UIT HET BUITENLAND
El D S
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 8 MEI 1933
TWEEDE BLAD
Dr. Brüning gekozen tot leider van de Duitsche
Centrumpartij. Verstrekkende volmachten worden
hem verleend. Een rede van Hitier te Kiel.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
In een gemeenschappelijke vergadering
van het bestuur der Rijksdagfractie en dei-
Pruisische Landdagfractie van de Duitsche
Centrumpartij is Zaterdag oud-rijkskanse
lier dr. Bruening tot leider van het Cen
trum gekozen.
Dr. Brüning.
Hij is volgens het Wolffbureau bekleed
met volledige volmachten om de „gelijk
schakeling" der partij tot stand te brengen
en heeft volledige bevoegdheid gekregen om
alle functies in de partij desgewenscht door
andere personen te doen bezetten. De leden
van de Centrum-fracties in den Rijksdag
en den Pruisischen Landdag hebben zich
spontaan bereid verklaard hun mandaten
ter beschikking van den nieuwen leider te
stellen, terwijl de andere bestuursinstanties
dit eveneens zullen doen.
Over de beraadslagingen van het Cen
trum wordt door de partij het volgende me
degedeeld:
De Duitsche Centrumpartij heeft-na be
raadslagingen, die op 5 en 6 Mei te Berlijn
hebben plaats gevonden, in een gemeen
schappelijke vergadering van de Centrum-
fracti in Rijksdag en Pruisische Landdag
den vroegeren Rijkskanselier Dr. Brüning
tot leider van de partij gekozen. Dr. Brü
ning nam zijn benoeming met eenige woor
den van dank, o.a. aan zijn voorganger Mgr.
Kaas aan- In een x-esolutie wordt verklaard,
„dat het Centrum aanknoopt aan zijn van
ouds gevolgde Christelijke en conservatieve
beginselen, en bij den wederopbouw van het
geheele Duitsche volk een bijzondere na
tionale taak vervult. Het Centrum strijdt
in het kader van het nationale eenheidsfront
voor Duitschlands eer en vrijheid, voor
Duitschlands gelijkgerechtigheid onder de
volkeren, voor recht, gerechtigheid en ge
luk."
Te Kiel heeft onder ontzaglijke belang
stelling een groote opmarsch van de S. A.
troepen plaats gehad.
Rijkskanselier hield daarbij een rede waar
in hij o.m zeide: „De huidige revolutie in
Duitschland onderscheidt zich door een
buitenwone discipline, en wordt niet uit
gevoerd door een opgewonden volksmassa,
zooals andere revoluties. Thans is echter
ook de tijd van de afrekening gekomen,
waarbij harde consequenties worden ge
trokken.
Deze revolutie beteekent het einde van
de November-misdadigers, wij zullen hen
vervolgen tot in hun laatste schuilhoeken
en uit het Volks-lichaam verwijderen.
De kameraden van de S. A. zijn de garde
van de huidige revolutie, hen dus de eer, dat
deze is gelukt.
Wij zullen ervoor zorgen, dat de gemeen
schap van het Duitsche volk wordt gega
randeerd door de opvoeding van de jeugd.
Hij, die het land verder wil saboteeren
zal voelen, dat de hand van de jonge na
tionale garde sterk genoegd is om hem neer
te vellen, volgens de oude wet: Oog om oog,
tand om tand.
Hitier bezweert de S. A. en de Hitler-
jeugd ook in de toekomst zoo gediscipli
neerd en gehoorzaam achter hem te staan
als tot nu toe.
Hun geheele leven zal niets dan een
zware strijd zijn, zij moeten niet hopen op
vrede.
Indien zij echter blijven wat zij zijn, dan
zal de toekomst van Duitschland wederom
goed zijn."
Duitschland.
Ook de Kyfhauserbond onder
Hitier.
De buitengewone bestuursvergadering
van den Rijksstrijdersbond Kyfhauser heeft,
den Bondspresident generaal von Horn de
geheele leiding van den bond ougedragen,
waarvoor hij uitsluitend verantwoordelijk
is. Generaal Von Horn heeft tot alle 30.000
aangesloten organisaties een oproep ge
richt, waarin hij verklaart, dat de Kyfhau
serbond zich geheel schaart achter den
nieuwen stichter van het Rijk Adolf Hitler,
en meedeelt, dat hij in onderhandeling is
getreden met de nationaal-socialistische
partijleiding in verband met de reorganisa
tie van den Kyfhauserbond om deze erkend
te krijgen als gelijkgerechtigde nationale
organisatie binnen het kader van het
nieuwe Duitschland. -
Japansche luchtaanval op
Paiteiho.
Een Japansch bombardementeskadcr heeft
JSaterdag een luchtaanval gedaan op de
badplaats Paitei-ho bij Tsjing-Wang-Tau.
Acht bommen vielen in een marcheerende
Chiïieesche colonne, en maakten vele slacht
offers.
Duitschland onder voorwaarde
tot betaling bereid.
De president van de Rijksbank heeft vol
gens een V. D. telegram uit Washington,
medegedeeld, dat Duitschland bereid is zijn
schulden te betalen Dr Schacht wees er
evenwel op, dat een revisie van het verdrag
van Versailles als voorwaarde wordt gesteld.
Frankrijk.
Herriot uit zijn waardeering
over Roosevelt.
De speciale gevolmachtigde van de Fran-
sche regeering, oud-Minister-President Her
riot, is gisteravond te ongeveer elf uur uit
Washington te Parijs teruggekeerd. In een
verklaring aan de pers verklaarde hij. niet
met voldoenden nadruk te kunnen vertellen,
hoe groot begrip voor de nooden der wereld
en de behoeften van Frankrijk hij bij Roose
velt had gevonden. Ten aanzien van vele pun
ten had hij ophelderingen van Amerikaan-
sche zijde verkregen. Het was waardevol ma
teriaal. dat de Fransche regeering ten bate
van Frankrijk kon gebruiken. Herriot ver
klaarde Je overtuiging te hebben, dat hij
Frankrijk naar beste weten en kunnen had
gediend.
Amerika.
Japan stemt in met het
douanebestand.
Reuter seint uit Tokio: De Japansche re
geering heeft besloten het Amerikaansche
voorstel in zake een douanebestand onder
voorbehoud te aanvaarden.
China.
Rusland biedt den Ooster
spoorweg te koop aan.
Reuter meldt uit Tokio dat uit bevoegde
bron te verstaan wordt gegeven, dat Sovjet-
Rusland aan Japan heeft aangeboden den
Chineeschen Oosterspoorweg te verkoopen
voor 300 millioen gouden roebels.
Japan is bereid den koop te overwegen voor
90 millioen yen, doch de militaire autoriteiten
adviseeren de operatie uit te stellen, daar zij
meenen dat de prijs zal worden verlaagd als
men wacht.
ONTVOERD MEISJE AAN DE
OUDERS TERUGGEGEVEN.
NEW YORJK. 6 Mei (V- D.) Te Woods-
hole in Massachussetts hebben de bandie
ten den staalkoning en reeder Mc. Math
zijn in den loop van den afgeloopen week
uit de school ontvoerd 10-jarig dochtertje
Margaret ongedeerd teruggebracht tegen
betaling van een losgeld van 80.000 dollar.
HET NIEUWE DUITSCHLAND.
KELLERMANN, THOMAS MANN EN
WASSERMANN VAN DE ACADEMIE VAN
KUNSTEN UITGESLOTEN.
BERLIJN, 6 Mei (V. D) De minister van
Kunsten en Wetenschappen, Rust, heeft de
volgende Duitsche dichters benoemd in de
Academie van Kunsten: Beumelburg,
Blunck, Carossa. Dörfler, Ernst, Griese,
Grimm, Johst, Kolbenheyer, Agnes Miegel,
Von Münchhausen, Schafer, Strauss en
Vesper.
Van het lidmaatschap zijn ontheven.
Doeblin, Frank, Fulda, Kaiser, Kellermann,
Thömas Mann, Momberg, Pathé, Pannwitz,
Schickler, v. Unruh, Jacob Wassermann en
Werfel.
RUSLANDS OUDSTE KATHEDRAAL
WORDT GODLOOZEN-MUSEUM.
MOSKOU. 6 Mei (V.D.) De oudste kathe
draal Oespenski Lobor in het Kremlin te
Moskou, die beschouwd wordt als de oudste
Russische kerk, is thans geheel gerestau
reerd. Voor de restauratie had de Sovjet-
regeering een bedrag van 2 millioen roebel
beschikbaar gesteld. Als alle werkzaamheden
gereed zijn, zal in de voormalige kathedraal
een Godloozen-Museum worden ingericht.
RUMOERIGE TOONEELEN TE
INNSBRUCK.
Innsbruck. 6 Mei 'V. DA De Katholieke
studenten te Innsbruck hadden bij de lands
regeering van Tirol aangedrongen op ont
binding van het Duitsche studentencorps.
In verband daarmede organiseerden de
laatsten Vrijdagavond voor het raadhuis
een demonstratie als protest tegen dezen
eisch. Er verzamelden zich een groote men-
schenmenigte. De politie trachtte, ruim baan
te maken door te chargeeren met sabel en
gummistok, waarna een militaire afdeeling
in volle uitrusting verscheen, die de menig
te verstrooide. De toestand te Innsbruck
blijft echter zorgwekkend.
De Duitsche studentencorporatie publi
ceert een scherpe verklaring tegen de ont
binding van de studentenvercenising van
Innsbruck en deelt mede. dat zij ter onder
steuning en bevordering van den strijd aan
de grens een „Grenzlandstiftung" heeft op
gericht.
is bestand tegen een
IliifHkacdtf Poeder
Per stuk 8 ct. Doos 35 ct. Bij Uw drogist
Daodi hedeelandsthe inseden
mei bei VlededancUche
wde^lcdnasiniddel
iij hebben daac eecht op
(Adv. Ingez. Mcdj
RUSSISCH SCHIP MET
23 OPVARENDEN VERGAAN.
VERGEEFSCHE SPEURTOCHT VAN DE
„KRASSIN".
LONGYEAR CITY (Spitsbergen!, 6 Mei,
(Reuter). Noorsche arbeiders, die uit Ba-
rentsburg zijn teruggekeerd, melden dat het
Sovjet-Russische reddingschip „Rouslan".
dat den 24en April gedurende een storm de
verbinding met den ijsbreker ..Malvgin"
kwijtraakte, gezonken is. De geheele beman
ning van 23 leden is omgekomen.
De draadlooze installatie van het redding
schip werkte tot den nacht van 26 April toen
de kapitein een bericht naar Barentsburg
zond, waarin hij verzocht zorg te dragen voor
zijn brieven en foto's, die zich daar bevon
den, en ze aan zijn vrouw te zenden. Het be
richt eindigde met de woorden: „Een laatst
vaarwel aan iedereen, wij zinken"....
Toen niets meer van het schip werd ver
nomen, zocht de ijsbreker ..Krassin" gedu
rende drie dagen naar de „Rouslan", zonder
resultaat.
STUDENTEN-ACTIE TEGEN
„ON-DUITSCHE BOEKEN".
EEN AUTO-DA-Fé TEGEN WOENSDAG
AANGEKONDIGD.
BERLIJN, 6 Mei (Wolff) In opdracht van
de strijdcommissie der Duitsche studenten
„tegen de on-Duitsche boeken" zijn hedenoch
tend vijf groepen studenten er op uitgetrok
ken, om alle leesbibliotheken te zuiveren. De
grootste aandacht werd besteed aan de ver
zameling Magnus Hirschfeld. De actie richt
zich voornamelijk tegen openbare bibliothe
ken. Woensdag a s. zal op den Opernplatz tot
een auto-da-fé van alle in beslag genomen
boeken worden overgegaan.
Wetenschappelijke boeken worden niet in
beslag genomen terwijl het onderzoek zich,
voor zoover thans bekend, evenmin zal uit
strekken tot particuliere bibliotheken. Het
wordt eiken Duitscher overgelaten zijn eigen
bibliotheek van „on-Duitsche" boeken te zui
veren en die ter beschikking van de studen
ten te stellen, die ze zullen verbranden.
TRAGISCH EINDE VAN
DR. OBERFOHREN.
DEN VROEFEREN VOORZITTER DER
DUITSCH-NATIONALE RIJKSDAGFRACTIE.
Dr. Oberjohren.
HAMBURG, 7 Mei (V. D.i De vroegere
Duitsch Nationale Rijksdag-afgevaardigde
en fractie fractievoorzitter, dr. Oberfohren.
heeft Zondagmiddag in zijn woning te Kiel
zelfmoord gepleegd.
Dr. Oberfohren schijnt zich het conflict
met Hugenberg, dat op 30 Maart j.l. heeft
geleid tot zijn aftreden als fractievoorzitter
en Rijksdaglid. zeer te hebben aangetrokken
en sterk te hebben geleden onder de scherpe
aanvallen, welke in de pers op hem werden
gericht, aldus verneemt de Courant. Hij heeft
zelfs een tijdlang in een sanatorium vertoefd.
Enkele dagen geleden is hij echter weer in
zijn woning teruggkeerd. waar hij thans een
eind aan zijn leven heeft gemaakt.
S. A.-UNIFORM IN SAARGEBIED
VERBODEN.
„TER HANDHAVING VAN ORDE EN RUST".
SAARBRiiCKEN, 6 Mei "Reuter). Het
officieele blad der regeering in het Saarge-
bied, publiceert heden het volgende bericht:
Op grond van art. 2 der verordening van
12 September 1928 betreffende het dragen
van militaire uniformen wordt ook het dra
gen van het S.A.-uniform in het Saargebied
verboden.
De regeering acht het wenschelijk tot dit
verbod over te gaan voor de rust en orde in
het land.
Een tweede verordening moet de regee-
ringscomimssie het recht geven, de gemeen
telijke politie voor een bepaalden tijd van
de uitoefening van haar functie te onthef
fen en de politioneele bevoegdheden aan
haar eigen ambtenaren over te dragen. De
derde verordening moet de regeeringscom-
missie machtigen, politie- en gendarme
rieambtenaren en -beambten onverwijld te
ontslaan bij een dienstovertreding. zonder
een disciplinaire vervolging
1 LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
De Haarlemsche Tooneelclub.
DE TRAGEDIE VAN DEN PRINS.
Schroder's drama vindt zijn hoogtepunt
aan het slot in den epiloog, daar waar hij zijn
eigen fantasie laat werken. Met dezen epiloog
neemt het drama zelfs een dichterlijke vlucht.
Dit slot maakte een diepen indruk, niet het
minst ook door de opvoering, die in dit tafe
reel eveneens haar climax bereikte. Met de
zen epiloog Het Schroder Veterman en Puul
Je Mont, die geen van beiden een zoo indruk
wekkend en dichterlijk slot. aan hun drama
wisten te maken, ver achter zich.
Wat aan den ephoog voorat gnig was meer
de ..tragedie van den moordenaar" dan die
van den Prins. Want niet Willem van Oranje
maar Balthazar Gerard is in dit drama tot
hoofdpersoon geworden. Balthazar Gerard is
als dramatische persoon in Schroder's stuk
veel belangrijker dan de Prins, Ja, eigenlijk is
hij de eenige werkelijk belangrijke persoon.
Hem zien wij in zijn innerlijken strijd, zijn
opgezweept fanatisme en zijn tot daden be
reid Geloof; Balthazar Gerard wordt voor ons
het meest mensch en tevens, zooals hij is ge
schilderd, een dramatisch belangrijk mcnsch.
Verreweg het sterkst is het eerste tafercel
van het tweede bedrijf, waarin Balthazar
Gerard aan Ponthier en Jean Colard zijn
plan om den Prins te dooden mededeelt. In
dit tafereel krijgen wij den „Moordenaar" ten
voeten uit geteekend. Wij zien hem in zijn
ziekelijke extase en twijfelen niet meer aan
zijn bedoelingen. Daar voor ons staat een
jonge man, die gelooft aan zijn Goddelijke
zending. Voortreffelijk heeft Schroder Baltha
zar Gerard in dit bondige, dramatisch sterk
geconcentreerde tafereel geschilderd. En clit
tafereel dat geen oogenbiik te lang vmt
is ook sterk „tooneel". Had Schroder die bon
digheid overal betracht, zich meer geconcen
treerd. hoe veel boeiender zou zijn werk zijn
geworden.
Want dit is wel een der grootste fouten van
dit drama: zijn langdradigheid. Schroder
heeft den anderen hoofdpersoon, den
Prins dood gepraat, al lang voordat Baltha
zar Gerard zijn docdelijk schot lost. Het
is opmerkelijk, dat de Prins m de drie Oranje
drama's welke ik dit seizoen zag, als drama
tisch persoon feitelijk alleen boeit, zoolang
hij jong ls. Ook in het drama van Schroder
zien wij Oranje enkel als held in de verga
dering in het paleis van Margaretha van
Parma. dezelfde vergadering, welke ook een
onderdeel vormt in het stuk van Veterman,
die merkwaardig verschil haar echter
laat plaats hebben vóór de zending van Eg-
mond naar Spanje, terwijl bij Schroder Eg-
mond reeds uit Spanje is teruggekeerd. In
dit tafereel zien wij Oranje actief, krachtig,
bezield en moedig, in hei kort als een held.
maar in het daarop volgend tafereel is hij
feitelijk geheel passief, wordt hij overscha
duwd en zelfs voortgestuwd door de veel
krachtiger figuren van Marnix van St. Aldc-
gonde cn Johan van Oldenbameveldt, En
dan heeft Schroder aan dat lange tafereel
waaraan zoowat alle handeling ontbreekt --
veel schade gedaan door het totaal overbodige
verhaal van den moord op Montigny, dal ue
handeling onnoodig ophoudt cn noch ter be
lichting van de figuur van den Prins noch
van die van Balthazar Gerard bijdraagt.
Trouwens ook in het tafereel in het Paleis
van Margaretha van Parma is het tooneel
met Montigny cn Helènc d'Espinoy geheel
overbodig en de slotindruk van dat tafereel
jou veel sterker zijn geweest, wanneer liet ge
ëindigd ware met het sober en krachtig ge
schreven afscheid van Oranje en Egmond.
Nu ik dc drie Oranje-drama's van dit. sei
zoen heb gezien, vraag ik mij af, of Paul de
Mont, Veterman en Schroder niet dramatisch
sterker werk zouden hebben geleverd, wan
neer zij zich minder krampachtig vast hadden
gehouden aan de geschiedkundige feiten doch
meer ruimte hadden gegeven aan hun fanta
sie. De koningen en prinsen, die Shakespeare
schiep, waren grooter en belangrijker dan ze
in werkelijkheid ooit zijn geweest. Shakespeare
was Shakespeare zal men mij misschien ant
woorden, maar ik noem zijn naam om te wij
zen in de richting, die dramaturgen ïn histo
rische stukken volgens mij moeten gaan.
Paul de Mont, Veterman en Schroder zijn
in hun stukken meer geschiedenis- dan dra
maschrijvers. Schroder vooral is in het ..ver
tellen" van historische feiten reeds dade
lijk in dat eerste tafereel zoo uitvoerig, dat
hij onze belangstelling op den duur doodt. In
een drama vragen wij ten slotte handeliig,
actie, spanning, geen geschiedenislessen in
dialoogvorm. Dat hebben onze schrijvers te
veel vergeten. De enkele keeren, dat Schroder
zich losmaakte van de ..historie' nam hij plot
seling een vlucht, waardoor hij zijn drama
opstuwde naar hoogere regionen Het is ten
slotte altijd de dichter en niet de historie
die een held in een drama leven, geest en
bezieling zal moeten geven.
Het feit alleen reeds, dat de H. T. C. het
drama van Schroder voor de Oranje-herden
king uitkoos stempelde de laatste opvoering
in het seizoen van deze dilettanten-club tot
een daad. een daad. welke bovendien van
durf getuigde, omdat de spelers hier voor werk
kwamen te staan, dat wel zeer sterk afwijkt
van wat zij anders doorgaans geven. En zij
kon het doen. omdat de club over twee spelers
beschikt, die in staat bleken de zeer hooge ei-
schen stellende rollen der twee hoofdpersonen
te dragen.
De Prins en Balthazar Gerard zijn de hoofd
figuren in het drama: zij werden het ook vol
komen in de opvoering. Het is geen gewoonte
om bij de voorstellingen van de H. T. C. d"
namen der spelers te vermelden, maar ik mag
zeker voor dezen keer wel een uitzonde
ring maken en hier de twee spelers. Mr. J.
C. S. Nijenbranding de Boer en J. de Reede
noemen. Ik heb alle respect voor de wijze,
waaron de heer Nyenbranding de Boer de ro!
van Willem van Oranje heeft gespeeld. Hij
was in het groote tafereel der raadszitting een
waarlijk princelijke" figuur, niet alleen door
zijn aristocratisch uiterlijk hoe fraai kleed
de hem dat wit zijden costuum maar voor
al ook door zijn voorname houding, zijn in
nerlijke kracht en zijn overtuiging. Hij speelde
met élan en brio zonder toch ooit pathetisch
te worden, hij zeide ziin tekst voortreffelijk
genuanceerd, bezield, forsch en met juiste
dynamiek hij bleef ook in zijn uitbarstingen
steeds man van hooge beschaving en onder
steunde zijn woorden met sober en toch steeds
expressief gebaar. Dat was uitstekend. Latei-
bood de schrijver hem weinig gelegenheid
meer tot spel. De prms Ls dan een vrij matte,
vroeg-oude figuur, nauwelijks meer hoofdper
soon en men bemerkt weinig meer van ziin
domineerende kracht. Toch wist de speler
ook daar den prins waardig en voornaam te
houden cn het was niet zijn schuld, dat hij
In de volgende tafereelen minder op den
voorgrond trad.
De rol van Balthazar Gerard is nog moei
lijker en de heer de Roede speelde don ..Moor
denaar" met een voor een dilettant opmer
kelijk dramatisch talent. Hij boeide van het
begm tot liet eind en gaf vooral in liet tafe
reel in II kranig dramatisch spel. Het fana-
ische van dezen geestdrijver sprak reeds uit
dat magere, scherpe gelaat en ook in zijn
stem klonk aldoor het hartstochtlijk-felle, ex-
tatisch-opgewondene van den man. die zich
uitverkoren" denkt. De Reede had voortref
felijke momenter. bijvoorbeeld, wanneer hij
over de gestorven Barbe sprak en in dat sterk-
gespeelde tooneel. toen hij het mes in het boek
plantte en ik zou zijn spel in dat tafereel
onvoorwaardelijk kunnen roemen, wanneer
zijn plastiek zijn bijna aldoor gebogen hou
ding was verre van fraai beter ware ge
weest. Later in het tafereel vóór den moord
ging hij naar mijn opvatting wat te veel in
de richting van den marqué, zagen wij te wei
nig in hom den man. die een voor hem God
delijke missie gaat vervullen. Het slot zou ze
ker oen dieper indruk hebben gemaakt ook
meer in den geest van het stuk wanneer
wij hem daar als een waardig geloofsheld en
niet als een opgewonden schreeuwenden mis
dadiger hadden gezien.
Aan den epiloog hebben beide spelers vol
komen do stemming weten te geven, welke in
dat slottafereel geeischt werd. Zij worden
daarbij voortreffelijk gesteund door den
.Wachter', zoodat zij met hun drieën het
drama op zeer indrukwekkende wijze hebben
doen uitklinken.
Het drama telt 22 rollen en het spreekt
vanzelf, dat niet alle even sterk bezet konden
worden. Hot is reeds heel wat. dat verschei
dene opmerkelijk goed werden gespeeld, zoo-
ais Jean Colard. een geestelijke waardig van
houding cn met uitstekende dictie en door
denzelfdon speler de kantige, robustc sol
daat in het laatste tafereel, een enthousiaste,
het tooneel vullende Marnix van St. Alde-
gonde. een patriarchale Pater Gherij en een
vaderlijke Jean Gerard, die vooral trof door
ïijn mooie sonore stem. Er waren helaas ook
enkele zeer onvoldoende krachten, die den
totaal-indruk soms merkbaar schade deden.
Zoo viel het „princelijke" van Oranje in de
raadszitting te sterker op. doordat dc edelen
om hem heen zoo weinig houding en door
de slechte grime ook weinig adelijk voor
komen hadden. Het was of de Prins enkel
omringd was door figuranten. En hoe de
regie er toe gekomen is. om deze vergadering
zoo te laten spelen, is mij een raadsel. Zou
het hertogelijk paleis zoo armelijk gemeubeld
zijn geweest, dat de leden van den Raad van
State bij hun vergaderingen moesten staan?
Het geheel maakte daar oen zeer rommeligen
indruk en kon dan ook door den Prins aljeen
niet worden gered. En do flauwte van Viglius
miste door het'veel te drukke spel van Viglius
alle effect, ja werd zelfs even lachwekkend.
Ook is het wel heel jammer dat men voor
Arthur de Munter niet een betere kracht heeft
kunnen vinden. Misschien had van dit toch
al zeer zwakke tooneel nog iets gered kun
nen worden, wanneer in deze rol een andere
speler had gestaan.
Maar laten wij dankbaar erkennen, dat
naast sommige zwakke momenten ook zeer
krachtig gespeelde tooneelen zijn aan te wij
zen en het spel der twee hoofdrollen op voor
dilettanten zeer hoog niveau stond. Aan deze
twee spelers vooral was het succes van de op
voering. dat blijkens het zeer enthousiaste
applaus heel groot was, te danken.
Aan het. slot verschenen de auteur. Dr. P.
H. Schroder, en de regisseur, de heer Kom
mer Kleijn. ten tooneeic en werden aan bei
den bloemen aangeboden.
Ook voor den aanvang der voorstelling is
de heer Sc'nröder door den voorzitter dor
H. T. C den heer W. F. Bloemcndaal, gehul
digd. De heer Bloemcndaal maakte daarbij ge
wag van mijn artikel over De Tragedie van
den Prins en De Historie cn het Het Droom
gezicht over den Prins en den Moordenaar
van P. H. van Moerkerken, waarin ik de frap
pante gelijkenis van deze werken consta
teerde.
Het bestuur van dc II. T. C. was volgens
den voorzitter heel pijnlijk getroffen, omdat
het in dat artikel een beschuldiging van pla
giaat aan het. adres van den heer Schroder
had gezien. De heer Bloemcndaal meende het
blijkbaar zeer goed. maar het spijt mij te
moeten zeggen, dat hij zich niet heel geluk
kig uitdrukte.
„Wanneer Schroder het boek van Van Moer
kerken niet gelezen heeft, dan is er slechts
één verklaring voor deze opmerkelijke gelij
kenis en wel deze. dat beide auteurs voor
het schrijven van „Prins en Moordenaar" en
„De Tragedie van den Prins'' uit dezelfde
bronnen hebben geput", zoo schreef ik in het
bedoelde artikel, waaruit dus wel over-duide-
lijk bleek, dat ik zelf de mogelijkheid aannam,
dat beide schrijvers geheel onafhankelijk
van elkaar tot het schrijven van hun werken
waren gekomen door het putten uit. dezelfde
bronnen wat blijkens de verklaring van
den heer Schroder ook het geval blijkt
te zijn geweest.
Trouwens, al was de heer Schroder door
het- lezen van het boekwerk van den heer Van
Moerkerken tot het schrijven van zijn drama
gekomen, dan nog zou ik nooit van plagiaat
hebben durven spreken. Hij zou volkomen
het recht hebben gehad van het gegeven van
den heer Van Moerkerken een drama te ma
ken; alleen zou hij in dat geval de bron heb
ben moeten vermelden, wat hij zeker ook zou
hebben gedaan.
De goed bedoelde speech van den voorzit
ter van do H. T. C. moet thans op het publiek
en vooral op hen. die mijn artikel niet la
zen wel een zeer cigenaardigen indruk heb
ben gemaakt en wanneer ik geweten had. dat
mijn woorden aan één der bestuursleden, „dat
het mij zou spijten, wanneer mijn artikel den
indruk zou hebben gewekt, dat ik den heer
Schroder van plagiaat, had willen beschuldi
gen. omdat dit allerminst in mijn bedoeling
heeft gelegen", in dezen vorm zouden worden
gezegd, dan zou ik mij zeker wel twee maal
hebben bedacht, alvorens dit bestuurslid te
machtigen dit uit mijn naam in het publiek
te zeggen.
J. B. SCHUIL.
AGENDA.
MAANDAG 8 MEI.
Heden:
N.V. Manufacturen-, bedden- cn tapijt-
handel „De Kroon". Jaarl. alg. vergad. van
aandeelhouders, 5.15 ten kantore der Venn.
Palace: Der traumende Mund- Op het too
neel: Al Delfont en Renee. 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: Moord. 2e hoofd
nummer: Spaansche Passie. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: Mad. Butterfly. Op
het tooneel: Trio Dalcy. 7 en 9.15 uur.
DINSDAG 9 MEI
Schouwburg: Tournee Julia de Gruyter.
,,'n Zomerzotheid". 8 uur.
Gebouw Rosehaghc: Nedcrl Ver. van Spi-
rltisten ..Harmonia". Psychometrische
..avond. 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
