Mr. STOMPS SPREEKT VAN DER LUBBE. Een dure grap. Heden een Bulgaar verhoord te Leipzig. tiet 8etak$üjhte 51e Jaargang No. 15414 Verschijnt dagelijks, KeHalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 23 September 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.23, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72J4. Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: J5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke rege] meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. HAARLEM, 23 September. Net Proces te Leipzig. De eerste dagen van het proces tegen de beschuldigden inzake den Rijksdagbrand te Leipzig, voor het Duitsche Hooggerechtshof, hebben vèlerlei indrukken gewekt. Overigens blijft men geneigd tot voorbehoud, omdat de- hoofdzaken nog niet in geding zijn gebracht. Op deze wijze voortwerkend zal men vele weken noodig hebben om tot een resultaat te komen. Dit heeft het Hof blijkbaar zelf voor zien, want bij den aanvang werd al medege deeld dat na 11 October de zittingen te Berlijn gehouden zouden worden. Of gedurende zoo langen tijd de wereldbelangstelling voor deze zaak even intens kan blijven als gedurende deze eerste dagen valt te betwijfelen. In Engeland pleegt men de periode voor d< publieke belangstelling in een of andere ge beurtènis op negen dagen te begrenzen, en meestal klopt dat vrijwel. Die Engelsche op vatting is zelfs spreekwoordelijk geworden; de uitdrukking „a nine days' wonder" geeft haar weer. Het is te voorzien dat de belangstelling voor dit strafproees-op-langen-termijn zal zakken en af en toe zal herleven als er iets onverwachts mocht gebeuren. De Duitsche opvatting, dat de Hollander Marinus van der Lubbe de hoofddader is, vindt in het buitenland geen weerklank. Als hier inderdaad van een internationaal communis tisch complot sprake zou zijn, lijkt v. d. Lubbe als leidende figuur onaanvaardbaar. Triester, onbeduidender „hoofddader" in een proces met politieken achtergrond kan men zich niet voorstellen. Natuurlijk bestaat de mogelijkheid dat zijn sufheid en zijn onverschillige afwij zende houding tegenover hen, die hem als ver dedigers terzijde hebben willen staan, gesimu leerd zijn. Maar de vele onbeduidende en ver warde briefjes uit .vroeger tijd, die hij geschre ven heeft en die gepubliceerd zijn, bewijzen toch wel heel duidelijk dat men hier te doen heeft met een jongen van uiterst geringe ont wikkeling, die misschien als werktuig van anderen heeft kunnen dienen maar toch zeker geen leidende rol zal kunnen spelen in een boosaardig complot en dan nog wel inter nationaal. Zijn kennis van eigen taal is al van de primitiefste soort; zijn kennis van andere talen heeft blijkbaar vrijwel niets te beteekenen. Als hoofdfiguur kan hij in dit proces niet aannemelijk blijven. Omtrent den opzet van het communistische complot is tot dusver eigenlijk nog niets ge bleken. Vanmorgen is men begonnen met het onderzoek naar de persoon van -den ex-com- munistischen fractieleider Torgler, wiens be langen door zijn verdediger, dr. Sack, met blijkbaar grooten ernst en toewijding behar tigd worden. Is er inderdaad een complot ge weest, dan zou Torgler, die van de vijf ver dachten de eenige man-van-ontwikkeling schijnt te zijn en die bovendien de eenige Duitscher onder hen is, in het middenpunt van de zaak dienen te komen. De wijze waarop de president de zittingen leidt heeft ongetwijfeld tot dusver in het bui tenland geen slechten indruk gemaakt, maar zijn verklaring bij den aanvang, dat men de zaak zou behandelen onafhankelijk van de buitenwereld, is wat boud geweest. Zeer ken nelijk wordt Duitschland, en ook de Duitsche rechtspraak, verdedigd tegenover buitenland- sche opvattingen. Men heeft gisteren gerea geerd op berichten in de Nederlandsche pers, op uitingen zelfs in dagbladen te Rio de Janeiro, en gedebatteerd met het veelbespro ken Bruinboek. Eenmaal op dezen weg zijnde, zal men hem moeilijk meer kunnen verlaten. En blijkbaar is dat ook niet de bedoeling. Het is alsof het huidige Duitschland in de rechts zaal te Leipzig zich staat uit te sloven om zich tegenover het buitenland te rechtvaardigen. Waarbij dan de Nederlandsche pers ongetwij feld nog als een uiterst mild beoordeelaar geldt, want de toon van zeer veel Engelsche- Fransche, Zweedsche bladenom maar de pers van enkele landen te noementegen over het huidige Duitsche régime klinkt wel buitengewoon veel scherper. Een blad van zoo erkende standing al de Manchester Guardian heeft b.v. verklaard, dat de getuigen die het alibi van Tanef (een der drie Bulgaarsche verdachten) bewijzen kunnen, opzettelijk niet gedagvaard zijn. De Engelsche houding tegen over Duitschland, die eefiige jaren geleden nog vriendschappelijk was, is sinds het optreden der Hitler-regeering als een blad aan een boom omgekeerd. Hoe het proces, zich verder ontwikkelen zal moeten wij afwachten. De hoofdzaak: is de Rijksdagbrand het gevolg geweest van een internationaal communistisch complot, of niet? is nog niet aan de orde geweest en blijft een open vraag. Van v.d. Lubbe is tot dusver gebleken dat hij sinds jaren niet meer tot de groote communistische organisatie behoorde en slechts deel uitmaakte van een klein groep je met eigen opvattingen. Stond dit groepje in connectie met de Duitsche communistische partij, met de regeereride communisten in Rusland? Was er dus inderdaad een machti ge internationale communistische opzet, zich richtend op den ondergang van West-Europa, zooals de Duitsche Nationaal-socialisten zoo herhaaldelijk verzekerd hebben? Dit is onein dig interessanter dan de 'geenszins-belang- wekkende figuur v. d. Lubbe, die nu al ver naar het tweede plan is verschoven. R. P. NAT. JONGEREN VERBOND ORGANISEER DE HET DEFILé NIET. Wegens de verkeerd verbreide meening, als zou het Huldigin-gsdéfilé op 9 September j.l. in het Stadion te Amsterdam van het Na tionaal Jongeren Verbond zijn uitgegaan, verzoekt het uitvoerend comité ons mede te deelen, dat zulks onjuist is. Het défilé is uitsluitend georganiseerd door een comité, bestaande uit een aantal particulieren, los staande van elke organi^./ sa tie. Volkomen onverklaarbare houding van verdachte Hij ziet verdediger zelfs niet aan. Bij de behandeling van de, zaak tegen Van der Lubbe heeft mr. Stomps gelegenheid ge kregen om een' onderhoud met de verdachte te hebben. In antwoord op een telegram onzerzijds seint mr. Stomps ons thans het volgende: „Vrijdagmorgen deelde de aan verdachte toegevoegde verdediger, dr. Seuffert, mij mee dat ik een onderhoud met Van der Lubbe mocht hebben. Tijdens .de zitting bracht men een telegram binnen, waarin stond vermeld, dat in buitenlandsche bladen-berichten wa ren verschenen, die inhielden, dat Van der Lubbe den brief met het verzoek om mij als verdediger te aanvaarden en die in triplo ver zonden is, niet ontvangen zou hebben. Deze kwestie is tijdens de zitting openlijk onder zocht. Hierna schorste men de behandeling van de zaak eenigen tijd om mij gelegen heid te geven met Van der Lubbe te spreken. De verdediger, een tolk en ik, zochten verdachte in zijn cel op. Zeker gedurende tien minuten, nadat de verdediger dr. Seuf fert de cel had verlaten, heb ik getracht iets uit Van der Lubbe te krijgen. Ik vroeg hem waarom hij geen verdediging wenschte en of hij mij wilde hebben. Het eenige dat uit hem was te krijgen was.het woord; nee! Zijn houding was mij volkomen onverklaarbaar. Van der Lubbe weigerde ook mij aan te zien." Mr. STOMPS VERLAAT LEIPZIG. NEDERLANDSCHE REGEERING THANS VERTEGENWOORDIGD. Nu contact, met v. d. Lubbe niet het ge ringste resultaat blijkt op te leveren, heeft mr, Stomps beslaten Leipzig te verlaten. Als Nederlandsche vertegenwoordiger zal de consul-generaal te Leipzig, de heer Kno bel, het proces bijwonen. Zulks geschiedt in opdracht van de Nederlandsche regeering. Tot nu toe had zij geen vertegenwoordiger gezonden. OPDRACHT VOOR WONINGBOUW I-Ieden is aan het Aannemersbedrijf Jansen en Moens te Haarlem opgedragen de bouw van 11 beneden- en 22 bovenwoningen c.s. voor de Coöperatieve Woningvereeniging van gemee 11 tepersoneel - alhier, architect ir. H. T. Zwiers te Haarlem. Ieder, die iets gevoelt voor het algemeen welzijn heeft een lot der verloting voor BREDERODE- DUIN. (Goetlgek. bij Min. Besl. van 8 Mei '33, No. 825) GIJ OOK Steunt het doel en maakt een kans op de 500 schitterende prijzen. Ziet de etalages bij de Firma's OOSTEN en MATHOT. Trekking 28 SEPTEMBER a.s. om 19.30 uur in den Kegelbond. (Adv. Ingez. Med.) IIIIB NAZOMERPRIJZEN TOT 1 OCTOBER PRIMA BELGISCHE Afm. 30|5O Alm. 20(30 12.40 per H.L, 12.50 per H.L. GOEDE BELGISCHE EN HOLLANDSCHE Alm 30|50 12.30 per H.L. Alm. 20|30 1.2.40 per H.L. FRANS PERQUIN TELEFOON 10212 162 GR. HOUTSTR I1111 li UIIUllllMllllüll IlilllllllHU (Adv. Ingez. Med.) Een Kopenhaagsch blad, dat twee. reeds in het Engelsche tijdschrift Punch verschenen grappen, in eenigszins anderen vorm heeft ge publiceerd, is wegens schending der auteurswei- tot een boete ver oordeeld Hij die boeken schrijft of vaerzen, Zelfs de dwaas, die rijmen pleegt. Wordt beschermd door de auteurswet, Die zijn recht zwaarwichtig weegt. Maar het was nog niet erg helder. Of het grappenmakersras. Voor elk geestig geesteskindje Ook beschermd voor diefstal was. Meestal is de groote kwestie, Waar een grapje is ontstaan, Zelfs voor wijze magistraten Niet precies meer na te gaan. Als de rechter, bij exceptie. Wel den oorsprong vinden kan. Maakt hij er (in Kopenhagen) Naar wel blijkt, geen grapje van. En de overtreder maakt zich Er niet met een grapje af, Tweedehandsche g ra pverkoopin g Kan dus leiden tot eervstraf. Eenerzijds kan ik begrijpen. Dat u daarentegen zegt: Is het noodig. dat een grapje Ook aan banden wordt gelegd- Anderzijds vind ik: een grapje Zij geen vogelvrije buit. Men bescherm' ze. of ze sterven In deez' droeve tijden uit. P. GASUS. MERKWAARDIG ONGELUK TE ROTTERDAM EEN PERRON NAAR BENEDEN GEKOMEN. EEN LICHT GEWONDE. Vrijdagmiddag om tien minuten voor half drie is een ijzeren perron dat in het West- Nieuwland te Rotterdam aan het viaduct werd bevestigd op de lijn Rotterdam D.P. Rotterdam-Beurs, naar beneden gekomen. Het duizenden kilogrammen wegende ge vaarte was met wagons aangevoerd en hing aan takels om op zijn plaats te worden neer gelaten. Aan één zijde zijn de kabels door gebroken. zoodat het perron naar beneden viel en op de straat terecht kwam. Aan een kant is het perron blijven hangen. Op het moment, dat het ongeval geschiedde, waren vijf arbeiders op het gevaarte bezig werk zaamheden te verrichten. Zij konden echter de kettingen grijpen en zij bleven hieraan hangen. Andere arbeiders wisten hen toen uit hun benarde positie te bevreijden. De 22- jarige J. van der Jagt te Rotterdam had een zijner beenen gekneusd en moest naar het ziekenhuis worden overgebracht. Een an dere arbeider kreeg snij wonden. Het .perron is bij den slag in het midden groótendeels .doorgebogen, zoodat dit on bruikbaar is geworden. Op het moment van het ongeval was er veel passage en rijver- keer op het West-Nieuland. doch niemand werd getroffen. Alleen een vrachtauto van de Vereenigde Zuivelfabrieken raakte aan de achterzijde beschadigd. Het tramverkeer en rijverkeer moest worden omgelegd. De politie heeft de plaats van het ongeval afgezet. WILLI MüNZENBERG GEEFT EEN ALIBI 01' TIJDSTIP DER OPLICHTING NIET IN NEDERLAND. MACDONALD GROOTVADER. De Engelsche minister-president in bewondering voor dc één maand, oude baby van zijn dochter Joan. Naar aanleiding van het verzoek van den Officier van Justitie te Almelo tot opsporing en aanhouding van den heer Willi Münzen- berg, wordt ons namens laatstgenoemde me degedeeld. dat hij zich op 25 Februari 1933. noch op eenig ander tijdstip van het jaar 1933 ir eenige Nederlandsche plaats opgehouden heeft. Zijn laatste verblijf in Nederland was van 20—30 Augustus 1932 te Amsterdam. Op 25 Februari 1933 bevond hij zich als can- üdaat voor de Rijksdagverkiezingen te Frank- urt a Main: op den avond van dien dag was 'k. schrijft hij. aanwezig op een vergadering van dé k. P. D. te Hanau bij Frankfurt. Voor mijn verblijf te Frankfurt a Main op den 25sten Februari 1933 zal ik de politie te Alme lo de door eed bevestigde en voor een notaris opgemaakte--verklaringen van twee getuigen doen toekomen." Dimitroff neemt een onverschillige houding aan. Van der Lubbe eet noch drinkt. Zijn verdediger vraagt medische observatie. LEIPZIG, 23 September. Wolff. Bij de opening van de behandeling stelt de voor zitter vast, dat heden begonnen zal worden met het bespreken van den persoon van Dimi troff. De verdediger van Torgler, dr. Sack, ver zoekt den voorzitter de oude moeder van Torgler, die met een ziekenauto naar Leipzig is gekomen om haar zoon te zien, tot het proces toe te laten. De president geeft zijn toestemming, waar op Torgler de tranen in de oogen komen. Vervolgens legt dr. Sack de volgende ver klaring af: Toen beklaagde Torgler mij uit de gevange nis te Moabit schriftelijk verzocht hem te ko men bezoeken wegens het aanvaarden van de verdediging, heb ik hem laten vragen, of hij het hem ten laste gelegde heeft gedaan en of hij nooit voordeel heeft getrokken uit zijn communistische gezindheid. Zoowel mij ais mijn compagnon heeft Torgler verzekerd, dat hij onschuldig is. en dat zijn politieke overtuiging hem nooit eenig voordeel heeft verschaft. Deze verzekering was de reden waarom Ik, na Torgler eerst nog 24 uur be denktijd te hebben gegeven, heb aangenomen hem te verdedigen. De toegevoegde verdediger van Van der Lubbe, di\ Seuffert. zegt thans, dat zijn cliënt heden een volslagen apathischer! indruk maakt. Hij heeft vernomen, dat Van der Lubbe tijdens de behandeling niet eet of drinkt, 1-Ii.i verzoekt derhalve, dat een medi cus de behandeling zal bijwonen, teneinde op den gezondheidstoestand van beklaagde te letten, aangezien deze anders niet in staat zal blijven het proces vol te houden. De president willigt dit verzoek in. Beklaagde Dimitroff treedt thans voor de tafel van de rechters. 1-Iij is een lange man met dicht, peper-en- zout-kleurig haar. Hij is in lï'62 te Radomir in Bulgarije geboren en woonde ten tijde van zijn arrestatie als schrijver in Berlijn- Steglitz. De voorzitter: U bent in Burgarije reeds veroordeeld? Wilt U nader hierover spre ken? Beklaagde: Ik heb gehooid, dat ik in Bul garije ter dood veroordeeld ben. Ik heb hier naar niet verder geinformeerd, aangezien het mij niet interesseert. De voorzitter: Volgens een mededeeling van het Bulgaarsche gezantschap bent U in Januari 1924 tot levenslange tuchthuisstraf veroordeeld wegens het ontketenen van den September-opstand in Bulgarije. In een tweede vonnis is dan de doodstraf uitgespro ken wegens het organiseeren van een gewa- penden opstand. Hebt u misschien langs een omweg over deze vonnissen informaties in gewonnen Dimitroff: Voor mij heeft deze veroordeeling geen waarde of beteekenis. Voorzitter: Misschien voor ons wel. Ik vraag u alleen of u deze berichten over uw vroegere veroordeelingen kunt bevestigen. Dimitroff: Nu goed. dat bevestig ik thans. Voorzatter: Dimitroff, ik wil U één ding zeggen: Gedraagt U zich hier bescheiden en rustig. Indien U dat niet doet zal het U bii ons kwaad vergaan. Indien ik U Uw vroegere veroordeelingen voorhoud, komt het er niet op aan, of dit U onverschillig is of niet. OPHELDERING IN OSSCHE MOORDZAAK? FIETS VAN DEN VERMOORDE IN HET WATER 'GEVONDEN. Het rijwiel van den te Oss op gruwelijke wijze vermoorden jongeman G. de Bie was nog steeds niet gevonden. Bij dreggen in het Ossche Meer. een plas bij de stad, heeft de vader tezamen met een familielid thans de fiets van zijn zoon gevonden. Men hoopt, dat dit meer aanwijzingen zal geven. De mare chaussee heeft de fiets in beslag genomen. De gearresteerde neef van den verfnoorde zit nog steeds in Den Bosch opgesloten, maar blijft ontkennen. De politie zal verder in het meer gaan dreggen in de hoop nog klee dings tukken te vinden. Mr. Stomps keert uit Leipzig naar Nederland terug. pag. 1 Op den tweeden dag van het proces te Leipzig heeft mr. Stomps met Van der Lubbe ge sproken. doch deze weigerde te antwoorden. pag. 1 en 3 Te Leipzig zijn twee Russische journalisten gearresteerd en later weer vrijgelaten. pag. 3 De vader van den vermoorde te Oss heeft diens fiets in een meertje gevonden. pag. 1 Tc Rotterdam is bij de werken aan het viaduct door de stad een ijzeren perron naar be neden gestort. Twee arbeiders licht gewond. pag. 1 De Duitsche communist Willi Miinzenberg verdacht van oplichting in Nederland. Hij geeft echter een alibi. pag. 4 Donderdag zal mr, P. J. Oud, minister van financiën voor dc A. V. R. O. over zijn mil- lioenennota spreken. De rede wordt op beide zenders uitgezonden. pag. 5. Te Venlo zijn twee en tc Eindhoven is 1 Nazi- léider uitgewezen. pag. 5 Een daartoe benoemde commissie stelt voor, dat de groote gemeenten zullen samenwer ken in personeelszaken. pag. 5 De Bond Horecaf spreekt zich uit voor allerlei voorwaarden voor behendigheidsspelen. pag. 5 De te Rotterdam ernstig gewonde fascisten maken het goed. Zij zullen waarschijnlijk ge heel herstellen. pag. 5 Bij een volksgericht in Indië is een bediende gedood, anderen zijn gewond. pag. 5 Ce Duitsche regeering neemt tegenmaatrege len tegen dc landen, die Duitsche producten aan invoerbeperking onderwerpen. pag. 3 Japan door overstroomingen geteisterd. pag. 3 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Het proces ill Leipzig. pag 1 Financieelc Kroniek; Amerika op het pad der inflatie? pag. 12 J. B. Schuil: Nieuwe töoneelstukken'. pag. 17 J. H. de Bois: Henrictte Marcus en Albert Arens in kunstzaal Reeker. pag. 17 K. dc Jong; Radiomuzick der week. pag. 17 Willy van der Tak; Dc grootste ruiter van alle tijden. pag. 13 W. S.: Dierenprocessen, hier en elders. pag. 13 K. Zw.: Twee fluitisten. pag. 13 Ton Ruygrok: H. D. Vertelling. Vijftig schapen. pag. 14 Earl of Cardigan: Vliegen is niet gevaarlijk. pa,g. 14 Uit dc wereld van de film. pag. 14 Het Haarlemsche Stadsbeeld; De Dreef. pag. 14 Rubriek voor Vragen. pag. 12 BROEDERTWIST TE GRONINGEN JONGEN WONDT OUDEREN BROER ERNSTIG. Vrijdagmiddag omstreeks 1 uur is in de Hor- teusialaan te Groningen een vechtpartij voor gevallen tusschen twee gebroeders. De een, oud 18 jaar greep een mes en stak zijn 25-jarigen broer in den rug ter hoogte van het schou derblad. Deze snelde naar buiten doch zakte daar ineen. Hij werd in ernstigen toestand naar het Academisch Ziekenhuis overgebracht De dader werd door de politie gearresteerd en orgesloten. Nadere bijzonderheden ontbreken nog. DE COLLECTE VOOR HET CRISIS- COMITé VEEL BELANGSTELLING De collecte voor het Crisis-Comité is heden morgen om 7 uur al begonnen met het be zetten van de posten bij dc tram in dc Tem peliersstraat en aan het Station, De straat- en buizencollecte begon te. 9 uur. Toen wij vanmorgen te 10 uur het bureau in de Begijnestraat, dat de hoofdleiding van de collecte heeft, opbelden, toonde men zich daar zeer tevreden over den gang van zaken. De collectanten waren buitengewoon goed opgekomen zoodat vrijwel alle wijken (zooals wij reeds meldden was de stad in 10 wijken verdeeld en elke wijk had een vast centrum) bezet waren. Het aantal collectanten voor de huizencollecte was geheel voldoende en de straatcollecte was zeker wel bezet voor 95 pet. Op de vaste standplaatsen waren 2 collectan ten. de huizencollecte was „enkel bezet". Het publiek nam de speldjes grif af. Om 10 uur vervoegde zich aan het Hoofdbureau reeds een collectant, wiens speldjeskussen al geheel leeg was. Wij kregen ook wel den in druk. dat op straat druk „Verkocht" werd. Vanmiddag van 1 uur af zouden padvin ders (voor elke wijk 2) estafettediensten ver richten. Zooals reeds gemeld zouden hedenmiddag vic«r muziekcorpsen door verschillende wijken trekken, begeleid door collectanten

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1