ANTHRACIET
FRANS PERQUIN
Het Befaitftiiksie
De lucifer.
51e Jaargang No. 15390
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 26 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post f 0.72J4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTlëN: I5 regels 1.75, elke regel meer f035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
Z OMERPRIJZEN TOT 1 SEPTEMBER
PRIMA BELGISCHE afm. 30150 f 2.30 per H L
PRIMA BELGISCHE afm. 20130 f 2.40 per H L.
GOEDE BELGISCHE EN
HOLLANDSCHE afm. 30|50 f 2.20 per H.L.
afm. 2CI30 f 2.30 per H L.
PRIMA DROGE BRECHCOKES EN NOOTJES IV
voor Centrale Verwarming
TELEFOON 10212
162 GROOTE HOUTSTRAAT
De bezoldiging van het Haarlemsche ge-
meentepersoneel. Het raadsbesluit geschorst
tot 1 Januari 1934.
pag. 1
Accoord op de Londenschc graanconferentie.
pag. 3
E 'n nieuw binncniandsch gevaar i» Oostenrijk
pag 3
Tal van vooraanstaande Duitschers het staats
burgerschap ontnomen, vermogens gean
nexeerd.
pag. 3
Amerikaansche federale reservebanken koo-
pen op groote schaal staatsfondsen aan.
pag. 3
De Furopeesche roeikampioensehappen. De
Vries van Het Spaarne stelt teleur.
pag. 9
ARTIKELENENZ.
HET INTERPELLEEREN VAN
DEN BURGEMEESTER.
GEEN VERANTWOORDING OVER
POLITIEZAKEN.
In het Staatsblad is opgenomen een Ko
ninklijk Besluit waarbij wordt vernietigd het
besluit van den raad der gemeente Haarlem
van 12 April 1933 tot inwilliging van het
verzoek van het raadslid Joosten om aan B.
en W. vragen te stellen omtrent de weigering
door den burgemeester tot het geven van ver
lof voor het houden van een optocht op
Zaterdag 1 April 1933, aangevraagd door het
bestuur van de federatie Haarlem van de
S. D. A. P., welke optocht was bedoeld als
reclame in verband met de verkiezingen voor
leden van de Tweede Kamer.
De kroon overweegt hierbij, dat de toege
stane vragen niet betreffen het door het col
lege van B. en W. gevoerde bestuur van de
huishouding der gemeente en dat de raad,
door toestemming te verleenen tot het stel
len van bedoelde vragen heeft gehandeld, in
strijd met de gemeentewet.
Tegelijk heeft de Kroon vernietigd een be
sluit van den gemeenteraad van Leiden van
28 April 1933 tot inwilliging van het verzoek
van het raadslid D. A. van Eek, om aan den
burgemeester inlichtingen te mogen vragen
met betrekking tot het weigeren van toe
stemming tot het houden van een optocht op
1 Mei aan het Meicomité uit de arbeidersbe
weging.
De Kroon overweegt hierbij, dat noch vol
gens de letter, noch volgens den geest der
gemeentewet san den burgemeester verant
woordelijkheid is opgedragen jegens den ge
meenteraad nopens het door hem gevoerde
beleid ter zake van de politie in de gemeente
zoodat het raadsbesluit in strijd is met de
wet.
VUURPIJL IN HET GEZICHT
GEKREGEN,
Vreeselijk ongeluk te
Scheveningen.
JONGEN WANG EN KAAK VERBEUZELD.
Tijdens het afsteken van vuurwerk te
Scheveningen op Donderdagavond zat op een
der banken van de pier te 17-jarige A. de Jong,
afkomstig uit Dubbeldam, tijdelijk te 's-Gra-
venhage gelogeerd. Hij werd getroffen door
een vuurpijl, die hem in liet gelaat trof en
den rechterwang gedeeltelijk wegrukte, ter
wijl ook de kaak verbrijzeld werd. De jongen
werd hevig bloedend op een bank neergelegd
in afwachting van de komst van den G. G. en
G. D. Inmiddels verleende dr. Roes, aan het
Kurhaus verbonden, geneeskundige hulp. De
jongeman is naar h,et ziekenhuis aan den
Zuidwal gebracht.
Hij heeft een rustigen nacht doorgebracht
en zijn toestand wordt gezien de omstandig-
heden bevredigend geacht.
ZANDAFGRAVERIJ NIET
TOEGESTAAN.
DE KROON BESCHERMT GOOISCHE
VERORDENINGEN.
De vereeniging Gooisch Grondbezit had,
naar het Handelsblad meldt, destijds bij de
koningin geadresseerd om de in eenige ge-
ïneenten vastgesteld verordening tegen
het zandafgraven te vernietigen, als zijnde
in strijd met de wetsbepalingen op het eigen
domsrecht. Van verschillende zijden werd
aan dit verzoek adhaesie be'uigd.
Naar het blad verneemt hebben adressan
ten thans bericht ontvangen van den minis
ter van Binnenlandsche Zaken dat de Kroon,
gelet op ingewonnen ambtsberichten, geen
termen heeft kunnen vinden om aan dit ver
zoek te voldoen.
POOLSCHE WAARDEERING
VOOR FOKKERVLIEGTUIGEN.
LICENTIEBOUW EN IN GEBRUIK NEMING
OP DE LUCHTLIJNEN.
In Polen zullen in licentie Fokker F XX-
vliegtuigen gebouwd worden. De Poolsche
belangstelling was zoo groot, dat de licentie
hiervoor reeds gevraagd was in April, terwijl
het- type thans eerst uit is.
De in Polen te bouwen F XX-vliegtuigen.
zullen in dienst gesteld worden op de lijnen
van de Polskie Linje Lotnicze „Lot". Deze
maatschappij exploiteert o.a. de langste lucht
lijn van Europa, nl. van Fallin (Estland) via
Warszawa naar Saloniki (Griekenland), een
afstand van 3000 K.B. Zij heeft reeds een
groot aantal Fokker F VIIb-3m machines in
gebruik welk type in licentie gebouwd wordt
door de firma Plage Laskiewitz te Lublin.
De ervaring, die men zoowel met het bou
wen als met de exploitatie dezer toestellen
gedurende vele jaren heeft opgedaan, was
van dien aard. dat men zich zoo spoedig mo
gelijk van het nieuwste Fokker-product- wilde
verzekeren.
De bezoldiging van het
Haarlemsche gemeente-
personeel.
Het raadsbesluit geschorst tot
1 Januari
In de laatste vergadering in Juni besloot
de Haarlemsche gemeenteraad om, met in
gang van 1 Juli 1933, op het personeel 8 12
pet pensioenpremie te verhalen. Tegelijker
tijd werd besloten om de op 1 Januari 1932
ingevoerde tijdelijke korting van 7 pet. op de
loonen en salarissen te vervangen door een
progressieve korting van 4 12 tot 9 pet.
De burgemeester heeft zooals wij destijds
mededeelden aan de Kroon vernietiging van
dit raadsbesluit gevraagd
Thans heeft de Kroon het raadsbesluit
voorloopig geschorst tot 1 Januari 1934.
Hangende de beslissing van de Kroon wordt
op het gemeentepersoneel behalve de 8 12
pet. pensioenpremie thans ook 7 pet. op het
salaris en loon gekort.
VAN VERLOF TERUG.
De minister van Defensie is van verlof te
ruggekeerd en heeft zijn bezigheden hervat.
FIETSENDE JONGEN ZWAAR GEWOND.
Donderdagavond heeft een vrachtauto
onder de viaduct in de Deldenerstraat te Hen
gelo bij het passeeren een wielrijder, den 14-
jarigen Haverkate, aangereden. Hij is zwaar
gewond naar het ziekenhuis vervoerd.
HET HAARLEMSCHE CRISIS-
COMITé
ONZE GROOTE COLLECTE.
Op Zaterdag 23 September a.s. zullen wij
ons andermaal tot de Haarlemsche burgerij
wenden met verzoek om een bijdrage voor
het Crisis-Comité, teneinde ons werk in de
komende wintermaanden zoo goed mogelijk
te kunnen voortzetten.
Burgemeester en Wethouders hebben hunne
toestemming voor het doen houden eener
huizen- en straatcollecte reeds gegeven.
Van een aantal dames in onze stad moch
ten wij reeds de toezegging ontvangen dat
zij andermaal bereid zijn, als wijkpresidenten
in de verschillende wijkbureaux op te treden.
Met verschillende muziekkorpsen zijn Wij
reeds in overleg getreden en het is wel als
zeker aan te nemen, dat wij ook van dif
zijde op de noodige medewerking mogen re
kenen.
Het aantal wijkbureaux zal ongeveer het
zelfde zijn als verleden jaar, terwijl ons reeds
van meer dan één zijde hulp werd aangebo
den in de meest verscheiden vormen.
Weldra zal een oproep worden geplaatst om
collectrices en collectanten te werven. Daar
over moeten wij in ruimte mate kunnen be
schikken wil onze collecte slagen.
Ieder, die in zijn naaste omgeving perso
nen weet, die ons Comité op 23 September
willen steunen, vooral bij ons collectewerk.
noodigen wij dringend uit ons hiervan in
kennis te stellen.
Ons kantoor is gevestigd: Lange Begijne
straat 13 rd., telefoon no. 14505.
Gaarne zijn wij bereid alle gewenschte in
lichtingen te geven maar evenzeer zullen wij
met groote belangstelling nota nemen van
wenken, die men ons wil verstrekken.
MOLLERUS.
Secretaris Crisis-Comité.
(Binnenkort zal de uitvinding
van den lucifer haar eeuwfeest
vier en
Honderd jaar is voor ons menschen
Wel een heele lange tijd,
Aan de lucifers zij heden
Dus een lucivers gewijd.
Wie kan zich een leven denken
Zonder dit klein stukje hout,
Toch 't lijkt nu opeens veel korter
Is 't pas honderd jaren oud.
Daaglijks idem zooveel malen
Doet het feilloos weer zijn plicht.
Gaat voor ons in vuur en vlam staan,
Brengt ons warmte, glans en licht.
Als wij het slechts even strijken
Over zijn vergeelden kop.
Offert het ons 't eigen leven
Na een laatste flikkering op.
Lucifer 't is een benaming,
Die de kostlijkheid misprijst
Van het duveltje in een doosje,
Dat ons zooveel dienst bewijst.
P. GASUS.
WEER EEN VERDRINKING OP DE
BRAASSEMER.
IEMAND BIJ POLO EN VERDRONKEN.
Donderdagmiddag was op de Braassemer-
meer een heer uit Den Haag met eenige
zijner zoons en een hunner vrienden met
een jacht aan het zeilen geweest. Na afloop
van het zeiltochtje hebben zij zich met bal
spel onledig gehouden, lezen wij in de Msb.
De achttienjarige vriend B.. woonachtig in
Den Haag. verdween plotseling in de diepte.
Vrij spoedig daarna heeft men hem boven
water gebracht, doch hoewel een ijlings ont
boden geneesheer nog geruimen tijd met een
zuurstofapparaat heeft beproefd de levens
geesten op te wekken, is hij daarin niet ge
slaagd.
Het ongeluk vond plaats op de plek, waar
eenige weken geleden de student M. H. is
verdronken.
VROUW DOOR DORSCHMACHINE
GEGREPEN.
Te Posterholt is een vrouw door een dorsch
machine gegrepen. De vrouw werd zoo ern
stig gewond, dat zij in het ziekenhuis te
Roermond, waarheen zij werd overgebracht,
is overleden.
(Adv. Ingez. Med.)
NATIONAAL HULDIGINGS-
DéFILé VOOR DE KONINGIN.
DE VER. KONINGINNEDAG ZORGT VOOR
DE ORGANISATIE TE HAARLEM.
De vereeniging Koninginnedag heeft op
verzoek van de technische leiding van het
comité „Nationaal Hijldigingsdefilé Stadion 9
September 1933", zich belast met de organi
satie voor zoover het betreft de deelneming
uit Haarlem en Omstreken.
Het is bekend dat iedereen kan mededoen,
en dat de vereenigingen die een vaandel of
speciale kleederdracht hebben. verzocht
worden met deze teekenen te verschijnen,
met dien verstande dat politieke keriteeke-
ningen niet zijn toegelaten daar politiek aan
dit défilé vreemd moet blijven.
De Vereeniging Koninginnedag verzoekt
opgave van deelneming aan haar secretariaat
Jansstraat 19 (ook indien opgave reeds te
Amsterdam is geschied).
Financieele Kroniek: Zal de Amerikaansche
dollar verder dalen.
pag. 11
Jlir. dr. J. C. Mollerus; Batavia.
pag. 5
Theo van Reyn: Veit Stoss, een groot en
miskend kunstenaar.
pag. 5
J. B. Schuil: Hei tooneel. Wat, hoe en waarom.
pag. 7
Karei de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 7
Liesbeth Harders: Uit het dagboek van een
amazone.
pag. 6
Willy van der Tak: Chineesche restaurants in
Amsterdam.
pag. 6
L. S.; Bollen voor het volgend jaar.
pag. 6
Ton Ruygrok: Langs de Straat: De remplacant
pag. 5
Het Haarlemsche Stadsbeeld: De Jansweg.
pag. 6
DE BEZUINIGINGEN TE
HAARLEM.
EERSTE RONDVLUCHTDAG
GOED GESLAAGD.
VOOR HET JAPANSCHE MILITAIRE GERE CHT te Tokio is het proces begovv tegen de
moordenaars van den minister-president Inoekai 'inzet). Tien marineofficieren, die
ervan beschuldigd icorden aan het hoojd te staan van een samenzweerdersorganisatie,
staan als voornaamste verdachten terecht.
Slechts één uitvaller uit
Lucht karavaan.
GROOTE BELANGSTELLING OP DE
LANDINGSPLAATSEN.
Tusschen half elf en ruim elf uur Vrijdag
morgen zijn de deelnemers aan de Tweede
Nederlandsche Rondvlucht in opgewekte en
zelfs enthousiaste stemming van Schiphol
vertrokken naar De Kooy, de tweede lan
dingsplaats sinds het vertrek van Waalhaven.
Onder de passagiers bevond zich de 81-
jarige juffrouw Nieuwenhuis. die ook het
vorig jaar de geheele rondvlucht heeft mee
gemaakt.
Vóór het vertrek hadden de deelnemers
zich onder spontaan gejuich vcreenigd met
een voorstel van den heer C. R. T. Baron
Krayenhof, voorzitter van de Commissie voor
Luchttoerismc der Kon. Ned. Ver. voor Lucht
vaart om een telegram van hulde te zenden
aan de Koningin. Met gejuich werd ook ont
vangen de aankondiging van den heer Ples-
man, directeur der K.L.M. om. te beginnen
met deze vlucht, een Gouden Boek in te stel
len waarin, behalve de beschrijving der toe
stellen die aan de'vlucht hebben deelgeno
men. de handteekeningen van de deelnemer-
en onderweg gemaakte foto's een plaats zul
len krijgen.
Na een prachtige tocht over Noord-Holland
ging het parcours via Den Oever, naar het
militaire vliegveld De Kooy.
De belangstelling was hier bijzonder groot.
Van de 18 te Schiphol gestarte sportvliegtui-
gen bleken 17 te zijn aangekomen. De G.F.—
B.R.X. ontbrak.
Het gedeelte van den tocht over de Wadden
eilanden was bij uitstek mooi. Het weer werd
echter iets minder gunstig.
Te Eelde. de derde landingsplaats, was de
belangstelling van het publiek bijzonder
groot.
Later bleek, dat de bestuurder van de G.F.—
B.R.X die bij het vertrek van Schiphol nogal
pech had. van verdere deelneming heeft af
gezien. aangezien het toestel te 12.14 uur te
Rotterdam i.s geland. De bestuurder, de heer
Reynders, heeft echter van zijn beslissing te
bevoegder plaatse geen kennis gegeven.
De Groningers zijn enthousiasme luchtvanr-
ders. Honderden hadden zich naar het vlieg
veld begeven.
Op het vliegveld werd werd een kleine hart
versterking genomen en per bus ging het ge
zelschap naar het Familiehotel in Paterswolde
waar een lunch wachtte.
De start te Eelde liep zeer vlot. Het weer.
dat veel minder goed was geworden, klaarde
toen wij Zuidelijker kwamen, aanmerkelijk op.
De Twentenaar is terecht ^rotsch op zijn
vliegveld en laat geen gelegenheid voorbij
gaan om zijn luchtvaartliefde te uiten. Drom
men menschen waren naar het vliegveld ge
komen om de toestellen te zien aankomen.
Een zeer gezellige avond, aangeboden door
de Twentsche Aeroclub in de Sociëteit te En
schede. besloot den bij uitstek geslaagden
eersten dag der Nederlandsche Rondvlucht
1933.
Te vijf uur kwam men op het vliegveld
Twente aan. 541 km van het 1013 km iange
traject waren afgelegd.
Naar wij vernemen bestaat het plan om aan
op het volgend jaar te houden derde rond
vlucht boven Nederland een min of meer in
ternationaal karakter te geven door ook voor
buitenlandsche sportvliegers de gelegenheid
tot deelneming open te stellen.
OOK BIJ DEN DIENST VOOR 1)E 1
OPVOEDING.
Zooals onze lezers zich zullen herinneren,
is bij het laatste debat, in den Haarlemschen
gemeenteraad over den financieelen toestand
door eenige sprekers er op aangedrongen om
ook te bezuinigen op den dienst der Licha
melijke Opvoeding.
Naar wij vernemen ligt het in de bedoeing
van B. en W. om bij de begrooting voor 1934
onder oogen te zien wat op deze dienst kan
worden bezuinigd. Binnenkort zullen over
dit onderwerp besprekingen gevoerd worden.
AUTOBUS OPGESTUWD DOOR
EEN AUTO.
EN OP TWEE DAMES INGEREDEN.
Vrijdagmiddag werden nabij het vliegveld
onder Souburg twee dames, die zich aldaar
per fiets op het rijwielpad bevonden achter
op gereden door oen autobus. Juist op het
moment, dat de autobus de dames wilde pas
seeren. werd deze aangereden door een ach
teroprijdenden auto. met het gevolg, dat de
chauffeur de macht over het stuur verloor en
op de beide dames inreed, aldus de Tel. Bei
den werden ernstig gewond in het ziekenhuis
te Middelburg opgenomen. Een der slacht
offers bleek een hersenschudding te hebben
opgcloopen. De politie zal een onderzoek in
stellen naar de schuldvraag.. De rijwielen
werden totaal vernield.
IJMUIDEN
DOODELIJK ONGEVAL AAN HET
GASBEDRIJF.
ARBEIDER VAN STELLING GESTORT.
Vrijdagmiddag vond op het terrein van het
gasbedrijf een ongeval plaats, dat een op
passend werkman het leven heeft, gekost.
Bij het verrichten van werkzaamheden aan
een der gashouders had de 39-jarige losse
arbeider J. van der Ster, wonende Casem-
brootstraat 18 het ongeluk van een ongeveer
15 M. hooge stelling om laag te storten. De
man bleef oogenschijnlijk levenloos liggen.
Dr. van Leeuwen, die spoedig ter plaatse
was, kon helaas slechts den dood constatee-
rcn. Van der Ster was gehuwd, doch had geen
kinderen.
Nader vernemen wij omtrent dit noodlottig
ongeval nog, dat Van der Ster bezig was met
het meniën van den gashouder. Van der Ster
had met een collega, Stam genaamd, juist
een steiger gesteld, waarop zij hun werk ver
richtten. Stam had reeds een veiligheidsgor
del aan het ijzerwerk van den gashouder be
vestigd. toen hij bemerkte, dat zijn college om
laag gestort was. De ongelukkige is vermoede
lijk eerst op den lager gelegen omloop ge
vallen.
Onmiddellijk nadat Van der Ster ter aarde
was gestort, snelde men ter hulp, maar deze
mocht niet meer baten.