Oorlogsvoorbereiding
in Duitschland.
Overdrijving".
Hel Bsf/ixftiiksie
51e Jaargang No. 15386
Verschijnt dagelijks, beHalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 22 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN:
per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post f355, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. f065. franco per post f 0.72'A.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNI5 regels 1.75. elke regel meer 0-35- Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Ome Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel mee.- 0-10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid e
Idem voor Abonnés op het Gelll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000-
Overlijden f 600.-, Vedies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN.
De Sunday Referee geeft meer feiten.
Nederlandsche fabrieken
als leveranciers.
(Van onzen Londenschen correspondent)
LONDEN. 21 Augustus.
Na de onthullingen van verleden week.
waaruit men moest opmaken dat- Hitier bezig
was met de uitvoering van bewapeningsplan
nen, die 40.i;00.00i) moest kosten en waarin
de productie van tanks, kanonnen en mijn-
werpers was begrepen, geeft de Sunday Re
feree verdere bijzonderheden deze week, om
aan te toonen dat Duitschland de wapenbe
perking. welke het Verdrag van Versailles dit
land heeft opgelegd, met voeten treedt. Deze
week wijst het blad er op dat Duitschland de
voornaamste producent van chemische stof
fen is in de wereld en dat deze chemische in
dustrie. praktisch een wereld-monopolie, zoo
danig is georganiseerd dat ze op het geschikte
oogenblik over kan gaan van vredes- naar
oorlogsvoortbrenging. Een dier chemische on
dernemingen maakt in haar laboratoria 1000
verschillende gifgassen. Stolzenberg in Ham
burg, waar indertijd phosgeen-gas uit tanks
ontsnapte, hetgeen reeds toen de regeering
onder verdenking bracht, is thans bezig met
productie op de grootst mogelijke schaal en
de fabrieken van deze firma werken dag cn
nacht. In andera chemische fabrieken in
Duitschland heerscht soortgelijke activiteit.
De Sunday Referee trekt de conclusie dat
Duitschland bezig is het verschrikkelijke gas-
wapen te combineeren met de meest groot-
scheepsche luchtbewapening, met het oog
merk de wereld eens te verrassen met- een
tweeden inval in buitenlandsch gebied van
het zelfde karakter, zoo al met andere mid-
dejen, ais de invasie van België. Hoewel
Goering aan de Duitsche pers de order heeft
gegeven spaarzaam te zijn in haar berichten
over vliegtuigbouw, beweert het hier aange
haalde blad dat er afgescheiden van de
dwangcollectes voor „de- luchtvloot" overtui
gende bewijzen zijn van den aanmaak van
vliegtoestellen als deel van de algemeene „be-
wapenings-krankzinnigheid", die in Nazi-
Duitschland heerscht.
De binnenlandsche productie-middelen zijn
ontoereikend voor het verreikend bewape-
ningsdoel. dat Duitschland zich heeft gesteld
en daarvoor is Hitier gedwongen geworden
"voorraden te betrekken van buitenlandsche
fabrieken. Het blad noemt Zweden, Neder
land, Zwitserland, Italië en Turkije als be
wapeningsleveranciers. De Nederlandsche le
veranciers zijn volgens het blad: De Siderius-
Maatschappij, Krimpen aan den IJssel, die
met haar zuster-ondememing Piet Smith ka-
nonloopen levert: Nedinsko, Venlo, die afge
scheiden van onderdeelen voor kanonnen ook
periscopen verschaft: M. E. A. F.. Utrecht,
een onderneming die torpedo-deelen voor
duikbooten vervaardigt.
Het blad betoogt 'verder dat Duitschland
een niillioen oorlogsdienstwillige, goed ge
oefende en lichamelijk sterke en gezonde re-
cruten bezit, die binnen zeer korten tijd oor
logsvaardig kunnen worden gemaakt door een
kader van 100.000 Reichswelir-mannen, die
één voor één oorlogsspecialisten zijn en die
grondig voor de aanvoerderstaak zijn opge
leid. Dit mïllioen bedoelt slechts de kern te
zijn van een nog veel reusachtiger leger, dat
beschikbaar zal zijn wanneer alle werklieden
van hun negentiende jaar af in het zooge
naamde vrijwillige arbeidsleger zullen zijn
opgenomen. Volgens de Referee is dit arbei'ds
leger niets anders dan het militaire reserve-
leger van het Hitlerisme.
A. K. VAN R.
HARTJESDAG TE AMSTERDAM.
AGENTEN MET VUURWERK GEGOOID.
Maandagavond is in verschillende volks
buurten te Amsterdam de traditioneele Hart
jesdag wederom met veel vuurwerp, veel
geknal en veel geschreeuw gevierd. De po
litie had speciaal in de Kinkerbuurt en in
de omgeving van de Dapperstraat handen vol
werk om de dikwijls baldadige jeugd in
bedwang te houden. Ook de brandweer, die
in de omgeving van de Dapperstraat met een
transportwagen met een standpijp er op ge
monteerd den geheelen avond patrouilleerde
heeft zeer vele straatbrandjes moeten blus-
schen. In de Schagerlaan moest zij een
brandje blusschen in een ouden populier die
van onderen hol was en die door de jeugd in
brand gestoken was en van onder tot boven
brandde.
In de Kinkerbuurt moest de nolitie weer
eenige malen chargeeren. Enkele bewoners
van de Nic. Beetsstraat wieroen vuurwerk
op de hoofden der agenten. Deze straat en
ook de Ten Katestraat werd dan ook dooi
de politie afgezet. Om ongeveer elf uur
maakte tenslotte de regen een einde aan den
pret en keerde de rust terug. In vergelijking
t<->t andere jaren, meenen wü te mogen con-
stateeren. dat de belangstelling van den
knallenden Hartjesdag-pret in vrij sterke
mate afneemt.
WINDHOOS TEISTERT
SCHOUWEN—DUIVELAND.
Groote schade te OuWerkcrk.
STUKKEN VAN DAKEN DOOK DE LUCHT.
Het dorp Ouwerkerk op Schouwen-Duive-
land is Maandagavond om zes uur door een
hevigen windhoos geteisterd. Er werd groote
schade toegebracht aan gebouwen en
huizen.
Persoonlijke ongelukken deden zich niet
voor.
Tegen zes uur kwam over de Oosterschelde
uit Zuid-Westelijke richting een onweersbui
opzetten, met aan het einde van de wolk
een hoos.
Tot drie keer toe, zoo vertelde ooggetui
gen ging de hoos met alle kracht omhaog
en sloeg weer neer, alles vernielend wat hij
op zijn weg ontmoette Een roeiboot, welke
in de Ooster-Schelde voor den zeedijk lag.
werd opgenomen en over den dijk gewor
pen. Een rijwiel, dat daar ter plaatse aan
den dijk lag, ging door de lucht en was later
nergens meer te vinden
Door den Vierboomenpolder trok de hoos
toen naar het dorpje, onderweg boomen ont
wortelend; een schuur werd zwaar bescha
digd. De monumentale toren van het oude
kerkje_werd gespaard:.de hoos ging er pre
cies langs. Maar het kerkdak en ook de
school moesten het ontgelden. Later bleek
echter, dat de schade aan het kerkgebouw
en de pastorie nog al meeviel
Hier en daar in het dorp was de verwoes
ting nogal belangrijk, doordat de dakpannen
door de ruiten der woningen vlogen. De
spanten kwamen toen bloot te liggen, zoo
dat het hemelwater ook in de schuren
gutste en daar groote schade aan den op
geslagen dogst aanrichtte.
Het gebeele dorp was een oogenblik in een
dichte stofwolk gehuld. Van tal van huizen
werden de -schoorsteenen weggeblazen en op
de wegen, waarover de hoos zijn weg nam,
werden de boomen uit den grond gerukt of
van hun kruin beroofd.
Ooggetuigen, vertelden, .dat zij de dakpan
nen en stukken lood uit dc goten over den
kerktoren zagen - vliegen; en die toren is
toch veertig meter hoog.
Hier en daar Izijn afgerukte takken en
ontwortelde boomen op de lichtleiding ge
vallen, zoodat in den vooravond het dorp in
diepe duisternis lag. Het personeel van de
P.E.M. was echter met spoed gewaarschuwd
en het mocht den mannen dra gelukken dc
schade te herstellen.
De herstellingen aan de telefoonleiding
zullen echter wel wat langeren tijd vorde
ren.
Opvallend is, dat de grootste schade is toe
gebracht aan dé woningen van de minst-
draagkrachtige inwoners.
Zeer groot was de schade bij den vracht
rijder J. Monni en op het erf van de hof
stede van A. Boüjn. Hier werd o.m. de ge-
heele dakgoot afgerukt en vijftig meter
verder op het dak van een ander huis ge
worpen.
Aan den Oostkant van het dorp liggen
overal puin, takken, omvergewaaide hekken
klampen stroo, enz. Het is een ware ruïne.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor
Een meisje werd aan den benedenkant
van een afloopende straat tegen de vlakte
geworpen en door de kracht van den wind
hoos geheel naar het bovendeel van de
straat gerold. Het kind kwam met den schrik
vrij.
Vandaag komt de gemeenteraad bijeen
om te beraadslagen ovex steunverleening aan
de zwaarst-getroffenen.
EDOUARD NYPELS.
Te Maastricht is, 79 jaar oud. overleden de
heer Eduoard Nypels. oprichter van de be
kende drukkerij Leiter-Nypels aldaar. De
heer Nypels was tot Maart 1931 sedert de op
richting voorzitter van het districtsbestuur
van de federatie van werkgevers in het boek-
drukkersbedrijf en ook als zoodanig zeer be
kend. De meesterboekdrukker Charles Nypels,
die het bedrijf voortzet, is zijn zoon.
Ruth Litzig.
'Het Duitsche meisje Ruth
Litzig zwom 79 uur zonder onder
breking en moest daarna naar het
ziekenhuis wordeti gebracht, waar
haar moeder haar komst inleidde
met. de woorden: Ik breng U dc
beste zwemster ter wereld).
Zwemmen is een groot genoegen
En een kerngezonde sport,
Maar het kan tot drama's leiden.
Als het overdreven wordt.
Laat uw kindren zwemmen leeren,
Is een leus, die ieder kent
En een wijze maar het water
Is nog niet ons element-
Letterlijk zooals figuurlijk,
Is het van het grootst belang,
Dat men 't hoofd houdt boven water,
Zonder vrees voor ondergang.
Maar een sprong in 't natte duister
Maakt een inensch niet tot een visch,
Men bedenk' dat men naast baarzen
Op zijn hoogst een „wal' visch is.
En de Duitsche juffer Litzig,
Wier portret hierboven staat.
Zij een afschrikwekkend voorbeeld
Van een overdaad die schaadt.
Bijna tachtig uur in 't water,
Is nog nooit tevoor behaald,
Maar zoo'n lange, duur van zwemmen
Wordt ook lang en duur betaald.
En de moeder, die haar dochter
Naar liet ziekenhuis toe bracht,
Die als leus het „laat maar zwemmen"
Opvoedkundig heeft betracht,
Die zei: 'k breng u hier de beste
Zwemster die tex wereld leeft
Die vergat te zeggen: en die
Ook de stomste moeder heeft.
P. GASUS.
TIENDUIZEND ARBEIDERS
STAKEN TE CHICAGO.
WASHINGTON, 22 Augustus (Reuter) Het
bestuur van de beweging voor nationaal her
stel heeft besloten den industrieelen, die het
arbeidscharter hebben aanvaard, te verzoe
ken, de Nira (National Industrial Recovery
Administration) te doen weten tot welke
prijsverhoogingen zij zijn overgegaan, ten
einde het publiek te beschermen tegen on
dernemers die uitsluitend uit winstbejag tot
de prijsverhoogingen zijn overgegaan.
Reeds zijn gevallen van ongerechtvaar
digde prijsverhoogingen geconstateerd. In
Chicago zijn 10.000 arbeiders in het kleeding
bedrijf in staking gegaan, daar volgens hun
de werkgevers niet de voorwaarden vervullen,
welke aan het bezit van den ..Blauwen Ade
laar" (het embleem van de Nira) zijn ver
bonden.
ADALBERT SMIT GESCHORST
BIJ DE N. S. N. A. P.
In het staatje Andorra aan de Spaansch- Fransche grens is het tot een conflict gelu)-
men t.usschen de nationalistische jeugdbeweging en den Raad der Ouden, loeike laatste
niet wenscht heen te gaan. Fransche gendar mes hebben thans Andorra bezet. Hierboven
een blik op de hoofd,,stad".
ONDER VERDENKING VAN WANGEDRAG.
Adalbert Smit. de leider van de Nationaal
Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij,
die nog kort geleden in Duitschland aan
kondigde. dat de heer Alben van Waterland
afgezet was. en hij tot leider benoemd, is
thans door den ..Rijksleider", dr. Alfred
Haighton ontslagen als Rijkspropagandalei
der en ontzet uit liet lidmaatschap van den
Rijksraad. Ook is hij geschorst als lid van
de N.S.D.A P. en als redacteur van De Bezem.
„Kameraad Adalbert Smit", aldus dit orgaan.
..mist dus elke bevoegdheid om namens de
N.S.D.A P. op te treden, lezingen te houden,
vergaderingen te beleggen, geiden in te za
melen of welke andere handeling ook te ver
richten."
Ook de gouwleider van den gouw Dussel-
dorf. de heer A. van Es. is geschorst.
Tot het nemen van deze maatregelen zegt
de heer Haighton genoopt te zijn. doordat
zware verdenking van ernstig wangedrag te
gen Smit bestaat, terwijl Van Es daarbij be
trokken schijnt te zijn. Een grondig onder
zoek dienaangaande is aan den gang.
In de plaats van de geschorsten zijn
nieuwe functionarissen benoemd.
DE GOEDKOOPE TAXI'S.
DE ARBEIDSVOORWAARDEN
Men schrijft ons van werknemerszij de:
In de raadzitting van Juli, waarin o.a. in
behandeling kwam de reglementeering van
het bedrijf der goedkoope taxi's werd in het
betrokken raadstukje medegedeeld dat nu
ook de goedkoope taxi's gebruik kunnen
maken van de standplaatsen, mits zij vol
doen aan bepaalde voorwaarden. In deze
concessievoorwaarden staan vermeld d:~ ,oon
en arbeidsvoorwaarden van de thauffeurs,
namelijk dat het loon bedraagt 25 pet. van
het opgereden bedrag met een garantieloon
van f 12 per week. Verschillende onderne
mingen voldoen aan deze "voorwaarden, door
het gemeentebestuur gesteld, doch er zijn er
ook enkele welke tot op heden nalatig ble
ven.
Het gevolg hiervan is dat over dezen gang
van zaken ontstemming is gerezen bij de
chauffeurs, die op de standplaatsen reeds
eenige malen tot uiting is gekomen.
Deze aangelegenheid heeft ook het be
stuur van den Centralen Bond van Tran
sportarbeiders aanleiding gegeven, om do
betrokken ondernemingen aan te schrijven,
teneinde hen op de geldende bepalingen te
wijzen en aan te dringen op uitbetaling
van de vastgestelde loonregeling van het
moment der inneming van de standplaat
sen af. Voorts is doox het bestuur de aan
dacht van het Gemeentebestuur op de niet
nakoming der concessievoorwaarden geves
tigd.
DE BESTUURDER REED
WEER DOOR.
VRACHTAUTO REED EEN MOTORFIETS
AAN.
In den afgeloopen nacht te half een reed
op den Rijksstraatweg dicht bij de grens van
Santpoort de 39-jarige kapper R. uit IJmui-
den per motor in de richting van Santpoort.
Zijn vrouw zat op de duo. Achter hem na
derde met groote snelheid een auto, die te
gen het motorrijwiel aanreed, met hot ge
volg. dat de dame tegen den grond geslagen
werd, en gewond bleef liggen.
Zij had wonden aan het hoofd, dc beenen
en armen. Per ziekenauto uit Santpoort is zij
op advies van den Haarlemschen Ongevallen
dienst naar het Sint Anthoniusziekenhuis te
Velsen vervoerd, waar zij ter verpleging is
opgenomen.
De heer R. werd. wonderlijk genoeg, niet
gewond. Zijn motorrijwiel werd beschadigd.
De bestuurder van dc auto was weer zoo mis
dadig om door te rijden en zich niet om zijn
slachtoffers te bekommeren.
MR. VERVOORN BLIJFT
VOORLOOPIG KAMERLID.
DE HEER BRAAT DAAROM UIT DE PARTIJ.
Maandag werd te Utrecht onder voor
zitterschap van Mr. C. Vervoorn, een alge
meene vergadering gehouden der Nationale
Boeren-. Tuinders- en Middenstandspartij.
Onder de ingekomen stukken was een
motie waarin Mr. Vervoorn werd verzocht als
kamerlid te bedanken, en als voorzitter af te
treden, en één waarin het geheele bestuur
werd verzocht en bloc zijn mandaat neer
te leggen.
De afgevaardigden der Noordelijke provin
cies en van Gelderland, alsmede een aantal
leden, maakten bezwaar tegen deze moties,
waarna de eerste motie door de voorstellers
werd ingetrokken. De behandeling der tweede
motie werd uitgesteld tot de volgende ver
gadering.
Hierna deelde de heer A. Braat mee. dat
hij zich bij een en ander niet kon neerleg
gen en zich genoodzaakt zag te bedanken
als lid van de partij. De heer Braat verliet
daarop de vergadering.
Windhoos teistert Schouwen cn Duivcl.and.
pa;. 1
Van Egniond zegt het amateurisme vaarwel.
pas 0
Hervatting der C'hinceseh-Japanschc onder
handelingen?
pas-
Doll fuss teveden over het onderhoud met
Mussolini.
pag. S
Wintersw ijksehc predikant in hoogcr beroep.
pag. 4
Korting op Indische pensioenen.
pag. S
ARTIKELEN. ENZ.
Van onzen Londenschen correspondent: Oor
logsvoorbereiding in Duitschland.
pag I
C. Sipkcs: Uit dc Natuur. Met dc kolk een be
gin der victorie?
pag. 6
Mr. A. A. Deenik: Evenredige vranhtverdee-
ling in dc binnenscheepvaart.
pag. 3
Dam- en Schaakrubriek.
pag. 5.
EEN DAM VAN SCHEPEN IN DE
SEINE.
STAKENDE SCHIPPERS STREMMEN
SCHEEPVAART.
PARIJS, 22 Augustus iRcuten Stakende
binnenschippers hebben gisterenavond de
Seine met hun vaartuigen afgezet. Binnen
den tijd van 7 minuten vormden zij met hun
schepen een dam in den rivier, waar niets
doorheen kon. Toen dc rivierpolitie met sirene
signalen vrije doorvoort eischte. ging nog
een tweede rij schepen dwars over den stroom
liggen. Gisterenavond heeft de politie tegen
dc afzetting niets meer ondernomen.
STRAPERLO TE SCHIEBROEK
GAAT DOOR.
BURGEMEESTER DENKT NIET AAN
VERBIEDEN.
Naar de Tel. verneemt, heeft de burge
meester van Schiebroek medegedeeld, dat hij
er niet aan denkt de door hem verleende
vergunning voor het Straperlospel in te
trekken. Het spel zal ln de bovenzaal van
Arcadia gewoon vervolgd worden. Woensdag
dus drie dagen na de afkondiging van het
raadsbesluit tot wijziging van de politiever
ordening. zal de politic proces-verbaal op
maken. De burgemeester verklaart, dat do
rechter dan maar moet beslissen, of de ver
ordening, die naar zijn oordeel ook het
bridgespel, het. biljartspel, dammen en scha
ken onmogelijk maakt verbindend is.
EEN EIGENAARDIG GEVAL.
DE BLOEMENDAAI.SCHE WEG LEVERT
ELECTKISCHE SCHOKKEN.
.Sedert eenigen tijd doet zich ln Over-
veen, op den Bloemendaalschen weg en den
Tetterodeweg een eigenaardig geval voor,
welks oplossing men nog niet heeft kunnen
vinden.
Er is n.l. geconstateerd dat bij het ver
laten van de autobussen der fa. Storm
vogels. aan de halte bij den Bloemendaal
schen weg in sommige gevallen oen elec-
trlsche schok werd gevoeld, die soms betrek
kelijk ernstig was.
Het bleek dat bij droog weer een ontlading
plaats vond indien iemand den wagen ver
liet en een hand aan de auto hield, terwijl
hij zich op het trottoir bevond.
Ook de heer Van Maren, die op den Bloe
mendaalschen weg een garage heeft, con
stateerde meermalen bij het bijvullen van
benzine een schok, op het moment dat de
slang in het benzinereservoir werd gelegd.
Dit was echter alleen het geval, wanneer
men op den trottoirband stond.
Bij vochtig weer. wanneer het asfaltdek
nat is, komen dergelijke schokken niet voor.
Men neemt derhalve aan. dat door het rem
men spanning ontstaat welke zich ontlaadt
door degene die de auto aanraakt, terwijl
hij op ae stoep staat die geaard Is, waarbij
het droge asfalt als isolator werkt
Men heeft gemeend dat er wellicht een
defect was ontstaan in de leidingen van het
P.E.N.. doch proefnemingen hebben bewe
zen 'men heef: de stroom nl. uitgeschakeld)
dat er van eenig defect geen sprake was.
Het bedrijf van den P.T.T. deelde ons
mede. dat de schokken evenmin konden
ontstaan door een fout In de leidingen voor
de telefoon, daar nergens meer spanning
wordt gebruikt dan 48 Volt. wat beslist niet
zoo sterk Is. dat men er hinder van zou
kunnen ondervinden
Het verschijnsel komt ir. bergachtige stre
ken wel eens voor. doch in onze omgeving
is het naar wij meenen. een zeldzaamheid.
Toch schijnen sommige gemeenten wel m;t
dergelijke gevaren rekening te houden, daar
enkele de bepaling maken, dat bijvoorbeeld
bij het laden van benzine door tankwagens
in de reservoirs der benzinepompen een ijze
ren ketting den tankwagen moet aarden
Inmiddels is het verschijnsel aan den
Bloemendaalschen weg niet opgelost en men
doet verstandig daarmede rekening te
houden, wil men onaangename verrassin
gen voorkomen.
