m y
Uêt BisAokOtiiltsic
Taxi Lorenz
Kom, Balbo!
Bericht
50e Jaargang No. 15338
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 27 Juni 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE I.OFKENK COSTEK JIAATSCHAPPIJ VOOR
ee ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGE ME ENE DRUKKERIJ NV. Hooldredecteer: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper w€ek 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72J4-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTlëNI5 regels 1.75, elke regel meer 055. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongesch
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250
iktheid f 2000—, Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400—, Verl
Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100—
es Duim f 75.-, Vetlies Wijsvinger f 75... Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 27 Juni.
In Duitschland.
Vart de vele vreemde dingen dezer tijden
blijven de gebeurtenissen in Duitschland wel
de allervreemdste. Een paar weken geleden
scheen het dat de omwenteling zich voltrok
ken had en dat de regeering nu hoe dan
ook aan het werk van den opbouw zou be
ginnen. Maar sindsdien blijkt het omwente
lingsproces zich nog steeds voort te zetten in
een verdere machtsverovering door de
Nationaal-socialisten. Hun theorie, dat zij
Duitschland voor de zegeningen van hun
politiek veroverd zouden hebben als zij maar
eenmaal met het marxisme en de Joden had
den afgerekend, en dat de overige partijen,
ineenzakkend, zich vanzelf achter hen zouden
scharen, blijkt niet met de practijk overeen
te komen. Diegenen die meenden dat een
absoluut gezag mitsgaders volmaakte orde in
Duitschland gevestigd waren, werden al ont
nuchterd door de merkwaardige gebeurtenis
sen bij het R.K. Gezellencongres te Miinchen.
waarbij de vice-rijkskanselier Von Papen
zelfs werd uitgejouwd en een aantal congres
leden werd gemolesteerd, ofschoon Hitler-zelf
zijn instemming met het houden van het con
gres had betuigd.
Daarna is gebleken, dat de oude niet-
marxistische partijen niet gewillig genoeg
ineengezakt en in kudde achter de Nazi's
meegedraafd zijn. want de eene krasse maat
regel na de andere wordt nu ook tegen die
partijen genomen. Het R.K. Centrum, thans
weer onder leiding van Brüning, den oud
rijkskanselier, is blijkbaar nog alleszins levend,
de R.K. Beiersche Volkspartij ook. Deze laat
ste wordt nu om zeep gebracht, want giste
ren zijn alle Rijksdag- en Landdag-leden dei-
partij te Miinchen in arrest gesteld, onder de
merkwaardige beschuldiging dat de partij in
nauw verband stond met de regeering-Doll
fuss in Oostenrijk en „mede verantwoordelijk"
was voor het verbod der N. S. D. A. P. in dat
land. Een reeks bekende politici in Beieren,
waaronder ook Katholieke geestelijken, zijn
gearresteerd. Het is een vreemde beschuldi
ging: die van politieke activiteit in een ander
land, .en men stelt zich vanzelf de vraag door
welk artikel van de strafwet zooiets wel ge
rechtvaardigd zou kunnen worden. Er zal wel
een buitengewoon rekbare formule voor ge
vonden moeten worden. Intusschen bewijst
het feit opnieuw hetgeen wel steeds duide
lijker wordt dat de niet-marxistische
meerderheid van het Duitsche volk geenszins
„als één man achter Hitier staat", en er is
weinig verbeeldingskracht toe noodig om te
beseffen dat millioenen Duitschers alleen be
rusten uit vrees voor de machthebbers, die
over de soldaten en de wapens beschikken.
Ook tegen Zwart-wit-Rood, de Duitsch-
Nationalen in hoofdzaak, die n.b. met de
Nazi's samen de regeering vormen, treedt
Hitier thans op, want hij heeft de rijksverga
dering van groepenleiders van den Duitsch-
Nationalen Middenstandsbond te Berlijn,
waarin minister Hugenberg zou spreken, dooi
de politie laten verbieden. Het schijnt een
uniek geval dat een minister aldus door zijn
premier behandeld wordt, en men vraagt zich
af wat Hugenberg tenzij hij zich sterk ge
noeg mocht voelen om binnenkort zelf een
greep naar de macht te doen, hetgeen te be
twijfelen valt nog anders kan doen dan
onmiddellijk aftreden. Het is een weloverwo
gen slag in zijn gezicht.
Ook zijn de bureaux der Christelijke vak
verenigingen te Hamburg door de S. A. bezet.
Op de actie tegen de communisten, de socia
listen en de Joden is dus wel in vollen om
vang een dergelijke onderdrukkings-cam-
pagne van de burgerlijke partijen gevolgd.
Hitier, Goering en Goebbels spelen thans
zeer hoog spel. De berichten uit Duitschland
zijn dermate onvolledig, de censuur en de
vrees zijn er zoo sterk overheerschend, dat
men hier op dit oogenblik volstrekt niet kan
beoordeelen of dat spel zal slagen. Mislukt
het. dan zal zonder eenigen twijfel burger
oorlog ontstaan, en wat daaruit moet voort
komen kan niemand ter wereld voorspellen.
Intusschen ontbreekt nog steeds de groote
actie tot opbouw en met bezorgdheid ziet
het buitenland het vreemd gebeuren in
Duitschland aan. Wat moet hieruit groeien?
R. P.
PERSONALIA
Geslaagd aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam voor het doctoraal examen in de
rechten de heer A. Hoekema te Heemstede.
In Berlijn is een vergadering, waarop minis
ter Hugenberg het woord zou voeren, ver
boden.
pag. 3
Nadere bijzonderheden over de zware aard
beving op Sumatra.
pag. 1
Alle be'langrijke functionarissen van de
Beiersche Volkspartij gearresteerd.
pag. 3
Leeraressen Meisjesschool. Welke
B. en W. eischen.
korting
pag. 1
DE RIJKSSUBSIDIE VOOR
HET M. O.
ADRES VAN LEERAREN AAN DEN RAAD.
De Vereeni&ng van 1 eeraren (essen) aan
gemeentelijke inrichtingen van Gymnasiaal
en Middelbaar Onderwijs te Haarlem en de
afdeeling Haarlem van het Genootschap van
leeraren aan Nederlandsche Gymnasia heb
ben het volgende adres aan den raad ge
richt:
Het College van B. en W. stelt aan den
Raad voor de logisch ingerichte salarisrege
ling voor de leeraren bij de inrichtingen van
voorbereidend hooger en middelbaar onder
wijs en bij de middelbare school voor meisjes
prijs te geven en deze te vervangen door de
bij het Rijk geldende regeling. Deze alge-
heele wijziging van arbeidsvoorwaarden cn
salarieering wordt gemotiveerd als middel om
Rijkssubsidie te verkrijgen.
Hiertegenover meenen wij met nadruk de
vraag te moeten stellen:
Bestaat er voldoende zekerheid, dat het
Rijk inderdaad subsidie zal geven?
Het College van B. en W. zegt: „de leeraren
zullen nu wel dertig uren moeten geven in
klassen van dertig leerlingen, maar juist
doordat zij dertig uren geven, gaan zij, be
houdens enkele die afvloeien, niet noe
menswaard in salaris achteruit, sommigen
zelfs vooruit."
Afgezien van het feit dat geen deskundige
op onderwijsgebied de regeling van dertig
uren en dertig leerlingen zal durven verdedi
gen, plaatsen wij tegenover deze bewering de
zekerheid, dat voor lang niet alle leeraren en
leeraressen dertig uren beschikbaar zullen
zijn. De meesten zullen minder uren krijgen
en dan in salaris sterk achteruitgaan.
Geen onderwijsautoriteit kan thans bere
kenen, hoe groot op 1 September het urental
zijn zal.
Het invoeren der Rijksregeling plaatst dus
niet alleen de leeraren in een uitzonderings
positie tegenover de andere gemeente-amb
tenaren het zet de positie van tal van
leeraren op losse schroeven en schept in het
corps zelf groote verschillen van salaris,
doordat het urental verschillen moet.
Ongetwijfeld zal dp Raad zijn moreele ver
plichting tegenover de leeraren in dienst der
gemeente erkennen.
Men doe dus geen sprong in het duister,
maar noodige Burgemeester en Wethouders
uit de leeraren niet anders te behandelen dan
de overige gemeente-ambtenaren en ln ieder
geval geen stappen te doen, voordat de Re
geering inzake subsidie en overgangsbepa
lingen de noodige zekerheid heeft gegeven."
Er is ook een bezwaarschrift aan den Raad
gezonden door het college van rector en
directeuren.
DE VOORGESTELDE OPHEFFING
VAN HET VOORBEREIDEND
ONDERWIJS.
DE VEREENIGING VOOR VROUWEN-
BELANGEN PROTESTEERT.
Het bestuur van de afd. Haarlem der Ned.
Vereeniging voor Vrouwenbelangen en Ge
lijk Staatsburgerschap heeft een adres ge
richt aan den raad over het voorstel van B.
en W. tot opheffing van de scholen voor
voorbereidend lager onderwijs, in welk adres
het zegt, dat met dezen maatregel juist de
vrouwen en kinderen, de zwaksten, het
ernstigst getroffen zullen worden, en dat
wederom aan een groote groep vrouwen een
bestaansmogelijkheid ontnomen zal worden.
„Met volle erkenning van de groote moei
lijkheden om in dezen crisistijd de geldmid
delen doelmatig te besteden, meenen onder-
geteekenden toch, dat het zwaard van de be
zuiniging niet het geheele bestaan van deze
noodzakelijke inrichtingen mag vernietigen,
noch deze vrouwen geheel uit haar werkkring
mag stooten, waarom het bestuur van bo
vengen. vereniging, Uwen Raad met aan
drang verzoekt, naar een andere oplossing
uit te zien."
M V
Maandag hadzooals icij meldden, de viering plaats van het 40-jarig onderwijzers,;w. :.?n
van den heer N. Kraakman, hoofd van de St. Bavoschool alhier. Dc huldiging in de St.
Bavo pastorie: Mei. E. Kraakman. Bissch. Insp. Kap. A. Leesberg. Plebaan Wcstericoudt.
N. Kraakman 'jubilaris), mevr. Kraakman, H'. Jacobs (kerkmeesterj, Fr. Helminck kerk
meester).
voorheen RO-TAX
XeleEoon 13 0 0 O
TARIEF 10 CENT
(Adv. Ingez. Med.)
Lieve beste brave Balbo,
Schei nou uk met dat gefop,
Kom nou toch naar Schellingwoude,
Laat je vliegers nu toch op.
Zuster Anna staart een maand al
In 't Zuid-Oostelijk verschiet.
En haar droeve oogen vragen:
Kompienou of kompieniet.
Telkens maak je ons weer even
Met een nieuw vertreksein blij.
Schellingwoude haalt zijn schepen
En zijn netten gauw op zij:
Daarna volgt de nieuwe tijding
En die luidt zoo ongeveer:
Balbo is toch niet vertrekken,
Want hij wacht op „vliegend" weer.
Ben je niet wat al te.... grondig
In 't beginnen van je vlucht?
De berichten, die wij krijgen,
Zijn met rechtniet van de lucht.
Altijd zijn wij nog vol eerbied
Voor het waarlijk grootsch project,
Maar wanneer je 't zoo wilt houden,
Wordt het tijd, dat je vertrekt.
Waarlijk, beste brave Balbo,
Schei nou uit met dat gefop.
Laat ons niet van je gaan denken:
Hou me vast, of ik vlieg op.
P. GASUS.
ZAANDAM'S GEMEENTE-
BEGROOTING.
DE REGEERING WACHT NOG AF.
Naar aanleiding van het bericht inzake de
ongeneigdheid van Zaandam's gemeentebe
stuur om de begrooting overeenkomstig den
wensch der regeering sluitend te maken er-
het besluit van B. en W. van Zaandam om in
verband hiermede de betalingen van Zaan
dam te staken, kwam het Corr. Bureau ter
oore, dat de regeering haar standpunt om
trent deze aangelegenheid nog niet heef: be
paald, aangezien een definitief besluit van
den gemeenteraad te dezer zake nog niet
genomen is. De kwestie heeft echter de volle
aandacht der regeering.
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: In Duitschland.
pag. 1
W. Sch.: AmsterdamKnocke per K. L. M.
pag. 4
Speciale correspondentie: Sir Eric Drurn-
mond's afscheid.
pag. 3
Bij een vliegdcmonstratie boven Hendon in Engeland werden luchtballons in den vorm
van fantastische dieren opgelaten. De militaire vliegers kregen opdracht ze na te
zetten en neer te schieten.
DE HEVIGE AARDBEVING IN
Z. W. SUMATRA.
DE KAMPONGBRANDEN.
Nader wordt betreffende de aardbeving, die
67 menschenlevens eischte, geseind:
De stad Benkoelen is er vrij goed afgeko
men. Zondagmorgen te 5 uur werd wel een
aantal vrij hevige schokken gevoeld, welke
ongeveer tien seconden duurden, waarna nog
verscheidene lichte trillingen werden waar
genomen. De waterleiding is op drie plaat
sen lek geslagen. De telegrafische gemeen
schap met Kroë werd gestoord.
Ook in Bandoeng werd dc aardbeving, naar
Aneta verder seint, zeer sterk gevoeld. Vele
klokken bleven staan, terwijl de seismograaf
van den vulcanologischen dienst volkomen
ontredderd werd.
Serang registreerde Zondagochtend te 5.25
eenige lichte aardschokken. Aan de West
kunst van Bantam hadden denzelfden mor
gen te 4 uur en te 5.55 zware aardschokken
plaats. Tot dusverre zijn evenwel geen on
gelukken gerapporteerd.
In Telok Betong werden Zondagmorgen te
4.54 twee achtereenvolgende hevige aard
schokken gevoeld, welke 70 seconden duur
den. De richting van de beving was Noord-
Zuid. De bevolking liep verschrikt de straat
op. Te 7 uur voormiddag had wederom een
korte doch krachtige aardschok plaats.
De vermoedelijk oorzaak der
kampongbranden.
Dat er brand ontstaan is In dc kampongs
komt vermoedelijk, doordat de hevigste schok
ken Zondagmorgen vroeg hebben plaats ge
had. Brandende petroleumlampen en wal
mende oliepitjes zijn vrij zeker met het licht
brandbare materiaal van de heftig bewogen
of instortende kamponghuizen in aanraking
gekomen. En is eenmaal in een kampong mot
zijn licht vlamvattende bamboe-huizen en
gemis aan deugdelijk bluschmaterlaal een
brand uitgebroken, dan breidt deze zich ln
een minimum van tijd uit en valt gewoonlijk
de heele nederzetting, althans een groot deel
daarvan, aan de verterende vlammen ten
prooi. Dat is Kota Agoeng zulk een groot
aantal woningen is ingestort en veertig per
sonen werden gewond wijst er op. dat wij
hier voornamelijk met steenen huizen heb
ben te doen, die bij een aardbeving natuur
lijk grooter gevaar opleveren door invallen
de muren, neerstortende plafonds enz. dan
de bamboe-woningen.
Vroegere aardbevingen.
De hoofdstad Benkoelen. gelegen aan de
kust, heeft meermalen van aardbevingen te
lijden gehad, aldus de Tel. Op den 21sten
Maart 1818. den 5den Januari 1900 cn het
laatst in 1914 ook in de maand Juni. is deze
plaats door zware aardbevingen geteisterd.
Bij deze laatste heeft het epicentrum ver
moedelijk ook gelegen in de omgeving van
het eiland Enggano. Het door Raffles ge
bouwde vroegere Britsche Gouvernements
huis, een groot steenen gebouw met twee
verdiepingen, stortte gedeeltelijk in. zoodat
het onbewoonbaar werd. Een groot aantal
steenen huizen onderging hetzelfde lot.
Vooral de oude steenen gebouwen, herin
nerde aan het Engelsche tusschenbestuur.
hebben toen. bij gebrek aan weerstand, den
cijns betaald. Twintig menschen lieten bij
deze ramp het leven. Moeara Doewa en Sim-
r&ngan. genoemd ln de eerste telegrammen,
liggen in het gebied ten Noorden van het
Ranau-meer en behooren tot de afdeeling
Osan en Komering-oe'.oe hoofdplaats Ba-
toeradja van de residentie Palembang.
De streek ten Noorden van het Ranau-wecr
is het Ranau-plateau. dat zich tot een hoog
te van gemiddeld 600 Meter boven het zee-
pcii verheft. Van de cultuurgewassen is voor
al bekend de Ranau-tabak. Verder worden
nog geteeld koffie, rubber, katoen, terwijl
cc bevolking die grootendeels leeft van de
opbrengst van haar ladangs droge gron
den voor rijst en andere gewassen ook
boschproducten inzamelt.
Kota-Agoeng waar 270 woningen zijn In
gestort en 40 personen gewond, ligt ten Wes
ten van Teioekbetoeng. aan het eind der
Keizersbaai, de groote baai ten Westen van
die. waaraan Teioekbetoeng is gelegen
Kota Agoeng is de hoofdplaats van de ge
lijknamige onderafdeeling. standplaats van
een controleur B.B., en centrum van den
handel in dit gebied, De booten van de
K. P. M. doen het op vaste tijdstippen aan.
Peper, koffie, cocosnoten. boschproducten
worden van uit het binnenland langs wegen,
voetpaden en de Semangka-rivier naar Kota
Agoeng vervoerd. In Kota Agoeng en omge
ving hebben zich ook vele Javaansche kolo
nisten gevestigd.
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren .ontvangen de
in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
LEERARESSEN MEISJES
SCHOOL.
Welke extra korting B. en W.
eischen.
HET PERSONEEL ONKUNDIG GELATEN.
Toen B. en W het voornemen opgevat had
den de rijkssubsidie voor het Middelbaar On
derwijs aan te vragen, hebben de organisaties
van leeraren zich tot den wethouder van on
derwijs gewend om de belangen van het
personeel te behartigen. In die conferentie
werd medegedeeld, dat de leeraressen \an de
Middelbare school voor meisjes buiten
deze nieuwe regeling vielen, dat van haar
'evenals van het andere gemeente-personeel)
alleen het nieuwe offer van de pensioen
premie zou worden gevraagd.
Door toevallige omstandigheden is het per
soneel van de Meisjesschool er evenwel in
de allerlaatste dagen achter gekomen, dat
B. en W. hun aanvankelijke plannen ge
wijzigd hebben. Met een enkel regeltie in het
uitvoerige voorstel over do rijkssubsidie van
het M. O. stellen B. en W. aan den raad
voor om voor do Meisjesschool toe te passen
de salarisregeling voor de rijks H. B. S. met
3-jarigen cursus.
Daarmede willen B. en W. van de leerares
sen een offer eischen dat veel grooter is dan
den pensioenpremie.De dames hebben een be
rekening gemaakt die dit heel duidelijk aan
toont. Deze berekening is gemaakt uitgaande
van de veronderstelling dat in den aan
staanden cursus hetzelfde aantal lesuren zal
worden gegeven als thans.
f
M
O
tj
<3
a
c-5
Ij
«i
S-s
ee
rt .5
m s
co .2
J. 1
«a|
Ï-» aa
5 ~z
O So
2 a
X O
U X
A.
f 4185
f 3885
f 3724
I 161
B.
3645.60
3366.60
2724.40
642.20
C.
3650.25
3367.50
2858.80
508.70
D.
4185
3885
2951.60
933.40
E.
4185
3885
3724
161
F.
4185
3885
3556
329
G.
4185
3885
3472
413
H.
4185
3885
3388
497
I.
3720
3475
3018.40
456.60
J.
4185
3885
3388
497
K.
2929.81
2670
2430.40
239.60
L.
3273.60
3003.25
2372.15
631.10
M.
3022.80
2760.30
2194.74
565.56
De verschillen zijn zooals men ziet zeer be
langrijk. Van de leeraressen wordt boven
het offer dat van het gemeentepersoneel ge
vraagd wordt (ln den vorm van de pensioen
premie) een extra korting gevraagd van
4 tot 24 pet.
Bovendien is het aan te nemen, dat de
leeraressen nog minder zullen ontvangen dan
zij nu berekend hebben, omdat wel vast
staat, dat zij bij den nieuwen cursus minder
lesuren zullen krijgen. Alles hangt af van het
aantal leerlingen en er zijn aanwijzingen dat
dit. tengevolge van de slechte tijdsomstan
digheden. achteruitgaat. Er zijn thans twee
kleine 4de klassen, zoodat er voel kans is. dat
die twee 4de klassen na het overgaan tot één
vijfde klasse gecombineerd zullen worden.
Dit feit alleen zou voor vrijwel alle leerares
sen minder uren en dus nog minder inko
men beteekenen.
De leeraressen betreuren dat de organi
satie en zij zelf buiten de geheele zaak zijn
gehouden. Daardoor konden zij zich niét te
gen deze plannen verweren. Ook do directrice
is er buiten gehouden. Mot belangstelling
zullen de dames nu het raadsdebat afwach
ten om te vernemen hoe B. en W. het moti-
veeren om voor de Meisjesschool met v ij f-
jarlgen cursus de rijksregeling voor d r i c-
jarige H. B. scholen toe te passen. Het is
zoo verklaarden eenige hunner ons on
zeker hoe het in de toekomst met de Meisjes
school zal gaan. Het rijk zal voor de Meis
jesschool nooit subsidie geven, zoodat het
voordeel voor de gemeente voor die school
alleen gelegen Is in het verminderde sala
ris. Hot is evenwel de vraag of Haarlem,
als het de rijkssubsidie voor het M. O. aan
vaardt. toestemming zal krijgen om voor de
buiten-leerlingen van de Meisjesschool f 500
schoolgeld te blijven vragen aan de buiten
gemeenten en of de buitengemeenten nog de
kinderen naar de Meisjesschool zullen sturen
als het schoolgeld der andere middelbare
scholen 'die wel door het rijk gesubsidieerd
worden' veel verlaagd zal worden. Gevreesd
wordt dat door de nu gevolgde gedragslijn op
den duur het bestaan der Meisjesschool in
gevaar zal komen.
RADIOLEZING VAN DEN HEER W. M.
BEKAAR
Heden Dinsdag 27 Juni zal des avonds van
10.5511.10 uur door den nieuwen grooten
zender Bisamberg een voordracht in de Hol-
landsche taal Kunst en natuurschoon !n
Oostenrijk", te houden door den heer Willem
M. Bekiar. uitgezonden worden.
Zooals onze lezers weten is de heer Bekaar
onze Weensche correspondent.
