DE DIEFSTAL IN DE
OPENBARE LEESZAAL
BERICHT.
Ei-Ei!
Hei Befotiftijltste
BÖe 'Jaargang No. 15255
Verschijnt ctagelijlcs, BeHalve op Zon- èri Feestdagen
Vrijdag 17. Maart 1933
HAARLEM S DAGBLAD
pirerffe; P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN AlGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoo .u'';
ABONNEMtN 1 EN: pee week 0-25, per maand LïO, per 3 maanden
953.25, franco per post 355, losse rtr-s. ƒ0:06. Geïllustreerd Zondagsbladj
lp er -week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72)4.
Bureaujr: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: ]_5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag cn aanbod 1—4 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongesch
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250
iktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Verl
Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
es Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f 75—, Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 17 Maart.
De Ouderen.
Het Engelsche parlementslid Robert Bernays
schrijft in een ingezonden stuk, onder den
titel: ..Geef uw leeftijd op"„Het debat
over de begrootingen van Oorlog. Marine en
Luchtvaart heeft mij den indruk gegeven dat
al het oorlogsgepraat van mannen boven de
vijftig komt. Af en toe, als de Volkenbond ter
sprake komt, gaat er een gehoon op, maar
het is veelbeteekenend dat de groote massa
der jongeren daar niet aan meedoet. Mr.
Baldwin had niet zulk een theatraal beroep
op hen behoeven te doen. Inzake den vrede
zijn zij Mr. Baldwin's generatie ver vooruit.
Ik constateer zelfs toenemende ergernis
jegens de mannen die aan hst bewind waren
gedurende den oorlog van 1914—1918. en die
zich er nu aan vastklampen om dit volk naar
den rand van den volgenden afgrond te voe
ren. De groote klove in dit Lagerhuis ligt
niet tusschen de partijen maar tusschen de
generaties".
Ik geloof dat in deze verklaring diepe
waarheid ligt. Niet alleen in Engeland is deze
tegenstelling waarneembaar. En zij is al eer
der aan den dag getreden ook. Kan dat ver
bazing wekken? Heelemaal niet. De loop der
gebeurtenissen heeft sinds 1918 een zoo ver
vaarlijk versneld tempo aangenomen, de
groote stroomingen in de wereld zijn zoo
krachtig geworden en botsen zoo hevig, de
nieuwe gedachten en idealen zijn zoo ras
gegroeid, dat de altijd bestaande afstand tus
schen het gedachtenleven van een man van
zestig en een van veertig wel enorm toegeno
men moet zijn. Het kan niet anders.
Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar
wat Robert Bernays tijdens de debatten in
het Lagerhuis zoo getroffen heeft is mij ook
in ons land telkens gebleken: in vergaderin
gen, in gesprekken van allerlei aard met
menschen van allerlei soort. In het algemeen
gesproken gelooft de man-van-zestig even
min aan de mogelijkheid dat ooit wereldvrede
bereikt zou worden als aan de superlatieve
verschrikkingen van den modernen lucht
oorlog, met gassen, bacillen, vernietiging van
bevolkingscentra en al de rest. De wereld
vrede beschouwt hij als een utopie en den
oorlog ziet hij als een probleem van grens-
forten, pantserschepen en opmarcheerende
legers die veldslagen leveren. Dat zooveel
jongeren die utopie als een bereikbare wer
kelijkheid voorstellen ergert en prikkelt hem
bovenmate. Hij beschouwt dat als onprac-
tisch, als idealistisch dit woord heeft in
zijn oor een bepaald kwaden klank en hij
acht degenen die met zulke holle fantasieën
rondloopen. onbevoegd tot leiding, en door
hun onverstand zelfs gevaarlijk. Besefte hij
maar wat de moderne oorlog is, het zou
anders met hem gesteld zijn. Hij zou inzien
dat die oorlog tot iederen prijs vermeden
moet worden, dat die oorlog de werkelijke
ondergang van Europa en zijn beschaving
zou beteekenen, en derhalve toestemmen in
groote opofferingen om aan de uitbarsting te
ontkomen. Maar hij kan het niet beseffen,
ofschoon hij weet dat landen als Frankrijk.
Italië, Engeland, Rusland enz. elk over dui
zenden zwaarbewapende oorlogsvliegtuigen
beschikken, waartegen geen enkel grensfort,
geen enkel leger, geen enkel oorlogsschip iets
kunnen uitrichten.-Hij kent de feiten, maar
zij dringen niet verder tot hem door. Hij kan
ze niet als werkelijkheid aanvaarden.
Dat straks, als die oorlog uitbarstte, hijzelf
even groot levensgevaar zou loopen als de
jongeren, die hij naar „de grenzen" wil sturen,
beseft hij ook niet. Dat een gruwelijke mas
samoord op vrouwen en kinderen onvermij
delijk de kern van die losgebroken waanzin
moet zijn, wijst hij af. De waarschuwing van
den vorigen oorlog, toen de weinige vliegtui
gen die boven steden kwamen al velen dood
den nu staan daar duizenden toestellen
voor gereed met oneindig gevaarlijker bom-
men-materiaal is aan hem verloren gegaan.
1-Iij meent, op de een of andere vage manier,
dat het wel weer bij dezelfde incidente lucht
aanvalletjes van een stuk of vier of zes vlieg
tuigen blijven zal. Hij kijkt naar het verleden
en leeft in het verleden. Ik heb al gezegd:
behoudens de uitzonderingen onder de oude
ren. Maar zij zijn niet talrijk. Zij blijven uit
zonderingenop een natuurwet.
Dat zooveel oude mannen in de regeering
zitten, dat zij in Genève ook in de overgroote
meerderheid zijn is naar mijn overtuiging
op dit oogenblik een verschrikkelijk gevaar.
Zij beseffen niet verreweg de meesten van
hen beseffen niet dat het alternatief voor
de mislukking van hun onderhandelingen
de odnergang is. De ondergang voor ons
allen, en niets minder dan dat. Omdat de
oorlog zoo geworden is. dat de mensch hem
niet meer als een machtsinstrument in han
den heeft. Omdat de oorlog, als wij zijn uit
barsting niet kunnen tegenhouden, ons
allen overwinnen zal. Omdat hij.... onuit
voerbaar is geworden.
Beseften zij het maar, de oudeten. Maar
wie maakt het hun duidelijk? Zelfs niet het
studentencorps van de meest-aristocratische
universiteit in Engeland, van Oxford, dat
met 650138 stemmen ten tweeden male een
een resolutie bevestigt, waarin het verklaart
„dat het onder geen omstandigheden meer
voor Koning en Vaderland vechten zal".
Wèl werken.
Wel opbouwen.
Maar niet slachten en vernietigen.
R. P.
MOTIE VAN VERTROUWEN IN SPAANSCHE
REGEERING
MADRID. 17 Maart. (Reuter.) Het debat in
de Kamer over de gebeurtenissen te Casas
Viejas is gisteravond geëindigd met de aan
neming van een motie van vertrouwen in de
yegeering met 210 tegen één stem.
Hoe Valerius1 Gedenck-Clanck weer
terug kwam.
DE BIBLIOTHECARIS GEEFT HET WEER
AAN DE CEMEENTE TEN GESCHENKE
In ons vorig nummer hebben we mede
gedeeld, dat het boek Valerius' Gedenck-
Clanck dat op 1 Maart j.l. uit de Open
bare Leeszaal gestolen was, teruggekocht
was van een bona-fide antiquair, die het op
zijn beurt weer van een betrouwbaar per
soon gekocht had.
Wij vernemen hierover thans nog het vol
gende:
Adrianus Valerius' Gedenck Clanck, dat
van 115 Maart uit de Stads Boekerij ver
wijderd is geweest, behoorde niet tot het
oude boekbezit der Stedelijke bibliotheek.
De bibliothecaris Mr. Gerlings heeft het in
de jaren van zijn bibliothecariaat (1862
1874) ten geschenke gegeven aan de onder
zijn beheer staande inrichting: waarschijn
lijk was dit het exemplaar dat in de auctie-
Enschedé in 1867 voor f 5 werd toegewezen.
Het werk. dat slechts in één uitgave bestaat
van 1626 en in Haarlem gedrukt is voor de
erven van den auteur, is in betrekkelijk veel
exemplaren bewaard gebleven; de grootere
bibliotheken bezitten het veelal en het komt
af en toe wel in auctie-catalogi voor. Het
Haarlemsche exemplaar dat twee weken ge
leden ontvreemd werd, droeg natuurlijk het
eigendomstempel op het titelblad. Toen de
bibliothecaris bericht kreeg dezer dagen dat
een antiquariaat in een onzer groote steden
in het bezit was gekomen van een specimen
van dit werk is hij met den hoofdcommies
van de Stads-Bibliotheek het boek gaan zien.
Aanvankelijk was er twijfel of dit het be
wuste exemplaar uitHaarlem was. daar 't bui
ten eenige vlekken (die het Haarlemsche
exemplaar niet bezat) geen stempel droeg.
Door een rest van een inscriptie aan den
binnenkant van den band kon echter vast
gesteld worden dat het het gezochte exem
plaar was. Een der vlekken op het titelblad
was veroorzaakt door het wegwerken van
het stempel met een bijtende stof. Toen de
bonafide kooper van het boek door de ver
klaring van de bezoekers de zekerheid had
ontvangen, dat het door hem van een in
geen opzicht wantrouwen opwekkend per
soon (die toch een handlanger van den dief
heeft moeten zijn) gekocht boek het Haar
lemsche ontvreemde was, heeft hij natuurlijk
geen oogenblik geaarzeld het boek aan den
rechthebbende af te staan. Daardoor kon de
huidige bibliothecaris het voorbeeld volgen
van zijn voorganger in 1867 en het kostelijke
boek in de Stads Boekerij terug brengen voor
een bedrag dat ongeveer 7 maal hooger is
dan het in 1867 betaalde.
Tot zoover deze mededeelingen.
Wij kunnen er nog aan toevoegen, dat het
boek niet bij een antiquair in Haarlem of
omstreken is verkocht.
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a 2 70
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
(Het eerste kievitsei is aan de
koningin gezonden. Het werd
gevonden door Toon de Kievit).
Nieuwe lente openbaart zich,
Overal in allerlei,
En daartoe hoort de ontdekking,
Van het eerste kievitsei.
Of de mensch al mag verzwakken
In den zwaren levensstrijd,
Onze kievit handhaaft krachtig,
Al zijn kievitaliteit.
Weer is het moment verschenen,
Dat men 't eerste eitje vond,
En den waren lekkerbekken
Loopt het water om den mond.
En het blijkt dat de ontdekking,
Ditmaal iets bijzonders heeft,
Als je aan den naam des vinders,
Wat speciale aandacht geeft,
't Was totnutoe geen gewoonte.
Daarom komt het onverwacht,
Dat de brave kievit-vader
Zelf het eerste eitje bracht.
Toon de Kievit is de vinder,
Staat er in 't berichtje bij.
Toon de Kievit wordt gehuldigd,
Want hij vond het eerste ei.
Het is wel wat overdreven.
Vind ik, onder ons gezegd,
Huldig Tonia de Kievit,
Want die heeft het ei gelegd.
P. GASUS.
DE DONKERE HAARLEMMERWEG.
WEER EEN ONGELUK BIJ „VREDENHOF".
Omstreeks middernacht reden op den
Haarlemmerweg te Amsterdam in de rich
ting Halfweg een automobilist en een wiel
rijder. Ter hoogte van de begraafplaats
„Vredenhof" is de wielrijder door den auto
mobilist aangereden. De weg is daar ter
plaatse slecht verlicht en de bestuurder van
de auto welke den wielrijder waarschijn
lijk te laat bemerkt heeft, heeft den wiel
rijder, toen hij naar links uitweek, waar
schijnlijk met een spatbord geraakt, waar
door deze is komen te vallen. De wielrijder,
die over pijn klaagde is ter observatie in het
Wilhelmina Gasthuis opgenomen. De auto
kantelde na de aanrijding om en kwam in
een naast den wegliggende sloot terecht.
NOODWEER OP MIDDEN- EN
WEST-JAVA
SEMARANG VRIJWEL GEÏSOLEERD.
BATAVIA. 17 Maart, (Aneta) West-Java
en Midden-Java zijn in den afgeloopen nacht
door noodweer geteisterd. Het observatorium
te Batavia registreerde een record. Een In-
landsche vrouw werd gedood, een kind ge
wond door een omvallenden boom. De trei
nenloop tusschen Batavia en Cheribon is
gestremd. Bandoeng is slechts te bereiken via
Buitenzorg. Tusschen Tjikarang en Lemaha-
bang is een goederentrein ontspoort. Twee
personsn werd gewond, twee personen wor
den vermist.
Semarang is vrijwel geïsoleerd.
OM HET BEHOUD DER H. O. V.
TAST MORGEN DIEr IN UW BEURS!
Elders in dit nummer kan men nog eenige
bijzonderheden van den secretaris van het
..Comité van Actie van Vrienden der H.O.V.".
den heer P. J. M. van Tetering. lezen, over
wat voor het behoud der H. O. V. reeds be
reikt is en wat nog verwacht wordt.
Met de toezeggingen van giften meegere
kend heeft men nu de beschikking over on
geveer f 10.000. waarvan f 6000 binnen is.
Maar onze lezers weten het, dat er nog
veel meer noodig is, om het behoud van
onze H. O. V.. die prachtige cultureels in
stelling, met wier bezit menige andere stad
overgelukkig zou zijn.
Welnu ,het is nog niet te laat! Wij, Haar
lemmers, bezitten dat schitterende
korps nog, dat ons al zoo ontelbare malen
uren van rijk kunstgenot heeft geschonken.
En daar kan men immers niet genoeg van
krijgen!
Welnu, morgen Zaterdag zijn onze stadge-
nooten in de gelegenheid om met de daad te
toonen, dat zij nog prijs stellen op het voort
bestaan van de H. O. V. Er zal door ijverige
dames en heeren gecollecteerd worden. Tast
dus diep in uw beurzen!
Het is de lafetste kans!
POLITIEK IN OF UIT DEN
AETHER?
Minister heeft adviezen
ontvangen.
OVERLEGGING AAN DE TWEEDE KAMER
Op schriftelijke vragen van het Tweede
Kamerlid Boon heeft de minister van Wa
terstaat geantwoord:
De ondergeteekende heeft het. advies van
den Radio-raad omtrent politiek in den
aether op 13 Februari j.l. ontvangen.
De in dat advies aangekondigde minder
heidsnota kwam op 20 Februari j.l. in zijn
bezit.
Overweging van de in beide zeer omvang
rijke stukken gedane voorsbellen heeft aan
leiding gegeven tot het stellen van een na
dere vraag aan den Radio-raad. met ver
zoek het antwoord daarop op zoo kort mo
gelijken termijn te willen geven. Zooals in
de inmiddels verschenen Memorie van
Antwoord aan de Eerste Kamer betreffende
de P.TT.-begrooting 1933 is medegedeeld,
zullen de adviezen na behandeling overeen
komstig gedane toezegging aan de Tweede
Kamer worden overgelegd.
NAAR WEENSCH VOORBEELD.
TWEEDE TAXI-BLOKKADE TE
AMSTERDAM.
Het parlementsgebouw in Weenen slaat als gevolg van de spanning op politiek gebied
onder strenge bewaking.
Donderdagavond omstreeks kwart voor
twaalf heeft een aantal chauffeurs van het
stationneerend bedrijf te Amsterdam weder
om van ontstemming jegens de politie, die
naar hun oordeel niet genoeg optreedt tegen
de z.g. snorders, doen blijken. Zij hebben
op den Dam een aantal wagens kris en kras
door elkaar gezet waardoor het verkeer ge
stremd was en er op het Rokin en langs
het Damrak een groot aantal tramwagens
stonden, welke niet verder konden rijden.
Dit heeft zoo ongeveer een kwartier ge
duurd, toen de politie door krachtig ingrij
pen aan deze actie een einde maakte.
Daar gevreesd werd dat een en ander zich
later in de omgeving van het Rembrandt-
plein zou herhalen, is in die omgeving van
1 uur tot ongeveer half twee een bepaald*
gedeelte voor het verkeer uitgesloten geweest
zoodat men genoodzaakt was in een bepaalde
richting te rijden. Hierdoor ontstonden af-
en toe wel kleine verkeersopstoppingen, doch
een herhaling van het voorgevallene op den
Dam kon hierdoor vermeden worden.
ONDERRICHT AAN 1700 WERK-
LOOZEN
MINISTER RUYS NAAR SCHIEDAM.
De minister van Binnenlandsche Zaken,
jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck
heeft, naar het Handelsblad meldt, met den
heer M. de Vries, hoofdinspecteur voor de
werkverschaffing, een langdurig be2oek ge
bracht aan de ontwikkelingscursussen voor
werkloozen in de gemeente Schiedam.
De minister verklaarde aan den burge
meester van Schiedam, den wethouder van
onderwijs en den inspecteur van het onder
wijs, dat hij zeer ingenomen was met de
wijze waarop in Schiedam, alwaar 1700 cur
sisten, waaronder 150 vrouwen, de lessen
volgen, het ontwikkelingswerk voor werk
loozen is georganiseerd.
RIJKSMIDDELEN STEEDS VERDER
ACHTERUIT.
De opbrengst van de rijksmiddelen was.
volgens het Handelsblad in Februari 6.7
millioen gulden lager dan in de tweede
maand van 1932. De opbrengst bleef over de
eerste twee maanden van dit jaar 1.7 mil
lioen gulden beneden de raming.
MacDonald's ontwapeningsplan gepubliceerd.
(2e blad, lc pag.)
Dr. Luther afgetreden als president van de
Duitsche Rijksbank. Dr. Schacht zijn op
volger.
(2e blad, le pag.)
Dr. Held afgetreden als minister-president
van Beieren.
(2e blad. le pag.)
Inbraak in het Nedcrlandsche consulaat te
Keulen. Politieke manoeuvre of roof?
(3e blad. le pag.)
Noodweer op Midden- en West-Java.
(le blad, le pag.)
Regeering bestudeert de invoering van de 40-
urige werkweek.
(2e blad, 2e pag.)
De Eerste Kamer heeft de begrooting van
Defensie aangenomen. Minister Deckers ver
dedigt het weren van revolutionaire ele
menten.
(3e blad, le pag.)
Aandeden van de I. G. Farben nagemaakt.
Een arrestatie te Sassenheim.
(2e blad, 2e pag.)
De diefstal in de Openbare Leeszaal. Hoe
Valerius' Gedenck-Clanck weer terug kwam
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
(le blad, le pag.)
R. P.: De Ouueren.
K.: Sint Geertrui.
(2e blad. 3e pag.)
Jan Gresshoff: Ook in België tooneelmisère.
(3e blad, le pag.)
J. H. de Bois: De tentoonstelling der Onaf-
hankelijken.
(3e blad le pag.)
Ton Ruygrok: H. D. Vertelling: Bonkers
schreef een jongensboek.
(2e blad, 3e pag.)
Vr. S. Langs de rails. Het probleem.
(2e blad, 2e pag.)
JAPAN UIT DEN VOLKENBOND.
GEEN AFSTAND VAN VOLKENBONDS
MANDATEN.
TOKIO, 17 Maart. (V.D.) Officieel wordt
medegedeeld, dat in een gisteren gehouden
bijeenkomst van den geheimen kroonraad,
de Japansche minister van buitenlandsche
zaken Oesjida en de waarnemende minister
van buitenlandsche zaken Arita verslag heb
ben uitgebracht van den politieken toestand,
waarna het besluit tot het uittreden uit den
Volkenbond werd goedgekeurd. Tegelijker
tijd werd verklaard dat dit niet beteekent
dat Japan afstand doet van zijn Volken
bondsmandaten over de voormalige Duitsche
koloniën.
Uit verschillende politieke en vooral uit
veiligheidsoverwegingen moest de Japansche
regeering haar mandaten over deze eilanden
behouden.
KIND VAN EEN BORDES
GEVALLEN
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
Dinsdag' jl. is een driejarig meisje, dat aan
den achterkant van perceel Kruisweg 70c
rood op een bordes aan het spelen was, op
het lichtraam van de eerste verdieping ge
stapt. Zij viel van een hoogte van vier meter
door het matglas heen en kwam in de gang
terecht. Het kind werd naar het St.. El Isa -
bethsgasthuis vervoerd, waar bleek dat het
een schedelbreuk en een hersenschudding
had bekomen. Het is Donderdagmorgen aan
de gevolgen overleden.
TENTOONSTELLING WERKEN
VAN HONORé DAUMIER.
IN ONZE TIJDINGZAAL.
In onze Tijdingzaal zal gedurende een week
een collectie fraaie teekeningen van Honoré
Daumier worden tentoongesteld. Onlangs
heeft onze medewerker voor beeldende kun
sten. de heer J. H. de Bois in ons blad een
uitvoerig artikel gewijd aan dezen Fran-
schen kunstenaar ter gelegenheid van de
herdenking van zijn geboorte, die 125 jaar
geleden in Marseille plaats had. Thans zal
men zich kunnen overtuigen van de groot
heid van zijn kunst.
Een fraaie verzameling is tentoongesteld.
Geestige prenten uit het jagersleven. waar
bij de zoo ongelukkige Zondagsjagers er flink
doorgehaald worden, zijn aanwezig, scènes
uit het dagelijksche leven zijn met vlotte
hand op het papier geworpen, de oude ge
schiedenis leverde een enkel onderwerp,
evenals Vrouwe Justitia en hare dienaren.
Heden (Vrijdag) werd de tentoonstelling
geopend, die, als gezegd, een week zal duren.
DE NIEUWE OORLOGSVLAG WAAIT AL.
KIEL. 16 Maart (Wolff). Hedenoch
tend is op de schepen van de Rijksmarine
de nieuwe rij teoorlogs vlag gehcschen.