ALFRED NOBEL
BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
Stichter van den Nobelprijs
en uitvinder van het dynamiet
Van all es en nog wat.
ZATERDAG 21 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
13
Den Sisten October is het honderd
jaar geleden, dat een der geniaal
ste uitvinders, Alfred Nobel, werd
geboren. Zijn „dynamiet", dat hij
zelf „het gewelddadige" noemde,
heeft den menschen vloek en zegen
gebracht; het werd in oorlogen ge
bruikt en bracht duizenden den
dood. Dit heeft Nobel tot de stich
ting van den vredesprijs bewogen.
Zijn geheele reusachtige vermogen
heeft hij nagelaten voor de ideeën
van den vrede, maar zijn fabrieken
dreven duizenden in den dood.
Elk jaar moeten vijf prijzen worden
verdeeld uit het vermogen van den
man, die steeds eenzaam was en
nergens rust vond
Een stralende, helderblauwe herfsthemel
boven Stockholm. Het is, alsof de natuur zich
nog eens in al haar schoonheid wil toonen,
vóór zij den winterslaap begint. De kalender
wijst 3 September 1864 aan. Teen de burgers
van Stockholm dezen morgen naar hun werk
gingen, hadden zij er geen vermoeden van, dat
deze stralende, warme herfstdag een dag der
verschrikking zou worden. Zij gebruikten hun
„smörgas" met smaak, evenals andere dagen.
Juist klonken de kerkklokken, want de wijzers
stonden precies op twaalf uur. toen plotseling
een ontzettende slag weerklonk en de stad
deed schudden.
Vensterruiten sprongen, geheele straten wa
ren met glasscherven bezaaid. Ontzet keken
de menschen elkaar aan. Daar rolden ook
reeds de eerste brandweer-wagens voorbij, de
vonken sprongen onder de hoeven der paar
den! „De springstof-fabriek is in de lucht ge-
Vlogen!"
Snel als de wind verbreidt zich het gerucht.
„De springstoffabriek van den gekken schei
kundige Nobel!" Vloeken klinken, daartus-
schen door gejammer en geween. Nog steeds
jagen de reddingswagens door de stad. Mili
tairen rukken uit om de orde te herstellen en
te helpen. De koning zelf begeeft zich naai
de plaats des onheils.
Hier heerscht een beeld van verschrikkelij
ke verwoesting. De groote fabriek met de vele
gebouwen is nog slechts een rookende puin
hoop! Steeds weer worden lijken te voorschijn
gehaald, men kan niet schatten hoeveel! Had
de fabriek niet buiten de stad gelegen, dan
zou er van Stockholm op dezen 3en Septem
ber 1S64 niet veel overgebleven zijn. Maar ook
zoo is het ongeluk groot.
Woedend verdringen de menschen zich voor
de villa van den fabriekseigenaar Alfred No
bel. Luid uiten zij verwenschingen; zij trach
ten het huis binnen te dringen. Politie en mi
litairen moeten de massa terughouden.
De „gekke scheikundige".
Alfred Nobel, de „gekke scheikundige", zoo
als hij altijd in Stockholm werd genoemd, zit
in zijn kamer en hoort het getier der menigte.
O, wat hem betreft, zouden de menschen ge
rust binnen mogen komen en een einde aan
zijn leven maken! Hij is volkomen gebroken!
Zijn jongeren broer heeft men dood onder
de puinhoopen der fabriek te voorschijn ge
haald, zijn beste vriend, een scheikundige,
ligt zwaar gewond in het ziekenhuis. Slechts
als door een wonder heeft hij zelf het leven
er af gebracht!
Maar wat heeft het leven thans nog voor
zin! Zijn werk is vernietigd en hij weet heel
zeker, dat hij van de regeering geen vei'lof zal
krijgen, de fabriek te herbouwen! Hoe moei
lijk was" het voor hem geweest te werken!
Steeds weer had men hem moeilijkheden in
den weg gelegd! Nooit had men hem ernstig
genomen, men had hem uitgelachen, en dat,
terwijl zijn geest vervuld was van grootsche
plannen, welke op uitvoering wachtten. In
de volgende weken wilde hij proeven nemen:
een nieuw springmiddel had hij uitgevonden!
Thans is het uit; thans rookt het nog enkel
uit den puinhoop, welke eens een fabriek is
geweest. Thans zijn honderden kinderen wee
zen geworden, vele arbeiders invaliden.
Nog steeds raast en tiert de menigte voor
zijn huis en schreeuwt bedreigingen tegen
den „gekken scheikundige". Maar hij is toch
niet gek, hij is geen avonturier! Zeker, hij
heeft zich afgegeven met levensgevaarlijke
experimenten, maar zijn uitvinding zat toch
goed in elkaar!
Alfred Nobel is thans dertig jaar oud. Reeds
op jeugdigen leeftijd was hij naar Amerika
gegaan en had daar vooral zich toegelegd op
het bouwen van machines. Destijds was het
iets héél bijzonders, als een jongmensch naar
Amerika ging en Emanuel Nobel, zijn vader,
had zijn zoon zijn goede opleiding mogelijk
gemaakt, daar hij zijn groote begaafdheid voor
chemische en technische zaken erkende.
Emanuel Nobel had in Rusland een wapen
fabriek gehad, maar hij was geen koopman
en de fabriek ging failliet. De familie keerde
uit het vreemde land naar Zweden terug en
in dezen tijd kwam ook Alfred Nobel weer
uit Amerika.
Plij wilde een springstof-fabriek stichten,
want hij had een methode uitgevonden, waar
mee men het buitengewoon explosieve nitro-
gtycerine op minder gevaarlijke wijze gebrui
ken kon. Eerst wilde niemand op zijn plan
nen ingaan, want geen mensch wilde zijn geld
in een onderneming steken, die elk oogenblik
in de "lucht kon vliegenVoor zooiets was het
zuurverdiende geld toch te goed!
In Zweden kon hij dan ook niemand voor
zijn plannen winnen, maar een Fransch in
dustrieel bouwde voor den jongen scheikundi
ge de fabriek. Hij behoefde er geen spijt van
te -hebben, want de wereldindustrie had de
nieuwe springstof van Nobel druk gevraagd
de fabriek bloeide
En nu was de catastrophe gekomende
droomen van den jongen Nobel waren mee-
doogenioos verstoord!
Angstig doorwaakt de familie den nacht
van den derden op den vierden September
Eén zoon is haar door de catastrophe reeds
ontnomen, moet zij haar trots, den oudste.
Alfred, ook nog verliezen? Zal hij zich het
leven benemen?
Twee dagen lang duurt de inerlijke strijd
van den jongen scheikundige dan is de
strijd uitgestreden! Plij wil verder leven, hij
wil zijn plannen uitvoeren!
Het „spookschip" op het
Malarmeer.
Sinds twee dagen ligt een geheimzinnig
schip op het Malarmeer met stalen trossen
voor anker. De menschen kunnen maar niet
begrijpen wat er met dit vaartuig aan de
hand is.
Eerst langzamerhand dringen de geruchten
door: „Het spookschip" is een nieuwe fabriek
van „springstof-Nobel"! Ach, ja, dat is im
mers de scheikundige, wiens fabriek een half
jaar geleden in Stockholm in de lucht vloog!
Nu begrijpt men, waarom de fabriek op het
Millarmeer ligt. Hier kan zij in de lucht vlie
gen, zonder gevaar voor woningen en straten
op te leveren!
Een moeilijke tijd ligt achter Alfred Nobel.
Dag in dag uit heeft hij bij de autoriteiten
geantichambreerd om toegelaten te worden
om zijn plannen uiteen te zetten. Tweemaal
is hij op audiëntie bij den koning van Zweden
geweest en steeds tevergeefs! Men wil hem
geen verlof geven zijn fabriek te herbouwen.
De catastrophe van 3 September is nog niet
vergeten, de schrik zit er nog in! Neen, neen
en nogmaals neen! Een dergelijke catastrophe
kan zich immers eiken dag herhalen.
De koning weigert, de burgemeesters wei
geren! Nobel wil buiten op het land bouwen
in de eenzaamste streken! Maar de boeren
dreigen zijn huis den eersten avond in brand
te steken, als hij een fabriek gaat bouwen!
Het gaat niet! Totdat hij op zekeren dag op
het denkbeeld komt: als men hem niet op het
land wil hebben, dan moet hij op het water
vluchten. Weliswaar is dat nog nooit in de
wereld vertoond: een fabriek op het water,
maar tenslotte moet immers alles eens voor
de eerste maal gebeuren of gebeurd zijn! En-
het schip wordt gekocht en het Malarmeer
heeft zijn „spookschip"!
Op dit schip richt Nobel het modernste
laboratorium in. Thans heeft hij immers geld,
de kosten spelen geen rol! Hij fabriceert zijn
„ontploffings-olie" in het groot.
De wereld kijkt op, de industrieën interes
seeren zich voor hem. Men biedt hem kapita
len, om deelgenoot in de fabriek te zijn. Maar
Nobel weigert, hij wil zelfstandig blijven.
Slechts het aanbod van een Hamburger koop
man, om een tweede springstof-fabriek in de
nabijheid van Hamburg op te richten, neemt
hij aan. Het werk groeit, maar daarmee ook
de gevaren.
En het toeval leidt tot de uitvinding
van het dynamiet.
Bij alle groote uitvindingen heeft eigenlijk
't toeval een rol gespeeld. Een kleine bijkom
stigheid brengt den steen aan het rollen,
welke de wereld versteld doet staan. Ook de-
uitvinding van het dynamiet, dat Nobels naam
voor altijd onsterfelijk zou maken, dat dezen
naam met vloek en zegen bedekte, was het ge
volg van een toeval.
Alfred Nobel was er zich volkomen van be
wust, dat de „ontploffings-clie" nog niet de
laatste oplossing was. Nog had de stof niet de
gewenschte kracht, bovendien speelde men
steeds met den dood, men zat in den waren
zin van het woord „op het kruitvat", elke mi
nuut kon zich de catastrophe van Stockholm
herhalen! Steeds weer dacht Nobel er over
na, hoe hij dit ten goede kon veranderen, maar
hij vond geen uitkomst. Rusteloos liep hij
door „het spookschip", maar kwam niet ver
der.
Tot hij op zekeren dag door een bloot toe
val in het laadruim op het goede idee kwam.
Morus vertelt in zijn boek: „Hoe zij groot
en rijk werden" de geboorte van het dynamiet
zeer eenvoudig: „Uit een groote glazen flesch
die in het laadruim stond, was op een goeden
dag wat ontploffingsolie doorgesijpeld, door
dat het glas was gesprongen. De doorgesij
pelde olie had zich met het materiaal, dat
men bij de verpakking gebruikte, n.l. poreuze
vonnaarde, vermengd. Daaruit was een vaste
mortel ontstaan. Nobel, die het procédé met
aandacht beschouwde, gebruikte dezen mor
tel voor experimenten en constateerde dat de
explosieve uitwerking van het nieuw ontsta
ne product buitengewoon groot was, terwijl
het gevaar der explosie aanmerkelijk was
verminderd! Nobel noemde zijn nieuw gevon
den springstof: dynamiet, d.w.z. „het geweld
dadige".
De eerste slachtoffers
Sinds Nobel het dynamiet uitgevonden heeft
werd de wereld door tal van eatastrophen be
roerd. Nachten lang heeft de uitvinder zijn
hersenen gepijnigd met de vraag of het niet
beter geweest zou zijn, als hij zijn uitvinding
niet had gedaan .Als hem de doodenlijsten
werden voorgelegd, kon hij vertwijfelen als
hij echter zag, dat veel van de technische en
economische vooruitgang zonder de uitvinding
van het dynamiet niet mogelijk zou zijn ge
weest. dan voelde hij. dat hij toch goed had
gedaan. Maar zijn leven was niet gelukkig
het werd beheerscht door dynamiet.
Vreeselijk is de uitwerking dezer stof! Steeds
nieuwe explosies hebben plaats, ofschoon men
alle denkbare veiligheidsmaatregelen neemt!
Er mag geen dynamiet zonder uitgebreide vei
ligheidsmaatregelen en zonder toestemming
der autoriteiten uitgevoerd worden en toch
kwam het herhaaldelijk voor, dat een totaal
onschuldig uitziende kist plotseling op een
wagen explodeerde en ontzettende schade
aanrichtte.
De dynamietschepen vormen nog heden de
schrik der zee. Wie zich op een dynamietschip
laat aanmonsteren, staat nog heden met één-
been in het graf! De eerste catastrophe had
plaats met het stoomschip „Maud". Dit schip-
ging in April 1866 te gronde en deze ramp vul
de wekenlang de kolommen der dagbladen
De „Maud" was onderweg van Stockholm naar
Peru. In verren omtrek was alles afgezet, toen
het schip geladen werd. Dag en nacht hield
Alfred Nobel zelf de wacht bij het schip. Hij
was steeds en overal bij de hand. Eindelijk
stoomde de „Maud" de haven uit, alles her
ademde, er was niets gebeurd. Ook de weken
lange reis over de zee verliep goed, de ma
trozen waren in hun nopjes, want zij hadden
voor deze reis een drievoudig loon gekregen.
Er waren 53 man aan boord en de kapitein
Alfred Nobel, sticm.. vi.n de groote prijzen
der menschheid.
en niemand van deze 54 menschen is ooit
teruggezien. Reeds had het schip aan de kust
van Panama het anker geworpen. Op dit
oogenblik klonk een verschrikkelijke slag: het
schip vloog in de lucht! Niets heeft men te
ruggevonden, alles was tot atomen versplin
terd. Het zelfde lot heeft nog vele dynamiet
schepen getroffen, vele zijn uitgevaren en
nooit heeft men ze teruggezien. Ook tegen
woordig varen op de zee schepen met dyna-
mietladingen en nog steeds is het een lo
terij, of zij aankomen of niet!
Nog verkeert in het voorjaar van 1866 de
wereld onder den indruk van de „Maud-
catastrophe", of weder komt een Jobstijding:
in Australië is een reusachtig pakhuis in de
lucht gevlogen, en onmiddellijk op dit bericht
komt weer een ander, dat een dynamietex-
plosie meldt in San Francisco, waarbij het
verlies van 20 menschenlevens valt te betreu
ren.
In Mei 1866 treft Nobel de zwaarste slag:
de springstoffabriek bij Hamburg vliegt in de
lucht! Wederom vele dooden! Dynamiet zwaait
zijn geesel over de menschheid, de dood, haalt
rijken oogst binnen.
Wederom staat Nobel voor de vernietiging
van zijn levenswerk. Niemand wil meer iets
met de gevaarlijke springstof te doen heb
ben en toch heeft de wereld dynamiet
noodig. Wat moet men echter doen,'als geen
enkele gemeente verlof tot den bouw van een
nieuwe fabriek wil geven, als de havens ver
bieden, dat dynamietschepen daar binnen-
loppen. als de spoorwegen weigeren het ge
vaarlijk goedje te vervoeren?
Zoo moet Alfred Nobel wederom van voren
af aan aanvangen. Maar zijn moed is Onge
broken.
Als een vogelvrij verklaarde, als een paria
reist Nobel van land tot land. Hij weet, dat
de wereld het dynamiet noodig heeft. Zij moe
ten hem de poorten openen! Wat moet - er
anders worden van de zich steeds meer en
meer ontwikkelende industrie? Hoe wil men
een tunnel bouwen, zonder de rotsmassa's te
laten springen? Zeker, de springstof is ver
schrikkelijk, maar het tragische is juist, dat
de grootste eatastrophen toch eigenlijk de
beste propaganda voor het dynamiet zijn. Men
ziet thans de voorbeelden van zijn ontzettende
geweldige kracht! Langzamerhand komen de
landen tot inzicht: de bouw van nieuwe fa
brieken wordt toegestaan.
Ja, men begint zelfs om Nobels patenten te
vechten! Maar Nobel is geen droomerige uit
vinder, die zich door gehaaide kooplieden de
kaas van het brood laat eten, neen, hij weet
uit koopmansoogpunt er alles van! Zes jaar
lang reist hij in alle landen en organiseert
zijn nieuwe dynamietfabrieken. In de volgen
de jaren ontstaan overal fabrieken, in Duitsch
land, Zwitserland, Spanje, Portugal, Finland,
Oostenrijk en Frankrijk. In Engeland wordt
eerst in 1871 de eerste fabriek opgericht, doch
spoedig volgt hier een tweede.
Ook buiten Europa, in Amerika. China, Ja
pan, Zuid-Afrika en Australië verrijzen de fa
brieken waar de gevaarlijke ontploffingsstof
wordt gefabriceerd, welke de wereld veroverd
heeft. Nobel vormt nu ook de eerste interna
tionale trust; het centrale punt wordt naar
Parijs .verplaatst.
Een wondje aan den vinger
Nobel is nu een der grootste en invloed
rijkste industrieelen ter wereld, maar de com
mercieele aangelegenheden groeien hem niet
boven het hoofd. Het liefst zit hij in zijn la
boratorium. verricht proeven, zoekt ei
vorscht. Hij is door en door een wetenschap
pelijk man.
Wederom zal het toeval hem bij een be
langrijke uitvinding te hulp komen. Op ze
keren dag heeft Nobel zich met zijn zakmes
gesneden. De wond bloedt hevig en opdat
deze hem bij zijn arbeid in het laboratorium
niet hindert, opdat hij geen infectie oploopt,
beschermt hij den vinger door collodium.
Maar de pijn wordt niet minder. In den nacht
wordt zij zoo erg, dat Nobel opstaat, zich aan
kleedt en naar het laboratorium rijdt, om in
het werk afleiding te zoeken. Hij zet zich aan
de experimenteer tafel, waarop in een flesch
nitroglycerine staat. Aandachtig bekijkt Nobel
zijn pijnlijken vinger, aandachtig beschouwt
hij het collodium. Daar staat de flesch met
nitroglycerine hoe zou het zijn als hij eens
probeerde de beide chemische stoffen te
mengen.
Reeds zijn de pijnen vergeten, want de proef
gelukt. Reeds bij matige temperatuur laat
het collodium zich in nitroglycerine tot een
geleiachtige massa oplossen. Dezen springge-
latine of springgummi echter is het sterkste
explosiemiddel, dat tot dusver werd uitge
vonden! De grootste bouwwerken, b.v. de
bouw van den St. Gothardtunnel kon slechts
met behulp van dit explosiemiddel zoo snel
voltooid worden! Een kleine wonde aan den
vinger was het begin
Alfred Nobel de mensch.
De naam Nobel staat met groote letters ge
schreven in de boeken der wereldhuishouding
en wapenindustrie, men kent den industrieel.
V/at echter weet men van den mensch
Alfred Nobel? Deze mensch is een der groot
sten en eenzaamsten geweest. Hij heeft een
onrustig, zwervend leven geleid. De grenzen
van het Zweedsche vaderland zijn hem spoe
dig te eng geworden; uit Parijs, dat langen
tijd zijn tweede vaderland was. hebben hem
politieke conflicten verdreven. Hij voelde zich
nergens meer recht thuis.
Hij had geen vrouw, die hem begreep, die
den rustelooze een tehuis bereidde, die zijn
inwendige verscheurdheid heelde, Want dit
was het tragische in zijn leven: Nobel, wiens
uitvindingen duizenden den dood hadden ge
bracht, was in zijn hart een man des vredes.
En toch bezat hij de grootste munitiefabrie
ken, hij had het „Nobelkruit" uitgevonden,
dat het eerst door Krupp. inplaats van het
oude kruit, werd ingevoerd.
Deze Innerlijke tweespalt heeft zijn leven
beheerscht! In lange nachten heeft hij daar
mee geworsteldGebiedend eischte de 'geleer
de zijn recht, klagend verweerde zich de
mensehelijke ziel van den uitvinder daarte
gen. O, als er toch slechts één mensch ware
geweest, die hem goed had verstaan. Eén
vrouw had het wellicht gekund, in één vrouw
heeft hij vertrouwen gesteld maar zij heeft
een ander getrouwd: Bertha von Suttner.
„Een rijk, beschaafd heer zoekt
secretaresse
In het voorjaar van 1876 las de mooie, jongs
gravin Bertha Kinsky in een Weensche krant
een annonce, die haar zeer interesseerde,
waht zij was genoodzaakt, zich een goed be
taalden werkkring te zoeken. Dat was in dien
tijd iets zeer ongewoons en in Oostenrijk zou
het ook voor de jonge gravin niet mogelijk
zijn geweest, maar de advertentie in het
Weensche blad interesseerde haar. „Een rijk,
beschaafd heer, die in Parijs woont, zoekt een
dame, de moderne talen sprekende, van mid
delbaren leeftijd, als secretaresse en hoofd
der -huishouding".
Nobel's geboortehuis in Stockholm, waarin hij den 2lsten October 1833 het levenslicht zag.
Gravin Bertha Kinsky schreef op deze an
nonce. Weliswaar klopte het met dien ..mid
delbaren leeftijd" niet geheel en al. maar haar
brief was zoo vei-standig en frisch geschre
ven, dat de rijke heer daarop antwoordde!
Hoe verbaasd was de jonge gravin, toen zij
als onderteekening den naam Alfred Nobel
las! Na eenige correspondentie nam Bertha
von Kinsky de betrekking bij Nobel in Pa
rijs aan.
Van het eerste oogenblik af kunnen de bei
de menschen uitstekend met elkaar overweg.
Voor de eerste maal toont Nobel zijn diepe
menschelijkheid, laat hij een ander een blik
in zijn binnenste slaan. Geestdriftig vat
gravin Kinsky het denkbeeld op van een groot
vredeswerk, zij tracht ook Nobel zoo veel zij
kan in die richting te drijven. Nobel houdt
van haar maar Bertha von Kinsky be
antwoordt deze liefde niet op de wijze als
hij het als man wel wensehte. De gravin is
n.l. reeds lang verloofd met den riddergoed
bezitter baron von Suttner: om zijnentwille
heeft zij de goede betrekking aangenomen,
opdat zij spoedig zullen kunnen trouwen.
Van deze plannen heeft zij echter Nobel
nooit iets gezegd en dat was de teleurstel
ling. die Nobel nooit te boven kon komen. Als
hij op eene zakenreis naar Zweden is, ver
trekt Bertha von Kinsky uit Parijs zonder
afscheid en haar huwelijk met baron von
Suttner wordt voltrokken. Als Nobel in Pa
rijs terug komt, vindt hij haar verdwenen. Dit
ontneemt hem de laatste vreugde aan Parijs.
Hij verkoopt zijn woning en verhuist naar
San Remo aan de Riviera. Hier. in een villa
met een grooten tuin, leeft hij alleen met zijn
ideeën.
De briefwisseling met Bertha von Suttner,
wier naam door haar pacifistischen roman
„De wapens neder", door de geheele wereld
bekend werd, heeft Nobel nog vele jaren voort
gezet. Hij heeft haar haar heimelijke vlucht
niet kwalijk genomen maar vergeten
heeft hij haar nooit!
Van moordend dynamiet tot
vredesprijs.
Avond aan avond zit Nobel in zijn huis in
San Remo. dat hij „Mio Nido", d.w.z. ..Mijn
Nest" heeft genoemd en de lampen branden
tot diep in den nacht. Nobel arbeidt aan zijn
„Vredeswerk". Hij wil de menschen op het
hart drukken, zijn uitvindingen niet voor
oorlogsdoeleinden te misbruiken. Hij denkt
er over, een „Open Brief" te schrijven, waarin
hij zijn vredesidee wil uiteenzetten. Hij staat
sceptisch tegenover de pacifistische beweging
want hij houdt die voor een soort modegril.
Slechts als Bertha von Suttners roman „De
wapens neder" verschijnt, schrijft hij haar
een enthousiasten, waardeerenden brief. Hij
zelf echter staat op het standpunt, dat men
de vredesgedachte slechts door afschrikking
van den oorlog ingang kan doen vinden. Zoo
zegt hij eens op een pacifistisch congres:
„Mijn fabrieken zullen wellicht nog eerder
een einde maken aan den oorlog dan uw pa
cifistische congressen: op den dag. dat twee
legercorpsen elkaar wederzijds in één secon
de kunnen vernietigen, zullen alle beschaafde
volken zich huiverend terugtrekken en hun
troepen afdanken!"
Nobel gaat voort wapens te fabriceeren,
hij doet nieuwe uitvindingen en zijn fabrie
ken floreeren. Hij kan zijn aard niet ver
loochenen. Vele millioeiien heeft hij in den
loop der jaren verdiend. Wien zullen zij toe
vallen, als hij eens sterft? Zijn familie is rijk
genoeg, zijn broeders, eigenaren van reus
achtige petroleumvelden in Rusland, zijn
even rijk als hij. Vrouw en kinderen heeft hij
niet. Maar hij kan zijn vermogen nalaten
aan zijn idee!
Hij wist, dat de wereld nog niet rijp was
voor den vrede maar wellicht zouden la
tere generaties eens zoo ver komen, als hij
het zich in zijn villa in San Remo droomde.
De Nobelprijs.
Zoo kwam hij tot de stichting van den No
belprijs, een instelling, die den meesten men
schen meer bekend is geworden dan zijn eigen
lijk levenswerk, de dynamietfabricatie. Zijn
geheele reusachtig vermogen vermaakte No
bel aan deze stichting. Een en dertig en een
half millioen Zweedsche. kronen liet hij na.
Uit de rente van dit vermogen moeten,
volgens de bepalingen van het testament vijf
prijzen jaarlijks worden toegekend, een vre
desprijs en vier prijzen voor degenen, die
op het gebied der geneeskunde, der natuur
kunde. der scheikunde en der litteratuur iets
groots hebben verricht. De laatste jaren is
de vredesprijs niet uitgereikt.
Bij de eerste verdeeling der Nobelprijzen in
1901 viel de prijs voor de scheikunde ten deel
aan den Nederlandschen geleerde Jacob Hen-
ricus van 't Hoff, die destïjd hoogleeraar te
Berlijn was. Ook later ging menige Nobelprijs
naar Nederland.
Elk jaar reikt de Koning van Zweden in
Stockholm den Nobelprijs uit en elk jaar we
der wordt de wereld opnieuw herinnerd aan
Alfred Nobel, die thans 100 jaar geleden werd
geboren. Zijn geniaal brein vond het „moord
dadige dynamiet" uit de mensch Nobel
wilde de wereld den weg toonen die naar den
wereldvrede zou leiden en hij deed dit door
de stichting van den vredesprijs.
Wordt geschiedschrijver!
Amerikaansche statistieken toonen aan,
dat musici de het korst-, geschiedschrijvers
daarentegen de het langstlevende menschen
zijn.
Kroniek der molens.
In Vlaanderen zijn nog windmolens in be
drijf, die 400 jaar oud zijn.
Het reclit van het dier.
In Engeland werd onlangs een man tot 20
dagen hechtenis veroordeeld, omdat hij zijn
kanarievogel had laten verhongeren.
Sic transit gloria.
De gewezen Amerikaansche anthraciet-
koning Thompson, die een paar jaar geleden
een half milliard dollar bij en val van Ame
rikaansche banken verloor, werd dezer dagen
in Uniontown uitgehonderd gevonden.
