HU ADI 1 c li 'C DA ro| AD rlAAKLI LM O UA KJ D LAL/ HET PROCES TE LEIPZIG Sabelvrouwen. Hei Behnptijksèe 51e 'Jaargang No. 1542Ö Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 30 September 1933 Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden ƒ3,25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0.72^. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: i.5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-, Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75—. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30—. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. HAARLEM, 30 September. Vroolijkheid gevraagd De dagen korten, de grauwe luchten en de plensende regenbuien zijn op til, het einde van den zomertijd naakt, en op dit critieke over- gangs-moment is het Nieuws een beeld van universeele narigheid. Het proces in Leipzig, met den ja-nee mompelenden, af en toe dwazelijk-grijnzenden van der Lubbe en den schreeuwenden Bulgaar Dimitroff is al even min opwekkend als de internationale achter docht, die het omgeeft. Genève, zoowel in de zittingzaal van de Assemblée als in de uitingen van Duitschlands officiëelen recla memaker Goebbels, die door driehonderd journalisten met belangstelling maar weinig instemming is aangehoord zooals uit de internationale pers blijkt stemt somber. De radio-rede van minister Oud heeft iederen belastingbetaler, die ernaar luisterde, koude rillingen bezorgd. Politieke ruzies zijn overal in de wereld aan de orde van den dag. Als we niet wat vroolijkheid krijgen om al deze na righeid een beetje te doen vergeten, zullen de donkere dagen des najaars er nog veel donkerder uitzien dan anders. Laat de Kunst de Kunst zoowel in schouw burg, concertzaal, bioscoop en litteratuur als in cabaret en per radio dit tot uiting brengen. Wij hebben niet zoozeer behoefte aan fantas tische wanklanken van hypermoderne compo nisten, en aan dames die liedjeszingen' met een mannenstem een van de griezeligste ontaardingen van dezen tijd als aan vroo lijkheid. Het is hoog noodig de menschen te laten lachen. Het verheugt mij dat J. B. Schuil vandaag schrijft over een Fransch stuk waarom je alleen maar lachen moet, en dat Louis Davids in een onderhoud met een onzer redactieleden verzekert dat hij voor zijn liedjes steeds meer een eigen publiek be gint te krijgen. Dat het groot zij! Uit de geenszins opwekkende sfeer van Leipzig, Genève en Ruzie wordt de mensch weldadig Verlost door de speelsche ironie van een Davids, de grappen van een Buziau ik zie de nieuwe vol verwachting tegemoet enfin, door het gansche gamma der Vroolijke Kunst. We hebben, haar wel erg noodig, en ik stel mij voor dat wij haar in dit blad ook zooveel mogelijk zullen steunen en propageeren. Het is tegenwoordig weer mode met een „program" te werken. Nu: Op het H.D. pro gram voor dezen winter staat nevens het nieuws, welks zonderlinge afwijkingen nu eenmaal buiten onze macht liggen en welks narigheden wij helaas niet verhinderen kun nen: veel humor en vroolijkheid. Morgen be gint een nieuw kwartaal, hetgeen een mo ment is, waarop veel nieuwe lezers zich bij de oude getrouwen komen voegen. Nu het zij hun allen beloofd: zij zullen veel opge wekts te lezen krijgen. En dit moet U van het kranten-program erkennen, in tegenstel ling met het grootste deel van de politieke programs: het wordt altijd uitgevoerd. Onze eigen drang drijft ons naar opge wekte kopij. Wij krijgen al die nieuws-narig- heid uit de eerste hand, veelal nog met de geruchten en achterklap er bij, die niet in de kranten komen maar het geheele aspect aller minst vrooiijker maken, en vanzelf tast de journalistieke pen naar vroolijke compensa tie. Het leven is te kort en teveel waard om het aan lugubere processen en ruzies te wij den. Als ik b.v. een pessimistische uitlating van Sir Henry Deterding lees dan vind ik ver goeding in Louis Davids' lied: „De olieman van 't pleintje heeft een Ford je opgedaan", en geniet van een strofe die ongeveer aldus luidt: ,,'t Was op een Zondagmorgen, die het Noodlot aldus schikte, dat Ma haar meer dan ongewone dikte (étappes-gewijze, deel na deel) in 't wrak vehikel wrikte En dan vergeet ik dien anderen olieman. We hebben vroolijkheid noodig, al koopen de Denen gasmaskers. R. P. HOUTDIEVEN BETRAPT. GEARRESTEERD. GEVLUCHT EN WEER GEPAKT. Vrijdagavond omstreeks 8 uur vernam de politie, dat men bij een bouwwerk achter een school aan de Zomervaart bezig was hout te stelen. Twee rechercheurs betrapten daar twee mannen, die nieuwe planken vervoer den. Zij gaven namen op, die later valsch bleken en verklaarden het hout gekocht te hebben. Toen zij zich op hun verzoek naai den opgegeven verkooper begaven vluchtten zij beiden. Later op den avond brachten twee andere rechercheurs twee mannen in het bureau, een 21-jarig chauffeur en een 23-jarig venter, in wie de eerstgenoemde politiemannen de beide dieven herkenden. De gearresteerden gaven op het bureau an dere namen op. De chauffeur ontkende, de venter bekende echter den diefstal. DE NIEUWE WEG DEN HAAG— GOUDA. Naar de Standaard verneemt heeft de Am- sterdamsohe Ballast Maatschappij een be langrijke opdracht ontvangen van den Rijkswaterstaat, n.l. den aanleg van de aar den baan van weg No. 12, 's-Gravenhage UtrechtDriebergenArnhem, gedeelte VoorburgZoetermeerZegwaard, met bij komende werken, voor de som van f 677.000. Mijn indrukken door MR. B. W. STOMPS. Mr, B. W. Stomps. Nu men met vrij groote stelligheid kan aan nemen, dat ik in het proces van den Rijksdag brand te Leipzig en Berlijn niet de gelegen heid zal hebben als gekozen verdediger voor Van der Lubbe op te treden, vervallen niet alleen mijn bezwaren om in enkele artikelen Uwen lezers te vertellen van de ervaringen en belevenissen van deze, wel zeldzaam interes sante episode, maar voldoe ik zelfs gaarne aan Uw verzoek om uit de veelheid van in drukken een en ander mede te deelen. Veel van wat ik zal vertellen, zal U reeds bekend zijn uit de verschillende berichten, die in de Nederlandsche Dagbladen zijn ver schenen, maar voor zooveel mij dat mogelijk is, zal ik trachten er voor U een afgerond ge heel van te maken. Ik ben er mij van bewust, dat het buitenge woon moeilijk is, om thans een objectieve be schouwing te geven over de Duitsche toestan den. Bijna even moeilijk zoo niet onmogelijk moet het zijn, om met hetzelfde Fokker-vlieg tuig heen en terug naar Indië te vliegen, en dan met een volledig oordeel over Indië. In dische toestanden en Indische politiek, terug te komen. Gelegenheid om mij in Holland voor te be reiden, heb ik niet gehad. Zooals ieder in Ne derland had ik met belangstelling de be richten over het op handen zijnde proces en ook de verslagen van de voorstelling in Lon den gevolgd, en had mij daarbij niet kunnen onttrekken aan het gevoel dat wat men in Londen trachtte te bewijzen, juist door de wijze waardoor men het bewijs wilde leveren, niet juist kon zijn. Aan den anderen kant wil ik niet verheien, dat ook ik behoorde tot de genen, die geneigd waren te gelooven, dat de brand in den Rijksdag, hetzij direct, hetzij indi reet door de Nazi's was veroorzaakt en het spijt mij" te moeten verklaren, dat mijn ob jectiviteit zóó gering was, dat ook ik behoorde tot degenen, die oordeelden in ongunstigen ,zin over het standpunt, dat het hoogste Duit sche Gerecht zou innemen ten opzichte van dit proces, zonder hiervoor positieve argu menten te hebben. Plotseling, slechts luttele dagen voor mijn vertrek, kreeg ik het verzoek van familie en vrienden van Van der Lubbe om te trachten hem in Leipzig als verdediger bij te staan, en wat ik toen van die menschen hoorde, deed mij vrijwel terstond twijfelen' aan de juistheid van de overtuiging, die zich bij mij, zoowel als bij zoovelen in ons land door een langdurige stemmingmakerij, had gevestigd. De Nazi's beschuldigden de Communistische Partij van een georganiseerde brandstichting met het doel om oproer te verwekken en trachtten daarvoor overstelpende bewijzen aan te brengen. De Communisten hunnerzijds trachtten de brandstichting aan de Nazi's zelf in de schoenen te schuiven. Dat waren de twee lezingen, die in Nederland opgang deden, en waarvan, al naar eigen in zicht, de eene deze, de andere die.lezing aan vaardde, en nu kwamen daar bij mij praten de familieleden en naaste vrienden van Ma- rinus van der Lubbe, en vertelden mij uit voerig van de politieke gezindheid van dezen jongeman, en maakten het voor mij aanne melijk, dat de daad van de brandstichting was geweest de daad van een enkeling, een daad die nimmer door Van der Lubbe verricht kon zijn onder pressie of positieve medewer king van de Nazi's, een daad, die door Van der Lubbe evenmin gedaan kon zijn in samenwer king met de leiders van de K. P. D., omdat de politieke inzichten in den primitieven geest" van Van der Lubbe zoo hemelsbreed ver schilden van de geldende ideeën in de K.P.D.; en drie dagen later reeds zat ik in een vlieg tuig naar Leipzig, zonder iets te weten van het Duitsche Strafrecht en Strafprocesrecht. U zult zich kunnen indenken, dat ik onderweg menigmaal gedacht heb: „Wat ben je begon nen, hoe wil je hier ooit den goeden weg kunnen vinden?" Maar een vlucht naar Leip zig duurt slechts 4 12 uur, en veel tijd tot pie keren had ik dus gelukkig niet! Mijn eerste daad in Leipzig was dan ook, een boekwinkel binnen te stappen en het Duitsche Strafrecht en Strafprocesrecht met commentaar, te koo pen, mij met den Nederlandschen Consul in verbinding te stellen, met den President van het Hof en met. wat o? Duitschers noemen, den „Offizial Verteidiger", en toegevoegden verdediger van Van der Lubbe, Dr. Seuffert. Dien dag kon ik met geen der Heeren meer eer onderhoud bewerkstelligen, sloot mij op in mijn kamer en doorvloog op zeer opper vlakkige wijze de Duitsche Strafwet. Woensdag, den dag vóór de terechtzitting zou beginnen, had ik het eerste contact met den Consul-generaal der Nederlanden, dank zij diens bemiddeling weldra de deur van de kamer van den President van den vierden Straf-Senaat van het Rijksgerecht, voor mij werd geopend. Inmiddels had ik hardnekkig getracht mij te wennen aan het idee, dat ik vrij moest zijn van elke vooringenomenheid, waarmede ik in Holland was behept geweest, en in het bijzon der had ik er over nagedacht, hoe een Neder lander, die nationaal voelt, en die er van overtuigd is, dat zijn rechtspraak en bovenal de rechtspraak van z ij n hoogste Rechts college boven elke verdenking verheven is, hoc d i e Nederlander reageeren zou, indien hij moest bemerken, dat de heele wereld om hem heen, te voren luidkeels verkondigde, dat er geen recht gesproken zal worden, dat z ij n hoogste Rechts-College niet meer zou zijn een zelfstandig orgaan, maar een orgaan, volledig ondergeschikt gemaakt aan den wil der Re geering. Het was mij bekend, dat ditzelfde gerecht een van de belangrijkste nieuwe bepalingen van de Hitier-regeering, n.l. het Persverbod, onverbindend had verklaard; eveneens was het mij bekend, dat in het ge ruchtmakende geschil tusschen Pruisen en het Rijk, dit Leipziger Gerecht een der Re geering niet welgevallige beslissing had dur ven nemen, en ik voelde, dat het onredelijk was om te beginnen met te veronderstellen, dat dit Gerecht niet objectief zou zijn. In een volgend artikel hoop ik U uiteen te zetten, waarom ik overtuigd ben geraakt van de objectiviteit van dit rechterlijke college en ik hoop U een korte schets te kunnen geven van de wijze van proces-voeren volgens de Duitsche wet, die in wezen niet zoo zeer van de onze verschilt als op het oog wel lijkt. (Nadruk verboden.) Heemstede, 29 September. NOG GEEN DADER GEVONDEN DE MOORD IN DEN IJPOLDER BLIJFT ONOPGEHELDERD. Men is er nog niet in geslaagd den man te arresteeren die in den nacht van Woensdag op Donderdag den 26-jarigen landarbeider Gerrit Verhoeven aan den Hornschenweg in den Grooten LJpolder onder Amsterdam heeft vermoord. OP VRIJE VOETEN BENNEBROEKSCHE BRAND NIET GESTICHT. De bolembollenhandelaar, die eenige da gen in voorloopige hechtenis heeft doorge bracht als verdacht den brand, die in den nacht van Dinsdag op Woensdag in zijn woning aan den Kennemerbeekweg is ont staan, zelf te hebben veroorzaakt, is op vrije voeten gesteld. Men kan hem geen brandstichting ten laste leggen. Morgen wordt bij Beauvais in Noord-Frankrijk een monument ingewijd ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het daar verongelukte Engélsche luchtschip R. 101. MacDonald en Daladier zullen de plechtigheid bijioonen. (Tioee Boedapester dames hebben besloteji een geschil, tijdens een kaartspel ontstaanuit te vech ten in een duel op den sabel). Zoowat honderd jaar geleden Zat de vrouw thuis in een hoek En was min of meer tevreden Met een handwerk of een boek. Zij deed niet aan het besturen Van de stad of van den staat, Maar bleef in haar hoekje turen En kwam zelden zelfs op straat. Zelfs een man kan ervan rillen, Nu hij even daaraan dacht, Thans zou niemand dat meer willen Voor het vrouwelijk geslacht. In die laatste honderd jaren Zijn wij zeer vooruitgegaan, Want de vrouw kreeg ook het hare In het menschelijk bestaan. Maar twee Boedapester vrouwen Hebben saam de kaart gelegd, Waarbij d'een, in strikt vertrouwen, Iets venijnigs heeft gezegd. D'ander kon dat niet verdragen En zij was er daadlijk bij. Om genoegdoening te vragen Voor die Boedapesterij. En nu gaan ze duelleeren, Op den sabel dan nog wel, Slaan en steken en pareeren In een bloedig abel spel. 'k Zeg dit heusch niet in verbazing Uit een opgeschrikt gemoed. In een wereld vol verdwazing Past dit, zou ik zeggen, goed. Het was honderd jaar geleden Voor de vrouw een doodsch bestaan, Maar is zij, van toen tot heden, Niet wat al te ver gegaan? P. GASUS WEER EEN MOORDAANSLAG TE AMSTERDAM LOGEMENTHOUDER IN DE JORDAAN NEERGESCHOTEN De bewoners van de Boomstraat bij de Noor- dermarkt in de Jordaan te Amsterdam zijn Vrijdagavond laat opgeschrikt door een dra ma, waarvan een ongeveer 25-jarige logement houder het slachtoffer is geworden. Toen deze man te ongeveer 11 uur in ietwat beschonken toestand zijn logement op nummer 36 wilde binnengaan, weerklonk plotseling de scherpe knal van een revolverschot, dat door iemand die in de straat stond, was gelost .en dat naar wel vaststaat voor den logementhouder is be stemd geweest. De man stortte, door den kogel in den slaap getroffen, neer. Op het geluid van het schot was er van ver schillende kanten publiek komen toesnellen; ook de politie was spoedig ter plaatse. Het slachtoffer werd in hoogst zorgwekkenden toe stand door den G.G.D. naar het Binnen Gast huis vervoerd. Het onderzoek naar den dader, dat door inspecteur Bos ter hand werd geno men deze is ook met het onderzoek in het drama in den Gr. IJpolder belast had te 1 uur des nachts nog geen resultaat opgeleverd. Wel is door enkele personen, die het drama zagen gebeuren, de dader aangewezen als een zekere „Joop", een vroegere klant van het lo gement. In deze richting werd dan ook in de eerste plaats gezocht. De toestand van den getroffene moet zeer ernstig geacht worden. Het is zeer de vraag of hij in het leven zal kunnen worden ge houden. In den loop van den nacht is door de politie gearresteerd een buffetbèdiende, die wordt ver dacht het noodlottige schot te hebben gelost. De man heeft bekend maar zegt uit zelf verdediging te hebben gehandeld. Hij is door de politie opgesloten. ONGELUK BIJ ONTGROENEN STOND NIET ALLEEN. NOG EEN MET EEN LADDER. Over het ongeluk bij het ontgroenen te Utrecht verneemt de Standaard, dat dit niet het eerste ongeluk was met een ladder. Eenige dagen tevoren was een noviet opge sloten 'in een kamer; hij had zich bevrijd door middel van een ladder, die hij echter op het hoofd kreeg, toen hij de leer moest opbergen. Deze noviet werd in een auto in allerijl naar zijn ouderlijke woning te Amers foort vervoerd. Deze jongeman is thans vrij wel hersteld, maar mag van zijn huisarts niet meer lichamelijk worden aangepakt in den groentijd. DE STADS-AUTOBUSSEN OVERSTAPJES. Met ingang van Zondag 1 October worden1 door de Brockway-bussen overstapjes a 10 ct. verkrijgbaar gesteld. Deze overstapjes, welke een half uur na uit gifte geldig zijn. kunnen op een andere stads- lijn als waaVop ze zijn uitgegeven, gebruikt worden, waardoor dus tegen het gewone ta rief van 10 cent van 2 lijnen gebruik gemaakt kan worden. Als retours kunnen deze over- stapkaartjes echter niet gebruikt worden. Van tier Lubbe heeft gisteren bekend den brand in den Rijksdag te hebben aange stoken pag. 3 Moord in den IJpolder blijft onopgehelderd. pag. 1 Logementhouder in de Jordaan neergeschoten pag. 1 Jhr. mr, de Graeff heeft aan den Volkenbond- raad een ontwerp-resolutie voor de Joodsche kwestie voorgelegd. pag. 3 Een nieuwe actie van het Nationaal Crisis comité. pag. 4 De Fransche auteur Henri Barbusse is bij zijn aankomst in New IJork gearresteerd, maar later toch toegelaten. pag. 3 Nota van de Duitsche regeering aan Moskou over de uitwijzing der Duitsche journalisten pag. 3 Binnenkort principieele overeenstemming tus schen de groote mogendheden over het ont- wapeningsvraagstuk? pag- 3 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Vroolijkheid gevraagd. pag. 1 Mr. B. W. Stomps: Mijn indrukken van het proces te Leipzig. pag. 1 Pk: Louis Davids en het Leidsehepleintheater. pag. 14 Van onzen Londenschen correspondent. Een nieuw stuk van Somerset Maughan. pag. 14 J. H. de Bois: Amsterdamsche tentoonstel lingen. pag. 14 J. B. Schuil: „Jijen geen ander", door Het Nieuwe Tooneel. pag. 14 K. de Jong: Radiomuziek der week. pag. 14 Financiecle Kroniek. Dr. Colijn en stabili satie van dollar en pond. pag. 15 Van onzen Berlijnschen cox-respondent; Een Octoberfeest. pag. 3 DROEVIG ONGELUK OP DEN ZILKERWEG. Kinderwagen door een race-auto overreden. EcN-JARIG KINDJE GEDOOD. Gisterenavond reed op den Zilkerduinweg, onder Noordwijkerhout, de 16-jarige dochter van P. Duivenvoorde met een kinderwagen, waarin het 1-jarig kindje van deze familie lag. Op het moment, dat het jonge meisje den weg overstak, naderde uit de richting Haarlem een race-auto, bestuurd door een tweeden luitenant, terwijl van den anderen kant een luxe-auto naderde. Doordat de luxe-auto het meisje links passeerde, heeft de bestuurder van de race-auto den kinder wagen niet bijtijds opgemerkt, met het ge volg, dat de wagen onder de auto terecht kwam. De kinderwagen werd geheel vernield. Het kindje moest met gebroken ledematen naar de Mariastichting te Haarlem worden vervoerd, waar het 's avonds is overleden. De race-auto is in beslag genomen. Naar de schuldvraag wordt een onderzoek ingesteld. Het 16-jarlg meisje kwam met den schrik vrij. HET OPENEN VAN AUTO PORTIEREN. NIET AAN DE STRAATZIJDE! Toen de 51-jarige wielrijder P. N. op de Bakenessergracht reed, kreeg hij plotseling een slag van een auto-portier, dat geopend werd. Hij viel in het water, werd door hand reiking op het droge gebracht en door den automobilist naar huis vervoerd. Uit deze gebeurtenis blijkt weer het groote gevaar, dat schuilt in het openen van por tieren aan de linkerzijde (straatkant) van een auto. DE BLOEMBOLLENHANDEL OVER DE ZWITSERSCHE MAATREGELEN Men schrijft ons uit Hillegom: Vrijdagmiddag werd hier telegrafisch be kend, dat de Zwitsersche Bondsregeering een besluit had openbaar gemaakt, waarin be paald wordt, dat het aan particulieren abso luut verboden is bloembollen te importeeren. De Zwitsersche Zaadhuizen hebben dus hun desbetreffend verzoek ingewilligd ge kregen. Daar te Hillegom een uitgebreide particuliere handel op dit land bestond, be hoeven wij niet te zeggen dat dit voor ver schillende bloembollenhandelaren een zeer ernstige tegenslag is, vooral omdat er on der hen zijn die zich op Zwitserland specia liseerden. Hoeveel orders nog op uitvoering liggen te wachten is niet bij benadering vast te stellen, maar vast staat dat dit aantal zeer groot is. Namens den Bond van Bloembollenhande- laren zijn een paar leden naar Bern vertrok ken, ten einde te trachten eenige verzachting der bepalingen te bereiken, maar het nessi misme hieromtrent is greoter r;-n het'opti misme.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1