VICTOR I A - WATER
Deslag bijTannenberg herdacht.
MAANDAG 28 AUGUSTUS 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
3
Redevoeringen van Hindenburg, Hitler en Goering.
De Rijkspresident krijgt landgoed ten geschenke.
gewicht, dat de leening, die Oostenrijk is ioe-
gezegd, zoo spoedig mogelijk verstrekt wordt
daar de regeering dan in staat zal zijn posi
tieve maatregelen te nemen op oeconomisch
gebied".
Frankrijk,
Zondag heeft de herdenking plaats gehad
van de slag bij Tannenberg.
Hst Wolff-Bureau geeft er het volgende
verslag van:
Reeds te middernacht kwamen de eerste
deelnemers het oude slagveld opgemarcheerd
en zoodra het begon te schemeren kwam een
onafgebroken rij van autobussen, vracht
auto's, particuliere auto's en motorfietsen
aangereden, terwijl van alle zijden de scha
ren in bruine, zwarte uniformen en burger-
kleeding kwamen aangeloopen. Onder de
aanwezigen bemerkte men ook een aantal
Italianen in zwarte hemden.
Allen verzamelden zich rond het gedenk-
teeken, waaronder 20 onbekende Duitschers
begraven liggen.
Een S.S. sturm had hier de «erewacht be
trokken.
Hindenburg.
Behalve Von Hindenburg en Hitier waren
nog vele leden van de regeering aanwezig.
Met volle muziek kwam een afdeeling
Rijksweer, aangemarcheerd, die de vaandels
van de 14 Oost-Pruisische regimenten bracht,
'welke in den slag hebben gestreden; deze af
deeling stelde zich voor het monument op.
Omstreeks 10 uur kondigden 21 saluutschoten
de komst van de eeregasten aan.
De Rijkspresident was gekleed in zijn uni
form van veldmaarschalk.
Nadat de verzamelde troepen geïnspec
teerd waren hield oberpresident Koch van
Oost-Pruisen een rede, waarin hij de gasten
welkom heette.
Na Koch nam minister-persident Goering
het woord.
Hij overhandigde Von Hindenburg de
'schenkingsoorkonde, waarbij de staat Prui
sen aan Von Hindenburg de domeinen Lan-
genau en Forst-Pruisenwald, "welke grenzen
aan zijn bezit Neudeck, schenken tot vorming
van een Hindenburg-huis-bezit.
„Moge zoo", aldus Goering, „het Huis Von
Hindenburg voor eeuwig vast staan op
Pruisischen bodem als dank voor de be
vrijding van Oost-Pruisen".
Vervolgens nam Adolf Hitler het woord.
Deze verklaarde, dat het Duitsche volk
thans na 19 jaar de overwinning bij Tan
nenberg" herdenkt.
Niet door eigen schuld moesten toen de
dapperen Duitschland tegen den overmacht
verdedigen.
Met onvergelijkelijken moed stoomden de
legers in het westen en hielden de weinige
regimenten in het oosten stand.
Toch drong een sterke Russische over
macht in ons land, groote gebieden van
Oost-Pruisen werden verwoest; gebeden ste
gen op tot den Almachtige.
Door den slag bij Tannenberg werd even
wel Oost-Pruisen gered en van den vijand be
vrijd.
Duitschland dankt dit aan generaal-veld-
maarschalk von Hindenburg.
Hitier herinnert er vervolgens aan, dat
hij, als gewoon soldaat heeft medegestreden
voor de vrijheid van het volk.
Thans kan hij von Hindenburg danken
voor alles wat deze in dien. tijd voor het volk
heeft gedaan.
Als dank is thans in een wet vastgelegd,
dat het landgoed van von Hindenburg zoo
lang vrij zal zijn van openbare rijks- en lands
lasten, als het in het bezit is van een man
nelijk erfgenaam van den naam von Hinden
burg.
Na deze rede klonken luide toejuichingen;
toen werd alles stil, de Rijks-president be
steeg het spreekgestoelte.
Met vasten stem sprak von Hindenburg
zijn rede uit.
Het eerste gevoel op dezen plek was een
herdenken van de trouwe kameraden, die
hier gevallen zijn. zoo zeide hij. Zij gaven
hun leven voor het vaderland.
Von Hindenburg legt vervolgens een krans
neer op het gedenkteeken.
De vanen buigen voorover, duizenden han
den worden ten groet omhoog geheven, het
lied „Ich hat e:n kamaraden" weerklinkt,
de klokken luiden, vervolgens zwijgt geheel
Oost-Pruisen één minuut.
Daarna spreekt Hindenburg verder.
Hij herdenkt, aldus gaat het Wolffbureau-
verslag verder, met eerbied en trouw den
exkeizer. op wiens bevel hij den slag leverde
en alle kameraden, hoog en laag. allen be
zield met den vasten wil te overwinnen.
Van zichzelf is hij slechts overtuigd zijn
plicht te hebben gedaan. Hij aanvaardt het
geschenk slechts als een symbool van zijn
verbonden izijn met het oude Duitsche land,
niet om zijn verdiensten. Hij dankt allen die
dit hebben bewerkt.
Hij sluit met den ouden soldatem-oep,
welke eens op dit slagveld weerklonk:
„Duitschland Hurra! Hurrat Hurra!"
Hierna wordt het Duitschland-lied ge
zongen.
Geroerd reikt von Hindenburg Hitier,
Goering en Koch de hand.
Aangezien Hitier weer naar het Westen
moest, kon hij de verzamelde troepen niet
meer inspecteeren, hetgeen Goering in zijn
plaats deed
Saarlandbetooging bij het Nie-
derwald-monument.
Er was een zeer groote toeloop voor de
plechtigheden bij het Niederwald-monu-
ment. Voor de Rijksregeering waren versche
nen de vice-kanselier v. Papen en de Rijks-
weerminister v. Blomberg. Namens de Prui
sische autoriteiten waren aanwezig de mi
nister van Onderwijs Rust. Opperpresident
v. Luesing en vele anderen. Ook de leider van
het Duitsche arbeidsfront Dr. Ley woonde de
plechtigheden bij.
Nadat eenige toespraken waren gehouden,
arriveerde tegen zeven uur de Rijkskanselier,
die direct het woord nam, voor het uitspre
ken van de volgende redevoering:
Ik breng de groet over van een provincie,
welke in het Verre Oosten in onwankelbaren
trouw jegens Duitschland staat. Van de
..Heimat" gescheiden staan 2 millioen Duit
schers en zij handhaven de brug, die mpn
heeft afgebroken om te laten zien, wat van
ons is. Tot de rechten van den tegenwoordi-
gen strijd, welken wij verdedigen, behoort
ook de terugkeer van het Saargebied tot het
Rijk.
Toen het Saargebied ons werd ontnomen,
aldus Hitler, verklaarde men plechtig, dat
Frankrijk het bezit der mijnen slechts eco
nomisch zou garandeeren. doch dat het be
stuur van het Saargebied zou worden toe
vertrouwd aan den Volkenbond. De tijd is
thans spoedig voorbij. Er zijn drie versies:
De eerste eischt, dat het ISaargebied Frank
rijk ten deel valt. De tweede dat -het gebied
autonoom 'zal worden. Beide zal geen Duit-
scher willen. Er bestaat slechts een derde
versie: Terug tot Duitschland, aldus Hitler.
Wij hebben 'honderd malen verklaard, dat
wij geen oorlog willen met de overige wereld.
Wij willen ook niets vreemdsoortigs bij ons
inlijven, doch wanneer verdragen heilig zijn.
dan zijn zij dat niet alleen voor ons doch ook
voor onze tegenstanders. Het Saarvolk zal
zelf zijn lot bepalen en ik weet, dat een ieder
zijn stem voor Duitschlandzal geven. Wij
willen op ieder punt met Frankrijk verstaan,
doch nimmer zal Duitschland afstand doen
van het Saargebied en het Saargebied nim
mer van Duitschland.
Na deze redevoering werd gedefileerd langs
het Niederwald-monument.
BmitscMairacl,
Geen hulppolitie meer in
Brunswijk.
De Brunswijksche minister van binnen-
landsche zaken Klagges heeft met ingang
van 31 Augustus, de S. A. en S.S.-hulppolitie
in haar tegenwoordigen vorm ontbonden.
Oostenrijk,
Gendarmerie langs de Beier-
sche grens wordt versterkt.
Deze week zal naar Wolff uit Salzburg
verneemt, de gendarmerie langs de Beiersche
grens worden versterkt met eenige honder
den manschappen der hulppolitie van de
Heimatschutz. Er zal een sterk cordon langs
de grens worden gelegd.
Winkler en Dollfuss.
Naar aanleiding van het stuk van den
Weenschen correspondent van de N.R.Ct.
over het voor de Oostenrijksche regeering
zeer gevaarlijke plan van vice-kanselier Win
kler. meldt men thans van welingelichte zij
de aan dit blad:
„De politieke toestand in Oostenrijk is vol
komen verzekerd. Er bestaan geen tegenstel
lingen van beteekenis in de regeering, vooral
niet na Dollfuss' bezoek aan Ricione. Vice-
kanselier Winkler heeft alle reden deel te
blijven uitmaken van de regeering. daar met
zijn uittreden uit het ministerie de platte-
landersbond (Landbund) volkomen zou heb
ben afgedaan. Het „nationalstandische Front"
heeft niet de geringste beteekenis. Door zijn
verlies aan aanhangers is de plattelanders-
bond politiek volkomen machteloos. Aan het
programma van het „national-standische
Front" valt niet de geringste beteekenis te
hechten. Natuurlijk is het van het hoogste
Daladier komt op voor Oosten-
rijk's onafhankelijkheid.
Tijdens een inspectietocht van minister
president Daladier aan de verdedigingswer
ken aan de Lotharingsche grens zeide de
premier o.m.:
Wij moeten zorg dragen, dat de besluiten
van den Volkenbond en het Haagsch Hof
van Internationale Justitie worden uitgevoerd
en gehandhaafd, vooral waar zij de politieke
en economische onafhankelijkheid van
Oostenrijk afkondigden.
Wij zijn bereid deze te garandeeren; klei
ne staten en zwakke volkeren van Europa
hebben dezelfde rechten op een vrij bestaan
als de grooteren.
Zes milliard deficit op de
volgende begrooting.
De minister voor de begrooting Lamoureux
heeft Zondag te Boussac het woord gevoerd
over den algemeenen financieelen toestand
van Frankrijk en verklaard, dat het deficit
op de volgende begrooting waarschijnlijk 6
milliard franken zal bedragen.
Principiëele overeenstemming
inzake een Fransch-Russisch
handelsverdrag.
De Fransche oud-premier Edouard Herriot
is Zaterdag naar Reuter meldt, te Odessa
aangekomen.
In antwoord op de woorden van welkom, zoo
meldt Tass. dankte Herriot voor de ont
vangst-, en hij verzocht zijn dank te willen
overbrengen aan de arbeiders van de stad
en het gebied van Odessa. „Ik ben verheugd",
zei Herriot. .wederom een bezoek te brengen
aan de Sovjet-Unie, en ik verzoek u den ar
beiders, namens wie gij mij begroet, mede te
deelen dat ik hoop. dat mijn bezoek nuttig
zal blijken voor het vredeswerk en voor onze
beide landen".
Uit Parijs verneemt V. D.:
Bij de Fransch-Russische besprekingen in
zake een handelsverdrag is principieele over
eenstemming bereikt. Er is een protocol op
gesteld. dat nog door de Sovjetregeering zal
moeten worden goedgekeurd. De eerste on
derhandelingen hebben in hoofdzaak betrek
king gehad op de kwestie van Russische or
ders in Frankrijk.
Denemarken
Verbod der communistische en
nationaal-socialistische partij
Volgens een Wolff-telegram uit Kopenha
gen melden de Deensche bladen dat op in
stigatie van de sociaal-democratische partij
de nationaal-socialistische partij in Dene
marken verboden zal worden. Het verbod zou
reeds het onderwerp van besprekingen in re-
geeringskringen uitmaken.
Ook de communistische partij in Denemar
ken zou verboden worden.
Rusland.
Moskou noodigt diplomaten
naar de graangebieden.
Te Riga verluidt blijkens een Reutel-telegram
dat de sovjetregeering 't diplomatencorps te
Moskou heeft uitgenoodigd een bezoek te
brengen aan de graanverbouwende gebieden
in de Sovjet-Unie, opdat zij zich met eigen
oogen er van kunnen overtuigen, wat er
waar is van de loopende geruchten omtrent
hongersnood.
De diplomaten zouden de uitnoodiging
evenwel van de hand hebben gewezen.
Amerika.
Leider van Roosevelt's
„Brain Trust" gaat heen.
De plaatsvervangende minister van Bui-
tenlandsche Zaken der Vereenigde Staten,
onderstaatssecretaris Moley en leider van
Roosevelt's „Brain Trust" is afgetreden.
Profa Moley heeft president Roosevelt
schriftelijk ontslag uit zijn functie verzocht
met de opmerking, dat hij zich weer wil wij
den aan de politieke journalistiek en de
studie.
President Roosevelt heeft de ontslagaan
vrage aanvaard en Moley schriftelijk be
dankt voor zijn waardevolle diensten bij den
wederopbouw. Bovendien heeft Roosevelt
hem de verzekering gegeven van zijn per
soonlijke vriendschap.
Het aftreden van Moley wordt in politieke
kringen te Washington indirect in verband
gebracht met den invloed van staatsecre-
DEN 21 SEPTEMBER begint zooals reeds
Rijksdagbrand. Hierboven de Jioofdbeklaagde
van de crimineele
gemeld, te Leipzig het proces inzake den
Marinus van der Lubbe met een ambtenaar
politie.
Verrnsscnena
NEDER1ANDSCHE MIJ.
UCIIÜC3I-I Hiig
Opgericht 1887
(Adv. Ingez. Med.)
taris Hull, met wien Moley sedert de confe
rentie van Londen ernstige politieke mee-
ningverschillen heeft gehad.
Spoedig stabilisatie van
dollar en pond?
Volgens berichten uit New-York doen daar
geruchten de ronde, dat de president van
.ae Bank van Engeland opnieuw onderhande
lingen heeft aangeknoopt met Amerikaan-
sche instanties over de stabilisatie der beide
valuta's. Montagu Norman zou het grootste
deel van de komende week besprekingen
voeren met Harrison, den gouverneur van de
Federal Reserve Bank van New York. De aan
komst van den president der B. I. B., Leon
Fraser, in Amerika heeft in dit verband op
zien gebaard. Het ..Journaal of Commerce"
is van meening. dat een stabilisatie-accoord
door gelijktijdige devalorisatie van dollar en
pond bereikt, zou kunnen worden.
Ook de automobiel-industrie bij
Roosevelt's herstelprogram.
Op zijn buitenverblijf Hydepark heeft pre
sident Roosevelt de code voor de automobiel
industrie onderteekend. Bijzonderheden be
treffende den inhoud zijn nog niet bekend.
In ieder geval zullen 450.000 arbeiders weer
aan het werk gaan.
Nu codes zijn ingevoerd voor de staal- en
de petroluemindustrie en thans ook voor de
automobielindustrie moet nog slechts een
code voor de bruinkolenindustrie worden tot
stand gebracht.
Ierland.
Kalme Zondag in Dublin.
Reuter meldt uit Dublin d.d. 27 Augustus:
De stad is heden zeer rustig gebleven
0'Duffy heeft ervan afgezien zijn volgelingen
te Bealnablath in het graafschap Corp te
laten aefileeren.
Hij verzamelde ze overal buiten in de heu
vels, waar zij konden defileeren zonder las
tig te worden gevallen.
Britsch-Indië.
Gandhi wil met den onder
koning spreken.
Gandhi heeft medegedeeld, dat hij opnieuw
zal trachten een onderhoud te verkrijgen
met den onderkoning van Indië. Als hem dit
opnieuw, geweigerd wordt, zal hij het er op
aanleggen in de gevangenis geworpen te
worden.
Het is zijn doel werkelijk den vrede te her
stellen.
BRAND IN EEN FRANSCH
POSTVLIEGTUIG.
Piloot wist het vuur te dooven.
PARACHUTESPRONG VAN DEN MARCONIST.
MOULINS. 27 Aug. (Reuter). In den af-
geloopen nacht is brand uitgebroken aan
boord van het post-vliegtuig ParijsMar
seille, tijdens de vlucht boven het traject Di-
goin-Moulins.
De radio-telegrafist sprong met zijn para
chute van een hoogte van 2500 meter en
kwam ongedeerd op den grond nabij den
Loire-oever op 17 Kilometer van Decize.
Hij rapporteerde het ongeval bij de politie.
De piloot wist echter het vuur meester te
worden en vervolgde zijn weg en landde op
het vliegveld Bron.
FRANSCHE BINNENSCHIPPERS
GEVEN DE STAKING OP.
HEDEN ZOU HET WERK WEER
HERVAT WORDEN.
De staking der Fransche binnenschippers
kan als definitief beëindigd worden be
schouwd. De stakende schippers van Chau-
nyl, het belangrijkste stakingscentrum, heb
ben Zaterdagmiddag eenstemmig de voor
stellen aangenomen, die in het verloop van
de onderhandelingen tusschen het stakings-
centraum, hebben Zaterdagmiddag eenstem
mig de voorstellen aangenomen, die in het
verloop van de onderhandelingen tusschen
het stakingscomité en den minister van
Openbare Werken zijn uitgewerkt. De schip
pers hebben hun eischen over bijna de ge-
heele linie ingewilligd gekregen, uitgezon
derd de opheffing van den nachtarbeid, waar
in de minister niet kon toestemmen. Besloten
werd, dat Zondagmiddag (gisteren) alle slui
zen weder zullen worden geopend. De arbeid
zou heden Maandagmorgen worden hervat.
AUTO-ONGELUK IN FRANKRIJK EDSCHT
ZES DOODEN.
PARIJS, 27 Augustus (V. D.) Op een
spoorwegovergang bij Loustons (Landes)
langs de lijn ParijsLyon is Zondagmiddag
een auto, waarin zeven personen waren ge
zeten door een trein gegrepen en eenige hon
derden meters meegesleurd. Slechts één da
me. die uit de auto werd geslingerd, kwam er
met betrekkelijk lichte verwondingen af. ter
wij! de andere zes personen onherkenbaar
werden verminkt.
BERGONGELUK EISCHT DRIE
DOODEN.
VIJF TOERISTEN OP DEN MONT BLANC
TERECHT.
DE VLUCHT BOVEN DUITSCH-
LAND.
BERLIJN, 27 Aug. iV. D.) Aan de drie-
daagsch? Duhsohland-viucht werd Zondag
(den laatsten dag) nog deelgenomen door 83
vliegers.
De Rijksweerofficler Seidermann had ook
Zondag weer zijn parcours in den kortsten
tijd afgelegd. De kleine machines moesten
een trajsct van 800 K.M. afleggen, de toe
stellen der midden-klasse van 1106 K.M. en
de klasse snelste toestellen 1360 K.M.
Enkele incidenten.
De bekende Afrika-vlieger Karl Schwabe
moest ten Noorden van Beckum wegens mo
tordefect landen.
Bijzondere tegenwoordigheid van geest
toonde de Berlijnsche student Fritjz Steitz. In
de lucht raakte plotseling de schroef los en
even later viel de motor uit het toestel.
Ondanks dat kon Steitz zijn machine nog
netjes in de buurt van Sonnburg op den grond
brengen -Op het vliegveld te Essen stietten
twee toestellen van Herold (Miinchen) en
Seidler (Berlijn) tegen elkaar. Beide machi
nes werden zwaar beschadigd en waren niet
meer intact om te vliegen.
Alle verdere noodlandingen verliepen zon
der ongevallen, doch de deelnemers moesten
opgeven, daar ze de motoren of andere on
derdeden niet meer konden herstellen.
(Wolff).
VREEMDE ONTDEKKING BIJ AIX EN
PROVENCE.
Reuter meldt uit Aix en Provence dat. men
aldaar in een veld een vrij groote ballon
vond. die uit elkaar sprong. Er was met een
touw een lampion aan bevestigd, waarin zich
een gedeeltelijk afgebrande kaars bevond.
Men veronderstelt dat een en ander be
stemd was om bosschen in brand te steken.
IN STRANDPYJAMA IN DE KERK.
DUITSCHE MEISJES UIT .TOEGO-SLAVISCHE
KERK VERWIJDERD.
In de kerk van St. Kriz te Groez nabij
Doebrovnik Joego-Slavië) ontstond, naar
Reuter meldt, groote beroering, toen een
geestelijke de altaartreden beklom en met
zijn vinger naar twee Duitsche meisjes wij
zend, die in strand-pyama gekleed waren,
ben toeriep: „Verlaat de kerk terstond.
Kleedt u eerst behoorlijk en komt dan in de
kerk!" Daar de meisjes hém nit verstonden,
liep de geestelijke op haar toe, uitroepend:
„Verlaat de kerk, of ik zal U eruit zetten!"
Toen dc'omstanders de meisjes duidelijk
maakten wat de geestelijke bedoelde, ver
lieten. zi,i terstond het kerkgebouw.
De kerk van St. Kriz is een bezienswaardig
heid van de streek en wordt veel bezichtigd
door vreemdelingen die in badplaatsen aan
de Dalmatische kust logeeren.
MACHADO NAAR CANADA VERTROKKEN.
NASSAU, 27 Aug. (Reuter) Machado
Is aan boord van het stoomschip „Lady Rod
ney" via de Bermuda-eilanden naar Canada
vertrokken.
NA DE SLACHTING IN ASSYRIë.
WAANZINNIGE VREUGDE TE BAGDAD.
Tc Bagdad deden zich, naar Reuter meldt,
verbazingwekkende tooneelen voor toen de
troepen terugkeerden van de operaties '-gen
de Assyriërs. De heele stad scheen aan
een waanzinnige opwinding ten prooi. Dui
zenden riepen: „Wij hebben ons doel be -
reikt!" en liepen zingend en dansend voor
de troepen uit. Het verkeer was 4 uur lang
vo'komen gestremd. Nog nooit te voren heeft
men tc Bagdad dergelijke tooneelen van
opwinding gezien.
LaaisU. tnoand zomecficijzeH
ECHTE WALES-ANTH RA Cl ET
o.a. a I 2.30 Levering Augustus
WITTOP KONING - HAARLEM
HAR M EN J AN S WEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
AGENDA.
De vijf toeristen die, naar wij gemeld heb
ben. op den Mont Blanc verdwaald zijn. zijn
gezond en wel.
Bij een ander ongeluk op de Col Lyskamm
zijn drie Duitschers om het leven gekomen.
MAANDAG 28 AUGUSTUS
Schouwburg Jansweg: Opvoering van „De
meneer van 5 uur" door de Ver. Leden van
het Schouwtooneel. 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Bouwmeester's Revue
„Dat's goed bekeken". 8 uur.
Luxor Sound Theater: Jackie Cooper in
„Twee Vaders". Verder ,,'n Rustkuur".
2.30 en 8.15 uur.
Palace: „Een meisje dat men niet vergeet"
Op het tooneel: Bardinet. Itaüaansche straat
muziek. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Wien nur Wien". Op
het tooneel: Lajos Rigo, de Hongaarsche
viool-virtuoos. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
>verkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
DINSDAG 29 AUGUSTUS
Groote Kerk: Orgelbespeling 8.15—9.15 u.
Schouwburg Jansweg: Opvoering van „De
meneer van 5 uur" door de Ver. Leden van
het Schouwtooneel. 8.15 uur.
Gemeentelijk Concertgebouw: Bouwmees-
ter's Revue „Dat's goed bekeken". 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middag3 en dej
avonds.
