Haarlem's Dagblad | 1933 | 8 maart 1933 | pagina 7

■sq

HAARLEM'S DAGBLAD

WOENSDAC 8 MAART 1933

VERGADERING VRIJHEIDS
BOND.

DR. I. H. J. VOS OVER DE WERKLOOSHEID.

De Vrouwengroep en de gemengde afdee-
ling van de Liberale Staatspartij „De Vrij
heidsbond" hielden Dinsdagavond een bij
eenkomst in het gebouw „De Nijverheid"

De vergadering, die zeer druk bezocht was,
werd geopend door Mr. C. Blankevoort, die
een woord van welkom sprak. Hij deelde
mede, dat deze vergadering bedoeld was als
propaganda voor de liberale gedachte, nu de
verkiezingen voor de Tweede Kamer spoedig
plaats zullen hebben, waarbij ook voor de
liberalen veel op Het spel staat. „Wanneer
men op de liberalen stemt, dan kan men er
van op aan, dat er een krachtige regeering
komt", zei spreker.

Hij gaf hierna het woord aan Dr. I. H. J.
Vos, lid der Tweede Kamer, die een rede
hield over het onderwerp: „Hoe de liberalen
staan tegenover het vraagstuk der werkloos
heid". Deze noemde dit een moeilijk onder
werp. Liever had hij over de algemeene po
litiek gesproken, want den liberalen jeuken
de handen, om de aanvallen, waaraan zij
den laatsten tijd blootgesteld staan, te be
strijden. Maar spreker is een goed gediscipli
neerd man, dus wil hij ook gaarne het vraag
stuk der werkloosheid bespreken. De werk
loosheid is de oorzaak van de degeneratie
vooral in geestelijk opzicht van de groote
massa, die aan deze maatschappelijke kwaal
onderhevig is. Betreurenswaard is, dat er
zooveel jongelieden bij betrokken zijn. En
het treurigste is, dat er nog heel wat don
kere dagen zullen komen en dat de inzin
king nog veel verder zal gaan. eer de toe
stand weer beter wordt. Toch zal er weer een
betere tijd komen. De samenleving wordt nu
helaas nog verpest door de revolutionnaire
propaganda, die oorzaak is dat menschen. die
tevreden konden zijn, ontevreden worden.
Het Nederlandsche volk. dat als karaktervol
bekend staat, moet het hoofd koel houden:
van bezonnenheid doen blijken; de tanden
op elkaar klemmen en sportief een verlies
weten te dragen. Men moet zich niet terneer
laten slaan door communisten en socialisten.
Men moet tegenspoed met mannenmoed we
ten te dragen. Het is wel gemakkelijk om te
beweren, dat de schuld van de malaise bij
het kapitalisme berust, maar het bewijs daar
van wordt niet geleverd. Komende op den
omvang van de werkloosheid, meende spre
ker te kunnen zeggen, dat er in Nederland
thans 350.000 werkloozen zijn. Dit jaar zal
er geen verbetering komen. We zijn nog
steeds aan het terug glijden. Spreker ver
trouwt, dat met de verkiezing van Roosevelt
tot president van de Vereenigde Staten een
betere tijd zal komen. Deze heeft zich im
mers zeer beslist een voorstander van den
vrijen handel genoemd. Alleen door betere
handelsverdragen'kan men tot een beter
handelsverkeer komen. „We moeten terug van
den economischen waanzin", zei spreker. „We
moeten krijgen een Staatsman, die den eer
sten stap op dezen weg durft te zetten. Al
leen een vrije handel kan de saneering van
het wereldbestel ten gevolge hebben. De ta
riefmuren moeten vallen, anders gaan de
landen ten gronde. Het vredesverdrag van
Versailles is voor een groot deel de schuld van
deze wereldmalaise. Dit vredesverdrag gaf
den grond tot tal van protectionistische
maatregelen in vele landen, naar het voor
beeld, door Frankrijk gegeven. De protectie
is te vergelijken met een geestelijke infectie:
met vergif. Dat is in 1931 nog in Frankrijk
gebleken. In dit land, dat eenige jaren gele
den zoo goed als geen werkloozen had. is de
werkloosheid nu even groot, als in andere
landen. Men moet terug met de prijzen. Het
protectionisme is het meest ellendige middel,
dat men kan toepassen.' Verbetering moet in
ternationaal komen; door een vrijhandelsver-
keer".

Spreker zou een echte conventie van Oslo
willen hebben, die niet door de Nederland
sche regeering tot een doode letter wordt ge
maakt, zooals zij met de vorige gedaan heeft.
De zaken moeten niet diplomatiek, maar
forsch en open behandeld worden. We staan
op het oogenblik voor het meest vitale be
lang, waarin verbetering gebracht moet wor
den. We moeten komen tot herstel van den
gouden standaard in de landen, waar men
dien verlaten heeft. Aan een zwevenden
standaard heeft men niets. We moeten naar
een constante valuta terug, naar een slech
ting van de tariefmuren. Zoodra de grenzen
weer geopend worden, zal het vrije handels
verkeer weer terugkomen en dan zullen de
volken daar de vruchten van plukken. Het
is verkeerd gezien van de regeering om in
dezen benarden tijd de winkeliers te dwin
gen. hun zaken op zeker uur te sluiten. Dit
heeft ook ten zeerste de werkloosheid in de
hand gewerkt. Het debiet in de zaken van
consumptie-artikelen is zeker met 35 procent
verminderd. De liberalen zullen zich daarte
gen dan ook krachtig, verzetten.

Ook de andere maatregelen van de regee
ring, zooals ten aanzien van de Tarwe- en
van de Varkenswet. werden door spreker ge-
critiseerd. Het zal er van moeten komen, dat
een groot aantal koeien uit de markt geno
men moet worden. We moeten ook komen
tot een beperking van de productie, evenals
tot een verlaging van de productiekosten, die
nu eenmaal niet kan plaats hebben zonder
een verlaging van de loonen. De regeering
heeft niets gedaan om de socialistische poli
tiek te bestrijden. Zij gaat te dikwijls op zij
voor de eischen van vakvereenlgingen; daar
voor gaat men de scholen knijpen, de tuber
culosebestrijding minder steunen en het her
stel van bestratïngswerken vertragen. In-
plaats van werkloozensteun moet de werk
verschaffing vooral op het platteland meer
toegepast worden. Er moet gemaakt worden
een groot werkplan, dat aan tienduizenden
werk zal geven, echter op een gebied, dat
volkomen verantwoord is. De menschen moe
ten van de straat gehaald worden. We heb
ben in ons land een betreurenswaardigen
achterstand in bruggen, wegen en bebos-
sching. De weg van Rotterdam naar Dor
drecht. waarop toch een groot internationaal
verkeer plaats heeft, is een derde rangs weg
getje, waarschijnlijk vroeger van een opkoo-
per overgenomen, waar twee menschen
elkaar ternauwernood kunnen passeeren. Er
wordt niets tot verbetering gedaan.

Spreker hield tenslotte een warm pleidooi
voor de werklooze jeugd. De jeugd is de basis
voor ons volksbestaan. Deze jongens zijn de
mannen van morgen, die niet mogen onder
gaan. Er moet een arbeidsdienst voor in het

leven geroepen worden; er is gelegenheid ge
noeg voor. De moed moet er in gehouden
worden; de jeugd moet fit blijven. We moe
ten krijgen een causale bestrijding van de
werkloosheid, waarin de tegenwoordige re
geering te kort is geschoten.

De rede van den heer Vos werd met luid
applaus beloond.

Van de gelegenheid tot het stellen van
vragen werd door eenige aanwezigen gebruik
gemaakt. Zij werden door den heer Vos be
antwoord.

De voorzitter dankte dr. Vos voor zijn
mooie rede.

VER. VOOR SCHOOL- EN WERKTUINEN
VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN.

Aan de ouders van leerlingen kan wórden
medegedeeld, dat de openstelling der werk-
tuinen van de vereeniging voor het seizoen
1933 zal plaats hebben op Zaterdag 23 April
a.s.

De werktuinen zijn gelegen: No. 1. Aan de
Marnixstraat; no. 2. aan den Heerenweg te
Heemstede, tegenover de Kerklaan. Die aan
de Thomsonlaan is opgeheven. In de plaats
daarvan is met medewerking van de ge
meente Haarlem een nieuwe tuin geschapen
gelegen tusschen het sportterrein aan de Van
Oosten de Bruinstraat en de Westergracht,
achter de St. Bavo.

De medewerking van alle schoolhoofden,
zoowel van het Openbaar-, als van het Bij
zonder Lager Onderwijs, is ingeroepen om
de namen van leerlingen te willen opgeven,
die in de werktuinen der vereeniging een
eigen tuintje zouden willen leeren bewerken.

De opbrengst van zoo'n tuin je aan
groenten en bloemen is het eigendom der
leerlingen. De kosten van het onderwijs be
dragen slechts 0.10 per week.

Indien ouders van leerlingen van scholen
mochten bemerken, dat door het schoolhoofd
in de eerst volgende 14 dagen geen gelegen
heid wordt geboden om zich als leerling voor
de werktuinen aan te melden, kunnen ouders
van leerlingen jongens en meisjes, die den
10-jarigen leeftijd hebben bereikt izich recht
streeks richten tot den heer D. W. van
Waard, hoofdleider der tuinen, Haisma Mu-
lierstraat 23, Haarlem (N.)

Ook dit jaar zal opnieuw gelegenheid wor
den gegeven aan een beperkt aantal oud
leerlingen van scholen om een tuintje te
verkrijgen, dat ook in avond-uren kan wor
den bewerkt.

Het bestuur der Vereeniging doet voorts
bij deze gelegenheid, wegens gemeentelijke
en provinciale subsidievermindering met
1600. een dringend beroep op alle belang
stellenden in het cultureele werk der Ver
eeniging. haar te willen steunen bij de
voortzetting van haar werk, door aanvaar
ding van het lidmaatschap, het geven van
willekeurige vrijwillige bijdragen in geld of
in natura, het schenken van legaten of
anderszins.

Gedurende de werk-uren op Woensdag- en
Zaterdagnamiddag van 2—4 uur, zijn de
werktuinen kosteloos voor belangstellenden
te bezichtigen. -"Bezoekers worden zelfs zeer
gewaardeerd.

Namens het bestuur:

A. D. DE ROOS, secretaris.
Johannes Verhulstweg 35. Sant
poort-Station. Postrek. 24187.

40 JAAR SCHILDER.

Zaterdag. 25 Maart herdenkt de heer A. de
Laat den dag. dat hij zich voor 40 jaren
als schilderspatroon vestigde. De heer De
Laat is in schilderskringen een bekende fi
guur. Hij is mede-oprichter en bestuurslid
der bouwvereeniging „De Eendracht".

Het zal den jubilaris dezen dag wel niet
aan belangstelling ontbreken.

WETENSCHAPPELIJKE VOORDRACHTEN
IN TEYLER'S STICHTING.

Onder leiding van Prof. Dr. A. D. Fokker,
curator van het laboratorium van Teyler's
Stichting zal een reeks wetenschappelijke
voordrachten gehouden worden over „Het
Periodiek Systeem".

De voordrachten zijn in de eerste plaats
bestemd voor degenen die vroeger een»acade-
mische of middelbare studie in de scheikun
de of de natuurkunde hebben voltooid, en die
zich van de moderne ontwikkeling in hun vak
eenigszins op de hoogte willen houden. Des
alniettemin zijn ook studenten in de natuur
wetenschappen en intellectueelen van andere
studierichting, die zich voor de te behandelen
problemen interesseeren, welkom.

De voordrachten worden gehouden door Dr.
C. J. Gorter, conservator, van het laborato
rium van Teyler's Stichting, en Dr. A. J. Rut
gers. hoofdassistent aan het Natuurkundig
Laboratorium, afd. Thermodynamica, van de
Universiteit van Amsterdam. Zi.i zullen plaats
hebben in de gehoorzaal van Teyler's Stich
ting Spaarne 16. op de Zaterdagen: 18 Maart.
1 April en 8 April van 14 u. 3016 u. 30. De
voordrachten 1 en 6 worden gehouden door
Dr. Rutgers, de voordrachten 2. 3, 4, en 5 door
Dr. Gorter.

Korte inhoud der voordrachten;

1 Schets der moderne atoomtheorie:

Bohr's atoommodel, waterstofatoom, he-
liumion. alkaliatomen, aardalkaliatomen. de
quantgetallen van het electron. Pauli-verbod.

2. Do regelmatigheden in het perodlek
systeem: Historie van het Per. Syst.-atoom
gewichten. atoomnummers, isotopen, korte en
lange perioden.

3. Verklaring der regelmatigheden op grond
der atoomtheorie:

Opbouw der perioden aan de hand van het
Pauliverbod, heteropolaire waardigheid,
ionisaticspanningen, atoomvolumina. chemi
sche eigenschappen als functie van waardig
heid en atoomvolumen.

4. Vervolg hiervan:

Kristalbouw, themochemie, homöoplaire
bindingen, molecuulbouw, organische en com
plexe verbindingen.

5. Methoden van onderzoek der atoomkern:

Radioactiviteit, atoomverbrijzeling, massa-

spectrograaf. kernmoment, hvperfijnstruc-
tuur. ortho- en paramoloculen. waterstofiso-
toop.

6. Bouw van de atoomkern:

Rol der waarschijnlijkheid, wet van Geiger

en Nu: tail, het Neutron, regelmatigheden ir. 1
den opbouw van de kern,

De jniste manier om mooie witte

tanden te krijgen J™ S

in iwiBia j? deze: Druk oen wei
nig Chlorodont-tandpastn op den drogen Cblorodont-
tandenborstel (een speciale borstel met gekartelde
insnijdingen) en borstel in allo richtingen krachtig de
tanden, zoowel san buiten- en binnenzijde als op het
kauwvlak en tusschen de tanden. Doop daarna den
borstel in het water en poets do tanden grondig na.
Spoel dan eerst den mond met Cblorodont-mond-
watcr is liet beste - en gorgel flink na! U zult
verrast zijn over het resultaat van deze mechanische
reiniging. Alle etensresten en de onooglijke taart
aanslag verdwijnen en U hebt een zuiveren frisschen
mond. Verlangt alléén Chlorodont-tandpasta. In tubes
van 3ö cent. Groote tubes CO cent. Overal verkrijgbaar.

t Adv. Ingez. Med.)

VEREENIGDE DOOPSGEZINDE
GEMEENTE.

HERDENKINGSAVOND VAN HET 250-JARIG
BESTAAN VAN HET KERKGEBOUW.

Dinsdagavond herdacht de Vereenigde
Doopsgezinde Gemeente den dag dat voor
250 jaar het kerkgebouw werd gesticht.

Ds. C. B. Hylkema opende met gebed, waar
na Psalm 84 gezongen werd. Vervolgens sprak
hij over: „De gemeente in 1683."

Den 7en Maart 1683 werd het gebouw in
gewijd. Spr. memoreerde de belangrijkste
feiten uit de geschiedenis van het kerkge
bouw en ons land. Vele oorlogen zijn gevoerd
voor dat het kerkgebouw werd ingewijd. Het
land was redeloos, reddeloos, radeloos.

Nauwelijks kwam er echter eenige ver
lichting of men beraadslaagde om een kerk
gebouw te stichten. Helaas kwam het in veel
gemeenten voor dat men elkander niet goed
begreep, wat tot splitsing aanleiding gaf.
Ook de Doopsgezinde Gemeente is zoo'n af
splitsing.

De werk werd gebouwd te midden der hul
zen: men was slechts een gedulde sekte.

Men mocht een kerk bouwen, echter zonder
torens, zonder klok. zonder front aan de
straatzijde.

De kerk moest zoo worden gebouwd dat
zij onzichtbaar was voor de buitenwereld.

De leden voelden zich dan ook ver van de
wereld. Zij deden niet aan de mode, de opko
mende luchtige Fransche mode. doch sloten
zich hecht aaneen, en voelden zich een groot
gezin.

De sekte telde toen ongeveer 700 leden. d.i.
ongeveer 200 gezinnen. Hun leeraren waren
onbezoldigd, vaak niet gestudeerd, wat moei
lijkheden gaf, zoodat. daar later verande
ring in kwam.

Doch ook in deze gemeente kwam twist,
zoodat ten slotte in 1761 besloten werd tot
een college van 30 vroede vaderen, dat zich
bewust was van de plicht die op een sekte
rusteensgezindheid.

Er is echter ook wat gelijk gebleven, al is
er veel veranderd. Dat is het axioma der
gemeente: het voorbijzien van sektever-
schil, door de liefde voor allen die waarlijk
Christelijk voelen en denken.

Als tweede sprak Ds. J. M. Leendertsz over:
„Voorheen en thans".

De gemeente is een plekje rust. aldus spr.
te midden der woelingen van het leven;
juist zooals het kerkgebouw zoo rustig ligt
temidden van het woelige stadslawaai.

De oude doopsgezinden (van twee eeuwen
geleden) zijn zoo geheel anders dan de te-
genwoordigen. Vele dingen dringen zich di
rect op o.a. de verdeeldheid der doopsgezin
den van vroeger. Er waren rclfs op een
oogenblik zeven naast elkander bestaande
doopsgezinde gemeenten.

Men stelde echter toch zeer hooge eischen
aan het lidmaatschap eener doopsgezinde
gemeente. Men oordeelde scherp over de
denk- en handelwijze zijner sektegenooten.

Het ideaal van thans is dat men lid wordt
uit een diep innerlijk verlangen dat voort
spruit uit een recht Christelijk voelen.

De verdraagzaamheid onder de leden on
derling is veel grooter geworden, maar daar
door gebeurt het ook dat er leden zijn die
in hun geloof verslappen, en daardoor wel
niet losscheuren van de kerk. doch „loswee-
ken" wat in feite veel erger is.

Wanneer men het verleden door herinne
ring weer wakker roept, moet dat niet al
leen tot dankbaarheid stemmen, maar het
moet ook de bezieling brengen.

Spr. hoopte dat de liefde voor de gemeen
te zich ook zou uiten in een feestgave voor
de collecte voor het steunfonds tot huisves
ting van ouden van dagen.

Tusschen de gemeente van thans en die
van vroeger zijn groote verschillen. De tij
den mogen zich wijzigen, doch Christus
blijft altijd gelijk.

Een koor onder leiding van mej. Chr.
Stork, bracht enkele gezangen ten gehoore.

De leidster zelf bracht een solo ten gehoore.

Ds. J. G. Frerichs als laatste spreker bp-
handelde het onderwerp: „Wat wij van de
toekomst verwachten."

Wii staan voor een volkomen onbekende
grootheid .aldus spr.. wanneer wij over de
toekomst spreken.

De kerk wordt zoowel bestreden als erkend,
en wordt niet alleen op haar stoffelijke
kracht beproefd, ook de geestelijke kracht
wordt- op de proef gesteld.

De taak van de gemeente en van dén
Godsdienst is niet afgeloopen. doch de vraag
rijst, wat de innerlijke weerstand er. kracht
van de Doopsgezinde Gemeente is. Het jtaat
echter vast dat de zedelijke kracht in de ko
mende tijden zeer op de proef gesteld za!
worden.

Het kerkgebouw zal de leden zeker overle
ven en „de bewarende kracht van dezen
tempel" zal zich doen gevoelen. Maar het
gebouw alleen kan het niet doen. Er zijn le
den die een moderner Christendom zoeken
en die in den kerkgang geen voldoening kun
nen vinden. Dit spruit voort uit geestelijke
traagheid en onverschilligheid.

De Doopsgezinde gemeente heeft af en toe
een geestelijke opwekking en aanwakkering
noodig.

Zoolang er echter waarachtige vrede en
broederliefde heerscht. mag men ook in de
toekomst de zegen van God verwachten.

Daarna sloot Ds. Frerichs met gebed den
avond.

KAMER VAN KOOPHANDEL.

De eerstevolgende vergadering van de Ka
mer zal gehouden worden op Dinsdag 11
April 1933

CHR. GEMENGD KOOR „EXCELSIOR"

In de gehouden jaarvergadering van bo
vengenoemd koor werden de verslagen van
secretaris en penninemeesteresse goedgekeurd.
Uit dc verslagen bleek, dat de moeilbkc tijds
omstandigheden te dezer plaatse ook het ver-
eenlgingsleven niet ontgaan.

Bij de gehouden verkiezing werd de aftre
dende voorzitter de heer Oudakker herkozen

en ln plaat- van den heer O. Lustig gekozen
de heer B. Wamsteeker.

Na breedvoerige bespreking werd mede op
advies van den dirigent met groote meerder
heid besloten, dit jaar niet deel te nemen aan
een concours. Wel verleent het koor zijn me
dewerking aan een feestconeert dat l! April
a.s. ter gelegenheid van het 20-Jarig dirigent
schap van Willem van Laar aan het Chr.
Koor „Jehaluel" in het Concertgebouw te Am
sterdam wordt gehouden. Alle koren onder
leiding van genoemden dirigent nemen aan
dit concert deel

HAARLEM'S TOONEF.L.

De jury voor het bal-masqué van Haar
lems Tooneel, dat plaats heeft op 11 Maart,
wordt gevormd door de hoeren G. D. Gra
tema. directeur van het Frans Halsmuseum
te Haarlem. C. Koeman, kunstschilder te
Santpoort. Ir. Bartels te Laren, de heer Lan-
geveld, kunstschilder te Laren en mevrouw
Langeveld, schilderes te Laren.

JUBILEUM BIJ DE COÖPERATIE
„DE EENDRACHT".

Dinsdag herdacht de heer J. H. Wesseling
den dag. dat hij vóór 25 jaar in dienst trad
van de coöperatie „De Eendracht" te Haar
lem. Hfj werd met zijn echtgenoote door het
bestuur en zijn collega's ontvangen in het
hoofdgebouw aan het Donkere Spaarne, waar
hij werd toegesproken, waarbij hem eenige
stoffelijke blijken van waardeering werden
overhandigd.

BEHANGERS- EN STOFFEERDERS
PATROONS.

In het begin van dit jaar werd alhier op
gericht de afdeeling Haarlem van de Behan
gers en Stoffeerderspatroonsvereeniging
„Klein Bedrijf", als onderafdeeling van de
zelfde vereeniging te Amsterdam. De afdee
ling Haarlem houdt heden Woensdagavond
half negen een openbare vergadering ln „De
Kleine Karseboom" aan de Cornelissteeg.

INGEZONDEN

Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet veranticoordelijk.

Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, icordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.

DE BAKKERS EN DE
ARBEIDSWET.

COMITé INZAKE NALEVING DER WET.

Sinds enkele maanden bestaat in Neder
land een comité, dat gevormd is uit de hoofd
besturen van dc drie bakkersgezellenbon-
den, de Alg.. de R.K. en de Christel, bond.
Dat landelijk comité heeft een net. van
plaatselijke comités over het heele land ge
sticht, die nu elk in eigen kring nagaan, wat
gedaan dient te worden in verband met de
naleving der arbeidswet.

Dit werk is uit tweeëërlei overweging aan
gepakt.

1. Te geraken tot een goede naleving van
de wettelijke bepalingen.

2. De werkloosheid te bestrijden.

De werkzaamheden van het comité te
Haarlem zijn aangevangen en laat het ons
maar meteen zeggen, het was noodig. Nog
zeer kort geleden hebben wij ons. door
iemand die tot oordeelen bevoegd is. laten
mecdeelen, dat de arbeidswet in het Haar-
lemsch bakkersbedrijf nog schromelijk wordt
overschreden. Bij een behoorlijke naleving
van de bepalingen moest- het mogelijk zijn.
verscheidene werklooze bakkers en bezorgers
in de productie op te nemen.

Deze overweging alleen reeds is voor ons
genoeg aanleiding onze aandacht op deze
materie te richten en een poging te wagen
inderdaad tot een algeheele naleving van de
arbeidswet voor ons bedrijf te geraken.

Op den voorgrond willen we daarbij plaat
sen. dat het werk van 'de arbeidsinspectie
door het comité op hoogen prijs wordt ge
steld. Wij weten evenwel, d3t er vele be
drijven in een groot rayon gecontroleerd
moeten worden en dat er maar weinig amb
tenaren voor dit werk beschikbaar zijn. Wij
probeeren dan ook aanvullend te werken maar
vooral preventief. Overtreders worden eerst
vereerd met een bezoek en Indien zulks geen
goede uitwerking heeft, wordt pas overge
gaan de inspectie in kennis te stellen.

Wij zijn er van overtuigd, dat de werk
zaamheden van het comité de medewerking
zullen ondervinden van de arbeidsinspectie
en dat een gezonde samenwerking tusschen
die beiden daardoor zal ontstaan.

Namens het Haarlemsche comité verzoeken
we allen, die in het bakkersbedrijf employ
vinden, aan onze poging tot een goede na
leving van de wettelijke bepalingen, de volle
medewerking te verleenen. Alles wat verband
houdt met overtreding zal bekend gemaakt,
moeten worden aan het uitvoerend comité,
dat dan op de boven omschreven wijze zal
werkzaam zijn, om langs minnelijken weg
tot overeenstemming te geraken met de
overtreder. Werkt dus aan dit streven mede
en draagt er zorg voor dat het niet behoor
lijk naleven van de arbeidswet wordt bekend
;emaakt aan:

J. F. v. WUNNIK. Meidoornplein 20.
H. BIJSTER. Bisschop OttOStr. 24.
Z. ELKERBOUT, Olivierstraat 10,
te Haarlem.

VREDE ÖF ONDERGANG.

„Het is noodzakelijk vooral in deze tijden,
waarin vele menschen zich hardnekkig toe
leggen op het tegenovergestelde, de feiten te
zien zooals ze zijn".

Zóó begint het heldere hoofdartikel van
den Hoofdredacteur van Haarlems Dagblad
van voor eenige dagen. Mag ik er nog Iets
bijvoegen ten behoev? van ciie „vele men
schen"? Een groot aantal ervan ls nog on
kundig omtrent de oorzaken van den corioa.
„Oorlog is er altijd geweest en zal er altijd
blijven", dat is een geliefkoosd antwoord als
men ook hun medewerking inroept om den
oorlog te bestrijden. Een eenvoudig antwoord
daarop is, dat er ook een tijd was dat de
slavernij „altijd" had bestaan. De mensch-
onteerende slavernij ls afgeschaft niet
door de menschen. die zeiden dat ze altijd
zou blijven maar door hen die gezorgd
hebben: dat mag en dat zal zoo niet langer.
En die rusteloos hebben gewerkt, met woord
en daad. met alle krachtsinspanning, om
dat onheil uit de wereld te krijgen. Het is
hun gelukt en tegenwoordig denkt niemand
er meer aan om dien toestand terug te wen-
schen. Zóó moet het met den oorlog ook
gaan. Ook door óns werken, het werken van
u en van mij. moet spoedig de tijd aanbre
ken waarop wii ter.irz'rnde oo het voorjaar
1933. zullen zeggen: Hoe :s he* m_g?!ijk da: i
toén nog zes volken oorlog met elkaar vee:
den, en aal in Europa de volkeren
beters wisten te doen, dan steeds maar

deler. aar. te schaffen om elkaar 1 ?r.e!
en zoo afd^ndc mogelijk te vernietiger.?

Voor een zeer groot deel schuilt de oor
zaak van de oorlogen bij de fabrieken van
oorlogstuigen hun aandeelhouders en
verder bij allen, die zedelijk niet zóo hoog
staan, da: ze alle winst gemaakt door den
oorlog, dat is ten koste van hel leven en
het levensgeluk van duizenden slachtoffers,
dat ze zulke winst verafschuwen. Zoo be
staat er in ieder land een partij, die naar
den oorlog drijft, die oorlcg wil. D.-.: J.ipun
en China oorlog voeren, weten ook z'J, d.e
er zich niets van aantrekken wel en mis-
schiccn ook nog dat de Japansche oorlogs
partij gezegd heeft, dat ter cc re van den
eersten verjaardag van Mandsjoeko «een
nieuwe staat door Japan gecreéerd maar
door geen land erkend» de Chineosche pro
vincie Johol tot één groot slagveld gemaakt
moet worden. De Japansche oorlogspartij k -.n
tevreden zijn. Dagelijks kunnen we weer
berichten lezen als: „KaHoe is door de Ja
pansche troepen bezet. Een krachtig lucht
bombardement ging vooraf". En nu we weten
wat een uitwerking één bom kan hebben 25
dooden. waarbij er waren met letterlijk uit
eengereten lichamen en onder de „gewonden"
verminkten, die onherkenbaar waren), nu
we dat weten kunnen we ons voorsteilen wat
een „krachtig luchtbombardement" betee-
kent: dooden. verminkten, doodsangst, wan
hoop in het heden en demoralisatie, krank
zinnigheid en ellende nog tientallen Jaren
lang.

Maar wie wist vóór den Grooten Oorlog,
dat de fabrikanten van wapentuig zich in
ternationaal hadden vereenigd, zoadat zij bij
lederen oorlog winnen? En hun zaken gaan
uitstekend nu er al zes volken met elkaar
strijden: Japan. China. Briiva. Paraguay,
Columbia. Peru. De aancleelen van Vlckers
i (Londen) rijzen en die van Schneider-
Creusot, (zoadat een Fransch beursbiad zegt,
dat die aandeelen ware toevluchtsoorden zijn
voor den belegger) en dan Krupp fDuitsch-
land) en de Skodafabrieken in Oostenrijk.
Met een van die Oostenrijksche fabrieken
zijn de Nederlanders gelukkig gemaakt. D.e
fabriek is te Dordrecht gevestigd en dr. E.
E. Meursing te Dordrecht schrijft dat het
wapentuig naar China en Zuld-Amerlka
gaat.

Minister Ruys heeft het in de Kamer er
kend. dat, de Nederlandsche regeering toe
stemming voor den uitvoer heeft gegeven.
Voor wiens pleizier gebeurde dat? Engeland
heeft nu den uitvoer verboden, in 't nauw ge
dreven door de openbare meening en er wordt
gesproken over een internationaal verbod om
wapens naar Japair en China uit te voeren.
Maar waarom eischen w ij niet van onze re
geering. dat ze dadelijk allen wapenultvoer
en fabricage verbiedt? Wij moeter. het. iedc;-
van ons persoonlijk, als een schuld en als een
schande voelen, dat de wapenhandel kan
bloeien in ons land. Laat ons niet vergeten,
dat de leider van de internationaal verenig
de wapenfabrikanten. Sir Basil Zaharoff til-
dens den oorlog 2500 mlllioen gulden bij zijn
persoonlijk vermogen kon voegen. Geen won
der. dat die vereeniging (door Otto Lehmann-
Russbü'dt „De bloedige Internationale der
Wapenindustrie genoemd» geld genoeg over
heeft om iedereen om te koopen. die voor om-
kooping vatbaar ls. Couranten zijn opgekocht
om de volken tegen elkaar op te hitsen en
haat te zaaien. Diplomaten z!1n naar Gen've
gezonden om het werk van de Vredesconfe
rentie te saboteeren. Hoe zal Japan ooit tot
rede gebracht worden, als zij. die bij dc be
slissingen omtrent de te nemen maatrcre'en
tegen Japan den doorslag geven, er groot be
lang bit hebben dat do oorlog blijft doorman?
Victor Basel), prés. de la LIgue de-- Dro f de
l'Homme, heeft on de vredesconferentie te
Brussel in Juli 1931 gezegd dat het bekend
en bewezen ls, dat alle oorlogvoerend" lan
den. Frankrijk aan Duitschland en Dihtreh-
land aan Frankrijk, tildens den oorlog e'V->:,r
voorzien hebben van alles wat zij noodig had
den om den oorlog voort te zetten mrt pierr
oten en goedvinden van de rr!-rerin«*eu en
dc Generale Staven. Zóó was het mocelhk
dat dc Duitschc kanonnenkonlng Kruno
midden ln den oorlog ln Parijs kon komen
met een vrijgeleide van de Fransche rr»rr-
ring! En hoe meer de wanerhnndri blorit.
des te meer bloeien ook onze bela«t1«gnaole-
ren! Da ar tusschen is altijd een innig ver
band. WH geven 300.000 oer dag aan o»ize
weermacht uit en dat moet int on-« zakken
komen. Fn. door dc Indirecte belastingen ™k
uit de zakken van de armsten 'b v. dooi be
lasting on de margarine). De woekerwinsten
van de wapenindustrie beteekennn
voor dc overige bevolking. De „Dailv Express"
meldt dat de Fransche en de Tsjecho-Slo-
waagschc wapenfabrieken dag en nacht
doorwerken en reusachtige massa's wapenen
leveren naar „het verre Oosten" en naar Bo
livia. Peru Ecuador. Brazilië en Uruguay
enz. enz. Wat toch slecht van Frankrük en
Tsjecho-Slowaki.le! Maar wat doen de Engel-
sche wapenfabrikanten en die van alle an
dere landen? Precies hetzelfde. Vlckers b.v.
adverteerde zijn oorlogsvliegtuigen dozen
zomer ln Duitsche bladen. In den herfst van
1932 had Tsiecho-Slowakije volgens do Daily
Express 640.000 geweren, 15000 machinegewe
ren en 600 vliegtuigen. Verder een fabriek
van granaten to Praag, een gewerenfabriek te
Brünn. een fabriek van ontplofbare stoffen te
Neuesau en een aantal geheime fabrieken
voor het vervaardigen van „chemische strijd
middelen". Als men dan verder leest hoeveel
wapentuig er in de centrale Europeesche sta
ten en de Balkanstaten opgehoopt ls. dan
gruwt men er van. En de overtuiging komt:
WIJ moeten den oorlog afschaffen of de oor
log schaft ons af. Er is op 't oogenblik zóóveel
wapentuig in voorraad in al de landen van de
aarde, dat er meer dan voldoende ls om de
heele aarde tot één woestenij te maken, waar
in geen leven m°er kan opbloeien. En steeds
worden er meer verr.ietlelngsmlddelen ge
maakt. dag en nacht We zullen er voor moe
ten zorgen om contact te kriigen met eenige
andere planeten, dan kunnen we hun bewo
ners ook voorzien van onze brand- gif-, bac
teriën- en andere bommen, voor den tijd. als
hier op aarde de laatste bewoner door auto
matisch uit vliegtuigen geworpen bommen
gedood is,

Neen!! Dat zal niet. Wij ziin er ook nog en
wij zullen tegen den oorlog strijden.

Zijn we dan geen goede vaderlanders? Juist
wèl. We willen onze Koningin eeren door haar
en ons land te maken tot een land. dat werk
en brood aan allen biedt, maar dat niet veil
is voor oorlogswinst.

Gedurende den grooten oorlog was William
Robertson veldmaarschalk. Maar toen ont
dekte hij welk een krankzinnigheid de ooriog
is en daarom heeft hij de laatste vijftien
jaren van zijn leven tegen den oorlog gestre
den. Engeland heeft hem dat n!nt kv.-alük ga-
nomen. Als gewezen veldmaarschalk zou zijn
stoffelijk overschot met militaire eer raar
zijn laatste rustplaats worden gebracht Maar
William Robertson heeft dit niet gewild. Wèl
hebben de militairen hem geëerd door de be
grafenisplechtigheid bij te wonen, maar ze
In bureerjdpprtlng Fr bit den dle««t Ir»

mid- I

tbr "-»od flg' Dat
ontslapene Wees niet be-
goeden strild".

de

C. TH. M. BOON.