DE KABINETSCRISIS. Brand in een vetsmelterij aan den Burgwal. Het Betanfeijksèe 50e 'Jaargang No. 15306 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 18 Mei 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0 25, per maand 1.10, per 3 maanden 325, franco per post 3-55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post ƒ0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0 35- Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod I4 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Ome Groentjes (iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm-of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Veilies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 18 Mei Het Wassende Getij. De verwachting, gisteren in deze rubriek ■uitgesproken, dat de storm van verontwaar diging, door Von Papen's anti-pacifisten rede te Miinster in ae geheele wereld ont ketend, en de Boodschap van president Roo sevelt aan 44 staatshoofden de rede van den heer Adolf Jiitler aanmerkelijk zouden be ïnvloeden, is bewaarheid. Het wassende getij tegen den oorlog is ook nu weer te sterk gebleken. De minderheid heeft het opnieuw er tegen moeten afleggen, Twee dagen nadat de vice-kanselier Von Papen te Miinster had verklaard: Op 30 Januari, toen Hitler's regeering op trad. is het woord pacifisme uit het Duitsche woordenboek geschrapt. En: Wat het slagveld is voor den man, is het moederschap voor de vrouw twee dagen daarna slechts, verklaart zijn chef en lastgever: Duitschland wenscht in vrede met de an dere naties te leven. Het is bereid zelfs het laatste restant van zijn wapens te vernieti gen, wanneer ook de andere landen daartoe bereid zijn. Het is bereid over de toepassing der rechtsgelijkheid te onderhandelen. Het wil concessies doen inzake uniformiteit der legertypes. Het zal medewerken aan de op lossing van politieke en economische moei lijkheden. Het is er zich van bewust dat de moeilijkheden van onzen tijd geworteld zijn in den oorlog. De huidige problemen zijn van zoo groote beteekenis, dat van de gelukkige oplossing er van niet alleen de politieke pa cificatie, maar ook de economische redding van allen afhangt. Een nieuwe oorlog zou ons geen oplossing van de problemen kunnen brengen. Integendeel: hij zou den economi- schen nood nog vergrooten. Zulk een oorlog zou slechts tot een nieuwen chaos en nieuwe tegenstellingen kunnen leiden, tot een nieu we crisis, nieuwe offers, nieuwe onzekerheid, nieuwen nood (donderend applaus van den Rijksdag). Het is de innige wensch van de Duitsche regeeving, zulk een ontwikkeling door haar actieve medewerking te verhinde ren.... Is het niet bovenmate schoon? Het lijkt haast op een. rede van eeii paci fist En dat na „Mein Kampf", dat na de schrap ping van het woord pacifisme en het nieuwe kernwoord over mannen en moeders, van meneer Von Papen. Hoe is het mogelijk? zoudt u vragen, als de storm in antwoord op Von Papen's rede en de Boodschap van Roo sevelt de duidelijke verklaring van deze ver vaarlijke frontverandering, deze „volte-face"', niet gegeven hadden. Ten snelste bijdraaien bleek gebiedend noodzakelijk. En de in de gevangenis opgesloten leiders van het Duit sche pacifisme zullen als zij tenminste een krant mogen lezen, maar dat zal wel, want het zijn daar nu allemaal „staatscouranten" met stomme verbazing geconstateerd heb ben, dat de rijkskanselier hun redevoeringen begint te houden. Geen woord meer over de pacifisten, „die het iedereen zoo gemakkelijk mogelijk willen maken", geen woord over „den geest van de nationale revolutie, die offerdood beteekent in een nieuwen heldhaf- tigen strijd". Het wassende getij, de machtige strooming ïn de beschaafde wereld die zich tegen nieuwe oorlogen verzet, is ook voor den heer Adolf Hitler en de zijnen te sterk gebleken. Zelfs over zijn bekende vredeslimiet (tien jaar) heeft de rijkskanselier het niet meer gehad. Hij begroet met dankbaarheid de voorstellen van president Roosevelt. Intusschen poogt de heer Von Papen ook terug te krabbelen op zijn Münstersche rede, hetgeen niet zoo heel eenvoudig is, want het is pas twee dagen geleden. Maar hij doet zijn best. Zijn ""we er nu? Nog lang niet. In dezen tijd van hevige schokken voor- en achter waarts, van hoop en teleurstelling, van „ups and downs" is dit weer eens een meevaller. Waarvan de werkelijke beteekenis niet is wat meneer Hitier zegt, maar het feit dat de anti- oorlogs-strooming in de wereld onverminder de kracht blijkt te hebben behoudenzelfs opnieuw gegroeid blijkt te zijn. Maar Hitler's reserves omtrent internationale overeenstem ming kunt u in zijn rede vinden, en de reactie op al het schoons zal niet uitblijven. Dat weten we bij ervaring. De obstructie- voerende minderheid in de wereld is sterk en taai, en zij beschikt niet alleen over een aan tal staatslieden, maar ook over vele kranten. Maar wij zijn weer op den goeden weg beland. Met voldoening zal men vandaag kennis nemen van het telegrafisch antwoord van onze Koningin op de Boodschap van press- dent Roosevelt. Dit is krachtige, eenvoudige, openhartige taal, zonder eenige diplomatieke fraaiigheid en zeer kennelijk de uiting van een innige overtuiging. Vergaande interna tionale ontwapening thans gebiedend nood zakelijkvoortgezette bewapening leidt tot onvermijdelijken oorlogdit volk ver afschuwt den oorlogwij komen op voor onbelemmerd handelsverkeer.... het alge meen belang moet hier overheerschen dat zijn hoofdpunten in een verklaring, waar uit zonder eenigen twijfel de stem van Neder land spreekt. Zonder het minste voorbehoud, zooals de Koningin verklaart bij de aanvaarding van president Roosevelt's plan. Mogen de regeeringen nu inderdaad maar „geen acht slaan op hetgeen oppervlakkige en kortzichtige meening en individueele be langen gaarne zouden zien aanvaard". Dit is een nobel koninklijk woord. R. P. Nog een stukje historie. De A. R. tegen een rechtsch kabinet. Onze parlementaire correspondent schrijft Na de vijfde vergadering der R.K. fractie op Dinsdag hebben zich zooals we gisteren schreven de dingen snel ontwikkeld. Ont wikkeld naar een nieuwe opdracht aan D: Colijn de opdracht tot het vormen van een crisiskabinet. In de berichten, welke we Dinsdag hebben doorgeseind, spraken we van kansen tot sla gen voor Di*. Colijn in zijn oorspronkelijke op dracht. Men vindt hierin opnieuw een bewijs, hoe zeer de positie der stukken tijdens een kabinetscrisis, vooral op de oogenblikken, waarop naar een oplossing wordt gewerkt, zich kan wijzigen, zóó dat zelfs de fractieleden der gewicht in de schaal leggende groepen de ontwikkeling der dingen niet kunnen bijhou den. Inderdaad heeft de R.K. fractie in hare vergadering van Dinsdag terecht de overtui ging gehad, dat de vorming van een parlemen tair kabinet er veel beter voorstond dan aan het eind der vorige week. De R.K. fractie ge loofde echter niet meer aan de vorming van een kabinet op grond der vijf zulk een ka binet wenschte ze immers zelf niet maar zag mogelijkheden voor een rechtsch kabinet. In die laatste R.K. fractie-vergadering is er heel algemeen gesproken over de mogelijk heid van een opdracht aan een R.K. tot het formeeren van een reehtsch kabinet. Namen zijn daarbij niet genoemd. De R.K. fractie zag nieuwe mogelijkheden tot het- vormen van een rechtsch kabinet op goede gronden, n.l. wijl Dr. Colijn op dit punt veel meer toenadering toonde, dan in den loop der vorige week. Naar ik verneem, is ten slotte de vorming van een rechtsch kabinet afgestuit op de a.r. fractie en niet op Dr. Colijn. De a.r. fractie wenschte niet in zee te gaan met een meerderheid van 52. Zij verklaarde- wel een kabinet te wil len steunen, dat door een R.K. of C.H. forma teur zou worden gevormd, op grond van de overtuigingen der rechterzijde, maar daarin geen zitting te willen nemen. Bii dezen stand van zaken is het duidelijk, dat de Koningin, na het hooren van de heeren Aalberse en de Geer die natuurlijk voor een rechtsch kabinet zonder a.r.'s ook geen ver antwoordelijkheid wilden dragen Dr. Colijn een andere opdracht heeft gegeven. Dr. Colijn heeft Woensdag reeds gesproken met verschillende heeren, die voor een mi nisterszetel in aanmerking komen. Ben ik wel ingelicht, dan komen daarvoor ook in aan merking de heeren Marchant en Oud. De eerste voor onderwijs, de tweede voor finan ciën. Zou inderdaad Mr. Marchant onderwijs krijgen, dan zou. wanneer Dr. Colijn op het opnemen van den c.h. Dr. Slotemaker de Bruine prijs blijft stellen, deze niet onderwijs, maar sociale zaken toebedeeld kunnen krij gen. Aan de liberale fractie schijnt voorts Dr. Colijn het departement voor Buitenlandsche Zaken te willen geven. Behalve den naam van den Groningschen commissaris der Koningin hoorde ik ook vandaag de namen vermelden van mr. J. A. N. Patijn, oud-burgemeester van den Haag thans gezant, in Rome en van Jhr. de Graeff. de oud-G.-G. van Ned. Indië. Niet voor Koloniën, maar voor Buitenl, Zaken. Men weet, dat Jhr. de Graeff vóór zijn landvoogdij gezant te Tokio was. WATERLEIDINGBUIS GESPRONGEN. GROOTE HOEVEELHEID WATER VERLOREN GEGAAN. Op hetzelfde oogenblik, dat Woensdag avond de brand aan den Burgwal woedde. ~is in de Anthoniestraat ter hoogte van het St. Jacob Godshuis een waterleidingbuis ge sprongen. Er ging zulk een groote hoeveel heid water verloren, dat de straat weldra ge heel blank stond. De straat moest door de politie worden afgezet. Na een half uur was het euvel door personeel van de Gemeen telijke Duinwaterleiding verholpen. Het lek ontstond door een slechte plek in de buis. HET AUTO-ONGELUK TE ROTTERDAM. LIJK VAN DEN MAN NOG NIET GEVONDEN De familie van den heer M. Schepers te Dordrecht, die Maandagavond met zijn vrouw in de Koningshaven te Rotterdam ge reden en verdronken is, en wiens lijk nog niet is gevonden, heeft 250 gulden uitgeloofd voor dengene die het stoffelijk overschot van het slachtoffer vindt. COLLECTE VOOR DE JOODSCHE VLUCHTELINGEN. GROOT SUCCES TE AMSTERDAM. Te Amsterdam is Woensdag een collecte gehouden voor de Joodsche vluchtelingen. De opbrengst wordt geschat op 23.000 a 24.000 Moedige daad van een voorbijganger. Telegram van de Koningin aan Roosevelt. Nederland verafschuwt den oorlog. Een kijkje in het uitgebrande gedeelte van het perceeL Woensdagavond heeft een vrij hevige brand gewoed in een schuur achter perceel Burg wal 86. waarin de heer J. C. Laan een vet smelterij, een af deeling worstmachines en een paardenstal heeft. De brand werd ongeveer negen uur ont dekt door voorbijgangers, die onmiddellijk de brandweer en de politie waarschuwden. Des middags was er vet gesmolten, waarbij het vuur werd aangehouden door een partij oude verfkwasten. Vermoedelijk is de schoor steen te heet geworden, waardoor daar vuur ontstond. Op de bovenverdieping lag bij dien schoorsteen een groote partij mot en papier, die in brand geraakt is. Hier is althans de brand ontstaan. Woensdagavond zeven uur was een knecht nog op de bovenverdieping geweest, waarbij hij niets bijzonders heeft opgemerkt. Ook verklaarde hij niet gerookt te hebben. Toen de brandweer verscheen had het vuur zich reeds door het heele pakhuis verspreid. Met zeven stralen op de waterleiding werd het door de brandweer aangetast. Het vuur vond gretig voedsel in de voorraden vet en papier. Het duurde dan ook ruim een uur, eer men den brand meester was. De geheele schuur is uitgebrand. De vetsmeltinsïallatie en eenige worstmachines gingen verloren. De heer Laan is tegen brandschade verzekerd. De Commissaris van Politie was op het terrein van den brand aanwezig. Een paard met levensgevaar gered. In den stal stond een paard, dat reeds ge heel door het vuur was ingesloten. Het dier was natuurlijk ontzettend angstig. De heer Laan probeerde het met behulp van zijn knecht en eenige andere personen in veilig heid te brengen, maar dit mocht hun door het vuur en den rook niet lukken. Het paard, dat onder het vuur door moest gehaald wor den, spartelde bovendien tegen. Reeds dacht men, dat het paard levend zou moeten ver branden, toen er plotseling redding kwam. Met gevaar voor eigen leven baande de 33- jarige oud-huzaar J. Vige, wonende Cecilia - steeg 2, zich een weg door den vuurpoel en wist het paard geheel alleen behouden naar buiten tc brengen. Hulde! Hoop op de economische conferentie gevestigd. De Koningin heeft onder dagteekening van 17 Mei het volgende regeerïngst-elegram ge richt tot den president van de Ver. St-aten te Washington: „Het is, mijnheer de president, een groote voldoening voor mij, dat het antwoord van Nederland op uw telegrafisch beroep terstond en zonder voorbehoud kan worden gegeven Dit volk, uit naam waarvan ik spreek, veraf schuwt den oorlog. Het zou naturlijk een aan val weerstaan, maar verafschuwt den oor log. Evenzeer als het uittarting en aanval tusscheri burgers veroordeelt, ver oordeelt het uittarting en aanval tusschen volken, Het meent, dat de tijden zijn aange broken voor de volkengemeenschap om door daden te toonen, dat zij vast besloten is te breken met het recht van den sterkste als haar eventueele hoogste norm. Vreedzame re geling is de uitsluitende methode om national* geschillen te beslechten. Mij is geen reden bekend waarom vreedzame regeling niet dc uitsluitende methode zou zijn, om internatio nale geschillen te beslechten. Mijn land is diep overtuigd dat, wil dit doel kunnen worden bereikt, vergaande ontwape ning thans gebiedend noodzakelijk is, im mers voortgezette bewapening leidt tot wed loop in bewapening en, gel"'- '"lijke, doch al te spoedig vergeten ondervinding bewijst, tot onvermij delij ken oorlog. Nederland is bereid om met de andere vol ken der wereld de vier stappen te doen, welke gij voorstelt als eerste en belangrijke bijdrage tot daadwerkelijke ontwapening. Het maakt geenerlei voorbehoud bij deze verklaring. Wat een non-agressieverdrag be treft, ben ik het met u eens, dat het onder de tegenwoordige omstandigheden wellicht goed is. dat bestaande en geld'ge non-agres- sieverdragen en geldende verplichtingen om te ontwapenen plee*»*'»? worden bevestigd ten einde hun bindende kracht opnieuw aan het geweten der wereld voor te houden. De aanstaande economische conferentie kan verzekerd zijn van den actieven en van ;anscher harte gegeven steun van mijn re geering. De economische en financieele toe stand vraagt onmiddellijke en doeltreffende maatregelen. Nationaal komt dit land op voor gezond en geordend economisch en fi nancieel leven. Internationaal komt het op voor onbelemmerd handelsverkeer, stabiele valuta en betere prijzen. Nederland hoopt, dat de Londensche conferentie een daadwer kelijke en duurzame verlichting ten gevolge zal hebben. Tevens vertrouwt het, dat deze conferentie en de daarin vertegenwoordigde regeeringen zich zullen laten leiden door de onveranderbare wetten van economische waarheid, en geen acht zullen slaan op faet- ;een oppervlakkige en kortzichtige meening en individueele belangen gaarne zouden :icn aanvaard. Het algemeen belang moet hier, zoo ooit, overheerschen. Met mijn regeering en volk deel ik ten volle in de hoop, dat de verwachtingen, waaraan gij uitdrukking hebt gegeven, in vervulling zullen komen. w.g. WILHELMINA R. KONINKLIJKE HOLLANDSCHE LLOYD. In het jaarverslag van de N.V. Koninklijke Hollandsche Lloyd wordt erkentelijkheid be tuigd voor de bijzondere medewerking van den Slaat ondervonden, alsmede van de ge meente Amsterdam, hypothecaire crediteu ren, obligatiehouders en aandeelhouders. De interest en het verlies werden bestreden uit bij de reorganisatie vrijgekomen bedragen en uil ae bedrijfsreserve. Het jaar 1932 bracht nog geen verbetering in de scheepvaart. Door inkrimping van het aantal afvaar ten, verlaging van gages, en in het algemeen in achtneming van de grootst mogelijke zui nigheid mocht de maatschappij er in slagen het bedrijfsverlies nagenoeg te beperken tot het jaar 1931. Een aantal moeilijkheden in aanmerking genomen waardoor mede de inkomsten met niet minder dan vier millioen gulden daal den schijnt de verwachting gewettigd, dat bij eenig herstel van den economischen toe stand de resultaten van het bedrijf aanstonds zullen verbeteren. Het nadeelig saldo van de bedrijfsrekening is f 1.585.138 (v. j. f 1.437.526). Gematigde rede van Hitler in den Rijksdag. Regccringsverklaring met algemeenc stem men, ook die der sociaal-demoeratcn aan genomen. (2e blad. Ie pag.) Telegram van koningin Wilhclmina aan pre sident Roosevelt. (Ie blad. Ie pag.) Een stukje historie over dc kabinetscrisis. (Ie blad, le pag.) De reorganisatie der H. O. V. (2e blad, 3e pag.) Brand aan den Burgwal. (le blad. le pag.) Toch onderhandeling van de K. L. M. Piloten? (2e Olaa le pag.) ARTIKELEN, ENZ. R. P. Het wassende getij. (le blad. le pag) Van veer tot vaste brug. Waar de nieuwe brug gen komen. (2c blad. 3e pag.) J. B. Schuil: Het tooncel. „Jaloezie" en „Ja lousie Internationale". (2e blad, 3e oag.' E.: Het toonecl. „Hans Hopper maakt Car rière". (2e blad, 3e pag.) Voor de vrouw. t3e blad, 3e pag.) BERNT BALCHEN TE AMSTER DAM. Nieuwe Zuid pool expedities voorbereid HEEFT HIJ FOKKERS NOODIG? Met het K.L.M.-vliegtuig uit Malmö arri veerde Woensdagmiddag te Amsterdam de bekende Noorsche Poolvlieger Bern! Baichen die door zijn vluchten aan dc Zuidpool groote vermaardheid heeft verworven. De heer Baichen is tusschen de voorbereidin gen voor zijn groote Zuidpool-cxpeditie, waarvoor hij deeds over twee maanden uit Noorwegen vertrekt, er nog even met zijn cchtgenoote tusschen uit getrokken om tege lijk nog eenige besprekingen te voeren met cie Fokker-fabrieken te Amsterdam en eenige der nieuwste modellen der Nederlandsche Vliegtuigfabrieken te Amsterdam te zien, vermoedelijk met het oog op andere plan nen, waarvoor hij groote verkeersvliegtuigen noodig heeft doch waaromtrent hij zich nog niet wenschte uit te laten. Wel wilde Bernt Baichen ons uitvoerig in lichten over de komende expeditie, die dit maal meer als een verkenningstocht dan als een tocht voor het doen van wetenschappe lijke waarnemingen moet worden beschouwd. Gebleken is namelijk dat het pakijs in de Wedelzee het voor een schip practisch on mogelijk maakt, ver in deze Poolzee door te dringen. Tijdens Balchens laatste expeditie met Bvrd stuitte men in het Oosten op een hooge bergketen, waarvan men niet kon na gaan. waarheen deze liep terwijl men ten Westen een uitgestrekt hoogland aantrof. Dit was in het Poolgebied ten Zuiden van Nieuw-Zeeland. Het gebied ten Zuiden van Zuid-Amerlka dat men tot. nog toe voor vas teland heeft gehouden, schijnt te bestaan uit uitgestrekte eilanden. Het Poolgebied ten Zuiden van den Atlantischen Oceaan tus schen Zuld-Afrlka en Zuid-Amerika zal on derzocht worden door een Noorsche expeditie waaraan o.a. de bekende vlieger Larssen zal deelnemen. Dc Elsworth-expeditie, waaraan Baichen deelneemt, heeft zich in hoofdzaak tot taak gesteld na te gaan of de Wedelzee ook ver bonden is mot de Rosszce. Zou men dit per hondenslee willen doen van de plaats uit. tot waar men in het pakijs kon doordringen, dan zou de actie-radius van een dergelijke expeditie van ongeveer 1600 mijl onvoldoende zijn. Daarom zal dit geschieden met een vliegtuig, dat slechts door een piloot en een of twee waarnemers bemand, behoeft te zijn om de gewenschte waarnemingen te kun nen doen. Dit vliegtuig behoeft niet groot te zijn, doch moet vooral een groote snelheid hebben. Bernt Baichen zal hiervoor gebruik maken van een Amerikaansch Northrop- vliegtuig. dat met volle belasting, bestaande uit. brandstof, voedselvoorraad voor twee maanden, tenten, slaapzakken en extra kleeding dit alles voor het geval dat men door een noodlanding tot een verblijf op het ijs gedwongen wordt een actie-radius heeft van 6 a 7 duizend K.M.. terwijl de af te leggen afstand ongeveer 5000 K.M. be draagt- Baichen zal op zijn vlucht zoo goed als zeker vergezeld worden door den leider der expeditie Lincoln Elsworth. Het expeditie-schip, do robbenvanger „Fanefjord" zal met een bemanning van 16 koppen, allen Noren, tusschen 15 Juli en 1 Augustus a.s. uit Bergen in Noorwegen ver trekken en gaat dan via Southampton, de Azoren en Kaapstad naar Nicuw-^celand, waar het schip gedokt wordt en opnieuw geheel wordt nagezien. Tegen 20 November hoopt men uit Nieuw-Zeeland te vertrekken naar Walvisch-baai. waar men tusschen 8 en 10 December hoopt aan te komen en door te dringen zoo ver het ijs het toelaat. Van deze plaats af zal de verkenningsvlucht on dernomen worden, waarvoor het toestel is uitgerust met ski's en vangkleppen, waar door het bij het dalen slechts geringe uit loopruimte noodig heeft. Het vliegtuig is uit gerust met een korte- en een lange golf zendinstallatic.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1