Brand aan het
Noorder Buitenspaarne
Zaanverkeer.
Het BeP/utéeiikste
Ble Jaargang No. 15384
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 19 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSÏER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand f 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 o Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels 1-75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0 60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange
Idem voor Abonnés op het GeïlL Zondagsblad: Levenslange ongeschï
xngeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oogf400.-, Duim f250.-.
ctheid f 2000—, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-. Verlies
Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere ringer f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
DE GOUDZOEKERS.
Het zou jammer zijn als het nieuwste Lutine-
avontuur volkomen slaagde en al het goud
werd opgehaald. Na ernstig peinzen zijn we
tot deze slotsom gekomen. Lukte het heele-
maal, dan zou de Lutine uit de Nederland-
sche romantiek verdwijnen, waarin zij al
sinds meer dan een eeuw zulk een dierbare
plaats heeft ingenomen. En de- tijd is al bij
zonder slecht voor zoon verdwijning, want
hoeveel echte ouwe romantiek is er nog over?
Een bedroefd beetje! Ik wensch den schat
gravers heil d.w.z. een winstje toe, en den
aandeelhouders een redelijk dividendje
ofschoon de meesten het alleen maar als een
gokfondsje schijnen te beschouwen, waarbij
men koopt als de barometer stijgt en „er uit
gaat" als ie achteruit loopt maar er moet
een flinke hoeveelheid goud op den bodem
der zee blijven. Nederland kan zijn onder-
zeesche speeltuig nog niet missen.
Het is waar dat we nog een begraven
schat hebben, n.l. de Zaandamsche, maar
die is een beetje erg legendarisch en Mme.
Sylvia, de helderziende, laat niets meer van
zich hooren. Ook is de Zaan, schoon een
zeer nijver district, niet het meest geëigende
oord voor romantiek. De Zaansche bedolven
schat is altijd te nuchter en te ongeloovig
behandeld. Aan de Lutine-schat twijfelt
geen mensch.
De Franschen hebben ook zoo iets, en zijn
er ook trotsch op. Toen Napoleon in 1815
van Elba ontsnapte, te Fréjus landde en
daarna met z'n 1100 getrouwen naar Gre
noble oprukte, had hij ergen haast om de
een of andere brug te bereiken, eer de
koninklijke troepen de kans kregen die af
te breken. In den haast van den opmarsch
tuimelde een muilezel, beladen met -zakken
vol goudstukken, in een ravijn. Er werd wel
een .deel van het goud omhoog gebracht,
maar de rest bleef liggen, en raakte in het
vergeetboek tot men er later weer naar ging
zoeken. Telkens werden er later in dat
ravijn nog goudstukken opgegraven, en nog
altijd trekken lieden uit de streek er hoop
vol op uit om ernaar te zoeken.
Dat is het Fransche Lutine-geval: extra-
romantisch, omdat het verbonden is aan de
historie van den Grooten Keizer en zelfs aan
zijn dolste avontuur. Het blijft leven, want
niemand weet hoeveel goud er nog wel in dat
ravijn verborgen kan zitten.Maar als de Lutine
volgens de huidige methoden der allermodern
ste techniek zou worden uitgegraven, zou het
met de schatgraverij bij Terschelling voor
goed uit zijn, en het dierbare schip zou voor
eeuwig in het vergeetboek raken, met alle
andei-e scheepsrampen, behalve die van de
Medusa. Dat zou toch heel jammer zijn. Laten
we nou een beetje Lutine overhouden.
Ik hoor juist dat de aandeelen gezakt zijn
tot 90, of zooiets. De toren staat er nog. Nei
ging barometer: vooruit.
VERGADERING MODERNE WERK-
LOOZEN ORGANISATIE.
EENIGE WENSCIIEX.
Vrijdagavond vond in de Centrale een
tweede vergadering plaats van deze onlangs
opgerichte organisatie. Er werd overgegaan
tot de benoeming van een definitief be
stuur, dat thans als volgt is samengesteld:
H. H. Luyken, voorzitter, K. Zijlstra, pen-
ningm., K. de Graaf, seer., H. A. Langen-
huysen, 2e voorz., A. H. Doornebosch, 2e
secr., A. Boeree, comm.
In verband met het steeds aangroeiend
ledental werd aan het dagelijksch bestuur
opgedragen met de directie van het Maat
schappelijk Hulpbetoon zoo mogelijk be
sprekingen te houden tot het verkrijgen van
gelijke faciliteiten als de oudere vakvereeni
gingen, zooals het teekenen door de leden
in het Ontspanningslokaal der Centrale en
steunuitkeeringen via den penningmeester.
INBRAAK TE BENNEBROEK
OPGEHELDERD.
TSJECHO-SLOWAAK TE SASSENHEIM
AANGEHOUDEN.
In den afgeloopen nacht heeft de politie te
Sassenheim een man aangehouden, die ver
moedelijk van Tsjechisch-Slowaaksche na
tionaliteit is, en die in het bezit was van
voorwerpen afkomstig van een inbraak, die
in den nacht van Donderdag op Vrijdag te
Bennebrock is gepleegd. De aangehoudene is
aan de politie te Bennebroek overgegeven.
BLOEMBOLLENSANEER'NGSFLAN
IN WERKING.
UITVOER SLECHTS MET VERGUNNING.
Naar aan het Corr. Bureau wordt medege
deeld. is heden afgekondigd het Koninklijk
Besluit genaamd „Bloembollcnsaneerings-
plan 1933 (EenportV', houdende regeling van
den uitvoer van bloembollen krachtens de
Landbouwcrisiswet, in het leven geroepen.
Hiermede is het bloembollensaneeringsplan
1933 voor zoover het bebtbreft de export van
bloembollen in werking getreden.
Daar dit besluit den tweeden dag na af
kondiging in werking treedt, zal dus Maan-
das 21 Augustus de uitvoer van bloembollen
slechts zijn toegestaan met vergunning van
de Nederlandsche Bloembollenexporteurs-
centrale, gevestigd te Haarlem. Wilhelmina-
straat 41. Met ingang van dien datum ver
valt het tijdelijke K. B.. houdende het alge-
heele verbod van uitvoer van bloembollen,
zooals dat sedert egin Juli 1933 van kracht is
geweest.
In Hilarius9 spijkerfabriek.
Een loods afgebrand Groot gevaar
voor uitbreiding.
In den afgeloopen nacht is brand uitgebro
ken in de spijkerfabriek van de N.V. Hila
rius Co. aan het Noorder Buitenspaarne.
De brand die zich aanvankelijk zeer ernstig
liet aanzien door de groote hoeveelheden car
bid die opgeslagen waren, kon na ongeveer
een half uur blusschmgswerk worden onder
drukt, mede dank zij de poldefspuit, die iede
re minuut 1000 Liter water in de vuurzee
wierp.
Een loods is vernield.
De oorzaak van het uitbreken van den
brand is onbekend.
De schade is aanzienlijk.
Omstreeks kwart voor vier is brand uitge
broken in de N.V. Industrie en Handel Mij.
Hilarius en Co. aan het Noorder Buiten-
.spaarne. In dit complex gebouwen zijn de
fabrieken ondergebracht voor vervaardigen
van leihaken. leinagels, laschdraad, spijkers
enz. Ook is de vennootschap importrice van
carbid, waarva groote vaten opgeslagen zijn.
Na de eerste melding door een agent van
politie kwamen op de seinzaal van de brand
weer nog verschillende alarmeeringen bin
nen, waarschijnlijk van personen die de
vuurgloed hadden waargenomen.
Onmiddellijk rukte de materiaalwagen uit,
en werd Haarlem-Centrum gewaarschuwd
die met de polderspuit uitrukte, terwijl bo
vendien -Haarlem-Noord opgeroepen werd,
die met de babyspuit arriveerde. De wegen
die naar de fabrieken leiden zijn uiterst
smal, doch waren een groot gemak voor de
brandweer die snel ter plaatse kon wezen.
Dat was ook geenszins overbodig, daar de
brand zich aanvankelijk zeer ernstig liet
aanzien. Het-feit dat er bovendien groote
hoeveelheden carbid aanwezig waren, ver
grootte het gevaar enorm, daar elke aanra
king met blusschingswater wederom ont
branding ten gevolge zou hebben.
Het vuur woedde hoofdzakelijk aan de
Noordzijde van het gebouwencomplex en was
in clen beginne ook van den overkant van het
Spaarne zeer duidelijk waar te nemen, en bood
een fantastisch gezicht.
Direct heeft men het vuur krachtig aange
tast. Zes slangen werden aangekoppeld en
toen bleek dat er niemand aanwezig was die
sleutels van de fabriek had, heeft men een
deur geforceerd om ook van binnen uit den
brand tc kunnen bestrijden.
Ook buitenom waren slangen gelegd, en van
verschillende zijden werden de watermassa's
in de vuurhaard geworpen. De polderspuit be
wees hier goede diensten.
Met een capaciteit van ruim 1000 liter water
per minuut stuwde de spuit het opgezogen
Spaarne-water naar de bedreigde plekken en
mede dank zij de goede werking van dit be
trekkelijk kleine apparaat kon men den brand
spoedig meester worden. De vlammen namen
allengs af en reeds na een half uur had de
brandweer het gevaar bezworen, waarna zij
met het na-blusschen haar taak als beëindigd
kon beschouwen.
De brandweer, die onder leiding stond van
den commandant C. J. van den Broek, heeft
op bewonderenswaardige wijze de opgeslagen
voorraden weten te sparen. De waterschade is
miniem en alleen in dat gedeelte van de fa
briek waar de brand is uitgebroken is brand
en waterschade aangericht.
In de verbrande loods waren enkele werk
tuigen, vaten carbid en pakken spijkers opge
slagen, doch vergeleken bij dat gedeelte wat
gespaard is gebleven, kan men van geringe
schade spreken.
De kantoorgebouwen zijn behouden, even
als de grootste voorraden en de belangrijkste
machinerieën.
Een gelukkige omstandigheid was dat er
'De Zaanstreek is uit haar betrek
kelijk isolement voor het snel
verkeer verlost door de open
stelling van den nieuwen pro
vincialen ioeg).
In de streek, waar de mensch Zana
In dorpore zano leeft
Is men blij, dat men nu eindlijk
Ook zijn snelverkeersweg heeft.
Is men blij, ook mee te tellen:
Als 't nu maar geen tellen wordt
Van veel renbaanongelukken,
Want dan duurt de vreugde kort.
Als wij nu een dagje gane
Met ons zoodje naar de Zaan,
Kunnen naast de molenwieken,
De motoren lustig gaan.
Nauwe straatjes kan men: mijden.
Door den nieuwen boulevard,
Brugjes met hun hooge rugjes
Zijn niet langer een bezwaar.
In de streek van groene huizen,
't. Groene water, groene wei,
Blijft de auto in de toekomst
Van veel Zaan-gezanik vrij.
weinig wind was, zoodat. de vlammen niet
werden aangewakkerd. Indien er echter een
straffe wind had gewaaid, zou de toestand wel
eens anders geweest kunnen zijn.
Te ruim half vijf was er haast geen vonkje
meer te ontdekken, en rukten nagenoeg alle
brandweerlieden en vrijwilligers in.
De heer E. H. Tenckinck, commissaris van
politie was aanwezig.
De oorzaak van den brand is onbekend. De
schade is aanzienlijk.
In deze afgelegen streek van Haax-lem. heeft
de brand nogal opschudding verwekt bij de
rustige boerderijen, welker bewoners uit. hun
slaap werden gewekt en zich verschi-ikt af
vroegen wat er aan de hand was.
Bij het ochtendgloren was alles echter weer
pais en vree in dit rustieke stukje Haarlem.
GEEN VERMINDERING VAN SOCIALE
UITGAVEN.
ALLEEN VERSOBERING BIJ DE
DIENSTEN.
VERKLARINGEN VAN MINISTER
SLOTEMAKER.
Naar aanleiding van berichten omtrent
een vermindering van de sociale uitgaven
van ongeveer 42 millioen gulden op de rijks-
begrooting voor 1934 heeft het Ned. Corx\
Bureau zich tot den minister van sociale za
ken gewend met het ver-zoek. daaromtrent
eenige nadere inlichtingen te ontvangen.
Minister Slotemaker de Bruine deelde mee.
dat hij er voorshands in geslaagd is. op zijn
begrooting voor 1934 voor tuberculosebestrij
ding, kinderuitzending, drankbestrijding, enz.
dezelfde bedragen uit te trekken, als welke
op de begrooting voor 1933 voorkwamen.
Voor werkverschaffing, steunverleenLng;
moreelen steun aan tewerkgestelden en steun
voor den opbouw van Drente, kwamen op de
begrooting voor 1933 geen afzonderlijke ar
tikelen voor. Deze zaken waren begrepen
onder een ruim begi-ootingsai-tikel. Echter
heeft hij voor elk van deze ondex-werpen op
de begrooting voor 1934 uitgetrokken datgene,
wat tot. nog toe voor deze posten uitgegeven
is, zoodat op de genoemde sociale uitgaven
geen vermindering is toegepast.
,Als ik voor sociale, mox-eele en hygiënische
voorzieningen hetzelfde heb uitgetrokken als
vroeger, spx-eekt het vanzelf." zei de minister
nog, „dat er geld moet worden bespaard, o.a.
door versobering van ae diensten. Wanneer
mijn begrooting verschijnt, zal wel blijken
hoeveel daardoor gevonden is".
PIJNENBURG HEEFT EEN
AUTO-ONGELUK.
Motorrijder en bestelauto
aangereden.
HIJ REED MET GROOTE VAART.
De wielrenner Pijnenburg heeft te Nijmegen
een auto-ongeluk gehad. Hij was Vrijdag
middag met zijn Fordwagen in vrij groote
vaart den oprit naar den Gravebrug U
Nijmegen. Tegelijkertijd reed een motor
rijder den weg op. De man werd door den
Ford van Pijnenburg gegrepen en tegen den
grond geslingerd. De wagen van Pijnenburg
slingerde door de botsing en maakte een
tweede aanrijding, ditmaal met de auto
van een firma te Nijmegen. Deze auto werd
zoo zwaar beschadigd, dat zij moest wor
den weggesleept. Ook de motoi-fiets bleek
zwaar beschadigd te zijn. terwijl de berijder
gekneusd werd en naar zijn woning gedragen
moest worden. De politie nam Pijnenburg
een verhoor af en maakte procesverbaal op.
Pijnenburg kon zijn weg met zijn Ford ver
volgen.
EEN NIEUWE GOUVERNEUR
VOOR SURINAME.
PROF. MR. .1. C. KIELSTKA.
Benoemd is tot gouverneur van Suriname
prof. mr. J. C. Kieistx-a, hoogleeraar aan de
Landbouwhoogeschool te Wageningen.
Prof. Kielstra is 54 jaar oud, hij werd te
Zwartsluis geboren. Hij studeerde aan het
gymnasium te Middelburg en aan de univer
siteit te Leiden, waarna hij rechterlijk amb
tenaar was in Indië tot 1915. In 1918 werd
hij benoemd tot hoogleeraar in koloniaal
staatsrecht, koloniaal strafrecht. Indische
landhuishoudkunde en Indisch agrarisch
recht te Wageningen. Sedert 1926 is hij bo
vendien bijzonder hoogleei-aar aan de Indo-
logische faculteit te Utrecht in de tropische
staathuishoudkunde.
Hij heeft verscheidene geschriften uitge
geven.
Prof. Kielstra is reserve-kolonel.
DUBBEL ONGELUK OP
DUITSCH SCHIP.
OFFICIER VERDRONKEN. KAPITEIN
KREEG EEN BEROERTE.
Wolff meldt uit Hamburg clat het Hamburg-
sche stoomschip ..Kurlanri", dat zich van
Engeland op weg naar Riga bevond, bij Ter
schelling den eei-sten officier heeft verloren.
Hij is bij sterke deining over booi-d geslagen.
Het lijk kon nog niet worden geboi-gcn. Toen
de kapitein van het schip hei- bericht van het
ongeluk ontving, 'kreeg hij een beroerte; hij
moest in Kiel naar een ziekenhuis worden
overgebracht.
I.OONEN VAN 15 TOT 17
PER 14 DAGEN.
Nieuwe verlaging dreigt in de
textiel.
EEN DEPUTATIE VAN VROUWEN NAAR
DEN HAAG?
In een te Almelo gehouden confei-entie
tusschen ae directie van de Kon. Stoom
weverij te Nijvevdal en de bestui-en van de
drie tcxtielarbeidersorganisaties ..De Een
dracht". „Unitas" en Sint Lambertus" heeft
de directie mededeelingen gedaan, welke in
de reeds zoo zwaar door de crisis getroffen
gemeente de stemming opnieuw gedrukt
hebben.
Na al de ontslagen aan het groote bedrijf
waardoor het grootste deel der arbeiders
werkloos is geworden, is thans medegedeeld,
dat ingaande 4 September de loonen der
wevers vermindei-d zullen worden met een
percentage van 5 tot 15 percent. Ook de
vaste arbeiders krijgen verlaging. De loonen
van tal van wevers zullen daardoor dalen
tot bedragen van f 15, f 16 en f 17. Dit loon
wordt slechts om de andere week verdiend,
daar van de twee weken de wevex-s slechts
één week werken.
Er bestaan nu plannen een deputatie van
vrouwen af te vaardigen naar Den Haag, om
de regeering mededeelingexi te doen over den
toestand.
De organisaties zullen de aangekondigde
verlaging met l^-ar leden bespreken.
Een ontzettend noodweer heeft- zcoals
geteisiei-d. Talrijke gebouwen stortten
raamd wordt. Eexi stukje stadsbeeld
dezer dagen berichtten het eiland Jamaica
terwijl het aantal dooden op honderd ge-
Kinstone, de hoofdstad van Jamaica.
VAN EGMOND VOOR DE MICROFOON.
AMSTERDAM, 18 Aug. (V.D.i Hedenavond
om 10 uur zullen de wereldkampioeiT der
amateur sprinters Jac. van Egmond en de
heer C. H. Geudeker, journalist voor de Vara-
microfoon een korte causerie houden over het
geen zij in Parijs bij de wereldkampioen
schappen hebben beleefd.
Waarschijnlijk za! ook de populaire verzor
ger van den Hollandschen renner Guus Schil
ling daarbij tegenwoordig zijn.
Duitschland trekt do transfcibepalingcu voor
de passagegelden in.
pag. 3
Overstrooming van de Gele Rivier eischt dui
zenden dooden.
pag. 3
Nog onrust op Cuba.
pag. 3
Gandhi geeft teckencn van zwakheid. Indi
sche regccring stelt vrijlating voor, mits
hij het lijdelijk verzet opgeeft.
pag. 3
Prof. Mr. J. C. Kielstra wordt gouverneur van
Suriname.
pag. 1
Brand bij Hilarius' Spijkerfabriek aan het
Noorder Buiten Spaarne.
pas- 1
Dc bloemententoonstelling tc Heemstede in
het voorjaar van 1935.
pag. 12
ARTIKELEN, ENZ.
Viex-ster: De Goudzoekers.
pae 1
Financieele Kroniek: Weifelende stemming te
New York.
pag. 3
Jhr. dr J. C. Mollerus: Per vliegtuig terug uit
Indië.
pag. 4
Jan P. Strijbos: Met tent en camera op da
Shellands.
pag. 6
Liesbcth Harders Uit het dagboek van een
Amazone.
pag. 5
C. G. B.: Kal mar.
pag. 5
L. S.: Langs de Straat. De Zachtmoedigcn.
pag. 3.
L. S.: Zorg voor het komend voorjaar.
pag. 6
Emmy J. B.De vrouw in de twintigste eeuw.
pag. 5
Uit dc wereld van de film.
pag. 6
Het Haarlexnschc Stadsbeeld: De Mauégebrug.
pag 6
COLPORTEERENDE FASCISTEN.
WEEK HERRIE IN DE STAD.
Vrijdagavond tc kwart over acht. waren-
twaalf fascisten op den hoek van dc Parklaan
en den Kiuiiswcg aan het. col por toeren, wat
een volksoploop veroorzaakte. Op bevel van
een hoofdagent gingen zij ulti elkaar, waarna
zij naar het Kringhuis aan het Spaarne gin
gen. Hier werd het zóó druk, dat, de politie
genoodzaakt was de menigte uit elkaar te
drijven, hetgeen zonder gewold geschiedde.
GEWONDE VROUW GEVONDEN.
Door een waker van den Nachtveiligbeids-
dienst is Vrijdagavond kwai't voor twaalf na
bij het. Haarlem-terrein een vrouw gevonden,
die op eenige plaatsen gewond was. De politie
aan den post Rijksstraatweg en de Ongeval-
lendienst werden gewaarschuwd. Het was een
juffrouw uit Amsterdam, die te Santpoort
in betrekking is. Vermoedelijk waren haar
klecren tusschen haar fiets beklemd ge
raakt. waardoor zij gevallen was.
DE RADIO OP DE INDfë-ROUTE.
EEN RAPPORT. LEZINGEN. FILM-
BROCHURE.
Naar wij vernemen heeft de heer W.
Broertjes, directeur van het Amsterdamsche
Radio Instituut te Amsterdam, die kort
geleden terugkeerde van een studie- en in
spectiereis met het K.L.M. vliegtuig „Peli
kaan" naar Indië. daarvan thans rapport
uitgebracht.
Het ligt in dc bedoeling, over deze inte-
xessante retourvlucht binnenkort eenige
lezingen te houden, waarbij, waar mogelijk,
tevens een film zal worden vertoond. Een
brochure is eveixccns in bewerking.
MISDADIG OPTREDEN TEGEN
EEN AGENT.
AMSTERDAMSCHE SNORDER
VEROORDEELD.
De rechtbank te Amsterdam heeft een
snorder wegens bedreiging met zware mis
handeling tot zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld. Het O.M. had acht maanden
gerequireerd. Dc snorder was op het Rokin
met zijn auto op een agent ingereden, toen
deze hem gelastte te stoppen. Texmauwer-
nooa wist de agent op net laatste moment
opzij te springen.
HET ITALIAANSCHE LEGER
BALBO CHEF VAN DEN GEXERAI.EN STAF.
ROME, 19 Augustus tV. D.) Naar ver
luidt zou Mussolini plannen hebben om op
nieuw de portefeuille voor nationale defensie
aan zich te trekken. Voorts zou het voorne
mer. bestaan om den minister voor de lucht
vaart. Suchtmaarschalk Balbo. te benoemen
tot chef van den geheelen generalen staf
voor leger, vloot en luchtmacht.
