MEERDERHEID VOOR HITLER EN ZWART - WIT-ROOD. Roosevelt als president van Amerika beëedigd. HAARLEM'S DAGBLAD TWEEDE BLAD. MAAND AC 6 MAART 1933 In Rijksdag en Pruisischen Landdag. Aanzienlijke achteruitgang der Communisten. Vele incidenten. De voorloopige officieele uitslag van de verkiezingen van den Duitschcn Rijksdag luidt naar V.D. meldt als volgt: 1933 1932 1933 1932 N.S.D.A.P. 17.165.823 11.737.015 288 196 Soc. Dem. 7.176.505 7.247.959 120 121 Comm. 4.845.379 5.980.163 81 100 Centrum 4.423.161 4.230.644 73 70 Zw.-Wit-Rood (DuitschNat.) 3.132.595 2.959.051 52 52 Beiersche Volkspartij 1.072.833 1.095.427 19 20 Duitsche Volkspartij 432.105 661.794 11 Chr. Soc. Volksdienst 384.116 403.674 f 5 Duitsche l s Boerer. jond 114.231 149.002 3 Duitsch Hanno- veranen 47.723 63.970 1 De Staats partij 333.487 336.451 5 2 Wijnbouwers S3.828 105.216 1 Soc. Strijd- gemeens. 3.909 Volgens dezen uitslag beschikt het kabinet Hitier dus over een meerheid van 16 zetels aangezien de N. S. D. A. P. en het Zwart-Wit- Roode Front tezamen over 340 zetels be schikken. Volgens de officieuze berekening zou de nieuwe Pruisische Landdag zijn samengesteld uit 475 afgevaardigden, als volgt over de par tijen verdeeld: stemmen zetels NSDAP 10.310.186 (8.707.384) 210 (162 Soc.-dem. 3.960.716 (4.675.173) 79 (93) Communisten 3.135.851 (2.819.763) 63 (57) Centrum 3.367.696 (3.371.932) 68 (67) Zwart-Wit- Rood 2.108.658 (1.542.230) 42 (31) Duit. Volkspartij 214.440 330.745) 5 7) Christ. Soc. Volksdienst 215.286 255.177) 4 2) Staatspartij 164.510 332.490) 3 2) Duitsch-Hann overanen 50.559 63.731) 1 1) Ook in den Pruisischen Landdag zullen de nationaal socialisten te zamen met het blok Zwart-Wit-Rood over een meerderheid, nl. 252 van de 475 zetels, beschikken. Grootc opkomst der kiezers. Over het verloop van de verkiezingen in Duitschland mr/*dt V.D. ons d.d. 5 Maart: De opkomst tier kiezers is buitengewoon groot geweest en wordt, voor wat de steden ten minste betreft, op ongeveer 85 pet. ge schat. Per radio heeft de Rijksminister van Bin- nenlandsche Zaken Dr. Frick, een oproep tot de kiezers doen richten, waarin hij opmerk zaam liet maken op de buitengewone betee- kenies der verkiezing. Groote groepen menschen hebben zich door de straten van Berlijn bewogen. Te Neukolhi hebben nationaal-socialisten en Stahlhelmers tegen den middag op het raadhuis de hakenkruisvlag geheschen. Ook op de Karl Marx-school was een zwart-wit- roode vlag gestoken. Alleen Nazi en Stahlhelm- betoogingen. Nadat de campagne Zaterdagavond overal met fakkeloptochten en massa-betoogingen van het nationale front haar hoogtepunt had bereikt, is het uiterlijke beeld van den verkiezingsdag gekenmerkt door een Zon- dagsche rust. Voor zoover van de propaganda der partijen nog iets bleek, beperkte deze zich tot enkele betoogingen van N.SJ5.P. en Stahlhelm. Begunstigd door een heerlijk voorjaars weer, waar men overal in het Rijk van kon genieten, is reeds vroeg in den ochtend een aanvang gemaakt met de stemming. Voor de stem bureaux maakten de kiezers reeds vroeg queue. Op vele plaatsen was tegen den middag reeds bijna de helft van het aantal stemmen uitgebracht. Algemeen neemt men dan ook aan, dat zeer druil* is gestemd. Veranderd aspect. Opvallend is, dat de straten te Berlijn en in de groote en kleine steden in het Rijk er dezen keer geheel anders uitzien dan bij vorige verkiezingen. Overwegend ziet men vlaggen van het nationale front. Duizenden straten zien er als het ware als een vlag- genzec uit. Ook ziet men veel de oude Rijks vlag zwart-wit-rood. In vele steden zijn groote transparanten gespannen tusschen tegenover elkander ge legen huizen. Voorts ziet men hakenkruisen portretten vam Hindenburg en de nationale leiders. Daarentegen bemerkt men van roods vlag gen en de kleuren zwart-rood-goud ditmaal 7.00 goed als niets. De Sovjet-vlag is op enkele uitzonderingen na geheel verdwenen. Te Berlijn is het rustig gebleven. ïn Berlijn was de bevolking door het ver rukkelijke weder reeds vroeg de straat op gelokt. Het was volkomen rustig en er werd druk gestemd. Zeer druk is heu. in de regeeringswijk. In de Wilhelmstrasse stonden eenige honderden menschen voor het paleis van den Rijkspre sident, in de hoop von Hindenburg of een der ministers te kunnen zien. In de Kanonnierstrasse waar de ministers en hooge ambtenaren hun stem uitbrengen, ziet men een menschenzec. Tal van persfoto grafen en operateurs voor klankfilms waren hier reeds om 9 uur. toen de auto van den Rijkspresident voorreed, druk in actie. Hindenburg stemt. Rijkspresident Hindenburg, die vergezeld van staatssecretaris dr. Meissner arriveerde, wenschte de luid juichende menigte een krachtig „Guten Morgen''. Even later verscheen de Rijksminister van Buitenlandsch Zaken. Freiherr von Neurath en kort daarop vice-kanselier von Papen. Dr. Hugenberg heeft tegen twaalven te Dahlem gestemd. Huiszoekingen te Dusseldorf. In het district Dusseldorf zijn tal van huis zoekingen verricht. Daarbij werd een groot aantal vuu"-. houw- en slagwapenen in be slag genomen, zoomede een communistische geheime drukkerij. Veertig personen zijn ge arresteerd. Raadhuis van Hamburg door S.A. bezet. HAMBURG. 5 Maart. De S.A. was tegen uur met ongeveer 700 man voor het raad huis op de Rathausmarkt verschenen. Tegen 10 uur trokken zij onder aanvoering van den pas-benoemden „Polizeiherr" Richter het raadhuis binnen. Aan de belde groote op den Rathausmarkt opgerichte masten werd de swastika vlag geheschen. De nieuwe chef van de politie, Richter, die overigens, naar ver luidt, tot rijkscommissaris voor Hamburg be noemd zal worden, heeft van het balkon van het raadhuis, waar eveneens een swastika- vlag wapperde, een toespraak tot de menigte gehouden. De chef der Hamburgsche ordepolitie Don- ner, die lid is van de S.P.D. is ontslagen. Hij wordt vervangen door Huber. Incidenten. Te Offenbach is het tot een botsing geko men tusschen Rijksbanierleden en nationaal socialisten, waarbij een Rijksban ierman werd doodgeschoten en een tweede ernstig werd gewond. Te Leipzig is het tot kleinere incidenten ge komen. Een man werd gewond. Te Keulen zijn schoten gelost op een po litieauto. Twee mannen en een vrouw zijn ge arresteerd. Te Hamburg en Bremen is het rustig ge bleven. In het Z.W. deel van het Rijk, in het bizon der in het grensgedeelte, is bizonder druk ge stemd. Tal van Duitschers, die in Zwitserland wonen hebben hier hun stemmen uitge bracht. Tusschen 10 en 11 uur zijn te Bazel drie extratreinen aangekomen uit Bern, Zurich en Lausanne. Het Duitsche consulaat te Basel heeft niet minder dan 4000 stembiljetten uitgereikt. In de steden in het Roergebied is het volkomen rustig geweest, althans voor zoover tot nu toe bekend. Hulpagent tc Breslau gedood. Te Breslau heeft ongeveer 85% der kiezers gestemd. Tegen vier uur Zondagmiddag is het tot een schietpartij gekomen tusschen communisten en de politie. Een politic patrouille van vier man werd in de stadswijk Brigittental van de daken der huizen bescho ten. Direct nadat de Schupo met- hulppolitie was versterkt, werd een hulpagent 'S.A.-man) door een schot in de buik doodelijk gewond. De politie is de toestand meester. Hier en daar valt nog wel een schot. De huizen worden doorzocht. 70 personen zijn gearresteerd en naar het politiebureau over gebracht. De S.A.-man is 20 jaar oud en heet Otto Fischer. Schietpartijen te Duisburg-Hamborn. DUESSELDORF, 4 Maart (V.D.) In den afgeloopen nacht is te Duisburg-Hamborn een S.A.-man door een schot levensgevaarlijk gewond. Tevens werd in Hamborn het lijk van een man gevonden, dat schotwonden ver toonde Joden wijken uit naar Polen. WARSCHAU, 4 Maart (V.D.) Steeds meer Joden overschrijden de Duitsch-Poolsche grens op legale of illegale wijze wegens het optreden der nationaal-socialisten ln Oost- Pruisen. De Poolsche consulaten In Duitschland worden overstelpt met verzoeken om zoo spoedig mogelijk te voldoen aan de formali teiten voor het vertrek uit Duitschland. Oud-premier Braun naar Zwitser land vertrokken? BERLIJN. 4 Maart (V.D.) Zaterdag avond deed in Berlijn het gerucht de ronde dat de vroegere Pruisische Ministerpresident Braun in een auto de Zwitserscfce grens zou zijn gepasseerd. Een bevestiging kon op den laten avond niet meer worden verkregen. Botsingen in Hessen In Hessen is zeer druk gestemd. Te Darm stadt is het overdag rustig gebleven, daar entegen is het tc Grieshclm bij Darmstadt tot een schietpartij gekomen, waarbij een SA-leider een schampschot en een KPD-func tionnaris een schot in het dijbeen opliepen. Bij een botsing tusschen nazi's en' leden van het IJzeren front werden twee leden van het IJzeren Front ernstig, eenige andere per sonen licht gewond. Te Pfeddershcim is een SA man ernstig gewond. Negen communisten zfjn hier gearresteerd. Te Ochshausen (Kassei) is het tot een schietpartij gekomen, waaraan hulppolitie te pas is gekomen. Fen S.A. leider die als hulp agent dienst deed. kreeg een schot in de buik en werd ernstig gewond naar het zieken huis overgebracht. Veel stemmen uit Nederland. Ook aan de Nederlandsch-Duitsche grens is druk gestemd. Duizenden Duitschers.^ die in Nederland wonen, hadden zich over de grens begeven om te stemmen. Tc Klevelia- ben hebben 3000 in Nederland wonende Duitschers gestemd. Te Kaldenkirchen on geveer 1300. Met drie extratreinen waren deze Duit schers uit Rotterdam. Amsterdam en den Haag naar Cleve gekomen. Te Kaldenkirchen werd gestemd door Duitschers die per ex tra trein uit de richting Breda waren aange voerd. Hitler als stemmer Rijkskanselier Hitier heeft Zondagochtend om kwart voor tien te Berlijn zijn stern- Een nationaal-socialistischc optocht tc Berlijn passeert de Brandenburger Poort. Zijn program: Eerst orde in eigen huis". Werkverschaffing, toezichf op de banken. Herstel van den wereldhandel door internationale regeling. Franklin D. Roosevelt. Reuter meldt uit Washington, dat dc instal latie van Franklin Roosevelt als president der Vcreenigde Staten van Amerika Zaterdag met groote plechtigheid is geschied. Het was fraai, zonnig weer en een dichte menigte verdrong zich op de plaatsen, waar de installatie te zien of te hooren zou zijn. De politie had buitengewone voorzorgsmaat regelen genomen; het was voor het publiek verboden zich op te stellen op de daken der huizen langs den weg. dien de presidentieele stoet zou volgen, en detectives, uit alle deelen des lands ontboden, hadden zich tusschen de menigte gemengd. Tal van ambassadeurs en hoogwaardigheidsbekleeders waren aanwezig. Ongeveer 8o microfoons en 20 luidsprekers maakten het 't geheele Amerikaansche volk mogelijk de plechtigheid te volgen. „Ik zweer plechtig, dat ik op eerlijke wijze het ambt van president der Vereenigde Staten zal uitoefenen en dat ik naar mijn beste ver mogen de grondwet der Vereenigde Staten zal handhaven, beschermen en verdedigen". Na deze woorden, uitgesproken met opgeheven rechterhand voor den Chief Justice, was Franklin D. Roosevelt als 32ste president der Vereenigde Staten, geïnstalleerd. De beëedi- ging geschiedde op een oud-Hollandschen bij bel. die opengeslagen was op vers 13 van den eersten brief aan de Corinthiërs. De nieuwe vice-president John Garner uit Texas, vroeger Speaker van het Huis van Af gevaardigden. werd beëedigd ïn den Senaat. Vervolgens ging het heele gezelschap door het Kapitool naar het podium, dat opgericht was boven aan de steenen trappen van den ooste lijken gevel. De aftredende president Hoover en zijn opvolger Roosevelt bestegen tezamen de treden van het podium. Hierna legde Roo sevelt den eed af op de grondwet. Roosevelt zette in een rede van slechts 15 minuten zijn program uiteen. (Zijn voor gangers deden er tusschen de drie kwartier en twee uur over!). Aan de tekst, door Reuter gepubliceerd, ontleenen wij het volgende: Het is thans het uur om de waarheid, de geheele waarheid openlijk en onversaagd tc zeggen. Wij zullen niet terugdeinzen voor de toestanden, welke thans in ons land heer- schen. Eén ding moeten wij slechts vreezen: de vrees, de ongerechtvaardigde, onverstandi ge vrees. Thans zal onze natie herboren wor den en opnieuw bloeien. De betalingscapaciteit is gedaald, de beta lingsmiddelen zijn in de banken vastgevroren, dc spaargelden van duizenden gezinnen zijn verloren. Maar onze nood is niet van substan- tieelen aard, wij worden noch door oorlog noch door sprinkhanen geteisterd, wij heb ben alles rijkelijk, zelfs in overvloed, en slechts aan de manipulaties van gewetenlooze speculanten hebben wij den nood van thans te wijten. Onze eerste groote taak is het volk aan den arbeid te zetten: dit kan ten deele geschie den door rechtstreeksche recruteering. door de regeering zelf. Wij zullen deze taak behan delen zooals wij een noodmaatregel in oor logstijd zouden behandelen, doch tegelijker tijd zullen wij door deze tewerkstelling plan nen doen uitvoeren, waaraan de behoefte groot is. ten einde de nationale hulpbronnen te rcorganiseeren en te stimuleeren. Wij dienen ook, zoo vervolgde Roosevelt, de onevenwichtigheid openlijk te erkennen, wel ke er bestaat tusschen de bevolking op het platteland en die der industrieele centra, en wij moeten trachten een beter gebruik van den grond te maken. Bij ons streven naar hervatting van den ar beid hebben wij twee waarborgen noodig te gen een terugkeer van het vroegere kwaad: er dient een strikt toezicht tc worden ge oefend op alle bankzaken, eredieten en geld beleggingen. en een einde te worden gemaakt aan de speculaties met het geld van anderen. Dit zijn „de punten van aanval". Weldra zal ik het in speciale zitting bijeenkomende nieu we Congres dringend verzoeken gedetailleer de maatregelen te aanvaarden om deze doel einden te bereiken en onmiddellijken steun aan de afzonderlijke staten trachten te ver krijgen. Ik ben bereid bij de uitoefening mijner con stitutioneele plichten de maatregelen te ad- viseeren. welke voor een beproefde natie te midden eener beproefde wereld vereischt zou den kunnen zijn. Ik zal trachten in het kader mijner grondwettelijke rechten deze of gene maatregelen, welke het Congres zal kunnen opstellen, snel te doen aannemen. Doch in geval het Congres een dezer wegen niet zou volgen, en in geval de buitengewone toestand nog kritiek zou zijn. zou ik den weg. dien mijn plicht mij duidelijk zou voorschrij ven niet verlaten, maar het Congres verzoe ken om het eenige instrument, dat rest om de crisis het hoofd te bieden, nl. om ruime executieve bevoegdheden ten einde den strijd aan te binden tegen den buitengewonen staat van zaken; bevoegdheden, welke zoo ruim zijn als die. welke men mij zou kunnen ge ven in geval wij door een buitenlandschen vijand zouden worden overvallen. Wij zullen allereerst ons eigen huis in orde moeten brengen, alvorens wij tot de noodza kelijke internationale onderhandelingen kun nen overgaan. Onze handelsbetrekkingen, hoe belangrijk ook, komen pas na het herstel eener gezonde nationale economie. Ik zal geen enkele poging ongedaan laten om den we reldhandel te herstellen door middel van een nieuwe internationale economische regeling, doch de dringende noodzaak in eigen land kan niet wachten totdat dit Is geschied. Ten aanzien der buitenlandschc politiek zal ik ons land een politiek van goede nabuur schap aanbevelen, welke de rechten van an deren eerbiedigt en trouw blijft aan het hei lig karakter der gesloten verdragen. Roosevelt besloot met de woorden: Met ver trouwen zullen wij deze crisis bestrijden en overwinnen. Na het uitspreken van zijn Boodschap reed Roosevelt, geëscorteerd door een afdeeling cavalerie, naar het Witte Huis. waar de plech tigheid een oogenblik werd onderbroken voor de lunch. President Roosevelt nam daarna plaats in het midden van de „Court of Honour", op gericht in de Pennsylvania Avenue tegenover het Witte Huis, waar hij de groote parade afnam. Aan het hoofd der troepen reed als ..grand marshall" generaal Pershing, de op perbevelhebber der Amerikaansche troepen gedurende den wereldoorlog, gevolgd door vier divisies van het leger. Achter deze rroe- pen kwamen de leden van het Democratische Nationale Comité en de gouverneurs der ver schillende staten met hun gevolg. De inaugureele plechtigheid werd oesloten met een groot vuurwerk en een bal in het Washington Auditorium, dat niet ver van het Witte Huis afligt. Reuter meldt dat president Hoover als laat ste ambtshandeling de begrooting van marine 1933'34 en het wetsontwerp inzake dc be perking van de bankopvragingen in het dis trict Columbia heeft onderteekend. plicht vervuld. Voor de menigte tijd had. hem te herkennen, had de politie de straat reeds afgezet. Nadat hij gestemd had, begaf Hitier zich naar zijn hotel terug. Hakenkruiscnvlaggen. Op de beide politiekazernes in de Bundcs- strasse was naast de zwart-wit-roode vlag dc hakenkruisvlag geplant. Een politieofficier commandeerde dat op het dak de vlag moest worden gehangen. Naast hem stonden leden van de strijdorga nisatie der Dultsch Nationalen cn der S.A. Opheffing van den gouden standaard in Amerika? Kabinet in speciale zitting bijeen Moratoria in alle bondstaten. WASHINGTON. 5 Maart (V.D.) President Roosevelt heeft tegen Zondagmiddag 3 uur Greenwich Tijd een speciale conferentie be legd, ter bespreking van de bankcrisis. Aan deze conferentie wordt deelgenomen door de vooraanstaande bankiers, de direc teuren der Federal Reserve Banks, vooraan staande zakenlieden en financiers, zoomede alle gouverneurs der bondsstaten. Dc beraadslagingen zullen in hoofdzaak betrekking hebben op dc vraag of dc Ver eenigde Staten eventueel den gouden stan daard zullen prijsgeven. De conferentie wordt gehouden in het Witte Huis. Op hot program der besprekingen staat de voorgenomen garantie door dc Bondsre- geering voor 50 pet. der deposito's, een uit voerverbod van goud. de intrekking der ver plichting van de Federal Reserve Banks, goud af te geven op bankbiljetten en ten slotte een algemeen bankmoratorium. Zater dagmiddag hebben alle bondsstaten, welke zulks nog niet hadden gedaan, moratoria af gekondigd. Naar de sprcakcr van het Huls van Af gevaardigden. Rainey, mededeelde, is alleen reeds in de afgeloopen week voor moer dan 250 millioen dollars aan goud gehamsterd. In welingelichte kringen acht men het on vermijdelijk. dat de regeering der Vereenig de Staten den gouden standaard zal moeten prijsgeven. Rooscvelts volmachten. WASHINGTON. 4 Maart (VD.) Het nieuwe congres heeft Rooseve'.ts kabinetslijst zonder debat met algemeene stemmen goed gekeurd. Met het oog op den noodtoestand in de Vereenigde Staten wordt ln congres kringen gepleit ten gunste van volmachten voor Roosevelt. Volgens een bericht van United Press aan de Tel. komt het Congres Donderdag in speciale zitting bijeen om te beraadslagen over de maatregelen, die ter verlichting van de bankcrisis kunnen worden genomen. Bcurssluiting tc New York. NEW YORK. 4 Maart (V.D.) De Gouver neur van den staat New York heeft voor den tijd van 4 tot 6 Maart wettelijke bcursvacan- tie afgekondigd, gedurende welken tijd alle banken van den staat New York. het flnan- cieele centrum van de Vcreenigde Staten gesloten zullen zijn. Deze maatregel was noodig Ln verband met de groote opnemingen van goud en bankbiljetten bij de banken. Men hoopt dat. voor de heropening der ban ken maatregelen kunnen worden genomen, waardoor het vertrouwen van liet publiek wordt hersteld. Driedaagsehc bcurssluiting in geheel Amerika. NEW YORK. 4 Maart (VD.) De re- gcering heeft voor de geheele Vcreenigde Staten een beursvacantie van drie dagen af gekondigd. Deze maatregel wordt geba seerd op de ambtsaanvaarding van den nieuwe president Roosevelt. Naar verluidt Is deze beursvacantie niet afgekondigd ter voorbereiding van dc ophef fing van den gouden standaard, doel) slechts ter verdediging van den dollar. OXFORD VINDT NAVOLGING. PACIFISTISCHE VERKLARING VAN STUDENTEN TE MANCHESTER. In navolging van Oxford hebben naar de N. R. Ct. weet tc melden, de studenten van de universiteit te Manchester een motie aan genomen: „Dat deze vergadering onder geen omstandigheden zal vechten voor Koning en Vaderland". Dc aanneming geschiedde met 371 tegen 196 stemmen. AGENDA. Heden: MAANDAG 6 MAART Schouwburg Janswcg: Opvoering van „Er was eensdoor het Rotterd.-Hofstad Tooncel. 8.15 uur. Stadsschouwburg. Wilsonsplein: Gaspar Cassado, violoncel. 8 uur. Lange Veerstraat 16: Openbare voordracht Soefi-beweging. 8.15 uur. Gemeentelijke Concertzaal: Filmrondreis eter Vereeniging Nederlandse!) Fabrikaat. 8 uur. Luxor Sound Theater: „Menschen in 't Hotel." 8.15 uur. Palace: .Btrafsache Von Gcldcrn". Too- neel: Son Rethcl. 7 en 9.15 uur. Rembrandt Theater: „F. P. 1 antwoordt niet...." 7 en 9.15 uur. DINSDAG 7 MAART Stadsschouwburg. Wilsonsplein: Volks voorstelling van „De comedie van het ge luk". 8 uur. Gebouw „De Nijverheid": Openbare ver gadering Liberale Staatspartij „De Vrijheids bond". 8 uur. Hotel „Lion d'Or": Alg. jaarvergadering van aandeelhouders N.V. Mij. tot Expl. van Onroerende Goederen „Door Eendracht Sterk" 8 uur. Bioscoopvoorstellingen. Teyler's- Museum. Spaarne 16. Geopend op werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 5