WANDGEDIERTE
Bericht
Hei Betaageiikste
50e Jaargang No. 15328
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 15 Juni 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post f 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0.7254.
UITGAVE LOUR ENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëNI5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1i regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcrcn dag) 1—3 regels 0-30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600-, Verlies van Hand. Voet of Oog f 400... Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f 75... Verlies andere vinger f 30...
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 15 Juni.
De Buitenlandsche Toerist.
Bezuiniging en afbraak zijn aan de orde
van den dag, en grootenaeels onvermijdelijk,
omdat het noodig is de tering naar de nering
te zetten. Maar laten wij niet vergeten dat
het zelfs in tijden als deze mogelijk is nieuwe
bronnen van inkomsten aan te boren. Als er
maar durf is, en besef van de oude waar
heid: „de cost gaet voor de baet uyt". Ik heb
nu het oog gevestigd op den buitenlandschen
toerist. In jaren van welvaart zijn zoowel de
staat als verreweg de meeste gemeenten
treurig tekort geschoten in reclame-cam
pagnes, om hem naar Nederland te lokken.
Het is bekend hoe de Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer steeds als een soort
van lastig stiefkind is behandeld. En nu be
zuinigen al is, wat de klok luidt, behoeft men
op eenigszins behoorlijken steun van over
heidswege heelemaal niet meer te rekenen.
Maar het particulier initiatief is er ook nog.
De Middenstands-organisaties bijvoorbeeld
zouden morgen aan den dag een aantal ad
vertenties in buitenlandsche bladen kunnen
gaan plaatsen, die hun geld ruimschoots zou
den opbrengen. De kans is beter dan ooit te
voren, omdat al duidelijk gebleken is dat
tallooze toeristen dit jaar Duitschland zullen
mijden. Waarom zij dat doen zou op zichzelf
tot allerlei beschouwingen aanleiding kunnen
geven, maar daar wil ik het nu niet over
hebben. Het feit is er, en dat is genoeg.
Reeds blijkt bovendien, dat de trek naar
Frankrijk sterk toeneemt. Het Fransch hotel
wezen, buiten centra als de Riviera en Parijs,
is evenwel nog leelijk achterop, evenals het
Engelsche. Het verkeerswezen in de provincie
is in die landen ook niet best voor toeristen
geregeld. Nederland slaat ten opzichte van
comfortabel reizen en algemeene accomodatie
vergelijkenderwijs een uitstekend figuur. Al
leen in reclame zijn wij altijd leelijk achter
gebleven, ofschoon een druk toeristenbezoek
voor de algemeene welvaart des lands van de
grootste beteekenis is.
Vraag het maar aan de Zwitsers, vraag
het aan de Polen een „jonge natie" die
hun eigenbelang op dit punt heel wat beter
begrijpen dan Nederland het doet, en geen
poging onbeproefd laten. Zie het geval van
de Oostenrijkers, die een groote reclamecam
pagne in Engeland hebben ontketend maar
een kwade kans maken, omdat op dit moment
groote onrust in hu nland heerscht door den
strijd tusschen de regeering-Dollfuss en de
Nazi's.
Waar zal de groote stroom toeristen heen
trekken, die dit jaar Duitschland en Oosten
rijk mijdt? Hoeveel van die vreemdelingen
komen naar Nederland?
Wat doen wij om er hun aandacht op te
vestigen, dat rassenhaat ons volkomen vreemd
is, dat zij ons allen welkom zijn, dat er hier
vrede heerscht, dat congressen ongestoord
kunnen vergaderen, dat zij niet het geringste
lijfsgevaar loopen, dat wij nooit op onze eigen
of anderer politici schieten (zooals in Oos
tenrijk) dat er niet de minste kans op eeni-
gen vorm van burgeroorloog bestaat, en dat
tenslotte ons land een zeer bijzondere en oor
spronkelijke schoonheid bezit, die hen treffen
zal evenals duizenden voor hen erdoor geboeid
zijn?
Wat doen wij aan dit alles?
Ik stel dien vraag nog eens met nadruk,
omdat er op dit moment zaken te doen zijn,
beter dan ooit te voren waarin naar mijn
overtuiging het zoo vaak terecht bezongen
Nederlandsche initiatief leelijk te kort schiet.
Er zijn vele manieren van reclamemaken,
maar ik ken er geen enkele die op dit ge
bied krachtig genoeg wordt toegepast. Kun
nen de K.L.M.-vliegtuigen. die dagelijks
over half Europa vliegen, niet eens een wolk
van reclame-materiaal over de groote steden
uitstorten?
Denkt niemand ooit aan zulke nieuwe mid
deltjes, die in het belang van ons heele land
toegepast zouden kunnen worden? Moet verre
weg het grootste deel van den vreemdelingen
stroom, die thans in andere koers geleid
wordt door de omstandigheden, ons nu weer
voorbijgaan? Dan zullen wij dat aan onszelf
te wijten hebben.
R. P.
MGR. AENGENENT.
5 JAAR BISSCHOP.
Mgr. Aengenent. Bisschop van Haarlem,
bekleedt deze waardigheid heden 5 jaar.
In de Kathedraal aan de Leidsche Vaart is
een solemneele Hoogmis coram Pontifice ge
celebreerd.
BALBO EN DE 24.
ZIJ KOMEN VRIJDAG.
ROME. 15 Juni (V.D.) Volgens de laat
ste inlichtingen zal het Italiaansche eskader
watervliegtuigen dat naar Chicago zal vliegen,
Vrijdagochtend te 6 uur van Ordetello naar
Amsterdam starten.
Mocht het weer ongunstig zijn, dan ver
trekt het eskader Zaterdagochtend te 6 uur.
De Duitsche vlieger Von Gronau zal naar
Amsterdam komen, ter begroeting namens
Goering.
OPLICHTER AANGEHOUDEN.
Op verzoek van den Commissaris van Po
litie te Haarlem is in Den Haag een 62-jarige
Amsterdammer aangehouden, als verdacht
yan oplichting, o.a. alhier gepleegd.
TYPHUS, ENCEPHALITIS,
ZIEKTE VAN WEIL.
DE NIEUWE BRUG OP
GEVAL VAN ENCEPHALITIS TE
HEEMSTEDE.
Te Haarlem is in de afgeloopen week een
geval van typhus aangegeven, te Heemstede
een geval van encephalitis letargica. Te
Zaandam kwamen 10 gevallen van typhus
voor. Ziekte van Weil deed zich voor een
maal te Leiden en eenmaal te De Werken en
Sleeuwijk (N.BJ
HET HAVENWEZEN.
EEN TIJDELIJKE VOORZIENING.
Nu de heer J. Kramer, havenmeester, 1 Juli
met pensioen gaat, hebben B. en W. den heer
A. van Driel, directeur der gemeente-reini
ging, tijdelijk met de leiding van het haven
wezen belast. Zooals men weet is aan den
heer van Driel ook reeds de leiding van het
marktwezen opgedragen.
DE PENSIOENPREMIE-AFTREK.
VERGADERING VAN HET GEORGANISEERD
OVERLEG.
Opnieuw is de vergadering van de Com
missie van Overleg voor het Haarlemsche Ge
meen tepersoneel (waar het voorstel van B.
en W. aan de orde komt om 8 1/2?» der pen
sioenpremie op het personeel te verhalen)
uitgesteld. De vergadering zou heden plaats
hebben, maar is verdaagd tot morgen.
Vrijdag.
PRIJZEN VAN BUITEN
PLAATSEN.
HOE ZE IN DE 18e EEUW WAREN.
Wanneer in deze dagen een buitenplaats of
landgoed verkocht wordt, dan is van tevoren
wel met eenige zekerheid vast te stellen, dat
de verwachtingen betreffende den te bedin
gen prijs, niet al te optimistisch behoe
ven te zijn. Velen zijn dan ook de meening
toegedaan, dat wie financieel daartoe in de
gelegenheid is, goed. doet, thans zijn geld te
beleggen in huizen. Wat buitenplaatsen, en
met niaane buitenplaatsen in deze omgeving,
in de 18e eeuw opbrachten vonden wij ver
meld in oude veilingstaten. Wij laten hier
eenige buitenplaatsen volgen met de daar
voor bestede prijzen of wel de prijzen, waar
voor die landgoederen in openbare veilingen
werden opgehouden.
,,'t Huis ter Wegen" te Sassenheim, is in
1758 opgehouden voor f 15.000; „Boekenrode"
aai de Leidschevaart, met een boerderij en
twee huizen, tezamen 40 morgen, is in 1770
verkocht voor f 55.000.
,,'t Huis te Mandpad'1 aan den Heerenweg
tusschen Haarlem en Hillegom werd in April
1767 opgehouden voor f 65.000, doch in de vol
gende maand verkocht aan David van Len-
nep voor f 58.000.
,,'t Huis te Bijweg" onder Ben nebroek, met
drie kampen weiland, werd in 1761 opgehou
den voor f 20.100.
„Adrichem" bij Beverwijk, 50 morgen, is
in 1770 verkocht voor f 47.500.
„Velzerbeek" te Velzen, Is in 1759 en an
dermaal in 1775 opgehouden voor f 30.000.
„Spruytenbosch" aan den Heerenweg bij den
Haarlemmerhout, is in 1762 verkocht voor
f 15.800.
„Eindenhout" aan den Haarlemmerhout,
met de herberg „het Dronkemanshuisje" is
in 1775 verkocht voor f 27,100.
VOORDEELIGE DUIK.
RADIO ONDER WATER.
Een schipper uit Naaldwijk ging dezer da
gen een bad nemen in het Zwethkanaal. Hij
kwam bij een duik van de brug ter plaatse
op een voorwerp terecht hetwelk rechtop in
het water stond. Toen hij het ophaalde
bleek heteen compleet radiotoestel te
zijn, lezen wij in de N.R.Ct. De zwemmer nam
zijn vondst mee naar huis en constateerde
bij een proefneming dat het toestel neg
goed werkte. De man heeft van zijn bevin
ding aangifte bij de politie gedaan, welke on
derzoekt op welke wijze het toestel in het
Zwethkanaal is terecht gekomen.
Aan onze kwartaal-
en maandabonnés.
De administratie vindt het bijzonder
■prettig als een groot aantal abonnés
het verschuldigde abonnementsgeld
per post- of bankgiro voldoet. Men
bedenke evenwel dat het een nog
grootere tijdsbesparing geeft als men
gireert vóór de kwitanties bij de incas
seerders zijn.
Formulieren voor automatische giro
verstrekken wij gaarne en gratis.
Nauwelijks is de uitvaart van de oude Lan
ge Brug achter den rug of we beleven alweer
den intocht van haar opvolgster. Over gebrek
aan tempo heeft men daar bij de werkzaam
heden aan het Spaarne werkelijk niet te kla
gen! Maar koning Verkeer is nu eenmaal
geen gemakkelijk heerscher en de stremmin
gen in zijn rijk hebben hem vermoedelijk al
te lang geduurd.
Een „blijde incomste" leek aanvankelijk
niet voor de brug weggelegd, want toen in
den schemer van dezen prillen Donderdag
morgen de versieeping begon hing een mis
troostige mist boven de stad en daalde er
miezerige druppeltjes neer. Allengs echter
trok het mistgordijn weg en klaarde de hemel
op. Uit den aard der zaak was er van eenige
publieke belangstelling pas tegen een uur of
zes sprake. Toen hadden de beide sleepboo-
ten reeds haar plicht gedaan en lag de rood
bruine kolos op korten afstand van de plaats
van bestemming.
Het invaren liep vlot van stapel. Getrok
ken door de grootste der beide sleepbooten
naderde de brug langzaam maar zeker haar
doel. Op het stalen gevaarte, dat ongeveer
driekwart van het Spaarne in beslag nam cn
op twee zolderschuiten rustte, was het een
levendigheid van belang.
De bediening der stalen trossen eischte na
tuurlijk de volledige vaardigheid en opmerk
zaamheid van de „bemanning".
Om acht uur brak „het" moment aan. On
der groote belangstelling gleden de schuiten
de doorvaart binnen en schoven de beide
hameysteilen van de nieuwe brug over den
middenpeiler heen.
Door een hoera'tje begeleid steeg in een
der steilen de Nederlandsche driekleur ten top
De „reis" was volbracht en de verdere werk
zaamheden namen meteen een aanvang.
Het doel bereikt, de vlag ir. top.'
Radicale verdelging onder ge-
heimh, en schrift, garantie.
Vakkundig onderzoek fl. 2.50
Zuiveronderneming „RADICAAL"
GEN. CRONJESTRAAT 135
Telef. 11657 HAARLEM
(Adv. Ingez. Med.)
Dienstplichtloterij.
(Te Den Haag is geloot om den
naam van den dienstplichtige
1935 die no. 1 zal krijgen; de
namen die alfabetisch hier on
middellijk voorkomen loten tot
een beperkt aantal vrij).
Vijftien Juni is de datum
Van de dienstplichtloterij.
't Antwoord op de vraag van velen;
Benkeraf of benkerbij?
't Is de dag waarop het schouwspel
Openbaar wordt opgevoerd,
Dat voor toekomstlotelingen
D'eerste trommel wordt geroerd.
Maar dat is nog slechts een trommel,
Die het groot geheim bezit.
Welke loteling zal loopen
In het nieuwe eerst gelid
Er is spanning in den lande.
Over 't antwoord op de vraag.
Welke naam er zal verschijnen.
Uit den trommel in Den Haag.
't Is een unicum tenslotte
Op het loterij gebied.
Want voor hen, wier lot op 't spel staat,
Is de hoofdprijs hier een niet.
P. GASUS.
PERSONALIA.
Aan de kweekschool St. Lucia te Rotter
dam is geslaagd mej. A. van Deenen te Haar
lem,
DE G.-G. OVER DEN TOESTAND
VAN INDIë.
Niemand gaat dit jaar
opgewekt tegemoet".
ZITTING VAN DEN VOLKSRAAD GEOPEND.
Heden. 15 Juni. is de gewone zitting van
den Volksraad van Nederlandsch-Indië ge
opend. De gouverneur-generaal Jhr. mr. B.
C. de Jonge heeft een rede gehouden, waarin
hij zeide. dat niemand het nieuwe jaar op
gewekt tegemoet zal gaan. Spreker riep den
nieuwen voorzitter een hartelijk welkom
toe.
Sprekende over de moeilijkheden, die het
parlementaire stelsel ondervindt, drong de
G. G. op beperking aan bij de leden. Des
voorzitters voorganger zou spr. geen lof toe
zwaaien aangezien zijn woorden in uitdruk
king verre zouden blijven beneden de be
teekenis van zijn benoeming tot zijn huidige
functie.
Sprekende over den zorgwekkenden finan-
cieelen toestand en diens weerspiegeling in
de begrooting noemde de G.G. als het be
langrijkste resultaat dat de stand van de
zuivere gewone uitgaven des Lands van
f 524 000.000 in 1930 kon worden terugge
bracht tot een in het ontwerp der begrooting
voor 1934 geraamd bedrag van .f 369 000.000.
Neemt men de inkomsten over 1929, welke
f 524.000.000 bedroegen en stelt men daar
tegenover de raming voor 1934 op dezelfde
basis berekend dan komt men tot een bedrag
van slechts f 214.000.000 derhalve een terug
gang van 5 op 2 of 60 procent. Hiertegen is
geen bezuinigingsarbeid opgewassen, noch
kan een verzwaring van tie lasten afdoende
helpen.
Tegenover de geraamde uitgaven van
f 369.00.000 kan niet meer dan f 285.000.000
aan inkomsten voor 1934 worden gesteld,
hetgeen een tekort laat van f 84.000.000. Wil
men er mede —Vening houden dat van deze
f 84.000.000.ongeveer f 50.000.000.be
stemd is voor afloossing van schulden, dus
onze schuldenlast niet verzwaart, en uit dien
hoofde als gedekt kan worden beschouwd, dan
nog blijft oen bedrag van f 34.000.000 als
ongedekt tekort.
Deze toestand is niet te ontkennen en kan
zelfs niet genoeg op den voorgrond ^worden
gesteld.
Het ergste van alles is, dat voor ècn deel
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren .ontvangon de
in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Dr. Colijn bepleit op de wereldconferentie
slechting der handelsbarrières volgens het
principe van Ouchy.
(2e blad. Ie pag.)
Gespannen toestand in Weenen. Honderden
arrestaties.
(2e blad, le pag.)
Een bijeenkomst DaladierHitier?
(2e blad. le pag.)
Rede van den G.-G. in den Volksraad. De fi-
nancieele toestand zorgwekkend.
(le blad, le pag.)
De nieuwe brug over het Spaarne op dc plaats
van bestemming.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De Buitenlandsche Toerist.
(lc blad, le pag.)
Speciale correspondentie. De economische we
reldconferentie. Scotland Yard heelt het
druk.
(2e blad le pag.)
J. B. Schuil: Verpachting van den Stads
schouwburg?
(2e blad, 3e pag.)
de oorzaken hiervan bxiiten den kring onzer
bemoeienis en macht ligt.
Tegenover wat men ten deze eigen schuld
zou kunnen noemen kan en moet in de eerste
plaats eigen inspanning en eigen opoffering
staan teneinde de veroorzaakte financieele
ontwrichting zoo spoedig mogelijk te herstel
len.
Neö.-Indië zal zich niet onbetuigd hebben
gelaten als de ontwerpbegrooting voor 1T34
verwezenlijkt wordt.
Dat te bereiken zal moeilijk genoeg zijn
Niet alleen wordt overwogen opnieuw uit ver
hoogde of nieuwe heffingen ongeveer
f 28.000.000 te putten nadat sinds 1929 do mid
delen al met f 65.000.000 zijn opgevoerd,
maar ook zal een verdere besparing op de
personeelsuitgaven moeten plaatsvinden, ja
zelfs zal aan korting op pensioenen niet te
ontkomen zijn.
Aangezien op de uitgaven voor materieel
reeds tot het uiterste is bezuinigd, komt ver
dere versobering of reorganisatie in werke
lijkheid neer op ontslag of salarïikorting
Bij een poging om snel en alleen langs
dezen weg uitkomst te zoeken, zou oen vol
komen ontwrichting van het eigen maat
schappelijk bestel onontkoombaar zijn ge
worden.
Maatregelen van geheel anderen aard
moeten dan ook hiertegenover worden ge
steld
De andere verdceling van de defensie-
uitgaven tusschen Nederland en Koloniën
wilde spr. aan de Nederlandsche regcering
overlaten.
De G. G. onderwierp de belangrijke ge
beurtenissen in de wereld aan een beschou
wing. en deed een beroep op hen, die offers
zullen moeten brengen.
Na de maatregelen voor de cultures te heb
ben nagegaan noemde spr. als getallen van
bij de arbeidsbeurzen ingeschrevenen 30i:0
Europeanen. 10.000 inheemschen en 850 Chi
nezen. Hij herinnerde verder aan de oprich
ting van het Centrale Steun Steuncomité, het
werk van het Leger des Heils en de A.M.V.J.
en het royale aanbod van de industrie om
jaarlijks gedurende drie jarcri 50.000 bij te
dragen.
Binnenkort zal een Indische maatschappij
voor individueele werkverschaffing worden
opgericht.
Dc irrigatiewerken en dc aanleg van wegen
zijn bijna geheel op werkverschaffing inge
steld.
Spreker gewaagt voorts van tal van klei
nere voorzieningen, waartoe den Volksraad
een economisch werkplan zal worden overge
legd.
Dit economisch werkplan is bescheiden van
opzet, doch ruimer dan hetgeen verleden jaar-
den Volksraad werd aangeboden.
Het plan omvat maatregelen, welke zon
der te groote kosten terstond uitvoerbaar
zijn. en waarvan binnenkort een nuttig eco
nomisch effect mag worden verwacht.
Over den politieken toestand sprekende,
zag mr. De Jonge in dc bezetting van het de
partement van koloniën door den heer Co-
lijn het schenken van volle aandacht aan dc
Indische zaak. Herinnerende aan De Zeven
Provinciën deelde spr. mee. dat de orde en
tucht op de vloot thans volkomen zijn her
steld. Het onderzoek is in gang en maakt
goede vorderingen. Een Witboek Is in voor
bereiding. Spr. zag hier geen rassentegenstel
ling naar voren treden, zelfs geen zuivere
marinezaak, maar een gevolg van gevoerde
actie tegen regeeringsmaatregelcn.
Een er. ander wijst op meer algemeene ver
slapping en ontaarding van het ambtelijk
plichtsbesef en de discipline.
De Regeering heeft geen plaats in 's Lands
dienst voor hen. die samenwerking met de
Regeering weigeren, hetzij door actief agec-
ren, of door passief trouw en toewijding aan
de Regeering te onthouden.
Z. E. memoreert de treffende uitingen van
aanhankelijkheid, welke op dc muiterij aan
boord van de „De Zeven Provinciën"' volgden
en de eensgezindheid in den Volksraad.
Mr. De Jonge eindigde met een herinne
ring aan de opgewekte algemeene viering van
den 400sten geboortedag van prins Willem van
Oranje, en met bewondering en aanhanke
lijkheid voor de leiding van de Koningin.