Vliegramp bij het Nederlandsche leger. ft p, rrtiTïi1" »"- ■friitS Vrijdag 13. HET VEEN BRANDT! Hei Bdm^kde 51e Jaargang No. 15430 Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 12 October 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72^4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j5 regels ƒ1.75, elke regel meer 0-35. Reclames ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-. Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-, idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-, Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 12 October. Een Conflict Opgeruimd. Het ongelooflijke is geschied: een conflict tusschen twee naties is uit de wereld gehol pen, finaal opgeruimd. Wij krantenmenschen zijn veel gewend op nieuws-gebied. vooral in wild-bewogen tijden als deze. We zijn niet gauw verrast, en er moet al heel veel gebeuren eer we schrikken. Maar toen ik dit bericht van morgen onder oogen kreeg, bevingen mij beide sensaties. Verrassing vanwege dit onge hoorde feit: twee naties zijn het ergens hee- lemaal over eens gewordenen schrik bij het lezen van de toelichting, in een Engelsche krant: onze diplomatie heeft dit prachtig re sultaat weten te bereiken. „Hoe nu?" dacht ik. Gaat de Engelsche di plomatie ganschelijk nieuwe wegen bewande len? Zullen de dierbaarste tradities van ..de Kanselarijen van Europa", volgens dewelke men immers nimmer een conflict uit de we reld helpt, maar het integendeel vertroetelt tot het uiterste om zijn leven te rekken als men het al niet laat losbarsten ten einde spoeden? Reeds zag mijn ontsteld gedachten- oog de panische schrik in de Kanselarijen bij het vernemen van zulk abominabel nieuws. Het zag anders zoo passieve, hoffelijke gela ten verwrongen van emotie. Het gedachten oor hoorde de anders zoo welrbeheerschte, suave stemgeluiden in kreten van ontzetting ontaarden, terwijl de monocles uit de oog hoek sprongen. (Dit laatste zag het oog- weer). Ik besefte ten volle: dit was het begin van het einde der Carrière. Mijn hemel! Ik heb eens een boek van Wells gelezen, waarin hij beschreef hoe na den „volgenden oorlog" de staatshoofden op een hoogvlakte ergens in Spanje bijeen komen, en kort en goed besluiten dat zij de grenzen afschaffen en dat zij met elkaar de nieuwe wereldregeering zijn. Dat boek, die scène eruit althans, stond mij eensklaps levendig voor den geest. Het is waar dat de verwezenlijking van Wells' fantaisie de diplo matie met één slag den hals om zou draaien, en zoo erg was dit bericht nog niet. Zooveel kon men er niet uit halen. Zij is zeer taai, de Carrière, en als zij ooit sterft zal het in den langsten doodsstrijd zijn, die de wereld sinds haar schepping aanschouwd heeft. Maar al beteekende dit bericht dan nog niet den dood van het deftigste, traagst-werken de en minst-bereikende van alle beroepen, het scheen toch den bedoelden doodsstrijd in te luiden. Er zou, zoo dacht ik, wellicht een nieuwe Carrière kunnen groeien, maar zij zou slechts een onecht kind van de onver getelijke Oude kunnen zijn. Die nieuwe diplomatie zou gediend worden door harde, zakelijke mannen, echte burgerlijke mannen: van die mannen met haèst, die de finesses van een phrase en de eindelooze mogelijk heden van een diplomatieke zinswending niet waardeeren kunnen. Ordinaire mannen, die geen tijd hebben om langdurig en tactvol te aboucheeren en te dejeuneeren, die de einde looze variaties op het thema „conflict" niet kunnen savoureeren, die in den vreemden waan leven, dat moeilijkheden er zijn om op gelost te worden, dieenfin!die gelooven in daèden Weliswaar was dit sleolits een coaifldct tus schen Australië en Engeland', die tot hetzelfde Empire toehooren en dus zekere nuances en délicatesses hebben te eerbiedigen bij hun ge schillen. in die mate dat men nooit die zwaar te van het begrip prestige en het 'begrip na tionale eer in hun verhoudingen benvolle kan doen wegen, zoodat een.... enfin, een vol bloedig conflict 'tusschen hen niet denkbaar ismaar tóch, nietwaar? Après tout!.... Ik zal u niet langer in spanning houden. Bijna een jaar lang heeft een vreeselijk con flict geheerscht tusschen de Engelsche en Australische cricketbond-besturen, de Engel sche en Australische dagbladen en de Engel sche en Australische volken als geheel over de vreeselijke vraag, of meneer Larwood, meneer Voce en nog iemand, wiens naam me ontscho ten is, op het lichaam van de Australische batsmen of op het wicket gemikt hebben. De nog vreeselijker vraag ontstond daaruit, of het niet beter was maar uit te scheiden met de Testmatches. Tallooze conferenties, duizen den dagbladartikelen zijn er in beide landen aan gewijd. Nu ineens is het uit. Met twee telegramme tjes is de zaak opgelost en de vrede voorgoed geteekend. En hoe? Beide naties hebben be sloten t.e doen alsof er nooit iets gebeurd is, en hun strenge afkeuring en blijvend verbod van mikken-op-het-lichaam uitgesproken. Het is uit, voorgoed uit met body-line bowling. Welk een oplossing! Welk een voorbeeld R. P. VERMINDERING UITKEERING GEMEENTEFONDS. DE MINDERE ONTVANGST VOOR HAARLEM. Twee toestellen boven de Betuwe in botsing Verbrand en verpletterd ter aarde gestort. Vier vliegers omgekomen. Vreeselijk schouwspel door tien tallen gade geslagen. Hedenmorgen omstreeks half elf zijn twee militaire vliegtuigen boven Lieden (Betuwe) met elkaar in botsing gekomen. Een van bei de toestellen is in brand gevlogen, het andere te pletter gevallen. Een vliegongeluk van grooten omvang, zoo als de Nederlandsche militaire luchtvaart in langen tijd niet heeft gekend, heeft heden morgen zich in de Betuwe afgespeeld. Onge veer half elf cirkelden vier militaire vlieg tuigen, afkomstig van het vliegkamp Soes terberg, boven de gemeente Lienden. Plotseling vlogen twee der toestellen met groote vaart tegen elkaar op, stukken van vleugels suisden door de lucht en bijna on middellijk stortten de beide vliegtuigen van ongeveer 500 M. met een geweldige snelheid ter aarde. Op ongeveer een kilometer afstand van den Rijn op een weiland in den Mars polder nabij de steenfabriek van de N.V. S. ten Cate Co. zijn de beide vliegtuigen op ongeveer honderd meter afstand van elkaar neergekomen. Met den neus drongen de vlieg tuigen in de vette klei van een bouwland juist naast de boomgaard. Tal van inwoners van Lienden en omgeving zelfs op vrjj. verren afstand van den overkant van de rivier in Rhenen, hadden het ongeluk zien gebeuren. Hoewel meermalen militaire vliegtuigen boven dezé streek vliegen trek ken, zij toch steeds op hun vluchten de be langstelling, zoodat velen naar de toeren dei- militaire vliegers keken, en daardoor oogge tuigen waren van het vreeselijke ongeluk. Van alle kanten snelden de omwonenden naar de plaats, waar de vliegtuigen, thans wrakstukken, waren neergekomen. De beide toestellen waren totaal vernield en hoop op het behoud van de vliegers, die in de toestel len gezeten moeten hebben, kon men niet koesteren. Onder de velen, die naar de plaats van de ramp waren gesneld, bevond zich de burge meester van Lienden Echtelt. Bijna gelijktij dig arriveerde ook de dokter. Deze heeft ech ter geen hulp meer kunnen verleenen. De politie, die intusschen op het land was aangekomen, zette onmiddellijk de omgeving af om het terrein vrij te houden. Terwijl de autoriteiten terstond den commandant van het vliegtuig van Soesterberg van de ramp in kennis stelden, werd een aanvang gemaakt met de pogingen om de slachtoffers te ber gen. Het schijnt wel zeker te zijn, dat beide vliegtuigen bemand waren met een officier- vlieger en een sergeant-waarnemer, en dat dus vier personen, bij deze vliegramp het le ven hebben gelaten. Uit de totaal vernielde vliegtuigen werd zoo spoedig mogelijk de ge heel verminkte lijken der slachtoffers te voor schijn gehaald. Bij het afzenden van dit bericht, waren twee lijken geborgen en was men bezig het derde slachtoffer te bevrijden. Het stoffelijk overschot van de slachtof fers wordt voorloopig onder lakens op het weiland neergelegd. De vliegtuigen zijn zoodanig vernield, dat de identiteit nog niet kon worden opgege ven. Ook de officier van justitie te Tiel is van het gebeurde in kennis gesteld. Zijn aan komst op de plaats van de ramp wordt spoe dig verwacht. Uit Soesterberg is personeel onderweg om hulp te verleenen. Hoogterecordhouder omgekomen Later op den morgen verne men wij dat de slachtoffers zijn: de officier- vlieger luit. Jhr. H. J. M. van Asch van Wijck en de officier-vlieger Jhr. A. J. van Coehoorn van Sminia. De beide omgekomen sergeant-waarnemers zijn: Vermeulen uit Soesterberg en Hardeveld uit Zeist. De Nederlandsche militaire luchtvaart heeft door deze ramp een zeer groot verlies ge leden. Jhr. Van Asch van Wijck was een der be kwaamste vliegers en houder van het Neder- landsch hoogterecord. Op 8 Juni j.l. startte hij van het vliegveld Soesterberg met een Fokkerjager type D 16, uitgerust met een Armstrong Siddeley Pan- termotor, voor een meteorologische hoogte- vlucht. Op deze vlucht bereikte hij eene hoogte van 9587 meter, waarmede hij het Nederlandsche hoogterecord op zijn naam bracht. Onderhoud met een ooggetuige De vliegramp bij Lienden heeft in de geheele Betuwe groote ontsteltenis verwekt. Van alle kanten stroomden de nieuwsgierigen naar Lienden om op de plaats van de ramp het rampzalige overschot van de beide militaire vliegtuigen waar te nemen. De eerste die bij de neergestorte vliegtuigen aankwam was de veekooper J. van Hattem, uit Lienden. die op zeer korten afstand op het veld stond. Hij hoorde den geweldigen slag waarmede de vliegtuigen kort achter elkaar op de aarde neersloegen. Hij snelde naar de plek waar een der toestellen was neergekomen, direct ge volgd door honderden andere personen. Met een van hen hadden wij een onderhoud, na melijk den heer A. Albers, baas op de steen fabriek van de N.V. ten Cate en Co. Deze heeft het ongeluk van zeer nabij gade geslagen. Hij stond op het terrein van de fa briek te kijken naar de vier militaire vlieg tuigen, die boven Lienden manoeuvreerden. De vliegtuigen vlogen dan weer over en dan weer onder elkaar. Plotseling, aldus de heer Albers, vlogen twee der toestellen met de vleugels tegen elkaar. Een der toestellen vloog horizontaal het ander schuin van onderen naar boven. De vleugels raakten elkaar, en stukken er van vlogen door het luchtruim. Beide toestellen, die veel snelheid hadden, stortten naar beneden. Op ongeveer 100 meter boven de aarde sloeg het eene toestel nog eenmaal over den kop en kwam toen op slechts eenige honder den meters van dezen ooggetuige verwijderd op het weiland neer. Het andere toestel viel loodrecht naar beneden direct met den kop in den grond. De beide vliegtuigen die boven Lienden met elkaar in botsing zijn gekomen zijn de mili taire jachtvliegtuigen 304 en 325. De 304 was bemand met luit. Jhr. A. J. van Coehoorn van Sminia en den serg. waarne mer: W. C. Hardeveld. De 325 werd bestuurd door den bekenden vlieger luit. Jhr. H. J. M. van Asch van Wyck, terwijl de sergeant-majoor vliegtuig-instruc teur Vermeulen als waarnemer fungeerde. Tegen 12 uur arriveerden op de plaats van de ramp kapitein Koppert, kap. Van Weerden Poelman, luit. Roozendaal en Dr. Brouwer van het vliegtuig Soesterberg. Zij hebben direct na aankomst de leiding van het bergingswerk op zich genomen. De vier vreeselijk verminkte slachtoffers waren toen reeds geborgen. Luitenant Van Coehoorn van Sminia woon de te Brummen en is een zoon van jhr. Van Coehoorn van Sminia die te Heemstede heeft gewoond. Luitenant Van Asch van Wijck woonde te Soesterberg. Zijn ouders woonden te Utrecht. Een neef van jhr. Van Asch van Wijck, jhr. C. van Asch van Wijck uit Zand voort is eenige jaren geleden bij een vliegongeluk in Indië om het leven gekomen. x e In ons vorig nummer namen wij een com muniqué van het Haarlemsche gemeentebe stuur op, waarin medegedeeld werd, dat de vermindering voor Haarlem van de rijksuit- keering van de gemeentefondsbelasting f 265.000 zou beteekenen. Onze Haagsche correspondent heeft op het ministerie van Financiën vernomen, dat de vermindering der Rijksuitkeering uit het Ge meentefonds aan Haarlem zal bedragen per jaar ongeveer f 353.000. Omdat het belasting- cijfer loopt van Mei tot Mei, beteekent dit voor 1934 een mindere ontvangst van f 265.000. Dit alles natuurlijk indien het ingediende wets ontwerp ongewijzigd wordt aangenomen: ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. f 2.50 WITTOP KONING - HAARLEM HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100 (Adv. Ingez. MedJ Morgen is het Vrijdag dertien En dat is een kwaad geval, Dag van ongeluk is Vrijdag, Dertien 't ongeluksgetal. Dan bevat Vrijdag en dertien Dertien letters bij elkaar, Voor wie bijgeloovig zijn mocht. Telt de dag van morgen zwaar. Maar ik moet u eerlijk zeggen, Het jaagt mij niet op den stang, 'k Ga gewoon en onbelangrijk, Morgen ook mijn nuchtren gang. 'k Sprak vanochtend juist een kermis, Met wat meer verbeeldingskracht. Dan ik zelf heb, en ik vroeg hem, Wat hij van zoo'n Vrijdag dacht. Hij zei: het zal mij geen zorg zijn, 't Kan bezwaarlijk erger mis, Dan het Donderdag de twaalfde Toch al met ons allen is. P. GASUS. Destorm joegde vlammen voort. VUURZEE TE EMMEN- ERFSCHEIDENVEEN. DE STRIJD OM HET HOTEL NACIONAL TE HAVANNA. De c^r.-.c jL.lauys iveg overgebracht van het vuurgevecht, dat tusschen de officierendie zich in het hotel verschanst hadden en hun belagers werd geleverd. De pijl toont de plek, waar de ver dedigers zich ophouden. Te Emmen-Erfscheidenveen is Woensdag een groote veenbrand uitgebroken, waarvan de omvang Woensdagavond acht uur nog niet te overzien was. Op de veenplaats van den ver- vener B. de Boer aan de Groenedijk werd des morgens vuur ontdekt, dat de vervener met 'n viertal arbeiders dacht te kunnen blusschen. Tegen 12 uur in den middag stak echter de zware storm op, die het brandende veen rnet groote snelheid voor zich uitjoeg en in een minimum van tijd stonden ettelijke" bulten fabrieks- en baggerturf op een vijftiental veenplaatsen over een uitgestrektheid van ongeveer 2 bij 2 K.M. in lichter laaie. De brandspuit van het veenschap Emmen- Erfscheidenveen, die in den voormiddag uit gerukt was, kon den brand niet meester wor den. De burgemeester van Emmen, mi1. J. L. Bouma liad zich intusschen reeds naar het terrein van den brand begeven, waarop hij met spoed alle mogelijke maatregelen nam. De beide motorspuiten van Emmen, drie spui ten van Klazienaveen, de autobrandspuiten van Emmercompascuum, Erica en Nieuw-Am- sterdam werden in den loop van den middag naar Emmen-Erfscheidenveen gedirigeerd. Met niet minder dan negen brandspuiten be streed men het vuur. De meeste aandacht -werd echter besteed aan het beschermen dei- woningen aan den straatweg langs het Schol- tensch kanaal, die hoewel 2 K.M. liggend van de veenplaats, waar de brand ontstaan was, zeer bedreigd werden. Twee dezer woningen, bewoond door den vervener B. de Boer en dooi den arbeider Dijks, kon men niet behouden, zij gingen in vlammen op. Tevens werden aan den Groenendijk twee arbeiderswoningen, waarvan een bewoond werd door het gezin Hille, een prooi van het vernielende vuur. Voorts liepen eenige turfschepen in een zij- wijk van het Scholtensch kanaal gevaar. Met groote moeite slaagden de marechaus sees Bakker en Veen er in uit een bedreigde woning van den arbeider Pool de vrouw en twee kinderen, die een verstikkingsdood nabij lijk een overzicht van den brand te verkrijgen, en bewusteloos waren door den dichten rook te redden. Door den dichten rook was het niet moge- Bovendien woedde de veenbrand Woensdag avond acht uur nog onverminderd voort. De schade kon nog niet geschat worden. De verbrande turf was niet verzekerd, zoodat de eigenaren aanzienlijke schade lijden. De ver brande woningen waren evenwel tegen brand verzekerd. In den loop van den avond bevond Mr. Bouma zich nog steeds op het terrein van den brand om het blusschingswerk persoon lijk te leiden. Toen wij 's avonds nog eens poolshoogte gingen nemen in het brandende gebied viel weder het steeds optredende verschijnsel te constate eren, dat de brand des avonds en des nachts minder fel is dan overdag. Woningen liepen geen gevaar meer, doch turfhoopen brandden er nog bij honderden. AUerwege spuiten als het ware vuurfonteinen uit den drogen bodem. Dit wijst er op, dat er nog geen sprake van een naderend einde van den brand is. Naar wij vernamen, zijn grootere hoeveelheden turf een prooi der vlammen ge worden dan gedurende den grooten veenbrand in 1928 in een tijd van ongeveer twee weken. Nog laat i'> den avond arriveerde ter plaat se, vergezeld door burgemeester Bouma, de Commissaris der Koningin in Drente, mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk en diens dochter. De Commissaris der Koningin heeft zich gedurende een paar uren te midden van 1 Boven Lienden in de Betuwe zijn twee Neder landsche militaire vliegtuigen in botsing gekomen. De toestellen stortten brandend neer. Vier vliegers zijn gedood. pag. 1 In de gemeente Emmen is een veenbrand uit gebroken, die zich door den storm kilome ters ver heeft voortgeplant. Vier huizen zijn verbrand. pag 1 De geldleening van Haarlem is nog niet ge heel geplaatst. pag. I De H. B. B. wendt zich tot de regeering in verband met de verlaging van den werkloo- zensteun. pag. 1 De Volkenbondsvergadex-ïng besloot tot liet benoemen van een commissaris voor de Joodsche vluchtelingen. pag. 3 Door den storm is te Amsterdam een jongen gedood en te Barendrecht een kind verdron ken. pag. 6 Te IJmuiden is tijdens den storm een Duit- sche trawler gestrand, een botter moest worden binnengesleept. pag. 8 Dr. Kortenhorst heeft in een vergadering van de R.K. Werkgeversvereeniging aangedron gen op grondwetswijziging en beraadslaging met de fascisten. pag. 4 Resultaten over 1932 en verwachtingen over 1934 van de provinciale bedrijven. nag. 9 Bij aardverschuivingen in Honduras zijn 19 menschen levend begraven. pag. 3 Huldiging van jubilarissen bij de N.Z.H.T.M. pag. 9 In het gebouw van den Rijksdag zal vanavond als onderdeel van het proces Van der Lubbe een onderzoek plaats vinden. pag. 3 ARTIKELENENZ. R. P.: Een conflict opgeruimd. pag. 1 Jhr. dr. J. C. Molierus: De werkende Krakatau. pag 11 A. J. Rijkhoek: Kolonisatie op Nieuw-Guinea. Is er kans van slagen? pag. 6 Van onzen Beriijnschen correspondent: Het proces over den Rijksdagbrand. pag. 3 Voor de vrouw. pag. 7 Rubriek voor vragen. pag. 9 den brand begeven en zich over het verloop uitvoerig doen voorlichten. In het bijzonder heeft hij zich op de hoogte gesteld van den toestand waarin de gezinnen De Boer, Dijks, Hille en Homan, wier woningen door het vuur verwoest zijn, zich bevinden. Tegen half twaalf heeft de Commissaris der Koningin zich weder naar Assen begeven. Burgemeester Bouma durfde zich aan voorspellingen over het verdere verloop van den brand niet te wagen. Er bestond vrees dat de wind naar Noordelijke richtingen zou omslaan. Indien dit het geval zou zijn, zouden behalve groote hoeveelheden turf ook dicht bevolkte wijken onder Klazinaveen gevaar loopen. Indien de windrichting blijft, zooals deze thans is, ver moedt men. dat men het vuur binnen enkele dagen meester zal zijn. TEGEN VERLAGING VAN WERK- LOOZENSTEUN DE H. B. B. WENDT ZICH TOT DE REGEERING De Haarlemsche Besturenbond heeft de vol gende motie aangenomen, die ter kennis ge bracht is van den minister van sociale zaken en den Haarlemschen gemeenteraad: „De Haarlemsche Bestuurdersbond. waar bij aangesloten 7880 leden, waarvan 1900 werkloos. bijeen in vergadering met de werklooze le den op Woensdag 11 October 1933 in het Ge meentelijk Concertgebouw te Haarlem: nam met .ontstelling kennis van de voor nemens der Regeering terzake de verslechte ring der tci nu toe geldende steunregeling voor werkloozen; wijst de Regeering met grooten nadruk op den nood, die nu reeds heerscht in duizenden gezinnen, die door deze voorgenomen ver slechtering nog zal worden vergroot; dringt er met den meesten klem bij de Re- geering op aan. op dit voornemen terug te komen en de vóór 1 October geldende steun regeling onaangetast te laten; roept de modern georganiseerde arbeiders op, mobiel te blijven tegen de aanvallen der reactie op de positie en het levenspeil van de arbeidersklasse. Besluit deze motie ter kennis te brengen van de Regeering en den Gemeenteraad èn te publiceeren in de pers. DE GELDLEENING VAN HAARLEM. NOG NIET GEHEEL GEPLAATST. De directie der Incassobank deelt ons me de, dat de geldleening van Haarlem (f5.086.000 tegen 4 pet.) niet geheel geplaatst is, zoodat de inschrijvingen ten volle worden toegewe zen. Met de plaatsing van het restant der lee ning wordt voortgegaan. Zooals men weet is deze geldleening geslo ten ter converteering van 5 pet. leeningen. De geldleening werd in zijn geheel door de Incassobank overgenomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1