De Koningin spreekt tot haar volk.
Haiei de Jleetmetik.
Hel BelQk$tjjltsle
De Haarlemsche begroeting.
MODE-SHOW
Zoetzuur.
51e Jaargang No. 15402
VerscHijnt dagelijks, beHalve op Zon-en Feestdagen
Zaterdag 9 September 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper week 0-25, p-er maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post ƒ0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 4 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN:
15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 1 50.-. Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75,-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 9 September.
De Rede van de Koningin.
In de korte rede, die volgens het plan der
huldigingsplechtigheid hedenmiddag in het
Stadion kloor H. M. de Koningin zou uitge
sproken worden treft mij, naast een beroep
op de éénheid des volks in moeilijke tijden,
vooral deze eene korte, krachtige zin: „Wij
willen ons zelf zijn en blijven."
Dit is het leidmotief, de hoofdgedachte die
erin tot uiting komt. Het is een fier woord
en het past bij een fier volk, dat zich zelfbe
wust mag voelen in trots op. zijn verleden, in
het besef dat het zijn weg heeft weten te
vinden en door eigen wilskracht en moed,
dien weg volgend, de zwaarste tegenslagen
steeds heeft kunnen overwinnen. Tijden van
ontwrichting en verwarring, zooals wij nu
weer beleven maar zooals de wereld ze al
vaak beleefd heeft, leiden tot de noodzaak
dat een volk in zichzelf de;kracht en vastbera
denheid vindt, noodig om stand te houden..
Het verleden van de Trompen en de Ruy-
ters, waarin een klein volk als het onze door
machtsmiddelen een leidende rol kon hand
haven, zijn voorbij en zullen nimmer terug-
keeren. Niettemin neemt Nederland in de
huidige wereld een voorname positie in,
wordt het overal tenvolle erkend door zijn
energie en zijn cultuur, door zijn streven
naar de eenheid en inter nationale, samen
werking die het groote programpunt van
onzen tijd uitmaken, en dat ondanks alle
stormen blijven. De wijze waarop ons
volk zijn gastvrijheid bewijst en zijn hulp
verleent als anderen in nood verkeeren, is
spreekwoordelijk geworden in geheel Europa.
Toen de oorlog uitbrak waren het de hon
derdduizenden Belgische vluchtelingen, later
de kinderen van Hongaren en Oostenrijkers,
onlangs weer de duizenden vluchtelingen
uit Duitschland die in ons land een veilige
haven vonden.
Men vertrouwt ons in de wereld daarbuiten,
ons volk heeft een machtige reputatie verwor
ven, en daar mag het met recht trotsch op
gaan en zich sterk voelen, wetend dat het in
staat is zichzelf te-zijn en te blijven. Als de
Koningin, zich richtend tot de jongeren, zegt:
„Eeri schoone toekomst zij voor. hen weggelegd
irjdien zij langs de beproefde wegen, zooeven
door mij aangeduid, straks hun krachten gaan
wijden, aan den opbouw van het. tijdperk, dat
vbor ons ligt"d.an slaat dat op dien kor
ten zin:
„Wij willen ons zelf zijn en blijven", en op
hetgeen daar onmiddellijk op volgt: „Wij wil
len voortbouwen op de grondslagen, door onze
Vaderen gelegd, ons bewüst van onze roeping
tegenover ons zelf en in het groote gezin der
Volken".
Het „Wees u zelf" heeft ook in dit blad, in
deze rubriek, meer dan een-s geklonken. Ons
doet het goed, al hadden wij nimmer anders
verwacht, het als Koninklijk woord te lezen.
En- niet minder goed doet- hét, dat de Ko
ningin ook in deze dagen zich beroept op
„het groote gezin der Volken", dat ondanks
alle krakeel van deze dagen ons doel blijft, en
in "de verwezenlijking waarvan Nederland
zulk een moreele erkenning geniet en zulk
een prachtige taak Jcan vervullen. Na haar
antwoord aan president Roosevelt, dat alge
meen in den lande zulk een diepen indruk
maakte, spreekt de Koningin hier opnieuw
hét woord dat liet onze is: het woord - van
Nederland.
Zij verklaart zich gedragen teweten door
het vertrouwen des volks. Wij herhalen dit,
bij het 35-jarig regeeringsjubileum van de
Koningin, als een volle waarheid. Zij geniet
dit algemeen vertrouwen en het is temidden
van den algemeenen eerbied voor de Ko
ningin, waardige draagster van een groote
traditie en een eeuwenoud verbond tusschen
liet. Huis van Oranje en het Nederlandsche
volk, dat zij vandaag gehuldigd wordt.
R. P.
Voorloopige Aankondiging
Dinsdag 12 Sept. enWoens-
dag 13 Sept. na 3 uur in
Hotel Funckler.
SPECIAAL MUI5 voor dames modes.*
MODEMAGAZIJNEN
(Adv. Ingez. lied.)
MOORDAANSLAG OP AMSTER
DAM'S EERSTE PERRON.
JONGE VROUW WONDT HAAR
EX-VERLOOFDE.
Hedenmorgen tegen 8 uur heeft op het
eerste perron van het Centraal Station te
Amsterdam een jónge vrouw haar ex-ver-
loofde met een scheermes te lijf gegaan.
Het gold hier een wraakneming uit jaloezie
aangezien de vrouw niet wilde dat de man in
gezelschap van een andere vrouw naar Bazel
ging.
De man kreeg diepe snij wón den, over de
linker wang en de rechter hand. De daderes
wist te ontkomen, maar de arrestatie van de
vrouw wier naam en adres bekend zijn, kan
waarschijnlijk spoedig worden verwacht.
Een antwoord op de Nationale hulde.
De Koningin zou hedenmiddag in het Sta
dion te Amsterdam in antwoord op de toe
spraak van ds. A. G. H. van Hoogenhuyze de
volgende rede uitspreken:
Mijnheer de Voorzitter,
Heb is mijn wensch persoonlijk Neerlands
Jongeren, die de voorbereiding van deze
grootsche en indrukwekkende betooging op
zich namen, en allen die zich opmaakten
daaraan deel te nemen, mijn hartgrondigen
dank te betuigen voor dit blijk van hun aan
hankelijkheid en trouw, nu ik 35 jaren zoo
nauw aan mijn Volk verbonden ben geweest,
Hierbij gedenk ik ook de talloos velen, die
deze ure uit de verte met ons medeleven, zoo
in het Vaderland als in Nederland onder de
keerkringen, en breng hen daarvoor mijn bij
zondere erkentelijkheid.
Als ik op dit tijdperk terugzie, dan is het
met een hart vol dankbaarheid voor al het
schoone en goede, dat ik van mijn Volk heb
mogen ondervinden, dan word ik steeds op
nieuw getroffen door de bewijzen van ver
knochtheid en den steun mij, niet het minst
in moeilijke en zorgvolle dagen ten deel ge
vallen en welke ik thans, in deze Lire, ander
maal op ondubbelzinnige wijze ondervind.
Pogen mijn plicht te vervullen tegenover
het Vaderland is mij in donkere tijden meer
dan ooit een voorrecht en bron van blijd
schap, waar ik mij gedragen weet door Uwe
trouw en medeleven.
De Nationale- gedachte bindt ons hier allen
te zamen.
Wij willen ons zelf zijn en blijven.
Wij willen .voortbouwen^ op de grondslagen
door onze Vaderen gelegd, Ons bewust van
onze roeping tegenover- ons zelf en in het
groote" gezin der Volkeren.
Wij willen putten uit de schatten ons door
een groot Voorgeslacht nagelaten, overtuigd
daarin ten allen tijde overvloedig te vinden
hetgeen wij behoeven om met taaie volhar
ding en zich steeds weer vernieuwende kracht
te streven naar .de aanpassing bij gewijzigde
wereldomstandigheden, welke onder Gods
zegen ons weer een gelukkige toekomst bren
gen kan.
Ik bid God om wijsheid en sterkte om U in
den tijd die vóór ons ligt vastberaden daarin
voor te gaan.
Mij thans in het bijzonder richtend tot de
Jongeren wensch ik tot hen een woord van
oprechte waardeering te spreken voor den
ijver en de voortvarendheid welke zij hebben
aan den dag gelegd bij de voorbereiding van
deze voor mij onvergetelijke ure en voor hun
trouw en toewijding aan mij en mijn Huis. Een
schoone toekomst zij voor hen weggelegd in
dien zij langs de beproefde wegen, zooeven
door mij aangeduid, straks hunne krachten
gaan wijden aan den opbouw van het tijdperk
dat voor ons ligt. Waar zij in de groote figu
ren die Nederland heeft voortgebracht de
idealen verpersoonlijkt zien welke ook zij na
streven, zullen zij er krachtig toe kunnen bij
dragen hét schoonste uit onze historie in he
den en toekomst te doen voortleven in zich
steeds vernieu wenden én verjongenden vorm.
Ten besluite richt ik mij tot U allen, oude
ren en jongeren te zamen, ja tot de bevolking
van geheel het Rijk, om als één en ondeelbaar
Volk de handen ineen te slaan teneinde een
drachtig samen te werken om dezen zorgvoïlen
tijd te boven te komen.
Als van zelf gaat ons aller blik naar onze
fiere driekleur, symbool van ons willen en
kunnen, zinnebeeld bovenal van ons dierbaar
Vaderland. Zij waaie steeds over de Wereld
zeeën tot in de verste landen en doe daar
kond van onze eendracht en onze wilskracht.
Leve het Vaderland
Hoezee!
REGEERINGSHULP VOOR DE
TEXTIELINDUSTRIE?
WERKGEVERS EN WERKNEMERS VRAGEN
ER OM.
Op initiatief v,an. de drie organisaties van
werknemers in de textielindustrie zijn- ver
tegenwoordigers dezer organisaties en van de
werkgeversverenigingen, benevens vrijwel
alle belanghebbende gemeentebesturen bijeen
gekomen en hebben besloten de regeering
er van in kennis te stellen, dat ds hulp aan
de textielindustrie onvoldoende wordt ge
acht en spoedige en doelmatige regeerings-
maatregelen gevraagd worden.
De vergadering werd ook bijgewoond door
vertegenwoordigers van den minister-presi
dent en ben minister van economische zaken
TOESTAND GAAT THANS VOORUIT!
GUNSTIGE WENDING BIJ SLACHTOFFER
UIT MUIDEN.
Het Handélsblad vernam te Bussum, dat
de tóestand van den heer G. de Beus, een der
slachtoffers van de schietpartij in de raad
zaal te Muiden, vooruitgaande is. Er viel een
waarneembare verbetering te constateeren.
EEN KANO MET TWEE PERSONEN
VERONGELUKT?
DE LEEGE BOOT GEVONDEN.
De schokker-visscher P. van Leest uit Moer
dijk heeft Donderdag op het Kwaksöiep tegen
over het dorp Rockanje op ongeveer 10 K.M.
uit den wal gevischt en later bij de mare
chaussee te Moerdijk aangebracht een 6 M.
lange kano, ongeveer 60 c.M. breed voorzien
van een mast en een wit zeil. In de kano be
vonden zich verschillende voorwerpen, o.a.
twee paar schoenen en laarzen, twee sabels,
onder- en bovenkleeding. dekens, levensmid
delen, een peddel en een Duitsch militair zak
boekje met onleesbaar schrift.
Men veronderstelt, dat met deze kano een
ongeluk heeft plaats gehad en dat de twee in
zittenden zijn verdronken.
DE SYMPHONIE VAN
H. ANDRIESSEN.
OPVOERING DOOR HET CONCERTGEBOUW
ORKEST.
Wij vernemen dat Zondagavond a..s in het
Concertgebouw te Amsterdam het Concertge
bouworkest de symphonie van Hendrik An-
driessen zal uitvoeren. Dit is de eerste keer.
dat genoemd orkest dit werk uitvoert.
De heer Eduard van Beinum zal als dirigent
optreden.
Een foto van den ontzaglijken bosch- en heidebrand, die bij Imbridge (Engeland)
looedde. Honderden konijnenfazantenpatrijzen enz., kwamen in de vlammen om.
L UW RECEPTIE
VOOR UW HUWELIJKSDINER
ALLE FEESTMAALTIJDEN
1 dv. Ingez. Med.)
'Ér icorden thans goede prijzen
gemaakt voor grove augurken,
ongeveer 7 X zoo hoog als het
vorig jaar, tengevolge vooral van
den slechten oogst in Duitschland)
De landbouw heeft nog slechts het land
In deze droeve stond'.
De tuinbouw is nog erger af.
Want die zit aan den grond.
De boeren en de tuinders zijn
Een zwaar getroffen ras,
En denken aan een vroeger tijd,
De „was" in hun gewas.
Maar ziet, in de misère komt
Opeens een tuinproduct.
Waarvan de prijzen stijgen gaan
En goede omzet lukt.
Het blijkt, dat men op de augurk.
Die groot en sappig is.
Het hartig hapje zure bom
Bijzonder happig is.
In zui-e tijden zooals nu,
Van tuinders zorg en leed
Dan helpen alle beetjes wat,
Dus ook weer deze beet.
De kooper, die straks de augurk
Als extra zuur begroet,
Bese-ffe dat zij 't leven van
Den tuinder wat verzoet.
P. GASUS.
Het antwoord van de Koningin op de natio
nale hulde.
pag. 1
De Haarlemsche begrooting. Een reeks nieuwe
bezuinigingsvoorstellen van R. en W.
pag. 1
Aan de groote huldiging van dc Koningin he
denmiddag te Amsterdam nemen 30.000
mensehen deel. Bovendien zullen -15.000 de-
fileeren.
pag 2
De Tweede Ivamer is nog niet gereed geko-
met de omzetbelasting'.
pag. 5.
Emir Feisal's zoon tot. koning van Irak uit
geroepen.
pag. 3
Dc Spaansche regeering-Azana afgetreden.
nag. 3
Het tarievenbestand thans ook door Ierland
en Denemarken opgezegd.
pag 3
Een Cubaansehc rcgecring met steun der
Amerikaanschc troepen?
pag. 3
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De rede van de Koningin.
pag. 1
J. H. de Bois: Litteraire kanttcckeningcn.
pag. 9
J. B. Schuil: Daan van Ollefen zestig jaar too-
neelspcler.
pag. 9
K. de Jong; Radiomuzick der week.
pag. 9
<Mr. E. Elias: De man met den baard.
oag. 7
Van een oud-Haarlemmer; Naar het Bovcn-
Digoelgebied.
pag 7
W. T.: Langs de Straat. Deftige Straat.
pag 8
Dr. W. G. N. van der Slecn: Valparaiso de
Chile.
pag. 8
Van onzen Lotidensehen correspondent: Lloyd
George's oorlogsherinneringen.
pag. 3
Gevolgen der economische crisis: dalende
belastingopbrengst en meer uitgaven
voor armenzorg.
Een reeks nieuwe bezuinigings
voorstellen van B. en W.
Heden verscheen de ontwerp-begrooting dei-
gemeente Haarlem voor 1934.
In de toelichting zeggen B. en W„ dat de
begrooting. evenals die van 1933, geheel ..in
het teeken van de economische crisis staat",
die zich afteekent in geleidelijk dalende be
lastingopbrengst. gepaard gaande met sterk
verhoogde uitgaven in verband met werkloos-
heidszorg en maatschappelijk hulpbetoon.
Dat de begrooting niettemin sluif zonder
belastingverhooging en zonder crisisdienst,
zoodat alle uitgaven op den gewonen dienst
zijn verantwoord en mitsdien door gewone
middelen gedekt worden, is te danken aan de
bezuinigingen, die de Raad reeds heeft aan
vaard en aan de voorstellen rot vemieuwe be
sparing van uitgaven, die door ons in deze
ontwerp-begrooting zijn verwerkt en waarop
B. en W. de medewerking van den Raad
hopen te kunnen verkrijgen.
Het tekort op 1932.
De begrooting voor 1934 vangt aan mc-t een
nadeelig saldo van den dienst 1932 ten bedra
ge van f 229.843.30.
Zooals den Raad reeds bij nota d.d. 14 Juni
1933 is medegedeeld, is dit nadeelige saldo in
werkelijkheid hooger, doch Is het terugge
bracht tot het bovengenoemde bedrag, door
dat f 200.000 uit het reservefonds van het
Grondbedrijf en f 100.000 uit het Reserve
fonds voor bijzondere doeleinden in de gewone
middelen gestort is.
De dienst 1933 profiteert nog slechts gedeel
telijk van de in den loop van dat jaar toege
paste bezuinigingen.
Zooals reeds uit de nota d.d. 14 Juni 1933
blijkt, is het voor 1933 uitgetrokken bedrag
voor den dienst van Maatschappelijk Hulpbe
toon onvoldoende, ook na de verschillende be
sluiten die in den loop van dezen zomer ge
nomen zijn.
B. en W. zullen met groote zorgen nagaan,
of en in hoeverre de uitgaven over de geheele
begrooting verspreid, wellicht onder oe raming
zijn gebleven en in hoeverre wellicht een en
kele inkomst versterkt zal kunnen worden, ten
einde aldus den post van Maatschappelijk
Hulpbetoon te kunnen opvoeren tot een zooda
nig bedrag als vermoedelijk noodig zal zijn.
B. en W.'stellen zich voor in den loop van
het najaar hiervoor een tweede suppletoire
begrooting 1933 in te dienen.
Wat de begrooting 1934 betreft, trekt het, de
aandacht, dat niettegenstaande de vele en be
langrijke besparingen op de uitgaven, het
eindcijfer niet lager, doch hooger is dan het
vorige jaar, n.l. f 17.037.484.31 tegen
f 16.618.693.94.
Deze verhooging is gedeeltelijk te verklaren
door administratieve posten, gedeeltelijk door
de verhooging van den post voor Maatschap
pelijk Hulpbetoon, die voor 1934 z: I 600.000
hooger is uitgetrokken dan op de primitieve
begroeting 1933.
De nieuwe bezuinigings-
voorstellen.
B. en W. kondigen de volgende voorstellen
aan tot versterking van de begrooting, riie
voor het grootste gedeelte reeds in de ontwerp-
begrooting zijn verwerkt en overigens vóór de
openbare behandeling in de oniwcrp-begroo-
ting verwerkt zullen worden.
Ie. Verhooging der electrieiteitstarieven
overeenkomstig het onlangs gedane
voorstel f 40.000.
2e. Niet-uitbetaling van den vacantie-toe-
slag in 1934 f 35.000.
3e. Tijdelijke korting op de kindertoeslagen
met 20"/, f 32.000.
4e. Sterke beperking, zoo mogelijk algeheele
afschaffing van de vakonderwijzers bij
het Lager onderwijs voor 1934 f 25.000.
5e. Opheffing van den dienst voor Licha
melijke Opvoeding, onderzoek naar de
mogelijkheid van verdere bezuinigingen
bij de zweminrichtingen f 10.000.
6c. Verlaging van verschillende, subsidies
f 10.000.
7e. Opheffing of beperking van dc Schoon
heidscommissie f 2.000.
8e. Inkrimping van den Keuringsdienst van
Waren ingevolge Besluit van den Minis
ter van Sociale Zaken.
Indien de Raad zich met deze voorstellen
vereenigt. zal belastingverhooging achterwege
kunnen blijven, tenzij thans nog niet bekende
onvoorziene omstandigheden zouden intreden,
waardoor de financieeje positie der gemeente
een ongunstiger aspect zou verkrijgen.
Voorts wordt medegedeeld, dat niet. alle
hierboven opgesomde maatregelen dc instem
ming hebben van een der leden van het
college.
Dc uitkcering uit het, Gemeentefonds wordt
voor het a.s. jaar geraamd op f 1.766.714 (tegen
f 1.692.599 in 1933).
Voor presentiegelden der raadsleden is
f 5500 uitgetrokken tegen f 8000 in 1933. Het
ligt in dc bedoeling met den raad overleg te
plegen om de presentiegelden der raadsleden
opnieuw te verlagen.
Voor het salaris der ambtenaren- ter secre
tarie is f 291.528 uitgetrokken, wat f 200 min
der is dan voor 1933.
Van de wethouders zal in 1934 f 1200 ge
vraagd worden voor pensioenbijdragen. Dit is
de eerste keer dat deze post op de begrooting
voorkomt. Tot heden droeg de gemeente allec-n
de lasten voor dit pensioen, maar nu de ge
meente 812"/, der pensioen-premie op het
personeel verhaalt, is hetzelfde toegepast voor
de wethouders.
Aan wethouders-pensioenen zal in 1934
f 10.181 uitbetaald worden.
Voor de salarissen en loonen van het politie
personeel wordt op een uitgave gerekend van
f 550.182, of f 400 meer dan in het thans loo-
pende jaar.
Voor het onderhoud van straten en pleinen
is f 95.584 uitgetrokken tegen f 101.751 voor
1933.
f 147.955 is uitgetrokken voor het onderhoud