OTTGERING
De Mysterieuse Apache.
De Britsche Radiotentoonstelling
WAARSCHUWING!
De Haarlemsche straten en hun oorsprong.
MAANDAG 28 AUGUSTUS 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
9
Goedkoopere toestellen en technische
verbeteringen.
De traditioneele „snufjes".
(Van onzen Londenschen correspondent)
De decorateurs die de groote zaal van het
gebouw Olympia moeten aankleeden voor
tentoonstellingen hebben altijd een moeilijke
taak. De naakte inwendigheid daar houdt het
midden tusschen die van een reusachtige
markthal en die van het kopperron van het
Waterloo-station. Maar de kunstenaars be
reiken er nochtans wonderen mee. Voor de
Radio-Show hebben zij het inwendige een
kathedraalachtigen aanblik gegeven. Deze
aanblik roept weliswaar in de verste werte
niet de herinnering wakker aan bezoeken aan
de kathedraad van de City of aan die van
Westminster. Maar Gothiek die door de
ondoorgrondelijke werking van den men-
schelijken geest al meer is verbonden aan
radio, getuige de puntbogen van luidspreker-
schermen, is wat opzichtig nagebootst in drie
enorme quasi—ramen, aangegeven met-buv»~n
vol kleurige neon-licht. En met eenige hec
taren dundoek, zilverig en donkerblauw,
heeft men het kolossale glazen dak weten te
herscheppen in een schemerig gewelf van
hemelsche tinten, 't Schip is dan de tentoon
stellingsruimte waar 5000 voorlfcopig ziel-
looze ontvangers tusschen flonkerende licht
jes en wedijverende tinten de aandacht vra
gen der voortschuifelende drommen.
Wel afgemeten vormen de 312 stands
12 K.M. potentieele muziek (of elk ander ge
luid dat een ontvangtoestel vermag te open
baren). Het geheel is een aangrijpend mo
nument van industrieel vertrouwen, dat aan
neemt dat nagenoeg alle bezitters van
radio-toestellen in het land en er zijn t
nu meer dan 5.000.000 in welbegrepen uo-
to-date-heid bereid zullen zijn hun toestel
van 1932-33 te vervangen door het voort
brengsel van 1933-34. De tentoonstellers stel
len zich voor dat zij gezamenlijk orders zullen
plaatsen tot een bedrag van 25.000.000.
Er is ditmaal wellicht meer rechtvaardi
ging voor het afdanken van het model van
verleden jaar dan vroeger. De technische
vooruitgang is voor een aantal soorten aan
zienlijk en er komt bij dat in het algemeen
genomen de prijzen met ongeveer 20 percent
:zijn verlaagd. De eens zoo kostbare super-
heterodyne ontvangers zijn binnen het be
reik van bescheiden beurzen gekomen. :-Er
is op het oogenblik geen ander type dat zoo
doeltreffend de hatelijke inmenging van de
naaste buren van den zender van uw keuze
voorkomt en nationale zenders op veiligen
afstand van elkaar houdt. Daarom wemelt
het op de tentoonstelling van superhetero
dynes, die thans met vrucht en zonder dat
de stuivers wegloopen met vernieuwing van
droge batterijen kunpen worden gebruikt
door menschen, die niet over huisstroom be
schikken en, er zijn er in Engeland 25:
percent van. Voor dezulken-heeft men-nieuwe
kringen ontworpen, die slechts een vijfde
deel van de stroom uit droge batterijen
eischen, welke voorheen voor weergave met
dragelijk volume noodig was. Een interessante
nieuwigheid is ook voor Engeland de
aanwending van automatische volume
regelaars, die het euvel van Wegkwijnende
ontvangst van verre zenders heeten op te
heffen. Het radio-genie, dat een filter of een
zeef kan vinden waarmede de hinderlijke uit
zendingen van moeder Natuur buiten uw
ontvanger worden gehouden, moet echter
nog opstaan. De sterkste en de beste ontvan
ger, in zijn hoogste ontvankelijkheid voor het
binnenbrengen van ververwij derde uitzen
dingen, brengt tevens het radio-gruis van
alle electrische stormen en stormpjes mee, die
zich in een straal van een 1000 K.M. rond
den ontvanger ontwikkelen. Het moet ook
storend werken wanneer men het niet hooft.
En men kan zich voorstellen hoe de hoe
danigheid van weergave zou verbeteren in
dien dit gruis effectief den toegang tot het
ontvangtoestel kon worden ontzegd. De ten
toonstelling geeft nog geen belofte op dit
punt. Maar er zijn toch vele toestellen, wier
gevoeligheid en selectief vermogen zoo fijn
zijn dat men de hulp van hun hoogste ont
vankelijkheid niet behoeft in te roepen. En
daarmee is al veel gewonnen.
Van de snufjes noemen wij een toestel dat
van twee sprekers naast elkaar is voorzien en
dat, zooals de vervaardigers het meer vin
dingrijk dan juist uitdrukken, „stereosconi-
sche" geluidseffecten geeft; de metalen
,.Catkin"-lampen die overigens alleen dit
voordeel op de lampen met glazen mantels
schijnen te hebben dat ze minder gemakke
lijk breken; een toestel dat voorzien is van
een speciale inrichting, welke doofheid, zelfs
stokdoofheid maar toch niet alle vormen
van doofheid, overwint; een toestel voor
den wandelaar, zoo groot als een klein si
garenkistje en nog geen pond zwaar, dat ge
riefelijk kan worden meegevoerd in een rug
zak; een weelderig misbaksel, prijs 120. dat
een radio-ontvanger, een electrische klok.
een gramophoon en een cocktail-kabinet in
zich vereenigt; luidsprekers met een half
dozijn te verwisselen schermen om de
artistieke huisvrouw in staat te stellen het
aspect van den spreker in overeenstemming
te brengen met het karakter van haar inte
rieur; een paar televisie-toestellen, het goed
koopste 12; een stand met telephoontoe-
stellen die ingeschakeld zijn op gramophoon-
platen die al het wetenswaardige, dat de
inzending biedt, opdreunen (dit is voor het
gemak van de bedienden van de firma die
slechts een persoon tegelijk te woord kunnen
en andere met sierlijk gebaar kunnen ver
wijzen naar de telephoontoestellen)een
stuk goud ter waarde van 2000 en 20 K.G.
zilver, voorstellende de hoeveelheid van dit
edel metaal die door een fabrikant per jaar
wordt gebruikt voor de vervaardiging van
schakelaars en zekeringen: een toestel dat
den zender van uw keuze instemt op mon
deling bevel (ge zegt b.v. ..Radio Paris" en
een buitengewoon ingewikkeld electrodyna-
misch mechanisme gaat aan het werk en
toovert binnen eenige seconden het geluid
van dezen zender uit den spreker); een ont
vangtoestel in den vorm van een vleugel
piano, dat ook als gramophoon dienst doet
en in zijn inwendigheid een kast voor gra-
mophoonplaten -verbergt.
De B.B.C. is ditmaal zeer indrukwekkend
voor den dag gekomen met een theater, waar
2000 menschen plaats kunnen vinden en in
levenden lijve de corypheeën van Broadcas
ting House bezig kunnen zien. De Posterijen
laten zien zien hoe radio-stoornissen, ver
oorzaakt door menschelijke activiteit (door
electromotoren voor allerlei doel, door elec
trische reclames enz.», kunnen worden op
geheven en hoe "zij transatlantische tele-
phoongesprekken door elkaar gooien „in
transito" en weer netjes rangschikken wan
neer ze het bevoegde oor naderen.
Zuiniger lampen, doeltreffender kring
systemen, betere luidspreker, daarvan ge
tuigt de Show van dit jaar. Ze getuigt er
Stoomen
Verven
Stoppage
Dehens stoomen
GROOTE HOUTSTRAAT 5a.. Tel. 10771, 11561
(Adv. Ingez. Med.)
tevens mee dat luisteren naar de radio goed-
kooper en aangenamer wordt met het voort
schrijden der jaren. De ontwikkeling van
dit verschijnsel in ons leven is enorm. Indien
men op vier luisteraars per ontvangtoestel
rekent dan heeft Groot Brittannië er op het
oogenblik ongeveer 25.000.000. Het is een
klavier van de volksziel om te bespelen van
een omvang en met mogelijkheden voor goed
of voor kwaad als Abraham Kuyper niet
had kunnen droomen. Geen wonder dat de
B.B.C.die hier de monopolistische ver
antwoordelijkheid heeft, blootstaat aan ein-
delooze kritiek van allen, die nu en dan
meenen dat het klavier op bedenkelijke of
zelfs gevaarlijke wijze wordt bespeeld. Heeft
het ultra-conservatieve orgaan van Enge
land. de Morning Post, geen rillingen ge
jaagd over de ruggen van zijn lezers toen het
gewaagde van „radiocratie" als de nieuwe
tyrannie. welke de ziel van Engeland bedierf?
Als er gevaar wordt gezien in de werkzaam
heid van die voorbeeldige neutrale en on
partijdige B.B.C. wat moet- men dan wel
denken van het verpolitiekte radio-bedrijf
dat nationale saamhoorigheid schijnt te ont
kennen of van andere radiouitwassen. waar
bij zenders instrumenten worden van mee-
doogenlooze dictatuur en wapens in strijd
van naties en rassen? Het. zijn angstwek
kende gedachten die slechts zoo nu en dan
zich even baanbreken door de b ewondering
voor de Gothische lichtbogen en de prach
tige muziekmeubels. welke Olympia te zien
geeft.
A. K. VAN R,
INBREKERS IN HUN DAAD VERHINDERD.
Zaterdagnacht om 2.10, toen een nachtwa
ker zijn inspectie wilde verrichten bij de fir
ma Cuyk, winkel van kunstartikelen. Van
Baerlestraat 42, sprongen twee mannen uit
de portiek, die het op een loopen zetten. De
waker ging hen achterna onder het geroep:
..Houdl den dief", waarop een agent van de
rijwielbrigade kwam aangesneld en een schot
in de lucht loste, waarop een der beide man
nen bleef staan. Hij werd ingerekend en over
gebracht naar de politiepost Van Baerle
straat. Bij onderzoek bleek, dat men reeds
begonnen was de vitrine te forceeren.
De tweede man is voortvluchtig.
Sinds het nieuwe postkantoor gebouwd is
heeft de Raaks een heel ander aanzien dan
vroeger gekregen. Het zal velen lezers niet
bekend zijn, hoe deze straat aan haar eigen
aardiger! naam gekomen is. Aan het reeds
eerder genoemde boekje over de Haarlemsche
straatnamen van den heer W. P. J. Overmeer
ontleenen we hierover fie volgende bijzonder
heden: Raex iraecks. raeckse» beteekent in
het middelnederlandsch ..ketting". Oudtijds
vloeide het water uit de duinen door de
Brouwersvaart naar de stad, zette zijn weg
voort door Haarlem en liep af in het Spaarne.
ter plaatse van de tegenwoordige Kaasmarkt
De watering in de stad, sinds lang overwelfd,
heette de Beek. Om een mogelijk binnendrin
gen van den vijand door de Beek te beletten,
werd dit water hier afgesloten door onder den
waterspiegel aangebrachte zware iizeren ket
tingen of raaksen. welke van den wal afhin
gen. Deze naam ging over op het sinds 1866
gedempte grachtje, dat het water van de
duinbeek overnam. De Beek was op dit punt
door een steenen brug overwelfd en op de
beide einden stond een toren. Reeds in 1420
worden zij als „waeckuusen" vermeld, maar
deze zijn na het Spaansche beleg vernieuwd.
Toen de beide torens geen dienst meer deden
als wachthuizen, strekten zij :ot woning aan
menschen met minder gevulde beurzen. De
Wij vestigen de aandacht van koopers van producten der „Koninklijke/Shell"-groep
op het feit, dat tegenwoordig uit geel geschilderde pompen benzine verkocht wordt,
welke niet van de „Koninklijke" afkomstig is.
De „Koninklijke" heeft over de geheele wereld haar kleuren gestandaardiseerd en
is er na jarenlangen arbeid in geslaagd eene ongeëvenaarde reputatie voor de
onder haar merk „Shell" verkochte producten op te bouwen.
Van deze wereldreputatie trachten thans leveranciers van minderwaardige benzine
soorten gebruik te maken, door hun pompen in de alom bekende gele kleur te
schilderen en de automobilist die niet scherp toeziet, loopt gevaar een minder
waardige benzine of een mengsel van benzine en petroleum te koopen in plaats
van „Shell" benzine.
De ervaring heeft ons geleerd, dat dit inderdaad geschiedt en wij hebben daarom
op onze pompen - die alle reeds van het woord „Shell" zijn voorzien - ook het
„Shell"-embleem laten aanbrengen.
Automobilisten, indien Gij prijs stelt op kwaliteit, en benzine van de „Koninklijke/
Shell" groep wenscht te koopen, ziet dan scherp toe dat de gele pomp in rood
het woord „Shell" en het „Shell"-embleem draagt.
N.V. Bataafsche Import Maatschappij
Verkoopkantoor van „KONINKLIJKE/SHELL" producten
Den Haag
torens bleven staan tot in 1866. Op 6 Decem
ber van dat jaar werden zij voor afbraak ver
kocht aan Jan Kuyper te Spaarndam. voor
f 585. In een acte van 13 Mei 1493. bevattende
vergunning van de stedelijke regeering om het
Zijlklooster te vergrooten. wordt zij de
„Raecxser-graft" genoemd. Uit genoemd stuk
blijkt tevens, dat er toen een nieuwe brug
over deze gracht werd gelegd.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet veranticoordeWk
Van ingezonden stukken, geplaatst oj niet
geplaatst, icordl de kopij den inzender niet
teruggegeven.
(Adv. Ingez. Med.)
DE NIET-VERLICHTE
HODSONLAAN.
Geachte Redachtle,
Beleefd verzoek ik eenige ruimte, om eens
öeii aandacht te vestigen op een gebrekkigen
toestand binnen de gemeente Haarlem, weike
zich des te meer zal laten gevoelen, naar
mate de herfst- en winter-periode nader
komen.
Het betreft den eenigen verbindingsweg
tusschen Haarlem Norrd en Santpoort-Sta
tion benevens het Provinciaal Ziekenhuis.
De Hodsonlaan. schilderachtig, ontroerend,
de Hodsonlaan. bijna historisch, een dorado
voor natuurliefhebbers en als zoodanig door
wandelaars gaarne gezocht.
Dit alles geldt echter slechts 2oolang de zon
haar met haar gouden stralen besproeit en
in iets.m-indere mate. als een wolkcnscherm
slechts daglicht over de landouwen toelaat.
•Fantastisch, ook in schemering en bij hel
der maanlicht, maar o. wee!, als het schoons
aan 't oog onttrokken wordt en in diepe
duisternis gehuld is.
Zelfs een hemel van tintelende sterren is
dan niet in staat om de gaten en kuilen,
meermalen gevuld met. water en/of modder,
aan te wijzen, die verraderlijk alle schoone
herinneringen verstoren.
Het. gemeentebestuur van Haarlem kan,
voor wat haar gebiecl betreft, hierin zeer
billijk tegemoet komen.
Een 8 a 10-t:il Mchinunten zou roc's vol
doende zijn. aan te sluiten op de reeds be
staande masten, die de bovenleiding dragen.
noodig voor de kunstverlichting van de
jeugdherberg „Jan Gijsen".
Ben ik goed ingelicht, dan zou deze laan
particulier eigendom zijn en zou het ge
meentebestuur deze tekortkoming kunnen
motiveeren. Deze laan echter is de eenige
verbinding, is voor het publick toegankelijk
en wordt veel begaan. Daar echter het ge
meentebestuur het noodig oordeelt iden
eigendom zullen we dan maar in het midden
laten) om de bewaking en beveiliging op te
moeten dragen aan haar politiemannen, be
hoeven we toch niet met halve maatregelen
genoegen te nemen. Laat ik ten overvloede
nog een lans breken voor de vele vreemde
lingen, die vaak tijdelijk onderdak zoeken
in de mooie Jeugdherberg. echt:".- dit gebouw
meermalen slechts met de hulp van aldaar
bekenden kunnen bereiken.
Geve Haarlem een weldadig voorbeeld,
dan kan dit tevens een aansporing zijn voor
Velsens gemeentebestuur, om ook haar ge
bied te verlichten.
Met dank voor de plaatsing,
GERHARD J. NIEUWPOORT.
Santpoort.
FEUILLETON
ROMAN
UIT DE PARIJSCHE ONDERWERELD
DOOR H. LUCAS.
(Geautoriseerde vertaling van H. Houben.)
53)
Deligny streek zijn hand over zijn donker,
nu kort geknipt haar en streek met zijn vin
ger over het lange litteeken op zijn hoofd.
Het had heel wat op zijn geweten dat
litteeken, dacht- hij met een terugblik op zijn
leven.
De laatste weken was hij in zekeren zin
veranderd; de uitdrukking van overmoed
was verdwenen, in plaats daarvan was een
zekere waardigheid over hem gekomen. Op
zijn gelaat lag een rustige zekerheid, dat het
nog aantrekkelijker maakte dan ooit te
voren.
En nu had eindelijk het uur voor de hu
welijksplechtigheid geslagen.
Als een bekoorlijke verschijning in wit
satijn stond Cornelia naast haar vader te
wachten. Een zachte kleur gleed over haar
wangen en uit haar diepe sterrenoogen
straalde voortdurend een groot, en stil ge
luk.
Norman's hart klopte pijnlijk doch hij
yoelde het ploseiïng rustig worden, toen hij
de hand van zijn dochter legde in die van
den man, die over een kort oogenblik haar
echtgenoot zou zijn. En hij voelde het weer.
toen hij zag, dat zij de rustige oogen in vol
komen vertrouwen oprichtte naar de rustige
oogen boven haar. Hij keek op met een
glimlach om zijn lippen, de ondragelijke
pijn in zijn hart kwam op en ging weer
heen. Het was een pracht-kerel, die Fransch
man, die hem zijn dochter ontnam; hij zou
zeker een goed echtgenoot zijn. Als dat ook
niet was De glimlach stierf weg. Wild's
gezicht, werd ernstig. Hij zou nu ongelooflijk
vreéselijk alleen zijn daar was geen ont
komen aan. Toen keek hij naar Royle. die
met onverstoorbaar gelaat naast Denise Le-
vallier stond te kijken naar het bruidspaar.
Een goede jongen die Frank. Hij had zijn
ontslag heel goed opgenomen en scheen nu
meer dan getroost door het Fransche meis
je. dat hem aanbad. Hij zou hem promotie
moeten laten maken, een paar duizendjes in
komen meer om den weg tot zijn huwelijk
te effenen. Hoe dikwijls zou hij Cornelia
voortaan zien, vroeg hij zich af. Ze zou na
tuurlijk meestal in Frankrijk zijn. De Selin-
nes was buitengewoon inschikkelijk geweest
in het woonvraagstuk: hij had het kasteel
aan het jonge paar overgelaten en zich zelf
tevreden gesteld met zijn appartement te
Parijs. Ze zouden natuurlijk dikwijls naar
Amerika komen Cornelia had beloofd, dat
ze
Er kwam beweging onder de genoodigden
geruisch van kleeren en gemompel van
stemmen. De Comte en Comtesse Deligny
wendden zich nu tot hun gasten.
Wat de heeren_ betrof, deze waren buiten
gewoon ingenomen met- Cornelia's blonde
en frissche schoonheid; de dames, onberis
pelijk en smaakvol gekleede Frangaises,
hadden haar van alle kanten opgenomen
en zich tenslotte gewonnen gegeven voor
haar bekoring en de zeldzame schoonheid
van het zacht blozende gezicht. Toen de bij
zonderheden omtrent haar heldhaftige
trouw aan den man harer keuze onbe
kend en zonder geld bekend was geworden
groeide Cornelia zelf uit tot een heldin.
Raoul's peettante, een eenigszins strenge
oude dame met donkere oogen, die konden
flikkeren in een nog knap. perkamentkleu-
rig gelaat, was daags te voren zeer gedeci
deerd bij de Wild's binnen komen vallen
om op haar gemak de toekomstige vrouw
van ..dien jongen rakker" op te nemen. De
oude dame was geheel gewonnen en nu de
plechtigheid was afgeloopen, zocht ze mid
den onder de gelukwenschen. het gelach en
het vroolijk. zorgeloos gebabbel, Cornelia op,
die aan alle kanten omringd was. Zoodra
deze haar zag. keerde zij zich om, legde haar
frissche wang tegen het gerimpelde gelaat
der oude dame en kuste vriendelijk Raoul's
..peettante" zooals ze haar nu beiden noem
den. De scherpe oogen der oude dame wer
den zacht, ze nam Cornelia's hand en liet
een kostbaren, antieken parelring aan haar
vinger glijden. „Paarlen staan je goed, mijn
lieveling, zei ze ernstig. Raoul, die zijn bruid
gemist had. kwam juist weer bij haar en
kreeg een kus en een licht tikje met de
lorgnet van zijn peettante. „En als je be
lieft goed voor Madame la Comtesse zor
gen". zei ze streng en hinkte weer weg.
terwij! ze gedecideerd met haar stok op den
grond tikte.
De Selinnes deed iedereen verwonderd
staan door zijn opgeruimdheid en zijn zicht
bare ingenomenheid met zijn knappen broer
en diens aardig vrouwtje. Hij kuste zijn
blozende schoonzuster, een, twe-e, driemaal
ten aanzien van iedereen en Raoul had er
gedwee bijgestaan tot groot vermaak der
gasten.
Norman Wild deed ook zijn best. Hij lach
te en maakte gekheid met de anderen en
hield zich zelf voortdurend voor, dat hij het
buitengewoon getroffen had met zijn schoon
zoon; de hoofdzaak was toch dat Greta
gelukkig was. Julia Lawson lette op hem uit
de verte; ze begreep, dat het beter voor hem
was zoo voort te sukkelen niet zijn Fransch,
te lachen en te praten op de hem eigen
vriendelijke manier dan te zwijgen, wat hij
zeker zou doen als zij in zijn nabijheid
was, daar zij zijn gedachten steeds raad
de, voor hij ze had uitgesproken. Dat zou
later komen. Nu moest ze zorgen, dat het
ba! vroolijk door ging. een gemakkelijke
taak, want zelfs de lucht om haar heen
scheen vol geluk. Zij zag nu en dan Frank
en de kleine Denise. De Levaliiers hadden
veel met hem op. Frank's vurig, jongens
achtig gezicht keek vol voldoening neer op
het meisje naast hem.
Toen was er, voordat ze het zelf wisten,
een stilte ingetreden. Het was afgeloopen.
Raoul en Cornelia hadden hen juist verla
ten. Stralend en gelukkig hadden zij hen.
naast elkaar, ..au revoir" toegewuifd en
waren naar Tyrol vertrokken, waar ze hun
wittebroodsweken zouden doorbrengen. De
laatste gast was vertrokken en Norman
Wild, die bijna verachtelijk keek naai de
witte bloem in zijn knoopsgat, was weer
terue in zjïn appartement in het Hotel Con
tinental. Hij keek droomerig en peinzend
rond, dan liep hij plotseling naar de deur
en drukte zoo lang op de bel, die nijdig
bleef doorrinkelen, tot een bediende ver
wonderd en buiten adem binnen kwam.
„Mevrouw Lawson Madame waar is
ze? Vlug wat".
„Maar Monsieur ik denk op haar ka
mer. Heeft mijnheer
„Ga haar dadelijk halen en bemoei je
niet met mij; vooruit", schreeuwde hij bijna.
De verschrikte bediende verdween en Julia
Lawson haastte zich met een angstige uit
drukking op haar vriendelijk gezicht naar
de zitkamer.
„Wat heb je toch, Norman?" vroeg ze on
gerust.
..Och Julia", zei hij in een stoel neerzin
kend. „ik wist niet precies waar je was, dat
is ailes. Ik
„Maar Norman. Ik hield het toezicht op
de twee kamermeisjes, die bezig zijn de laat
ste bezittingen van Cornelia in te pakken.
Ze zijn zoo verstrooid en opgewonden over
alles, dat
„Kom Julia, ga niet weg. Die kamerm?'tjes
zullen wel klaar komen. Maar ik voelde me
zoo ongelukkig. Ik vroeg me juist af wat ik
zonder jou zou beginnen. Julia" en hij
strekte nederig smeekend zijn handen uit
„zou Je mijn vrouw willen worden?"
Ook zij strekte haar handen uit: in haar
liefhebbend hart werd nu een oude wonde
geheeld.
„Ja", zei Julia Lawson.
