H.D. Vertelling
HET HAARLEMSCHE STADSBEELD.
VLIEGEN IS NIET GEVAARLIJK.
\5
WÈ? H hÊÈl' i•S.»M8600Knrtnriern
|fïj| Jlj&iiiiiji!
UIT DE WERELD VAN
DE FILM.
Van alles en nog waf.
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
>3
Hoe het eens was.
Hoe het geworden is.
i
tart
,Jl L
De Dreef bij de Meester Lottelaan omstreeks 1760.
Vermijdbare en onvermijdbare ongelukken.
Wat het publiek niet weet.
Door EARL OF CARDIGAN, den bekenden Engelschen amateur-piloot.
Er is gezegd ik weet niet meer door
wien dat de menschen, buiten de kringen
der aviatiek, in twee groepen kunnen ver
deeld worden, n.l. hen, die zeggen dat vliegen
gevaarlijk is en hen, die het alleen maar
denken. Evenals alle generaliseeringen gaat
öok deze niet geheel op maar ik geloof toch
wel dat er een onaangenaam-groote kern
van waarheid in schuilt.
Als amateur-piloot ken ik beide groepen
goed. Zij, die tot de eerste behooren zeggen:
„Ik vind het toch zoo dapper van u, ik zou
nooit in zoo'n gevaarlijk ding de lucht dur
ven ingaan!" Die van de tweede groep zijn
omzichtiger. Zij zeggen: „Hoe verbazend
interessant! Het vliegen is tegenwoordig na
tuurlijk zonder gevaar, vergeleken bij vroe
ger, maar maakt uw vrouw zich soms nog niet
angstig?"
Ik weet dat zij beiden hetzelfde bedoelen,
n.l.:.,Arme kerel! Natuurlijk kost het hem
eens zijn hachje!"
Waarom toch?
Indien, zooals ik zeker geloof, het vlieg
tuig, mits op verstandige en bekwame wijze
bestuurd, een van de veiligste der moderne
vervoermiddelen is. hoe komt het dan dat
zijn reputatie altijd nog zoo weinig gunstig
is? Het geeft niet of wij onszelf al bedriegen
met te spreken over de toenemende ver
trouwdheid van ons publiek met de lucht.
Het blijft een feit, dat de menschen de
vliegmachine blijven beschouwen met open
lijk of half-verborgen wantrouwen.
Ik denk dat de reden hiervan te zoeken is
in de weinige bekendheid van den., man in
the street" met het vliegen en wat daarmede
in verband staat. Daardoor moet hij bij het
vormen van een meening afgaan op wat hij
ziet. leest of hoort.
Laat ons even nagaan, wat dit beteekent.
Wat ziet iemand in 't algemeen van vlie
gen? Als hij naar een vliegveld gaat, wat
hoogstens een of twee maal per jaar zal
gebeuren, zal hij daar de een of andere
demonstratie bijwonen. Die demonstraties
kunnen, van verschillenden aard zijn. maar
het deel van het programma, waar het op
aankomt, zal steeds hetzelfde zijn: een
„looping the loop". Soms zal er ook een „vol
plané" bij zijn.
De gewone toeschouwer ziet en bewondert
deze dingen. Soms laat hij zich zelfs ver
leiden tot. een „pleziertochtje". Hij stijgt op,
uiterlijk kalm maar innerlijk min of meer
verwonderd over zijn eigen stoutmoedigheid.
Na één „rondvaart" landt hij weer en tracht
zijn indrukken te verzamelen. Hij komt tot
de conclusie dat hij een heel prettig avontuur
heeft gehad.
Wat leest en hoort hij over vliegen?
lomand is weer over den Oceaan gevlogen
en iemand anders heeft het ook geprobeerd,
maar is nog niet aangekomen. Luitenant X.
en sergeant Y. zijn in de lucht bij het hou
den. van militaire vliegoefeningen met el
kaar in botsing gekomen. Beiden konden zich
gelukkig per parachute redden. De heer A.
heeft bij het dalen tegen een schoorsteen
gestooten en mej. B. ligt in een ziekenhuis
na bij een landing met haar machine in aan
raking te zijn gekomen met prikkeldraad.
Wat moet zoo iemand nu denken? Hij kan
slechts vermoeden, dat een vliegtuig een
buitengewoon interessant maar gevaarlijk
ding is. Hoe zou hij tot een andere conclusie
kunnen "komen?
De medaille heeft natuurlijk een keer
zijde, een die het publiek bijna nooit ziet.
De wérkelijke prestaties: het vele duizenden
uren vliegen zonder dat er een ongeluk ge
beurt: de talrijke landen-tochten, volbracht
zonder één hapering: de enkele gedwongen
landingen die op bekwame wijze en veilig
worden uitgevoerd, daarvan hoort men niets
of zoo goed als niets.
Daar echter hoofdzakelijk de vliegonge
lukken en -rampen bekend worden kan het
zijn nut hebben deze ongelukken wat nauw
keuriger te beschouwen en te trachten
onderscheid te maken tusschen die welke
vermeden hadden kunnen worden en de o n-
vermijdelijke. Naar mijn oordeel is een
ohgeluk dat vermeden had kunnen worden,
geen bewijs voor het gevaarlijke van vliegen.
Als ik met mijn auto achteruit rijd tegen
een lantaarnpaal aan. had ik dat kunnen
vermijden. Zoo'n ongeluk bewijst niet het
gevaarlijke van autorijden. Maar als ik tegen
iets oprijd door een plotseling defect aan
mijn stuurinrichting, is dit onvermijdelijk
en het bewijst, dat mijn auto gevaarlijk is.
Nu geloof ik dat 99 van de 100 vlieg
ongelukken. tot de vermijdbare moeten ge
rekend worden. In de eerste plaats reken ik
daartoe bijna alle ongelukken met militaire
vliegtuigen. Het eerste doel toch van elke
militaire organisatie is: efficiency, het zoo
spoedig mogelijk bereiken van effect. En de
veiligheid komt eerst in de tweede plaats.
Met het vliegen in formatie, bij voorbeeld,
wordt zeker efficiency bereikt, maar niet
veiligheid.
Ongelukken met militaire vliegtuigen be
wijzen dus niet, dat vliegen gevaarlijk is.
In de tweede plaats hadden bijna alle
vliegongelukken, veroorzaakt door mist of
slecht weer, vermeden kunnen worden. Bij
dikke mist behoort men op den beganen
grond te zijn. Wonderwel genoeg, hoort men
wel eens piloten zich excuseeren, dat zij in
de mist „de beheersching over hun zenuwen
hadden verloren" en teruggekeerd of ge
land waren. Mijns inziens mogen zulke avia-
teurs juist trotsch zijn op hun gezond ver
stand.
En ten derde staat het voor mij vast, dat
vele vliegongelukken het gevolg zijn van zor
geloosheid en onnadenkendheid. Ook deze
zijn natuurlijk te vermijden.
De onvermijdbare ongelukken zijn u i t-
sluitend die, welke een bekwaam piloot
overkomen gedurende een normale vlucht.
Hoevelc van zulke noodlottige ongelukken
zijn er? Volgens mijn overtuiging slechts één
of misschien twee, per jaar. En misschien
komt iuen tot een dozijn perjaar van der
gelijke ongelukken van minder ernstigen
aard. Deze laatste worden meestal veroor
zaakt door gedwongen landingen in moeilijke
omstandigheden, bij voorbeeld op moeras-
aclitigen bodem. In dergelijke gevallen blijft
de piloot, dank zij zijn veiligheidsgordel, on
gedeerd maar de machine wordt vernield.
Wanneer men echter het aantal van deze
DE DREEF.
Links geven wij een teekening van de Dreef
bij de Meester Lottelaan, gemaakt naar een
afbeelding dateerend van 1760. Een vergelij
king met de rechtsche teekening toont de
verandering wel zeer sterk.
ongelukken vergelijkt met het enorme aan
tal uren, dat in de burgerlijke luchtvaart
ieder jaar wordt „gevlogen" begint men het
gevaar bij het vliegen in zijn juiste verhou
dingen te zien. Geen enkele vorm van zich
verplaatsen met groote snelheid is geheel
zonder gevaar én "ik beweer niet, dat vlie
gen daarbij een uitzondering is. Maar wel
beweer ik. dat het vliegtuig, als het goed be
stuurd en behandeld wordt, een mate van
veiligheid verzekert, welke voor die van geen
enkel ander vervoermiddel, waarbij groote
snelheid vereischte is, na een twintigjarige
ontwikkeling als die van de vliegmachine,
behoeft onder te doen.
(Nadruk verboden).
Een Engelsche meening over
eigen filmwezen.
Waarom importeert men sterren
Door VERE DENNING
In het afgeloopen jaar is een belangrijke
vooruitgang te bespeuren geweest in de pro
ductie van Engelsche films en als het zoo
doorgaat, dan zal Engeland binnen afzien-
baren tijd een gooi doen naar 's werelds
filmsuprematie (zegt een Engelsch tijdschrift
althans).
Sir is geld in de Engelsche filmwereld en
de technische uitrusting der studios is even
goed als waar ook in Amerika of Europa.
En dan heeft Engeland dit voor, dat het de
beschikking heeft over acteurs, schrijvers en
technici van elke nationaliteit, zonder die
personen van over te groote afstanden te
moeten laten komen.
Maar we missen iets, zonder hetwelk we de
wereldmarkt nooit kunnen veroveren: ster
ren. Vrouwelijke sterren, wier namens het pu
bliek in de bioscoop lokken, zooals dat doen
die van Greta Garbo, Mariene Dietrich, Janet
Gaynor.
Gedwongen tot import
Hoe komt het, dat Constance Cummings, de
jonge Amerikaansche die Harold Lloyds
tegenspeelster was in Movie Crazy, naar
Engeland gehaald is voor 4000 pond om de
hoofdrol te spelen in Heads we go? Waarom?
Omdat er geen Engelsche actrice is met een
naam, die iets zegt tot het gemiddelde pu
bliek.
Als gij dit niet gelooft, moet u maar eens
aan uw kennissen de namen vragen van
Britsche sterren, wier films zij nooit over
slaan. Ge zult een klein lijstje krijgen. Want
er zijn er niet veel. De meesten zijn mannen,
en vrijwel ieder van hen had al een reputa
tie van het tooneel, welke reputatie door de;
film werd vergroot. Jack Hubert en Gracie
Fields, Edna Best, Gordon Harker Ralph
Lynn, Cicely Courtneidge en Herbert Marshall
geen dezer kwam door de film op. Zij
Tegeniooordige toestand.
waren tooneelspelers, van wier diensten zich
de studios gelukkigerwijze hebben verzekerd.
Hollywood heeft twee hunner weggehaald, n.l,
Elizabeth Allen en Heather Angel. We hebben
nog Joan Barry en Madelein Carroll. Wie
anders is er?
Van het tooneel komt Jessie Matthews, die
zich als goed filmster ontpopte in „There
goes the Bride" en „Midshipsmaid". Dan is
er Molly Lamont uit Zuid-Afrika, die voor de
B. I. P. heeft gespeeld en wijd geprezen is.
Judy Kelly is uit Australië gekomen en zal
vermoeedlijk een uitstekende kracht worden
voor dezelfde maatschappij.
London Film Productions, voor wie Charles
Laughton (Nero uit het Teeken des Kruises)
nog twee films zou maken, voor hij naar
Hollywood terugkeerde, bezit vier actrices,
waarvan ze sterren trachten te maken. Het
zijn Wendy Barrie. Joan Gardner. Merle
Oberon en Diana Napier, die in Wedding
Rehearsal optraden.
Geen wonderen verwachten
Aan Alexander Korda is het te danken, dat
deze meisjes contracten hebben van 5 jaar,
en op Amerikaansche manier worden opge
voed tot sterren. Hij begrijpt, dat het ruwe
materiaal nog geen, volkomen afgewerkt pro
duct is. Het schijnt zeer natuurlijk, doch het
is een feit, dat de Engelsche leiders steeds
klagen, dat hun ruwe materiaal, dus nieuwe
ontdekkingen, niet gelijk is (zijn) aan de be
kende Hollywoodsterren. Ze realiseeren zich
niet, dat die sterren de producten zijn van
een goed georganiseerd systeem. Van het
oorspronkelijke meisje, dat door een regis
seur „ontdekt" werd. is in de beroemde ster,
wier naam duizenden lokt, zeer weinig over
gebleven, misschien 15 pCt.
Kijk bijv. eens naar Norma Shearer, een
zeer beroemde en geliefde ster. Als ze acht
.jaar geleden aan een Engelsche studio ge
klopt zou hebben, was ze weggestuurd.
Maar toch had ze een zeker „iets", dat Hol
lywood overtuigde, dat ze iets zou kunnen
worden. De maatschappij die haar engageer
de, verwachtte geen wonderen in een week.
zij zette haar op diëet, liet haar oefe
ningen doen en zorgde voor een fraai fi
guur. Honderden dollars gaf de maatschap
pij om te ontdekken uit welken hoek Norma
het best gefotografeerd kon worden. Kleer
makers en kappers zochten wekenlang naar
wat haar het mooist stond. En de Metro
jggSggSgggEjggSSSB—
Vijftig schapen.
Nadat Montauban, de bultenaar langen
tijd tot de mannen rondom de kroegtafel
gezeten, had gesproken over het gevaar
lijke en het misdadige van Tamos' plan, om
Peter Premzel, den kommies, „een ongeluk"
te laten overkomen, was er een stilte inge
treden, want alle mannen voelden, dat er
waarheid school in de waarschuwing van
Montauban, den bultenaar. Allen behalve
één: Tarnos zelf.
Dan mag jij heb zeggen, schreeuwde
Tarnos woest, maar ik hou vol, dat we, zoo
lang' Peter Premzel hier in de buurt als kom
mies rondscharrelt, geen droog brood kun
nen verdienen. En als ik het nog eens zeggen
mag, dan is er morgen een kommies minder
op de wereld1
Stil riepen de mannen, die in den hoek
van „Het Pierement" zaten. Eerst had een
goedkeurend gebrom duidelijk hun instem
ming met Tarnos woorden bewezen, maar nu,
na wat Montauban gezegd had, voelden ze
allen het gevaar, dat er inschool, om hardop
te verklaren, dat er met Peter Premzel. den
kommies, wel eens een ongeluk kon gebeu
ren, want neen, dat was niet verstandig van
den door drank onvoorzichtig geworden
Tarnos.
Ik zeg, wat ik wil! ging hij toch op het
gevaarlijke onderwerp door. We moesten er
meteen maar om loten, wie van ons dat
zaakje opknapt. Als jullie niet durven ik
wel!! Vooruit Montauban, jij bent immers
zoo knap, Vertel ons dan maar 'ns hoe we
die vijftig schapen over de grens krijgen.
Sinds Peter Premzel hier is, worden alle
bergwegen bewaakt en als jij nu nog kans
ziet over de brug te komen, dan moet je
eerst een middei weten, om de schapen on
zichtbaar te maken. En dan laat ik me nog
hangen, als dat bij den duivelschen Prem
zel werkt op de manier die jij je voorstelt!
Vroeger, zei Sarnec, die ook wel eens
goede ideeën had. vroeger gingen we toch
altijd bij Stari Sandec over de brug en dan
waren we meteen de grens gepasseerd.
Tarnos lachte, kort en fel. en het was.
alsof er met dat lachten een ijskoude wind
„Het Pierement" binnenkwam.
Vroeger, schamperde hij, toen was het
geen kunst, om hier de linke uit te hangen,
maar nou Peter Premzel er is, nou moet
Montauban het nog eens probeeren. Ik weet
ook een middel en het mijne is best. Eerst
Peter Premzel uit den weg geruimd en dan
kunnen we verder praten.
Bij deze uitdaging bleef Montauban kalm,
zooals steeds. Ook bij hem bestond een
wrok tegen dezen nieuweling, maar een
moord nooit! Hij had zijn spel altijd ge
speeld, wel onwettig, maar niet valsch. Vroe
ger had hij altijd gewonnen, maar door list,
niet door gemeenheid. En overigens had hij
den zweepslag van Tarnos' sarcasme niet
noodig, om te beseffen, dat het gewenscht
was, door een groot succes zijn prestige, dat
dreigde verloren te gaan, te herwinnen.
Mannen, zei hij, wanneer we den raad
van Tarnos opvolgen, dan bereiken we, dat
er binnen eenige dagen een onzer voor zijn
geheele leven nooit meer het zonlicht zal
aanschouwen. En dan, te laat, zal hij achter
de tralies de dwaasheid van Tarnos' voorstel
en het verstandige van mijn woorden inzien.
Wanneer dat een succes is, gaat dan jullie
gang, maar dan trek ik me terug.
En opnieuw misten de kalme woorden
van den zoo bedaarden Montauban hun uit
werking niet. Over de gezichten der mannen
gleed een angsttrek. Een kogel durfden ze
trofcseeren, maar nooit meer het zonlicht
zienlevend begraven... neen, Tarnos'
raad deugde niet.
Ik loop liever achter den ploeg, den hee-
len dag hard werkend, dan je heele leven op
gesloten, mompelde Sarnec.
Liever versche eieren, dan droog brood,
lachte Pol, wel wat schor, omdat de angst
nog in zijn keel zat.
Ouwe wijven zijn jullie! schold Tarnos
met dronkemanskoppigheid. Jullie bent
bang
En juist op het oogenblik dat de man
nen weer naar Tarnos' meening zouden gaan
luisteren, sprong Montauban boven op de ta
fel en voor het eerst scheen hij zijn kalmte
verloren te hebben.
Mannen, zei hij. en hij zei het zoo krach
tig, dat zelfs Tarnos er door geïmponeerd
werd. mannen, overmorgennacht. precies te
twaalf uur, zullen we met die vijftig schapen
de grens passeeren! Wat nu nog? Hoe we
dat doen zullen? Luister dan....
Het plan door Montauban opgemaakt kon
geniaal genoemd worden, maar het was door
Tarnos aan Peter Premzel verraden. Op een
kwartier afstands yan de brug van Stari-
Sandec zouden de mannen van Motauban
een noodbrug bouwen, op de plek, waar de
beek het smalst was. En over die noodbrug,
welke, nadat alle voorbereidingen goed ge
troffen waren, in zeer korten tijd gereed kon
zijn, zouden overmorgennacht de vijftig
schapen worden vervoerd. Met die voorberei
dingen was men onmiddellijk begonnen, zoo
als Peter Premzel zich met eigen oogen over
tuigd had. Want zelfs nadat dit bijna fan
tastische plan door Tarnos aan Peter Prem-
zal was verraden, had deze er niet eer
geloof aan gehecht, voor hij alles zelf onder
zocht had en alles zelf had opgenomen.
Vanmiddag had hij eenige mannen met
palen zien sjouwen en onopgemerkt had hij
hen kunnen volgen. Op een bepaalde plaats
wai-en de mannen verdwenen en na een
kwartier kwamen ze terug, maar zonder
palen.
Het was zijn instinct van menschenjager,
dat hem weerhield een luiden kreet van ver
rassing te slaken. Verscholen tusschen strui
ken en verscholen in een spelonk, vond hij
alle materialen, die hem door Tarnos nauw
keurig waren opgesomd. Hij liet alles precies
zoo liggen en ging onmiddellijk naar de
grenspost. Daar had hij een lang gesprek
met den commandant, waarvan het resultaat
was, dat hij het bevel kreeg over alle beschik
bare mannen. Nog lang voor middernacht
trokken zij er op uit, om de smokkelaars op
heeterdaad te betrappen.
Het middernachtelijk uur was niet ver
meer en Peter Premzel met zijn mannen
wachtten. Rondom was de doodsche, angst
aanjagende stilte van den nacht. De maan
was achter de wolken schuil gegaan. De ef-
fene, strakke stilte werd slechts af en toe
onderbroken door het blaten van een schaap
en Peter glimlachte, als hij er aan dacht,
hoe de smokkelaars in angst zouden zitten,
dat dit blaten hen zou verraden. Peter en
z'n mannen wachtten, maar dit wachten
maakte hen zenuwachtig. Was er iets ge
beurd? Zou Montauban het verraad van
Tarnos hebben ontdekt? Wat was er toch?
Waarom daagde er geen mensch op?
En dan, ineens, veel dichterbij, klonk het
blaten van één schaap. Weer even stilte en
dan het blaten van véle schapen. Ginds!
Het gezicht van Peter Premzel vertrok en
hij sprong op. als een dier, dat zich een
prooi ziet ontgaan.
Mee! schreeuwde hij. mee! De schavui
ten gaan de oude brug over. Er is ginds geen
bewaking meer. want we hebben alle man
schappen hier! Mee, want hier komen ze
niet! Mee. dan toch
Toen Peter Premzel met z'n mannen bij de
zoo stevig-gebouwde oude, brug kwamen, was
er geen spoor meer van de smokkelaars te
vinden. Nog eenmaal was Moniaiiban. de bul
tenaar, meester over het terrein gebleven.
TON RUYGROK.
zorgde voor een contract, waardoor ze slechts
rollen kreeg, die haar pasten, zoodat de po-
Norma Shearer.
pulariteit geen schade leed door een onge
lukkig scenario of slecht-liggende rol.
Geef ze een auto!
Als een actrice er als een ster moet uitzien,
dan moet ze zich ook voelen als een ster. En
het is duidelijk, dat iemand zich onmogelijk
een „ster" kan gevoelen als zij den vroegen
trein naar Elstree moet nemen en met de
bus laat van de studio's huiswaarts keeren.
Een auto moet ze hebben, een goede, fraaie
auto, niet een die amper loopen wil.
Er zijn genoeg Engelsche meisjes, die
schoonheid bezitten en talent. Er zijn er ge
noeg, die die 15 pCt. filmster hebben, maar
men mag niet verwachten dat ze de overige
35 pCt. er maar zoo bij krijgen. Het geven
van hulp daarbij is de taak van de maat
schappijen en dit moeten ze hier van Holly
wood leeren zoo gauw mogelijk!
STUDIO-SNUFJES.
Erich Waschneck (hij schiep o.a. Acht
Meisjes in een boot) is de regisseur van Ze
gepraal der Liefde, een film naar den ro
man An heiligen Wassern. van J. C. Heer.
Karin Hardt speelt hierin o.a, mee.
Charles Boyer (meldt Le Journal) speelde
in beide versies. Annabella trad in de Fran-
sche op. voor haar nam Merle Oberon de rol
in het Engelsch waar. John Loder, Betty
Stockfeld en Inkijinoff (bekend uit Storm
over Azië) spelen in beide versies.
De populariteit, die Dick Powell en Ruby
Keeler thans bezitten na hun prestaties in
„42nd Street" en „Gold Diggers of 1933'' was
aanleiding dat beiden in de nieuwe productie
1933'34 zullen spelen in een groote all-star
musical-film getiteld, „Classmates".
Turkije en het metrieke stelsel
De Turksche regeermg heeft besloten, met
ingang van 1 Januari 1934 het metrieke stel
sel in te voeren.
Een korenaar van 5000 jaar.
Bij de opgravingen bij Mohenjo Daro in
Sind (Br. Indië) heeft men in een graf dat
5000 jaar oud moet zijn, een korenaar ge
vonden. De aar is uitgezaaid en leverde een
graansoort op, die afwijkt van de thans be
kende soorten, maar die heel vruchtbaar
schijnt en zwaar is van korrel.
De man met den grooten baard
Toen op 5 Januari 1477 de begrafenis van
Karei den Stoute plaats vond. verscheen düar
bij de hertog van Lotharingen ten teeken
van rouw in een zwart kleed en een gouden
baard.
Verstandige olifanten
Plinius vertelt in zijn natuurgeschiedenis
sen van een aantal olifanten, die een zeereis
zouden maken. Zij weigerden echter aan boord
te gaan alvorens hun eigenaar zich met een
plechtigen eed verbonden had, de dieren na
een zekeren tijd weer naar hun land terug te
brengen.
Of ze zeeziek geweest zijn wordt niet ver
meld.
Een oude krant
Het oudste Chineesche nieuwsblad, dat
dagelijks in de stad Peiping reeds gedurende
1022 jaar verschijnt, heet de „Khing Po".
Een reuzenbloem
De grootste bloem ter wereld, die in Indo-
China voorkomt, is de „Rafflesia Amoldi".
Zij heeft een middellijn van 3 voet.
Vlugge bestelling!
Een brief, die in 1864 in New Canaan was
gepost en- geadresseerd aan: Rev. C. H. At
kins. Pottsrsville. Tenn. U.S.A. werd eenige
weken geleden, dus eerst na 69 jaar, door de
post besteld!.
