Eerste poging van Mr. Stomps
mislukt.
Millioenennota.
Ir. P. F. DE BORDES t
Hei Bdéutpdjksle
51e 'Jaargang No. 15412
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 21 September 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72J/,.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcrcn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f 250.- Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 21 September.
Vijfduizend. Chineezen.
Er is een Chineesche rivier buiten haar
oevers getreden gevolg van een aardbeving
en vijfduizend Chineezen zijn daarbij om
gekomen. Het bericht van deze ramp heeft
Europa eergisteren bereikt. Het was toen drie
weken geleden, dat de ramp had plaats gehad.
Ik weet dat het Levenslot zeer slordig met
Chineezen omgaat, en dat zij vaak in massa
omkomen., maar een ongeval, waarbij vijf
duizend menschen het leven verliezen mag
toch wel een ramp genoemd worden. Niet
waar? Welnu, het onderling contact der vol
ken blijkt nog zoo gering, ondanks alle mo
derne uitvindingen die berichtgeving binnen
enkele minuten, desnoods seconden mogelijk
maken, dat een dergelijke ramp in China pas
drie weken na dato vermeld wordt. Was het
zes weken later gebeurd, dan zou de uitwer
king trouwens even gering zijn. Europa trekt
zich van een dergelijke gebeurtenis eenvoudig
niets aan. Wat weten de Europeesche volken
van de Chineezen, behoudens eenige min of
meer goedkoope aardigheden,' een vaag besef
dat zij in de oudheid eenmaal aan de spits
der beschaving hebben gestaan en een paar
woorden zooals Ming-dynastieeen ge
heimzinnig historisch iets waarover eenige
geleerden lezingen plegen te houden? Niets!
Dit geval van die Chineesche aardbeving-
met vijfduizend dooden is weer eens leerrijk
en beschamend ten aanzien van onze gruwe
lijke onwetendheid omtrent een volk van hon
derden millioenen zielen.
En ge behoeft niet eens zoover te gaan.
Wat weten wij van de meeste Europeesche
volken, behalve dan diegene die onzp onmid
dellijke buren zijnplus de Franschen?
De meeste menschen hebben er een bedroefd
klein beetje begrip van.
De Tsjecho-Slowaken, wier land midden in
Europa ligt en wier hoofdstad, Praag, bij
name zeer bekend is, vallen al ver buiten
den radius van onze algemeene belangstel
ling. Eén hunner, Karei Capek, heeft ons ge
prezen voor. ons streven naar internationale
toenadering en internationaal-ontwikkelde
staatkunde en verklaard dat zijn landgenoo-
ten van ons heelemaal niets afwisten. Wat
weet de massa van het Nederlandsche volk
van hen? Een schijntje meer dan niets, en
dan nog met veel twijfel erbij. ,,Bohemen?
Komen de Bohémiens daar vandaan? Maar
ze zeggen toch dat die in Parijs.
Aardrijkskunde leeren wij niet slecht, mis
schien beter dan de meeste naties. Maar onze
algemeene kennis van andere volken, van
hun leven en streven, hun arbeid en hun
cultuur, staat nog op een bedroevend laag
peil. Herziening van ons onderwijs zou zich
daarop wel in de eerste plaats mogen rich
ten. Temeer omdat er zooveel domme voor-
oordeelen zijn, goedkoope generalisaties, die
de plaats van werkelijke kennis innemen.
Sympathie ontbreekt in overeenkomstigen
mate
Het geval van de vijfduizend Chineezen
'geeft mij de aanleiding, daarop weer eens
de aandacht te vestigen. Er is nog onnoeme
lijk veel te doen "in deze richting. En van een
volk als het- onze wordt verwacht dat het
daarin voorgaat.
R. P.
HET DOODELIJK ONGELUK
OP DE LEIDSCHEVAART.
INLICHTINGEN VERZOCHT.
Zooals onze lezers weten heeft jl. Zondag
avond bij het viaduct op de Leidschevaart
een ernstig gecompliceerd ongeluk plaats ge
had, waarbij de 60-jarige mevrouw v. d.
Broek-Meijer om het leven gekomen is. De
aanrijding geschiedde met een uit drie wa
gens bestaanden E.S.M.-trein, die >te 19.45 uur
uit Zandvoort vertrok en te 20.05 uur aan de
Tempeliersstraat moest aankomen. De Com
missaris van Politie verzoekt aan de passa
giers, die iets van het ongeluk gezien heb
ben, zich voor liet geven van inlichtingen aan
zijn bureau aan de Smedestraat te willen ver
voegen.
INKOMENS, DIE IN GELD GELIJK
GEBLEVEN ZIJN.
VALLEN ONDER DE EXTRA-INKOMSTEN
BELASTING.
Naar het Handelsblad verneemt os de door
minister Oud in de Millioenennota aangekon
digde Crisisinkomstenbelastrng- bedoeld als
een extra-heffing va-n inkomens, dié in geld
gelijkgebleven zijn, wat dus beteekent een
stijging van de koopkracht van die inkomens.
VOOR RESTAURATIE VAN DE
BAKENESSERKERK.
WEER 10.000 OP DE KIJK BEGROOTING.
Op de begrooting van Onderwijs, Kunsten
Wetenschappen is evenals verleden jaar ook
voor 1934 voor de restauratie van de Bake-
nesserkerk een vervolgtermijn uitgetrokken
yan f 10.000
Van der Lubbe wenscht geen verdediger.
Maar weet hij wel, dat er een is?
Mr. Stomps kan hem niet bereiken.
Zonderlinge argumentatie van
gerechtspresident.
Een brief van v. d. Lubbe aanBaars
De poging van Mr. B. W. Stomps te Heem
stede, om met v .d. Lubbe in contact te komen
is mislukt.
De Berlijnsche correspondent van het Han
delsblad telefoneert daarover het volgende
aan zijn blad:
Mr. Stomps heeft den moed niet opgege
ven en wil, gesteund door ons consuiaat-
generaal te Leipzig, althans bereiken in een
van de volgende, dagen Van der Lubbe te zien
en te spreken.
Wij willen hier eerst weergeven welk re
sultaat het onderhoud had, dat mr. Stomps
met den voorzitter van den Strafsenaat, dr.
Bünger, die het proces zal leiden, heeft ge
had, zooals wij de loop van dit gesprek uit
den mond van mr. Stomps Woensdag heb
ben opgeteekend.
Mr. Stomps stelde de vraag: „Heeft Van der
Lubbe zich uitgelaten over het hem schrif
telijk door zijn familie toegezonden verzoek,
om mij als verdediger te aanvaarden?"
Antwoord van president Bünger: „Dit ver
zoek is hem medegedeeld en hij heeft daar
op geantwoord, dat hij weigert een verdediger
te aanvaarden".
Vraag: „Zqudt u d?m. willen toestaan dat
ik Van der Lübbe te spreken krijg in tegen
woordigheid Van zijn door het gerechtshof
aangewezen verdediger, den Nederlandschen
tolk en een gevangenbewaarder?"
„Onzinnig"
„Dat zou onzinnig zijn, want als iemand
geen verdediger wenscht, kan men ook geen
verdediger bij hem toelaten".
Vraag: „Dan zou ik u willen vragen of ik,
als ik dan niet als verdediger met hem mag
spreken, het onderhoud met hem als verte
genwoordiger van de familie mag hebben".
Alleen: „Hoe gaat het met je?"
Antwoord: „Ja, daar heb ik in principe niets
op tegen, mits u hem alleen maar vraagt hoe
het met hem gaat Maar overigens, ik ben
van meening dat het daartoe nu te laat is
en dat dus geen onderhoud kan plaats heb
ben".
De eenigszins wonderlijke argumentatie
was hiermede afgeloopen, zoodat Woensdag
avond de situatie aldus was, dat Van der
Lubbe geen enkelen verdediger zou wen-
schen, ook niet den z.g. „Offizial-Verteidigev",
en zijn verdediging dus zelf wil voeren, welke
omstandigheid, naar het heet, in het proto
col is vastgelegd, maar waarvoor elk nader
bewijs tot nu toe ontbreekt. Het is dan ook
geen wonder, dat in vele kringen wordt ge
twijfeld of Van der Lubbe werkelijk weet dat
van Nederlandsche zijde een verdediger tot
zijn beschikking staat.
Geen kaart voor mr. Stomps
Merkwaardig is voorts, dat de president
van het Rijksgerechtshof voor mr. Stomps
geen toegangskaart- voor het proces meer ter
beschikking had, zoodat deze het proces
slechts kan bijwonen door de toevallige om
standigheid, dat een halfbroer van Van der
Lubbe, de heer Peute uit Dordrecht, niet in
Leipzig is aangekomen, en dus deze plaats
op de publieke tribune ter beschikking van
mr. Stomps kon worden gesteld.
Duitscliland wekt geen vertrouwen
Geconstateerd moet worden, dat van Duit-
sche zijde niet alles geschiedt om de wereld
van het normaal verloop van dit opzienbaren
de proces te overtuigen en dat de wijze, waar
op men mi-. Stomps zijn taak bemoeilijkt in
plaats van deze gemakkelijk maakt, niet ge
schikt is om vertrouwen te wekken. Het is
dan ook te hopen, dat het nog gelukken zal
hem met Van der Lubbe samen te brengen,
opdat hij uit diens mond kan hooren dat de
ze noch een Duitschen noch een Nederland-
schen verdediger wenscht en welbewust el-
ken verdediger van de hand wijst.
Een ongeteekende brief
Ter volledigheid willen we nog meedeelen
dat Van der Lubbe tot Juni met zijn vrienden
in Nederland heeft gecorrespondeerd, dat
daarop echter elk levensteeken van hem uit
bleef, totdat hij plotseling Maandag j.l. een
ongeteekenden brief, niet in handschrift,
maar in blokletters, naar Nederland zond,
wonderlijk genoeg aan het adres van den
fascistischen leider Baars!
Ten kantore van mr. Stomps was heden
morgen nog geen bericht uit Leipzig binnen
gekomen. Het is echter de vraag of mr.
Stomps den tijd heeft om zijn relaties an
ders op de hoogte te houden dan door de
mededeelingen, die hij aan de dagbladcor
respondenten doet.
KRUIDENIERSBEURS
In het Gemeentelijke Concertgebouw zal de
9e kruideniersbeurs worden gehouden, die
op Maandag 25 Sept. des avonds 8 uur dooi
den voorzitter van de Kamer van Koophan
del, den heer G. J. Droste Jr. zal worden ge
opend.
'k W-eet niet, of liet u als mij gaat.
Als u in de bladen leest
Van d'e staatmillioenennota,
Die er nu. weer is geweest.
Tjonge, 't is toch wel wat anders.
Al die cijfers in het groot,
Daarbij vergeleken roer ik
Met een stokje in de goot.
Dat zijn tellingen die teilen,
In dat zaakje gaat wat om.
En wat ben ik onbelangrijk,
Als ik met mijn cijfers kom.
En wanneer men komt te zitten
Met een ongewenschte strop.
Zegt men: Schol, Citroen en andren.
Kom eens hier en breng dat op.
Maar dan zie ik ook de schulden
Van ons lieve vaderland,
En dan voel ik: aan de kwestie
Is toch nog een andre kant.
Ik kan geen millioenen heffen
Van mijn braven landgenoot,
Anderzijds zijn ook mijn schulden
Echter niet millioenen groot....
Neen, laat mij maar blijven roeren,
Met mijn stokje, in de goot.
P. GASUS.
Uit de Fransche haven La Rochelle vertrok het sèhip 'La Martinière met 200 strafgevange-
tien naar het beruchte Duivelseiland.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a f 2.40 Geldig tot I October
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
Woensdag is hier
ter stede, in den
ouderdom van
slechts 47 jaar.
overleden ir. P. F.
de Bordes, hoofd
ingenieur bij Open
bare Werken.
In 1914 is de heer
De Bordes te Delft
bouwkundig inge
nieur geworden. Hij
trad het eerst in
Rijksdienst en bouwde in Den Haag het ge
bouw voor den Post-Cheque- en Girodienst
en andere groote werken. Nadat hij al eens
een keer in Haarlem werkzaam was geweest,
werd hij op 1 April 1921 als bouwkundig in
genieur bij Openbare Werken te Haarlem be
noemd met den titel adjunct-directeur. Sinds
dien tijd en speciaal na de annexatie, toen
onze gemeente Groot-Haarlem was gewor
den en een uitbreiding van den scholenbouw
dus noodzakelijk werd, heeft de heer De Bor
des veel en mooi werk in korten tijd geleverd
aldus deelde dc directeur van Openbare
Werken, ir. M. H. Maas, ons medeh Van zijn
hand. verschenen voorbereidende plannen
voor den bouw van lagere- en m.u.l.o.-scholen.
Vooral op dit gebied heeft hij Haarlem met
vele fraaie gebouwen verrijkt. Hij bouwde de
voorbereidende iagere school aan de Sar.ace-
nenstraat en die aan de Marnixstraat. Ver
der de openbare scholen aan de Karolingen-
straat. Van Zeggelenstraat, Weltevredenplein
en het scholencomplex aan het Juno-plant-
soen; de uitbreiding van de school voor bui
tengewoon lager onderwijs aan het Prinsen
Bolwerk. Onder zijn leiding kwamen de open-
luchtscholen aan den Middenweg en het Z.B.
Spaarne tot stand, alsmede de Zwemschool
aan de Houtvaart. Van hem waren ook de
plannen voor het verbouwen van de Ge
meentelijke Concertzaal.
Verder ontwierp de heer De Bordes plan
nen voor den bouw van een nieuwe Meisjes-
II. B. S., een Brandweerkazerne en voor een
wijziging en uitbreiding van het Stadhuis.
Bij de instelling van de Schoonheidscom
missie in September 1922 werd de heer Dc
Bordes tot secretaris benoemd. Dit werk had
ook altijd zijn groote belangstelling en sym
pathie. Ook op dit gebied waren de belangen
van Haarlem bij hem in goede handen; die
waren aan hem bijzonder goed toevertrouwd.
Met groot leedwezen hebben de directeur
en de overige ambtenaren van dit sterfgeval
kennis genomen. De heer Maas koesterde voor
den heer De Bordes groote waardeering.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal plaats hebben a.s. Zaterdag'
middag één uur op de Algemeene Begraaf
plaats te Heemstede.
MINDER GELD VOOR
RESTAURATIE ST. BAVO.
OOK HET RIJKSSUBSIDIE GEHALVEERD.
De gemeente Haarlem heeft haar subsidie
voor de St. Bavokerk gehalveerd. Derhalve
per jaar kan niet meer het zelfde bedrag
verwerkt worden als totdusver is ook de
Rijkssubsidie gehalveerd en gebracht oo
f 2500.—
BUITENLANDSCH MATERIAAL
200.— GOEDKOOPER.
DRIE OPHAALBRUGGEN VOOR
WIERINGERMEER.
Vanwege de Directie Zuiderzeewerken is
aanbesteed het leveren en stellen van de me
talen bovenbouwen benevens bewegingsin-
richtingen van drie ophaalbruggen nabij
Middenmeer (Wieringermeer) Raming
51.000. Het laagst werd ingeschreven dooi
de N.V. F. Kloos en Zn. te Kinderdijk, met
gebruik making van Nederlandsch materiaai
voor 41.982; met buitenlandsch materiaal
voor 41.782.
VERDEELING VAN DEN HAAG'S WETHOU
DERSZETELS.
De heer J. R. Snoeck Henkemans heeft
zijn benoeming tot wethouder van Den Haag
aanvaard. De verdeeling der werkzaamheden
is nu als volgt:
Onderwijs: prof. ir. C. L. van der Bilt (lib.)
Financiën: J. R. Snoeck Henkemans (CJL);
Gemeentebedrijven, haven en marktwezen
enz.: F. N. V. Quant (R.K.); Openbare Wer
ken. stadsontwikkeling en volkshuisvesting:
ir. L. J. M. f'eber <R.k.), en Sociale Zaken:
mr. dr. S. de Vries Czn (A.R.),
AVONDSCHOOL VOOR NIJVERHEIDS
ONDERWIJS
B. en W. stellen voor, aars de Gemeentelijke
avondschool voor nijverheidsonderwijs alhier
te benoemen tot tijdelijk leeraar voor het
het tijdvak van 1 October 1933 tot en met 30
September 1934: Ir. A. J. Demmers, G. Brakel,
Ir, H. J. Struijk, J. de Peer, Ir. C. de Klerk en
F. A. van Riet, op een belooning en onder de
bepalingen genoemd In den algemeenen maat
regel van bestuur, bedoeld in art. 16 der Nij
verheidsonderwijswet.
Mr. Stomps als verdediger door v. d. Lubbe
afgewezen. Hij kan ook niet met hem in
contact komen.
pag. 1
Het proces te Leipzig begonnen. Belangrijk©
verklaring van den president.
pag- 2
De Duitsche minister dr. Schmitt heeft voor
den Gcneralcn Economischcn Raad te Ber
lijn een uiteenzetting over de economische
plannen der regeering- gegeven.
pa«. 3
De Londensche enquêtecommissie voor den
Rijksdagbrand concludeerde o.m. dat er
ernstige gronden voor verdenking van dc
Nazi's zijn.
pag. 3
Reorganisatie van Jiet Oostenrijksche kabinet
Dollfuss.
'pag. 3
Dr. I. H. J. Vos is tot zesden wethouder van
Amsterdam gekozen.
pag. 3
Een windhoos heeft boven Dirkshorn gewoed,
honderden kippen werden gedood.
pag. 3
In een circulaire aan de procureurs-generaal
der gerechtshoven heeft de minister van
justitie de terminologie van het uniform
verbod toegelicht.
pag. 4
De regeering wenscht de Zuiderzee-inpo'dering
voort te zetten.
pag. 4
Er is nu weer een „roodboek" over Van der
Lubbe verschenen,
pag. 5
Volgens de meening van ir. M. Voorzanger is
de H. B. S. A ten onrechte gedesavoueerd.
pag. 6
Bij dr. Annie Besant's overlijden.
pag. 3
Ir. P. F. de Bordes overleden.
pag. 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Vijfduizend Chineezen.
Voor de Vrouw.
pag. 1
pag. 8
Ilaac de. dccde.
acUUc.ien</oltj.ende. tnaal
wordt Haarlem's Dagblad ter kennis-
making gezonden aan een aantal men
schen die er nog geen abonné op zijn.
Wij deelcn hun mede dat sinds 5
Augustus 1933dat is dus in ruim zes
toeken tijds, het totaal aantal betalende
abonnés op Haarlem's Dagblad gestegen
is m et r u i m dr ie h o n d e r d.
Dit wijst op de groote en telkens weer
stijgende belangstelling die ons blad
geniet.
De redenen? Wij hebben u op deze
plaats, in de beide vorige nummers die
u ontvangen hebt. er al eenige uiteen
gezet. en u verzocht, ze aan uw eigen
oordeel te toetsen. Met vertrouwen
■wachten wij het resultaat aj.
Wij vragen, opnieuw uw bijzondere
aandacht, ditmaal voor de dagelijksche
artikelen van de hand van onzen hoofd
redacteur, geteckcnd R. P., en voor de
eveneens dagelijksche rijmen van
P. Gasus een rubriek waarvan wij
met zekerheid kunnen verklaren, dal
geen enkel dagblad in Nederland haar
evenaart. Hoofdartikelen en rijmen van
P. Gasus vormen beide inlegreerende be-
standdeelen van dat eigen karakter dat
H. D. zoo sterk kenmerkt. Opnieuw vra
gen wij uw eigen oordeel.
En nu wij het tocht over deze voor
pagina hebben zij meteen uw aandacht
gevraagd voor dc overzichtelijke samen
vatting van „Het Belangrijkste" met dc
verwijzing naar een doorloopend-genum
merde pagineering. die u in staat stelt
berichten en artikelen onmiddellijk, zon
der zoeken, te vinden.
j 100.000.— VOOR POSTZEGEL
AUTOMATEN.
VEEL GELD VOOR PERFECTIONEERING
DER TELEFOON.
Blijkens de Memorie van Toelichting op de
P. T. T.-begrooting 1934 is f 100.000 uitgetrok
ken voor postzegelautomaten, die aan de bui
tenzijden der postkantoren zullen worden ge
plaatst. Er zullen meer spreekcellen worden
geplaatst in de rijksneUen en op openbare
wegen, terwijl voor uitbreiding en vernieuwing
der centrale en locale telefonie-inrichtingen
groote bedragen, resp. f 1.529.000 en f 978.000
zijn uitgetrokkene, meldt hett Handelsblad.
DOOR ROEKELOOS SPEL VAN
ANDEREN.
JONGEN MOET EEN OOG MISSEN.
In de Passerelstraat te Rotterdam was een
drietal jeugdige arbeiders van een metaalfa-
briek in het- schaftuur door middel van een
stuk gummi bezig met het wegschieten van
stukjes plaatijzer, lezen wij in de Tel. Toen
een veertienjarige scholier, zekere Th. v.
Noord, passeerde kreeg deze knaap een stuk
ijzer in zijn rechteroog, dat zoo ernstig werd
gewond, dat de jongen het zal moeten missen.
Het slachtoffer is naar het ooglijdersgesticht
overgebracht.
