BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
Van alles en nog wat.
De Rollende Tentoonstelling te Brussel.
ZATERDAG 25 MAART 1933
Een ander aspect: publiek en nummer.
Het danspaar Madiah en Chandry Kaly.
Zoo af en ioe verschijnt er aan den variété
hemel, dien men inderdaad al zeer gelukkig
met een nachtelijken, met grootere en kleine
sterren bezaaiden hemel kan vergelijken, een
ster, die een klein beetje meer dan alle
anderen zijn eigen karakter en zijn eigen
cachet heeft, of die, om in de vergelijking
te blijven, misschien niet feller of sterker
straalt dan de meeste anderen, maar waar
een glansje van een beetje fijner kleur, van
iets ongewoner luister van af schijnt. Het is
met die variéténummers, die men, als het
niet oneerlijk tegenover de andere was, het
liefst kortweg met het epitheton „beter" zou
willen aanduiden en het publiek, dat tegen
over hen staat een moeilijk geval, waar men
zich niet zoo gauw uit redeneert, maar waar
bij men eigenlijk wel voorop kan stellen, dat
het gebrek aan succes, dat juist die „betere"
nummers vaak hebben, minder aan de num
mers, dan aan het publiek ligt.
Is het een kwestie van „aanslaan"? Na
tuurlijk is het dat. Een muzikale acrobaat,
die aan zijn teenen hangend of op zijn hoofd
staand een trekharmonica bespeelt, „slaat"
gauwer „aan" dan twee rasechte Indische
dansers, wier serieuze wil het is de dansen
van hun land nader tot het westersche pu
bliek te brengen, maar die zich toch be
scheidenlek variéténummer blijven noemen
en die dan ook inderdaad wel eenige con
cessies hebben gedaan aan den smaak van
het publiek op het gebied van variété. Wat
henzelven betreft: zij zijn beiden, zoowel
muzikale acrobaat als Hindoestansche dan-
se, hard werkende en 'n moeilijk leven leiden
de menschen en de bewering als zou het ver
schil een kwestie van verschillende persoon
lijkheden zijn, die zich uit in hun verschil
lende soort nummers de één best, aardig,
braaf soort mensch misschien, maar ja!
hij koos zijn muzikaal acrobatésme natuurlijk
omdat dat hem het beste lag en hij nu een
maal niet „kunstzinniger" was, en de ander
een hoogstaand mensch met idealen en hei
lige overtuigingen gaat dikwijls niet op,
om de eenvoudige reden, dat er heel 'wat mu
zikale clowns en muzikale komische nummers
rondloopen met een diploma van een con
servatorium in hun zak. die ook idealen en
heilige overtuigingen hadden, maar die ze
als onbruikbaar hebben moeten afschaffen
ter wille van het publiek, dat wat anders
vroeg. Men drijve de romantiek niet te vel
en veronderstelle niet, dat er achter ieder
variéténummer een verguisd groot kunste
naar schuilt Het is alleen een feit, dat de
smaak van het publiek over het algemeen
eerder de prestaties op dit gebied en cp
andere gebieden eveneens naar beneden
dwingt dan naar boven. In dit speciale geval
zal het feit, dat het danspaar Madiah en
Chandry Kaly een Hindoestansch danspaar
was, dat religieuze dansen uitvoerde, aie
mijlen ver van de Westersche sfeer en de
Westersche begrippen verwijderd liggen, wel
voor een groot deel debet zijn geweest aan
het volkomen gebrek aan succes, dat zij had
den in een behoorlijk gevulde zaal. die ge
geneerd en een beetje nijdig toekeek en aan
het slot van iederen dans een hardnekkige
stilte bewaarde, waarin ieder begin van ap
plaus gesmoord werd; maar aan don anderen
kant is de houding van zoo'n gewoon ge
middeld Hollandsch publiek toch eigenlijk
vrij ontstellend, als men in aanmerking
neemt, dat dit dansen niettegenstaande al
zijn vreemdheid en ongewoonheid van een
boeiende, en niettemin uiterst eenvoudige
schoonheid was. waarvan men gaarne zou
willen veronderstellen, dat het den gemid
delden mensch met een niet eens al te zeer
ontwikkeld schoonheidsgevoel moest winnen.
Be eerste danst de dans van den Hindoe-
schen vierhoofdigen, achtarmigen God Siva,
gedanst door beide dansers, of eigenlijk alleen
door de armen der beide dansers. Geruisch-
loos, op de maat van de eenvoudige muziek,
die een blanke, stille stemming weeft om
het wonderlijke bewegen van het inderdaad
Oostersch-goddelijk wezen op het tooneel,
dat met onbewogen gezicht voor zich uit
staart en met elke betoogende beweging van
zijn armen geheimzinnige dingen te zeggen
schijnt, gaat de dans zijn gang en schijnt
eerder een redevoering, een overtuigende
demonstratie van de goddelijk verhevenheid
te zijn dan wat wij Westerlingen gewoonlijk
onder dansen verstaan. Niettemin, of mis
schien juist daarom is het onweerstaanbaar
boeiend en bijna adembeklemmend: waar
achtige schoonheid en grootheid gaan er uit
van dat stille bewegen waar achter de ge
heimzinnige symboliek van een oerouden
Oosterschen godsdienst schuilt.
Als de muziek zwijgt en de ernstig spre
kende armen verstarren aan den zilverglin-
st eren den god. valt het scherm tusschen de
dansers en volkomen van zijn stuk gebracht
publiek, dat zijn onbegrip uit in onwil en
bijna vijandigheid. De Hindoegod Siva is een
Oostersch god en geen Westersch en, wat de
Westerling niet, kent, dat lust hem niet. Of
Siva dat alsjeblieft begrijpen wil. Siva. ge
ïncarneerd door Madiah en Chandry Kaly.
heeft het inderdaad wel begrepen, naar wij
laten hooren. en. gelijk het een god past.
vergeven ook. Zij zijn voor het eerst in Hol
land. en vrijwel de eenige Hindoe./.andsche
dansers in Europa; alle begin nietwaar?
En ondertusschen dansen zij alweer hun
tweeden dans. en inderdaad, het publiek
leeft op. Geen vreemde god met vier hoofden,
die alleen maar zijn armen beweegt, maar
een dans van Krishna, één der bekendste in
carnaties van den anderen Hindoe-god
Vishnu, die zijn jeugd sleet tusschen de
herders in het één of ander Hindoestansch
Arcadië. en er naar hartelust spelemeide met
de herderinnetjes. Dof goud en warm rood
bruin zijn de gewaden; later vertelt de dan
ser ons, dat zij geheel uit echt Indische
materialen gemaakt zijn. Prachtig is het
bewegen van Krishna met het bruine,
lachende gezicht en de witte tanden, koste
lijk het spel met den dunnen, goudkleurigen
sluier, dien hij de herderin ontroofd heeft en
waarin hij haar tracht te vangen, en vangt,
telkens weer. De bewegingen zijn af; de mi
miek van den plagenden Krishna is prachtig,
de warme kleuren van de costumes, waarover
bij ieder gebaar een doffe schittering strijkt
en waarin de plooien- en draperieënval har
monieus elke beweging begeleidt, maken al
les tot een schouwspel, dat alleen al om
zijn uiterlijke verschijning dubbel en dwars
de moeite waard is: niettemin is het publiek
onwillig en blijft het onwillig. Het is, of het
zich spitst op een gebaar, een mimiek, waar
het over vallen kan en als een humeurig
juffershondje trekt het zich gefroisseerd in
zijn schulp terug als de dans geëindigd is,
zoodat het applaus van enkelen, die nu mee
gesleept werden, haastig en verschrikt zich
zelf doodzwijgt.
Voor de derde maal wagen zij het erop:
twee van helder, rijk goud glanzende Sia-
meesche figuren zijn zij nu, de gezichten
roerloos en matgeel onder den hoog opto-
renenden pagodeachtigen hoofdtooi. Be
rekend en rhytmisch zijn de precies eendere
gebaren: twee Koninklijke dansers, die voor
een eerbiedig toeziend publiek van Siamee-
sche hooggeplaatsten hun aloude, heilige
danskunst met innige toewijding toonen
Alleen heeft het oegrijpende. eerbiedige
Oostersche publiek plaats gemaakt voor een
niet begrijpend en dus niet eerbiedig Wes
tersch, waaraan zelfs de bekoring van de
bewegingen der bizarre gestalten voox-bij
gaat. Een beleefd applausje voor de goede
bedoeling, waarmee het publiek tegelijkertijd
welwillend te kennen geeft, dat het nu toch
wel begrijpt, dat het niet de bedoeling dei-
dansers was om een loopje met zijn toe
schouwers te nemen, is alles, wat Madiah
en Chandry Kaly mee kunnen nemen naar
hun kleedkamers, waar Chandry ons later
in een grappig, kinderlijk uitgesproken
Engelsch, te woord staat.
Zij zijn, vertelt hij, voor het het eerst op
een korte tournee in Holland. Hun vaste
woonplaats is Parijs. Op de Koloniale ten
toonstelling traden zij ook al op, in Den Haag
op de naar daar verplaatste Hollandsche
afdeeling, in Parijs, nu anderhalf jaar ge
leden, in de Engelsche sectie. Maar afgezien
daarvan is dit hun eigenlijk eerste optreden
in Holland: in Amsterdam, in Rotterdam, in
Arnhem, in Haarlem nu. „Een moeilijk pu
bliek, het Haarlemsche!" vindt hij terloops
en zonder eenige rancune, en neemt meteen
hoffelijk het grootste deel van de schuld op
zijn eigen schouders door onmiddellijk over
te stappen op het feit, dat zij ook niets
anders doen dan trachten, den Hindoeschen
dans wat nader te brengen tot het Wester
sche publiek, en dat inderdaad de dans, zoo
als hij gedanst wordt in Indië wel heel anders
is dan de dans, zooals hij gedanst wordt
door den Westerling. Afgezien van den
volksdans, is de dans in alle Oostersche
landen, waar het Hindoeisme heerscht, uit
sluitend een religieuze dans: de godendans,
waarvan elke beweging een symbolische be-
teekenis heeft of het gedanste godenver
haal: de Siva-dans en de dans van Krisna
en zijn herderin, waarvan de laatste mis
schien dichter bij den Westerschen dans
staat, maar de eerste typischer is voor den
Hindoe-dans.
„En alle dansen, die van Hindoestan. die
van Siam, die van Bali, die van Java zijn in
den grond hetzelfde", zegt Chandry, „en in
details juist weer heelemaal anders geworden.
Ieder beweging heeft een beteekenis, goed;
maar dezelfde beweging heeft in Siam. op
Java en op Bali andere beteekenissen. Het is
alles gebazeerd op denzelfden godsdienst en de
zelfde gedachten liggen eraan ten grondslag,
maar wat de meeste „Oostersche" dansers in
Europa doen, dat is dansen met een Oos
tersch tintje, maar dat is niet een dans uit
Siam of een dans uit Hindoestan of een
dans uit Bali dansen! Dat isniets!"
Het is het waarachtige enthousiasme, dat
uit zijn woorden spreekt, dat meesleept, en
zich niet gauw uit het veld zal laten slaan.
Trouwens er zijn buitenlandsche en ook Hol
landsche successen genoeg om op te wegen
tegen een kil publiek. Er komt een dik boek
met keurig Ingeplakte en bijgehouden
recensies voor den dag en speciaal wordt ge
wezen op het verslag van het optreden in
Amsterdam, dat hij weliswaar zelf niet lezen
kan. maar dat hem al meer malen vertaald
ls en. naar hij vol glorie zegt. ..marvellousis.
Dit leven is vreemd. Hier zit een Hindoe,
geboren in Allahabad. Lahore. Delhi. Calcutta
of een kleinere plaats in een kleedkamer in
Haarlem, waar hij net opgetreden is voor een
publiek, dat hem min of meer beschouwde
en behandelde zooals het een kameel in Artis
zou behandelen: aangapen en zeggen, dat
het een raar beesÊ is met die twee bulten
en getuigt prompt daarop en vol vertrouwen
van zijn wensch om den dans van zijn land,
en daarmee de schoonheid van zijn land te
brengen aan anderen; daarvoor trekt hij
weg uit zijn geboorteplaats zoekt den leeuw
in zijn hol. of wel den Westerling in Europa
en Amerika op. Hoe is hij er toe gekomen?
„In ons land", zegt hij. „danst om te be
ginnen ieder. De godsdienst is een belangrijk
ding. bij den godsdienst hoort de dans. Op
Bali dansen de kleine jongetjes van zes jaar
zonder dat het hun geleerd is. in mijn land
dansen de kleine kinderen, zonder dat zij
ooit les hebben gehad. Zij leeren de betee
kenis van iedere beweging, en al doende
leeren zij de beweging en leeren zij den dans.
Ik kende den dans, mijn zuster kende de
dans en toen ik naar Parijs kwam om er
te studeeren. ben ik er gebleven om te dan
sen. Wij dansen hier. in Europa: wij dansen
nooit in Indië. Wij zien onze familie nooit
meer, want zij vinden het verkeerd om deze
dansen te dansen voor menschen. die een
anderen godsdienst hebben. Wij leven in Parijs
en we reizen overal, en wij dansen toch".
Hij babbelt nog voort en is bijna niet af te
brengen van wat blijkbaar zijn liefste on
derwerp is: hun dans. Hij komt steeds meer
los en wordt steeds enthousiaster: hij denkt
allang niet meer aan de zaal van straks en
aan het kille publiek, hij danst alweer in
gedachten.
Maar als wij een poos later voor den
tweeden keer het scherm voor hen zien op
gaan. en Siva met de vele armen maakt zijn
stil bewegen, en Krishna danst zijn herders-
dans en het publiek blijft vijandig en achter
dochtig als een kruidje-roer-me-niet. dan
komt men na dit alles zoo ver, dat men bij
elk applaus verbaasd en verontwaardigd het
aantal menschen gaat zitten tellen, dat er
klapt- daar één, daar twee, daar drie. in het
donker van de zaal klappen voor de zeker
heid de programmameisjes mee: Misschien
twintig, misschien dertig menschen vinden
dit dansen de moeite waard om er hun
handen voor op te heffen en hun instem
ming te betuigen.
O publiek, publiek onberekenbaarste
aller goden, Oostersche of Westersche!
WILLY VAN DER TAK.
Over voedingswaarden.
De voedingswaarde van goed bier bedraagt
4 procent.
Een teer onderwerp.
Bij den wegenaanleg in Engeland wordt
jaarlijks ongeveer 850.000 ton teer gebruikt.
Opkomst van de stijfsel.
Het linnen werd voor 't eerst met stijfsel
gesteven in de 16e eeuw.
Alles voor een naald.
De eerste stalen naalden werden in 1545
door een Hindoe in Engeland ingevoerd,
maar men weet niet. wanneer zij uitgevon
den werden. Alvorens een naald gereed is
om afgeleverd te worden, heeft de grondstof
een honderdtal bewerkingen ondergaan.
Nóg duurder dan platina.
Het zeldzaamste metaal der wereld is het
indium, dat over het algemeen weinig be
kend is. Dit scheikundige element is het duur
ste metaal, dat er bestaat; zijn prijs is tien
maal duurder dan die van platina. Het werd
is 1863 door de Duitsche scheikundigen Reich
en Richter in zinkblende uit Freiburg ge
vonden. Het is een zilverachtig-wit. niet
kristallijn metaal, zeer rekbaar en zachter
nog dan lood.
Keulen en Aken werden ook niet
in een dag gebouwd.
Het duurde 70 iaar voordat het Capitool
tc Washington voltooid was.
Propaganda voor Eigen Nijverheid.
Wordt het Doel bereikt?
tVan onzen correspondent).
BRUSSEL. 24 Maart.
Propaganda voor eigen nijverheid is hee!
mooi; maar het is er mede als met alle
propaganda: haar waarde wordt uitsluitend
naar het resultaat gemeten. Het inrichten
van een trein tot rijdende tentoonstelling
van Belgische waren leek mij op het eerste
gezicht zoo'n slecht denkbeeld nog niet.
Maar ik voelde sterk mijn minnelijke on
bevoegdheid, waar het in hoofdzaak voor
werpen van huishoudelijk gebruik gold
Verstandige menschen installeeren in der
gelijke gevallen altijd een commissie van
deskundigen. De groote kunst hierbij is om
deskundigen te vinden, vandaar dat er vee!
commissie zijn waai' de deskundigheid ver
van te zoeken is. Ik vond tenslotte gelukkig
een pittig en pienter Hollandsch meisje mei
trouwplannen en dus vol baatzuchtige be
langstelling voor de practische aangelegen
heden des levens, bereid om de tentoonstel
lingsterreinen met mij te bezoeken en mij
daar van advies bij te dienen Later kwam
ze op die toezegging terug. ..Jullie mannen
worden altijd zoo cynisch als jc iets niet
begrijpt. Ik heb het land aan hatelijke of
quasi-leuke opmerkingen. Daarom zou ik
liever alléén naar die trein gaan".
Den volgenden morgen kreeg ik het vol
gende rapport thuis gezonden.
„Ik begeef me in een water-zonnetje en
een huiverig windje naar de ..Train-Expo
sition" aan het station van Etterbeek. 18
lange felroode wagons staan netjes in een
rechte rij achter elkaar Ik moet wachten
om mijn entrée-biljet te koopen en sta achter
een klas schoolkinderen en tusschen de sol
daten. Ik vind dat juist de gepaste mede
bezoekers voor deze tentoonstelling welke me
toch. nu ik dichter b ij kom. en ik glim-
onserieus aan begint te doen; en ik glim
lach tevreden tegen de juffrouw met ric
lippen die even fel als de buitenkant.van den
trein geverfd zijn, omdat ik frs. 2.50 niet te
duur betaald vind voor de tien minuten die
ik hier denk rond te brengen.
In de eerste wagon zie ik me omgeven
van een menigte gemakkelijke stoelen, welke
een tikje onverschillig naast elkaar staan en
waar we vlug voorbij gaan omdat er niets
aan te demonstreeren valt. maar in de vol
gende afdeeling sta ik weldra in een stoet
van drentelende menschen die achter elkaar
gaan door het smale voetvrije pad. Wij
houden alle de hoofden eenstemmig naar
links gedraaid, waar de geëxposeerde voor
werpen zonder het minste verband naast
elkaar gerangschikt zijn en waar de op
passers in de stands even gelaten en zonder
interesse naar de voorbijtrekkende willooze
drentelaars terug gaoen als de verkoopers in
een warenhuis. Ik kijk. in gedachten ver
zonken, ietwat wezenloos naar de '-'nder-
wagens. speelgoed, verwarmingsapparaten
groote en kleine suikerklontjes, ruwe katoen
dekens, hammen met zilvernaoierties. tegels
postpapier, benevens groene en paarse cor-
setten. Aan een geïmproviseerde bar pro-
beeren twee soldaten een ..Zoete Alexan
der". misschien het eerste werkelijke nieuwig
heidje, dat ik in de zéven reeds doorgeslofte
wagons ontdekken kan, en dit mengsel ziet
er bovendien nog roziger en aanlokkelijker
uit dan ik ooit gedronken heb.
Een stelletje moeders met kleine kmderen
die voor mij uitschuiven worden rnkeliik me:
gaven overladen; van den koekenbakker
koeken, van den zeepfabrikant stukken huis
houdzeep in een vloeitje; bij de ~">ffen-
stand een staaltje laken voor een kinder
jasje. Na al die gulle uitdeelingen vóór mij
wordt ik zelf even gul door de standhouders
genegeerd.
Het interieur van den trein is netjes op
gesmukt met reclameplaatjes en toepasse
lijke afbeeldingen en op de overloopen tus
schen de verschillende wagons heb ik wegens
het gedrentel allen tijd te bemerken hoe
netjes de toiletten, welke hermetisch gesloten
zijn. met affiches beplakt zijn. Ook de
portieren, die ik na de achtste wagon alle
maal vergeefs probeer open te maken zijn
met reclameplaten en portretten gecamou
fleerd.
Er is geen uitgang, geen vooruitgang en
geen teruggang aan deze tentoonstelling en
de acht gepasseerde wagons hebben mij reeds
meer dan een half uur tijd gekost. Toch
moet ik gedwee tusschen de andere voort
gedrongen tentoonstellingbezoekers de vol
gende tien wagons mee gaan bezichtigen,
Ik draai mijn hoofd dus weer even gedwee
naar links en bekijk de trillende Diesel
motor waar de kinderen vóór mij langs ge
sleurd moeten worden, de weegschalen, de
Perzische kleeden en het portret van de
Hertogin van Luxemburg tusschen krach':tc
groothertogdortimelijke likeuren. Ik arri-
veerd in de speelzaal d. w. z. een wagon
met speel-automaten en ik pruts, nu ik mij
toch wat verveel en niet weg kan. één voor
één aan de handels van alle automaten.
Wij staan nu zoo dicht op elkaar geduwd,
dat ik geen stap meer verzetten kan en ik
vraag me af, wat de laatste wagon zóó be
langrijk kan maken, dat men er hier voor in
een gedrang moet staan.
Wij staan nu precies als In een volle, echte
trein naar den uitgang te dringen, haastig
om de wagon te verlaten en geen mensch
ziet meer naar de tentoongestelde voor
werpen om. Wat interesseeren mij die din
gen nog. nu ik gedwongen ben. om ze te
bekijken? Er komt geen einde aan den trein
Met mijn hoofd dicht bij het piekïge haar
van de juffrouw voor mij schuif ik langzaam
voorbij stofzuigers, kousen en dictaphones.
Dan stoppen we weer allemaal een heele
poos. tot ik eindelijk vlak vpor de laatste
wagon, waar men een cafétje heeft inge
richt. naar buiten stappen mag. En met een
paar in mijn handen gedrukte reclame
papiertjes begin ik in de stortregen langs de
achttien wagens terug te wandelen".
Cet age est sans pi;ié. En ik begin, in weer
wil van het feit dat mijn deskundige een
vrouw is en op trouwen staat, aan haar des
kundigheid tc twijfelen. Eu ze moeten me
nog eens komen vertellen da: mannen in
bijzonder zoo cynisch on spotziek zijn als
het op wat des huishoudens is aankomt!
Maar wanneer een propaganda-niidde! op
een onbevangen en onbevooroordeelde k'ant-
ln-spe deze uitwerking heeft, vraag ik mij
toch in gemoede af. of het wel Juist gekozen
is
Ik twijfel tusschen twee twijfels. Moet k
twijfelen aan de doeltreffendheid van «e
reclame voor eigen nijverheid; of moet k
twijfelen aan de kennis van zaken en de
zachtheid des gemoeds van een lief Hol
landsch meisje, dat verleden week meerder
jarig geworden is?
Het is prettiger om nooit aan ric be
kwaamheid en de teederheiri van lieve j:nge
meisjes te twijfelen.
Die trein kan niet boos op me worden -n
lieve jonge meisjes hebben toch al een r -
ging om op grijzende hceren neer te zien.
J. GRESHOFF.
IEDEREEN EEN DRAADLOOZE
TELEFOON.
PLANNEN VAN MARCONI.
Marconi werkt alleen in zijn eigen 1 •Mo
ratorium aan boord van zijn jacht ..E'r-t-V'
Hier worden de uitvindingen gedaan. wM*?r
toepassing meestal een technische omwen
teling tot gevolg heeft.
Thans Is Marconi niet meer cn niet m'n-
der van plan dan een toestel te bouwen. <-)-t
den bezitter in staat zal stellen eigen
foongesprekken te houden en zelf radi- - •-
grammen te verzenden en te ontva','*',u.
slaagt hij. dan is het met de staat.smoiv ia-
lies afgeloopen. De eventueele gevolgen v or
het handelsverkeer zijn niet tc overzien
De eerste proeven hebben b^vrcdl" Ie
resultaten gehad. Marconi gebruikt bijna ui
sluitend ultrakortegolflengten. waarmee >'j
een veld van honderd kilometer in 't r i
bestrijkt. Deze ultrakortegolven neR c n
iedere hindernis, dringen dwars door al s
heen en worden zelfs niet door andere gol
ven beinvloed.
Het „micro-radio" systeem, zooals het ri' or
Marconi wordt uitgewerkt, heeft het voor
deel, dat atmospherische storingen niet voor
komen. Het voornaamste punt is evenwel,
dat slechts de ontvanger, dus degeen voor
wie het bericht bestemd is. de telegram'" n
e.d. mag kunnen verstaan. De golflengten
die gebruikt worden bedragen zeven-en vijf
tig centimeter en nog minder.
Het is Marconi's voornaamste streven om
de machines zoodanig te verbeteren, dat zvj
ook voor langere afstanden kunnen gebru kt
worden. Het doel zal naar alle waarschijn
lijkheid spoedig worden bereikt, daar men
geen principieel werk meer behoeft te ver
richten. doch enkel op den ingeslagen weg
behoeft voort te gaan.
Is het eenmaal zoo ver, dan is de mensch-
heid in het bezit gesteld van de draadlooze
telefoon. Opnieuw zullen wij dan leven in
een wereld van ongekende mogelijkhed-n.
Iedereen zal met iedereen langs radio'e'e-
fonischen weg in aanraking kunnen konrm.
Niemand behoeft meer gebruik te maken van
de Rijkskabels.
Ook de theorie is met Marconi's pogingen
gediend. Er is thans bewezen, dat ook zeer
korte golflengten (beneden den meteri in
dienst van de radiotechniek kunnen worden
gesteld. Bovendien beteekent de toepassing
van die korte golven eon groote vooruitgang
daar interferentie, straalbreking en andere
verschijnselen, die storing teweeg brengen,
zich hier niet voordoen.
ROODE EN WITTE TOMAAT.
Oorspronkelijk niet grooter
dan een kers.
De tomaat wordt bij ons nog altijd niet ge
noeg naar waarde geschat En toch is zij
van alle groenten en vruchten, naast de spi
nazie en den kleinen knol, de vrucht, die het
rijkst aan vitamine is.
De tomaat gedijt in bijna alle klimaten,
warme en koude. Men heeft b.v. een paar
jaar geleden in gure streken van Canada, n.l.
in het Zuid-Oosten in Quebec, Ontario, in
het West-en in Britsch Columbia in do on
middellijke nabijheid van de Rocky Moun
tains. groote plantages aangelegd en daar
mee kolossale resultaten bereikt. De tomaat
is bij ons een nog tamelijk nieuwe verschij
ning. Buiten Europa kent men haar langer.
Haar oorspronkelijk vaderland moet Peru
geweest zijn. Daar waren, nog vóór Pizarro
het land binnendrong, de struik, de vrucht en
ook de naam bekend, die eigenlijk Xitomatcs
of Zitomates luidde. Zij heeft bovendien
nog den naam van Liefdesappel. Goudappel
en Paradijsappel gekregen. De struik groeit
tot anderhalve meter hoogte en de. vruch
ten hebben niet alleen de bij ons bekende
mooie roode kleur maar er zijn ook gele. cn
volmaakt witte tomaten. De tomaat is. on
geveer 100 jaar na Pizarro. naar Europa ge
bracht, waar de struik in het eerst echter
slechts als sierplant gebruikt werd. totdat
de Italianen attent werden op haar waarde
als voedingsplant; zij legden spoedig talrijke
plantages langs hun meren aan. Door cul
tiveering heeft de tomaat haar tegenwoor
dige grootte origineel was zij slechts zoo
groot als een kers gekregen. Een lange
tijd duurde het echter nog voor dc tomaat
ook bij ons vasten voet begon te krijgen. In
ruimeren kring is zU eerst sedert eenige de
cenniën doorgedrongen.
