld. dat hij voorloopig geen verdere ver
laging van loonen in het bouwbedrijf zal
doordrijven.
(6c blad. 3c pag.)
l)c Tweede Kamer heeft met verwondering
kennis genomen van een lange lijst van ont
werpen, die dc rcgccring nog met haar wil
afhandelen.
(3e blad. 3e pag.)
De mecning van dr. Spocldcr over het plan
tot bezuiniging op het M.O. van dr. De
Vletter.
(3e blad 2e pag.)
Merkwaardige rede van een Nazi in Den
Haag.
(2e blad, 3e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
It. P. De Duitsche verkiezingen.
(le blad, le pag.)
Duitschland weer naar de stembus.
(2e blad. le pag.)
Bijzondere Correspondentie: De stemming in
Berlijn.
(2e blad, 2e pag.)
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Vreemdelingen-ver-
keer cn dcviezenmaatregelen.
(3e blad, le pag.)
J. II. dc Bois: Kunstwerken per gros.
(3e blad, le pag.)
II. G. Cannegicter: Filmnieuws: .Menschen in
't Hotel. Rcisiiliu.
(3e blad. le pag.)
K. de Jong: Johez Concert-avond.
(3e blad. le pag.)
C- J. Groothof f: Voetbal. Het bezoek der
Hongaren.
(3e blad, 3c pag.)
Langs de straat. Op jacht naar griezel
romantiek.
(2e blad, 2e pag.)
SNEEVLIET NIET IN VRIJHEID
GESTELD.
VERZOEK IN HOOGER BEROEP
AFGEWEZEN.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft In
raadkamer, conform den eisch aan den pro
cureur-generaal. het verzoek van den heer
Sneevliet, die werd bijgestaan door zijn raads
man Mr. Dr. Benno J. Stokvis, om in vrijheid
te worden gesteld afgewezen.
De heer Sneevliet was in beroep gekomen
van de beschikking der eerste Kamer van do
rechtbank, waarbij zijn gevangenhouding
voor den tijd van 30 dagen was gelast.
Verdachte en zijn verdediger voerden in
hun pleidooi hetzelfde aan als voor de recht
bank. nl. dat opruïng niet de bedoeling was
en dat vrees voor herhaling niet behoeft te
bestaan.
RICHTPRIJS VOOR CONSUMPTIEMELK.
De Crisis-Zuivel-Centrale maakt bekend,
dat voor de periode van 5 tot 18 Maart de
prijs voor het taxe-gedeelte van consumptie-
melk, gekocht op regeeringscontract, voor de
verschillende soorten melk is vastgesteld op
5 3 4. 6 en G 14 cent per liter cn dat het be
drag der afdracht op andere in consumptie
gebrachte melk is vastgesteld op 2 1,4 cent
per liter.
RELLETJE OP KATTENBURG.
PUBLIEK KEERDE ZICH TEGEN DE
POLITIE.
Donderdagavond wilde dc politie er toe
overgaan in dc Oostenburgervoorstraat twee
broers te arresteeren, havenarbeiders van
beroep, wegens openbare dronkenschap. Tij-
1 dens deze arrestatie trok de bevolking partij
voor de arrestanten, hetgeen tot een ern
stige botsing aanleiding gaf. waarbij een
groote politiemacht, versterkt met vier rui
ters op dc been moest komen. Kr werder. rake
klappen uitgedeeld. Ten slotte slaagde de
politie er in de beide arrestanten naar het
bureau te brengen, waar bleek. d*t zij bei
den bloedige verwondigen hadden opge'.oo-
pen. Derhalve zijn zij naar het Binnengast
huis vervoerd, waar zij werden verbonden,
waarna zij weer zijn overgebracht naar het
pplitiebureau op Kattenburg, waar zij werden
opgesloten.
Morgen zal de nieuwe Amerikaanse/ie president officieel het ambt van zijn voor
ganger overnemen. Men ziet op onze ajbeel ding boten links Herbert Hoover cn rechts
het befaamde Witte Huis". Onder links de werkkamer van den president cn daarnaast
het portret van Franklin D. Roosevelt.
DE GEHEIMZINNIGE DOOD
TE SOLO.
BELANGSTELLING NIET VERMINDERD.
BATAVIA, 2 Maart (Aneta). Ofschoon
het officieel resultaat van het onderzoek in
de zaak-Feil de theorie dat een ongeluk
heeft plaats gevonden dicht nabij komt,
blijft men in officieele kringen te Batavia
nog steeds belang in deze zaak stellen.
Hedenmorgen ls wederom een ambtenaar
van het parket, vergezeld van het lid van liet
lid van de Rockefeller Foundation, dr. Hy-
drick, naar Semarang vertrokken teneinde
een onderhoud te hebben met de autoritei
ten.
Het onderzoek ter plaatse Is geëindigd.
Mevrouw Feil bevindt zich nog in Solo.
