Wielerbaan te Haarlem
of omstreken.
Heerenmode.
tiet
51e Jaargang No. 15383
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrjjdag 18 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEEXE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENpgj. week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post f 0.72J^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel- Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75—. Verlies Wijsvinger f 75—, Verlies andere \inger f 30—,
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
SLECHTE AUTORIJDERS.
Het aantal auto-ongelukken in Nederland
heeft in deze vacantieweken een onstellende
hoogte bereikt, en als men herhaaldelijk
leest van auto's die met groote snelheid uit
een bocht vlogen, van andere die met groote
snelheid slipten nadat het even geregend
had en van andere gevallen waarin steeds
„de groote snelheid'' vermeld wordt, dan ligt
de conclusie, voor de hand. Die ongelukken
zijn alle, of bijna alle, het gevolg van slecht
rijden.
De gewoonte van veel autorijders om op
te snijden over de snelheden die zij „uit
hun wagen gehaald hebben" is er schuld
aan. Het wanbegrip, dat de bekwaamheid
van een autorijder bepaald zou worden
door het aantal kilometers, dat hij per uur
aflegt, heeft al heel wat ongelukken ver
oorzaakt. Het is natuurlijk volkomen onzin.
Als iemand tengevolge van de groote snel
heid uit een bocht vliegt heeft hij droevig-
slecht gereden. Als hij gaat rennen op een
asphaltweg, waarop het pas geregend heeft,
kan hij nietrijden. Het is een heel klein
kunstje een gaspedaal diep in te trappen.
Dat kan een kind ook. Maar goed auto
rijden is heel iets anders. Als dat malle
wanbegrip over snelheid niet zoo steik vei -
breid was, zou de toestand veel beter zijn.
Het ongelukkige is dat daardoor menschen,
die boven een zekere snelheid den wagen
niet meer in hun macht hebben, ertoe wor
den aangespoord toch boven die snelheid te
gaan. Ze moeten persé „flink doen'', en hun
passagiers laten zien dat de snelheidsmeter
boven de 80, liefst boven de 90 staat. Zijn
het dan nog bovendien menschen, die zelf
geen auto bezitten en er in hun vacantie
een huren „zonder chauffeur", dan neemt
de kans op ongelukken geweldig toe: Zij
kennen de eigenaardigheden van den wagen
niet, zij kennen de wegen evenmin en zij
missen bovendien het zelfvertrouwen van
den man, die dagelijks of bijna dagelijks
achter het.stu<ur zit.
Verzwaring van de eischen voor het rij-
vaardigheids-examen helpt tegen deze din
gen niets. Ze zijn in den laatsten tijd al
verzwaard, maar meer dan de vaststelling
van een zekere technische bekwaamheid en
een kennis van de regels-van-cien-weg kan
men er niet mee bereiken. Natuurlijk gaat
dè candidaat bij zijn examen niet rennen en
evenmin tegen de regels van den weg zon
digen. Hij zal wel wijzer wezen. Maar nie
mand kan garandeeren dat hij het later niet
doet.
Over het inbreuk maken op verkeersregels
hebben wij al herhaaldelijk geschreven. Het
gebeurt dagelijks in ontstellenden mate:
niet alleen door onbekwame rijders maar ook
door een aantal onverschillige beroeps
chauffeurs op. vrachtauto's, die in het be
wustzijn dat hun denderend gevaarte de
sterkste is, er maar op los jakkeren.
Wij willen nogmaals waarschuwen dat de
toestand op de wegen zoo verergert, dat
strenger optreden van de overheid nood
zakelijk zal blijken als er geen spoedige ver
betering komt. Wij hebben door automobi
listen, die zelf goed rijden, den wensch al
hooren uitspreken <dat er. verkeerspolitïe-in-
burger zou worden ingesteld om de gevaar
lijke rijders te snappen. Door het „snijden"
in woeste vaart, door het inhalen, en pas-
seeren zonder signalen te geven, door het
negeeren van uitgestoken richtingwijzers en
ettelijke andere onverantwoordelijke roeke
loosheden bedreigen de slechte rijders
direct de levens van de andere automobi
listen. Geen wonder dat die in stijgend»
verzet komen.
Naar onze meening is het hoog tijd dat
èr alvast een wetswijziging komt, waarbij
intrekking van het rijbewijs voor het leven
mogelijk wordt gemaakt. Het is noodzake
lijk een aantal slechte rijders voorgoed van
onze weger-, te verwijderen.
Bekv/aam autorijder is alleen hij. die zijn
gezond verstand en zijn bekwaamheid ge
bruikt en zich aan de regels van den weg
houdt. De anderen zijn prullen, en «en ge
vaar voor hun medcmenschen. en behooren
niet achter een auto-stuur te zitten
HAARLEMSCHE GASFABRIEK.
DE RESULTATEN OVER 1932.
Aan het verslag der Haarlemsche gasfa
briek over 1932 ontleenen wij:
De resultaten van het dienstjaar 1932 zijn
uit een financieel oogpunt niet onbevredi
gend te noemen ondanks de gedaalde gas
levering. De totale hoeveelheid afgeleverd
gas daalde namelijk van 26.440.500 M3. in
1931 tot 25.383.861 M3. in 1932, zijnde 4.1
pCt..
De daling van het gasdebiet aan particu
liere verbruikers in de gemeente bedroeg
3.1 pCt welke als een gevolg van malaise,
lagen petroleumprijs en electrificatie van
muntgas-lichtverbruikers kan worden be
schouwd.
De opbrengst van het gas bedroeg in het
geheel in 1932 f 1.997.436.62 tegen
f 1.921.531.45 in 1931, zoodat de gemiddelde
opbrengst per 1000 M3. gas heeft bedragen
f 78.70 tegen f 76.79 in 1931.
Het aantal vast-recht verbruikers bedroeg
op 31 December 4511 over den gewonen
meter 3389 over den muntgasmeter.
428.258.943 K.G. cokes werden verkocht.
De winst over 1932 was f 502.696.16 tegen
f 556.414.36 in 1931.
De vaste bezittingen der fabriek zijn op
de balans gebracht voor f 5.172.270.38.
Op dubieuse debiteuren is in 1932 f 1600
afgeschreven.
Commissie gevormd.
Nu onze stad zooveel goede wielrijders
voortbrengt, wordt hier de behoefte gevoeld,
om te Haarlem of in den naasten omtrek een
wielerbaan te stichten. De Haarlemsche wiel
renners, die van zich doen spreken, zijn Jac.
van Egmond, wereldkampioen en kampioen
van Nederland; W. Metz, kampioen van
Noord-Holland 1933 lange afstand; B. van
Dijk, kampioen van Noord-Holland 1933
•korte afstand, en H. Ooms, die ook al vele
wêdstrijden te Amsterdam en elders op kra
nige wijze gewonnen heeft.
Een commissie heeft dezer dagen per ad
vertentie in ons blad belangstellenden opge
roepen voor financieele deelneming in een
te bouwen 200 M.-baan met tribunes, enz.
Hiervoor is een bedrag van ongeveer f 10.000
noodig.
De heer W. van der Beeke. Ged. Oude
Gracht 51, heeft hiertoe het initiatief geno
men. De oproeping heeft reeds zooveel succes
gehad, dat men tot de vorming van een com
missie is overgegaan, bestaande uit de hee-
ren W. van der Beeke, Bakhuijs te Bloemen-
daal en K. J. Aanstoot, architect alhier, welke
laatste uit sportief oogpunt belangeloos zijn
medewerking voor het uitwerken van de
plannen heeft toegezegd.
Getracht zal worden, de baan te bouwen te
Haarlem. Heemstede of Bloemendaal. De
commissie is van meening, dat in het Sta
dion te Amsterdam met zijn baan van 500
meter de koppelwedstrijden niet goed tot hun
recht kunnen komen. Daarom is zij voor
nemens hier een baan van 200 M. te bouwen.
Gehoopt wordt, dat die baan met Paschen
1934 geopend kan worden, met een mooi
programma, waarvoor o.a. Pijnenburg, Wals,
Braspenninx en het koppel W. Metz-Kl. van
Nek Jr. uitgenoodigd zullen worden.
DE ZONNESTRAAL-DAG.
Het plaatselijk comité te Haarlem van den
Zonnestraal-dag deelt ons thans officieel
mede, dat de te Haarlem gehouden collecte
ondanks den slechten econoanLschen toestand
toch nog een succes is geworden. Gecollec
teerd is een bedrag van f 3229,86 (het vorig
jaar f 1700h De opbrengst is dus bijna ver
dubbeld. Het is met groote genoegdoening1'
aldus schrijft de secretaris van. het comité
ons. „dat wij dit constateerenimmers „Zon
nestraal" wordt hierdoor in staat; gesteld een
aantal patiënten kosteloos te verplegen in
haar inrichting te Hilversum, alwaar de pa-
tienten met arbeid als medicijn wederom voor
hun beroepsbezigheden in de maatschappij
geschikt worden gemaakt.
Tevens zond het comité ons een keurig ge
drukt en rijk geïllustreerd boekje, getiteld:
„Een bezoek aan Zonnestraal", waarin op
onderhoudende wijze verteld wordt van de
inrichting van- en het werk in het Sanato
rium voor Arbeidstherapie voor tuberculose
lijders te Hilversum. G-aarne bevelen wij dit
boekje ter lesing aan, dan zal men steeds
meer waardeeren het prachtige initiatief-
werk, dat „Oome Jan" van Zuiphen onder de
kernachtige zinspreuk: „De sterken voor de
zwakken" heeft en nog steeds verricht.
DE METEOOR GELEEK
VUURWERK.
OOK TE HEEMSTEDE WAARGENOMEN.
Een abonné te Heemstede meldt ons, dat
ook hij de meteoor van Maandagavond
heeft waargenomen. De meteoor was zoo
groot en helder, en de staart zoo lang, dat
deze abonné dacht met vuurwerk te doen te
hebben. De hemel was toen tamelijk bewolkt
en de meteoor leek heel laag.
De Italiaansche Oceaanreus Rex heeft „op bevel van Mussolini" een nieuw record
vestigd. Het schip deed over den afstand Gibraltar—New-Ycrk 4 dagen, 13 uur
58 Minuten.
(In een advertentie worden
medewerkers gevraagd voor
een heerenmodeblad).
Eindlijk zal het dan toch komen,
't Eerste heerenmode-blad,
Jaren hebben wij, ja eeuwc i,
Hier een achterstand gehad.
In het eerste hoofdartikel
Kan ik al den aanhef zien.
Dat door deze niéuwe uitgaaf
In een leemte wordt voorzien.
En zoo is het, zonder twijfel,
Niemand die 't weerspreken kan
Wat gaat boven heerenmode,
Kleeren maken toch den man.
Ach, er is zooveel te schrijven
Over kleur en vorm van das.
Over boorden (enkel, dubbel)
Over taille van de jas.
Over schoenen, overschoenen,
Over knoopental van 't vest,
Over hemden, overhemden,
Over sokken en de rest.
't Lang verwachte nieuwe tijdschrift
Wacht een stortvloed van kopie,
In het hoogstverheven proza
En de teerste poëzie.
Maar ik heb geen sol'citatie
Aan den uitgever gericht,
Want een heer naar laatste mode
Is geen rijm maar een gedicht.
P. GASUS.
PROEVEN MET DE „SNIP" EEN
SUCCES.
BOVEN MIDDELLANDSCHE ZEE BANDOENG
GEHOORD.
Woensdagochtend was de Snip. het K.L.M.-
vliegtuig op weg van Batavia naar Amster
dam. boven de Middellandscne Zee in radio
contact. met Bandoeng. De heer van Zadel
hof, de racxotelegrafisï. van rie Snip, seinde
naar Malabar, een afstond van ongeveer
11.000 K.M.: „Ik hoor u wel, doch kan u
niet meer opnemen", aldus de Msb.
De Hollandsche ontvangst werd ernstig
gestoord door een krachtig Spaansch station
Intusschen zijn de radio-proeven op ultra
korte golf een groot- succes geworden.
BRAND IN HOTEL VELSEREND
TE SANTPOORT.
Bovenverdieping vernield.
BENEDEN VEEL WATERSCHADE.
Uit de foto blijkt hoe de brand het oudste gedeelte van het hotel teisterde.
In den afgeloopen nacht omstreeks twaalf
uur is de Santpoortsche brandweer opgebeld
voor een brand, die was ontstaan in hotel
Velserend gelegen tegenover de ruine van
Brederode. Ónder leiding van opperbrand-
meester Jak trok men zoo spoedig mogelijk
derwaarts. Hier bleek, dat de bovenverdie
ping van het hotel al flink brandde. Met een
paar stralen op de waterleiding en een twee^
tal van de moLorbrandspuit.. werd het vuur
krachtig aangetast, maar al spoedig bleek,
dat de watermassa onvoldoende was om liet
vuur te bedwingen, vooral daar dit een krach
tig bondgenoot vond in den hevigen Westen
wind. Dankbaar werd dan ook de hulp. die
door het Provinciaal Ziekenhuis werd aange
boden. aanvaard, waardoor met twee stralen
meer het vuur kon worden aangetast. Lang
zaam maar zeker werd de brandweer, die ge
handicapt was doordat daar ter plaatse ver
lichting ontbreekt, het vuur meester. Zij
wist de benedenverdieping te behouden, maar
hier was ontzettend veel schade aangericht
door de enorme hoeveelheid bluscliwater.
Omtrent de oorzaak is niets bekend. De be
woners, die zich kort voor het ontdekken
van den brand ter ruste hadden begeven,
moesten inderhaast hun slaapkamers verla
ten. Zij vonden een onderdak bij een dei-
doctoren van het Provinciaal Ziekenhuis.
Het huis Velserend.
In het hotel waren tal van historische bij
zonderheden te vinden.
Velserend was niet altijd een hotel.
Niet altijd heeft een hotel Velserend gel
sierd. Oorspronkelijk was het naar wij in oen
gidsje over het hotel lezen, een landhuis, in
1638 gesticht door een der meestrknapen van
Brederode. Johan van Overrhyn van Scho
terbosch geheeten. Hier heeft men dus een
zij 't ook geringe verwantschap.
Het wapen van dezen meesterknaap vindt
men noz afgebeeld in een deurkozijn boven
een antiek poortje, aan de achterzijde van
het, huis. Het bestaat uit. een door een che
vron in drieën verdeeld veld met in elk vak
een lelie. Van de latere eigenaars is allereerst
bekend mr. Elbert, Graafland, oud-schepen
en Raad van Amsterdam, die het huis hon
derd jaar later bezat.
Na 1738 ging het huis nog verscheidene
malen in andere handen over. meermalen
door veiling.
Omstreeks 1870 was het nog een uitspan
ning: men kon er dus iets gebruiken. Onder
de latere eigenaars is dat pas veranderd.
Bekend is nog een eigendomsbewijs van den
heer J. Eden tc Groningen, die Velserend in
1890 kocht. Deze Eden, leeraar in de gym
nastiek aan de Rijks I-I.B.S. Ie Groningen,
was de vader van den bekenden sportman
Jaap Eden.
De hoer Van den Berg heeft aan het oor
spronkelijke woonhuis een nieuw gedeelte
doen bouwen, waardoor het een aantal logés
kon huisvesten en dus den naam hotel kon
dragen. De aangrenzende grond, een dric-
en-halve bunder groot, liet men echter, wat
hot was en geleidelijk kreeg dit een weinig
florisanten aanblik, hetgeen niet bevorderlijk
was voor hot.hotel.
In Mei 1920 kocht de heer Ant. Meijer,
voormalig eigenaar van hotel ..Royal" op het
Stationsplein te Haarlem, het perceel, met
aangrenzende- gronden aan. met de bedoe
ling. om liet hotel geleidelijk aan do eischen
des tijds te laten beantwoorden, omdat ook
de loden van de Ornithologische Vereenig in g
zich daar thuis gevoelden.
De laatste jaren was de lieer Meijer echter
geen eigenaar meer.
HET ERNSTIG ONGELUK OP DEN
VERSPROXCKWEG
De toestand van den heer P. van Wijn
gaarden. die Maandagmorgen om 8 uur op
den Verspronckweg door een Zandvoor'sche
auto werd aangereden, en ernstig gewond
naar het St.. Elisabethgasthuis is vervoerd,
is naar men ons bij informatie meedcildc,
vooruitgaande, i
Een Amcrikaansche eskadcrvlucht naar
Europa?
pag- 3
Op het Bcrcnland zoude» visschcrs dc wrak
stukken van Amundsen's vliegtuig gevon
den hebben.
pig.
Waarschuwing van Engeland aan de Duit-
sche regeering inzake dc passagekwestie.
pag. 3
Bijzonderheden over dc actie tegen de
Nazi's in Oostenrijk.
pag. 3
Gandhi toch in voedsclstaking.
pag. 3
Een wielerbaan te Haarlem of omstreken.
Pag. 1
Brand in hotel Velserend te Santpoort.
pag. 1
Dc provinciale bedrijven te Bloemendaal. Ver
grooting' van het gebouw in liet Kinhcim-
park.
pag. 1
Van Egmond te Amsterdam gehuldigd. Hij
wint op Jiet Stadion den revanchewedstrijd.
pag. 9
Ontwerp van een Haarlemsrh architect voor
Leiden's stadhuis gekozen.
"•ag. 1
ARTIKELENENZ.
Vicrster: Slechte autorijders,
pag 1
Van onzen Londenschcn correspondent: De
Eisteddfod in Wales.
pag. 3
H. G. Cannegieter: Filmnieuws. „A nous Ia
liberté.
Te voet de vrije natuur in.
Voor de vrouw.
Kinderrubriek.
pag. 7
pag. 3
pag. 6
pag. 11 on 12
De Haarlemsche Straten en liun oorsprong.
Begijnhof.
pag. 7
NU HET IN DUITSCHLAND
NIET KAN.
De N.V. Em. Querido's Uitgevers Mij. te
Amsterdam heeft aan haar uitgeverij eon
Duitsche literaire afcleeling toegevoegd,
waarin in het komende najaar de" nieuwe
werken van Alfred Dóblln, LionFeuchtwan-
ger, Werner Hegemann Emil Ludwig. Hcin-
rich Mann. Joseph Roth. Arnold Zweig ea.
verschijnen zullen.
Verder zal met ingang van September
a s. bij dezelfde uitgeversmaatschappij een
literair maandblad verschijnen. „D:e Samrn-
lung", onder toezicht van André Gide. Aldous
Huxley en Heinrich Mann, geredigeerd door
Klaus Mann. Het eerste nummer brengt
grooter werk van Heinrich Mann. Wasser-
mann, Döblin, Kosten, Kerr c.a. De volgen
de nummers zullen behalve bijdragen der
redacteuren o.a. werk van Thomas Mann,
Stefan Zweig, René *Schickele. Romaln Rol
land en ,Jean Girandoux bevatten.
BISSSCHOPPELIJKE BENOEMINGEN.
De Bisschop van Haarlem heeft benoemd
tot. pastoor te Ilock van Holland den weleerw.
heer w. j. Warmenhoven, thans kapelaan te
Haarlem (O. L. Vr. v. d. Allcrh. Rozenkrans);
tot leeraar aan het Klein Seminarie Hagcveld
te Heemstede de woleevw. hoeren J. A. Slijker-
man, thans kapelaan to Rotterdam, fH. Hil-
degardis); Mr. A. A. W. Diepenbrock. thans
kapelaan to Hillogom UI. Jo.O; en B. Ver
boom. thans kapolaan te Roelofarendsveen.
Voorts tot kapelaan te Heemskerk den wel
eerw. hoor P. Th. Perquin (neom.i te Haar
lem. (Kathedraal St. Bavo), den weleerw.
heer G. P. A. Alkemadc, te Hillegom (H.
Hart) den weleerw. heer B. Schneiders, te
Halfweg, den weleerw. lieer. J. M. Wijsbroek
UieomL tc Beverwijk (H. Agatha), den wel
eerw. heer Z. van den Klein, to Haarlem (H.
Jos.i. den weleerw. heer Th. W. M. van der
Lugt. 'St. Johannes de Deo>. den weleerw.
heer P. J. de Wit, cn den weleerw. heer V. A.
van Steen, tc Beverwijk. 'O. L. Vr. v. Goeden
Raad), dén weleerw. heer J. Th. van der
Beek. te Santpoort den weleerw. heer J. H. M.
van Ingen fneom), te Hillegom. UT. Joseph),
den weleerw. heer J. W. A. M. Merks Uioom).
(St. Bavo).
BLOEMENDAAL
DE PROVINCIALE BEDRIJVEN.
Vergrooting van het gebouw in
het Kinheimpark
EEN BELANGRIJK WERK-OBJECT.
Het is onzen lezers bekend, dat het kan
toorgebouw van dc Provinciale Bedrijven in
liet Kinheimpark te Bloemendaal belangrijk
vergroot zal worden. De aanbesteding van het
werk liccft een maand geleden plaats gehad.
Tot heden is de gunning nog aangehouden.
Wij vernemen evenwel dat het gemeentebe
stuur van Bloemendaal reeds bouwvergun
ning verleend heeft. Binnenkort is dan ook
de gunning te verwachten.
Vermoedelijk kan in den loop van de vol
gende maand met de uitvoering van dit werk
begonnen worden.
Voor de werkverruiming in onze streek is
dit van veel bcteekenis. omdat het hier een
werk betreft van meer dan een half millioen
gulden
