ZATERDAG 21 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
5
BIJVOEGSEL
HAARLEM'S
DAGBLAD
AAN ALLEN.
Misschien zijn er onder jullie, die ook mee
gedaan hebben met 't verzamelen van pad
denstoelen voor de tentoonstelling. Je hebt er
dan zeker verbaasd over gestaan, hoe rijk
onze omgeving aan deze planten is.
Hoe mooi gekleurd zijn sommige soorten.
Wel eigenaardig, dat de mooiste soorten de
gevaarlijkste of beter gezegd de vergiftigste
zijn.
De meest sprookjesachtige zijn zeker die
rood met wit gespikkelde parasolletjes. Toch
zijn ze berucht. Ze zijn allemaal vergiftig.
De vliegenzwammen zijn effen rood. Ze
groeien altijd in troepjes bij elkaar. Ze komen
uit een wit omhulsel. De schubben op de hoe
den zijn nog restantjes van dat omhulsel. De
Vermilj oenzwam is nog stralender rood en
groeit onder beuken.
Vuurrood is het vuurzwammetje. Dit groeit
meestal op weilanden. Het papegaaizwamme-
tje is groen met gele vlekken en strepen. Bij
ons vind je ze alleen in moerassen.
In de dennenbosschen tref je veel ridder-
zwammen aan. Ze groeien vaak in heksen
kringen. d.w.z. in halve cirkels. Ze zijn geel
achtig bruin, soms ook paars. In onze omge
ving komen ook parasolzwammetjes voor. Er
moeten soorten zijn, die werkelijk zoo groot
zijn als een echte parasol.
De melkzwammen heeten zoo, omdat ze bij
aanraking een witten druppel laten vallen.
Onder vermolmde beukeblaren vind je wel
koperzwammetjes. Deze zijn eetbaar.
Op oude boomstronken en aan paaltjes vind
je vaak van die ongesteelde paddenstoeltjes.
Men noemt ze elfenbankjes. Ieder jaar komen
ze weer te voorschijn. Ten slotte is het hout-
totaal vermolmd. Uit iepenboomen groeien
soms zwammen van een halven meter lengte,
't Lijkt net, of ze van boven overdekt zijn met
veertjes. In ons land noemt men hem zadel-
zwam Hij lijkt wel wat op een fietszadel.
Iepen'met zadelzwammen zijn ziek en worden
nimmermeer gezond.
Je boft, als je een aardster vmdt. De bruin
achtige ster heeft vijf stralen. Daar binnen
is een grijze bol, die van boven spits toeloopt.
Raak je de plant even aan, dan zie je een
wolk van stof. Dat zijn de sporen. Je hebt ook
nog gekraagde aardsterren, die, zooals de
naam aanduidt, omgeven zijn door een ge-
plooiden kraag.
De bekerzwammen gelijken, als ze onge
steeld zijn, op napjes van eikels. Hoornen
van overvloed vond ik in groote hoeveelheid
in den Neethof. De stuifballen zag ik daar ook,
verder heel veel kringzwammen.
Misschien heb je geprobeerd een mooi soort
paddenstoel over te planten in je tuintje. Re
ken er niet te vast op, dat je deze behoudt.
Dat gebeurt maar heel zeldzaam. Bodem en
temperatuur moeten een bepaalde graad van
vochtigheid hebben. Dan groeit uit een spoor
een dunne draad. Deze vertakt zich en lang
zamerhand ontwikkelt zich een netwerk van
draden. Deze draden banen zich een weg door
en langs takken en bladeren. Iedere soort
tiert op haar eigen wijze. Er zijn boschpadde
stoelen, weide-, moeras- hout- en grondpad-
destoelen.
Onder denneboomen groeit weer een andere
soort dan b.v. onder kastanjeboomen. Uit een
êennekegel groeit b.v. de oorlepelzwam.
De boschbodem is in dezen tijd van 't jaar
doorweven met zwamvlekken. 't Lijken vaak
wel spinragdraden. Ze voeden zich met le
vende en doode weefsels. Hoe, weet men niet
precies. Er ontstaan organen, waaraan zich
weer sporen vormen. Met een microscoop kun
je die spoorvorming prachtig zien.
Kunnen de zwamvlokken. met een vreemd
woord mycelium genoemd, ongestoord voort-
groeien. dan ontstaan die kringen van pad
denstoelen, ook wel heksenkringen genoemd.
Men begreep eerst niet, waar ze vandaan
kwamen.
In Zwitserland zijn heksenkringen van een
half uur gaans, juist tegen een berghelling
gelegen.
In onze duinen zijn er heksenkringen van
stuifballen.
Op groote grasperken ziet men de weide-
kringzwam.
De inktzwammen groeien veel op mesthoo-
pen. Ze zijn van boven wit en van onderen
zwart. Ze komen heel snel op, vooral na een
regenbui. Als jullie nu Zondag wandelen
gaan, let dan even op de paddestoelen.
W. B. Z.
WAT ONZE BELANGSTELLING
WEKT.
Een kranig oudje. Dat was zeker de-102
jarige Engelsche Mrs. Stenfield, die nog vol
jeugdigen moed, een vliegtuig instapte en
zich heel op haar gemak voelde, toen de piloot
een „looping the loop" uitvoerde.
Marmer. Er zijn tal van soorten marmer.
Frankrijk en Tunis b.v. leveren geel marmer;
Italië en Griekenland brengen groen mar
mer voort, België grijs, Klein-Azië rood, Span
je en Frankrijk (de Pyreneeën) bruin-rood
marmer.
Baas boven baas. Langen tijd heeft' Ame
rika er zich op kunnen beroemen, dat het de
grootste klok ter wereld bezat, maar het
heeft dit voorrecht moeten afstaan aan Pa
rijs. Daar heeft men n.l. op het tweede plat
form van den Eiffeltoren op 200 meter hoogte
een uurwerk aangebracht met een wijzerplaat
van 20 meter in doorsnede.
Wist je dat? Men zegt dat er in de Ja-
pansche stad Tokio op iedere 28 inwoners een
winkel is.
De hoogste weg in Europa. Dat is de on
langs geopende weg in de Pyreneeën naar de
Pic au Midi. die tot een hoogte van 3570 M.
gaat.
WAT HET EVERZWIJN
BELEEFDE.
Diep in het woud woonde een everzwijn en
daar hij groot, sterk en moedig was en de an
dere dieren nooit kwaad deed, hielden alle
beesten veel van hem. Op zijn tochten door
het woud bezocht hij ook de „Pluimstaartjes",
een konijnenfamilie, die in een holletje onder
een boom woonde. En dat was dan een heel
feest. Want hij bracht altijd iets lekkers mee,
versche worteltjes, kooltjes en al die dingen,
waarvan hij wist, dat de Pluimstaartjes er dol
op waren. Vooral zoo in het voorjaar, als er
in het woud nog te weinig groen was, om aan
te knabbelen, wat dat voor moeder Pluim
staart, die zooveel mondjes had open te hou
den een heele uitkomst. „Wij begrijpen niet,
waar je toch al dat lekkers vandaan haalt,"
zeiden de Pluimstaartjes eens. „Ach," zei het
everzwijn, „dat is nogal eenvoudig. Als er in
het bosch niets te eten is, ga ik naar het veld
van den boer, daar is overvloed van alles."
„Wees maar voorzichtig," had moeder
Pluimstaart gezegd, „want de boer daarginds
is lang niet gemakkelijk en als hij er achter
komt, zou hij het je weieens betaald kunnen
zetten. Onlangs nog had hij bijna een van
ons te pakken en sedert dien blijven wij maar
liever in het woud."
„Dat' kan wel zijn," snoefde het Everzwijn,
„maar ik ben moedig en slim, mij krijgen de
menschen niet zoo gauw. Straks ga ik weer
een en ander halen."
En ja hoor, een uurtje later was hij wéér
op den akker en smulde naar hartelust. En
juist had hij zijn buik vol gegeten, toen hij
onder een soort afdakje de heerlijkste dingen
zag liggen. „Daar zal ik toch ook maar iets
van meenemen," dacht hij. Maar o jee, toen
hij onder het afdakje kwam, zal plotseling
zijn achterpoot in een strik en hoe hij ook
trok, hij kon maar niet loskomen. Nu begon
ons everzwijn te begrijpen, dat de boer toch
slimmer was geweest dan hij en hij werd zóó
angstig dat hij luid begon te schreeuwen:
„Help, help, ik ben gevangen!"
Gelukkig waren de Pluimstaartjes in de
buurt en toen ze hun vriend om hulp hoorden
roepen, kwamen ze vlug aangewipt. Ja, dat
was een leelijk geval. Het everzwijn zat niet
alleen in een strik, maar het kon ook niet uit
het hok wegkomen.
„Graaf jij van binnen, dan zullen wij aan
den buitenkant onder het gaas doorgraven."
DE GEBROEDERS STOLTENHOFF
TWEE VERONGELUKTE „ROBINSONS"
In den Atlantischen Oceaan ligt in de nabij
heid van Tristan d'Acunha, het eiland Inac
cessible. Het heeft een middellijn van onge
veer 4 Engelsche mijlen en bestaat uit een
bergachtig plateau met aan Noord- en West
zijde een vrij groot strand. Het plateau is al
leen maar van de Westzijde te bestijgen, aan
de andere zijden gaat het zoo steil omhoog,
dat men het slechts met de grootste moeite en
het grootste gevaar zou kunnen beklimmen.
Behalve door wilde zwijnen en eenige wilde
geiten is het eiland onbewoond. In de zestiger
jaren van de vorige eeuw leerde de Duitscher
Gustaaf Stoltenhoff het eiland Tristan
d'Acunha kennen en na zijn terugkeer in het
vaderland hield hij een groot verlangen naar
dat onbewoonde eiland. In zijn gedachten be
leefde hij er de meest fantastische avonturen.
Het gelukte hem zijn broer die juist uit den
oorlog van 1870—'71 terugkwam, over te halen
met hem mee te gaa.. naai' Tristan d'Acunha.
En zoo begaven beiden zich op weg.
Als eerste woonplaats kozen ze de Westzijde
en begonnen met den bouw van een huis. Zoo
lang de zomertijd duurde, dus ongeveer tot
April, hadden de beide broeders geen reden,
om spijt te hebben van hun besluit. Begun
stigd door het mooie weer plantten ze aard
appelen en groenten, gingen op zwijnenjacht
en overvielen de robben, die op het eiland
kwamen.
Maar met de nadering van den winter t"-
gon hun toestand er minder gunstig uit te
zien. Een storm beschadigde hun boot, waar
mee ze ter walvischvangst gingen, zoo erg.
dat ze niet meer te gebruiken was. en een
brand vernietigde het gras. waarmee de hel
lingen van het plateau begroeid waren, zoo
dat de beklimming van het plateau, waarop
de te jagen dieren leefden, nog moeilijker
werd. En ongelukkigerwijs hadden de broers
zeiden de Pluimstaartjes. En toen begonnen
ze allemaal te graven. Veel tijd was er niet,
elk oogenblik kon de boer komen en dan zou
het zeker slecht afloopen. Eindelijk waren de
Pluimstaartjes in het hok en toen knaagden
ze vlug de strik door, die om den poot van het
everzwijn zat Ziezoo, nu was hij weer vrij!
Nu, het was dan ook hoog tijd, want daar
kwam de boer met zijn knechts al aan, gewa
pend met hooivork, bijl en dorschvlegel.
O, o. wat schrok het everzwijn toen; maar
door de hulp van de Pluimstaartjes kon hij
nog juist den dans ontspringen.
„Ik ga nóóit meer op bezoek bij den boer.'
zei hij later tegen de Pluimstaartjes en ik
denk wel dat hij woord heeft gehouden, jul
lie ook niet?
DINA VAN Z.
ONZE BIBLIOTHEEK.
(Opgericht 2 October 1928).
Gr. Houtstraat 93.
(Bureau van „Haarlem's Dagblad")
Corresp.-adres: Emmastraat 36.
Ruiltijden: Woensdags 46 en Zaterdags
24 uur.
Het uitleenen van boeken eindigt een kwar
tier vóór sluitingstijd.
Inschrijving 15 cent (inclusief opbergmap
en volledige catalogus 1933)
Nieuwe lijsten: 10 cent, nieuwe mappen:
7 1,2 cent.
Leenprijs 2 ets per deel en per leesweek,
d.i. WoensdagZaterdag of Zaterdag
Woensdag.
C ORRESPONDENTIE
Den' vriendelijken belangstellende wil ik harte
lijk dank zeggen voor zijn hartelijke woorden,
ter gelegenheid van het 5-jarig bestaan van
O. B. In de rubriek afgedrukt. Ik hoop, in de
hoedanigheid, zooals ik door hem werd ge
schetst, nog vele jaren O. B. te leiden met de
hulp van werkelijke vaders en moeders.
UITSLAG VAN „HET GROOTE RAADSELS
De hoofdprijs is na loting ten deel gevallen
aan Tetje van Leeuwen, Gasthuisvest 31z. 13 j.
Zij mag een keuze doen uit de nav. prijzen:
doos bonbons, vulpenhouder of vulpotlood,
toegangsbewijs voor een concert der H. O. V,
op Zondagmiddag 22 Oct. a.s. of Zondagavond
5 Nov. a.s.
BOEKBESPREKING
400, 401, 402. De Meiclub uit kampeeren, De
Meiclub ontbonden en De kleine Meiclub, door
T. Brinckgreve-Wicherink. 12 jaar en ouder.
Deze „serie van drie" vormt een mooi ge
heel. 't Eerste jaar gaat de Meiclub kam
peeren en allerlei avonturen doen zich daarbij
voor. In 't tweede jaar wordt door een minder
mooi optreden van eenige leden de club ont
bonden, blijft dan echter nog een jaar be
staan onder den naam van „Kleine Meiclub",
wat in 't derde boek wordt verteld.
(Wordt vervolgd.)
DE NIEUWE AANVULLING
Vanaf Zaterdag 21 Oct. a.s. zal worden uit
geleend de nav. nieuwe aanvulling:
Voor het overbrengen van geweren en de
andere benoodigdheden gebruikten ze een leeg
olievat, dat ze van te voren dicht gemaakt
hadden en bij het zwemmen tusschen zich in
namen. Het was een gevaarlijke tocht; bij de
minste deining zou het vat om kunnen vallen
en de schade onherstelbaar zijn.
Tenslotte vonden de broeders het waag
stuk dan ook te groot en ze verdeelden het
werk nu zoo, dat de oudste op het plateau een
jagersleven leidde, terwijl de jongste aan het
Noorder strand bleef. Als het nu juist niet-
stormde, konden ze zelfs goed met elkaar
spreken.
Het vervoer van de geschoten dieren ging
heel gemakkelijk; ze werden eenvoudig naar
beneden gegooid.
Nog eenmaal probeerden ze het eiland om
te zwemmen en wel toen het gevaar dreigde
dat beiden een winter in eenzaamheid moes
ten doorbrengen. Ze besloten daarom ook,
vooral toen hun voorraad munitie kleiner
werd, eenige varkens levend te vangen en ze
op te sluiten, zoodat voor het geval ze nu eens
niet meer op jacht konden gaan om de één
of andere reden, ze niet zouden behoeven te
verhongeren. Het vangen van de zwijnen was
al een kunststuk op zichzelf; maar hoe moest
men ze nu van het plateau naar de Noordkust
krijgen?
Er bleef niets anders over. dan met de ge
vangen dieren af te dalen naar de Westzijde
en van daar uit zwemmend de Noordkust te
bereiken.
Het bleek, dat deze maatregel geen oogen
blik te vroeg was genomen; want niet lang
hier na, barstte de buks op twee plaatsen te
gelijk.
Toen eenige weken later een Britsche expe
ditie. die metingen deed, op het eiland Inac- i
cessible landde, vonden ze daar twee mannen,
gekleed in lompen en ondervoed, die geheel
ontmoedigd en berustend in een hut. waaroo
de regen ketterde, op hun lot zaten te mach
ten. De gebroeders Stoltenhoff hadden hun
vrijwillige afzondering van de bewoonde we
reld geen twee jaar volgehouden.
E. W.
HOE IS DE BRAND ONTSTAAN?
OPLOSSING VAN DE VORIGE WEEK
Op de photo is duidelijk te zien, dat de
wind zoon richting had, dat de vonken van
de locomotief aan den anderen kant van de
spoorbaan terecht zijn gekomen. Dit is af te
leiden uit de richting van den rook.
CHINEES ALS DOOLHOF.
Wie van jullie vindt den weg door dit laby
rinth? Het begint aan den zijkant en eindigt
oo den neus.
OOM KEES.
DE ZANDMOLEN.
hun woonplaats van de Westzijde naar de
Noordzijde verlegd. Van hier uit het plateau
te bestijgen was slechts met de grootste moei
te mogelijk. De aardappel- en groentenvoor-
raad raakte langzamerhand opgebruikt, en de
honger dreigde.
In Juli kwamen er echter zwermen pingui-
nen op het eiland om er te broeden en deze
vogels en hun eieren behoedden de gebroeders
voor het ergste.
Verdere hulp bracht een Fransche bark en
de sloep van een schoener, die de kluizenaars
bezochten en hun spek en brood brachten.
Dank zij dezen steun konden de gebroeders
met frisschen moed den tweeden zomer van
hun verblijf op het eiland ingaan, ofschoon
ze vooruit wisten dat hun voorraad niet al te
lang zou duren. Zoo goed en kwaad ais het
ging moesten ze weer op jacht naar zwijnen
en daar deze dieren alleen maar op het ola-
teau leefden en dit van de Noordzijde waai
de broeder^ waren, niet te beklimmen was.
ging iedere jacht gepaard met het omvaren
va.1 het eiland. Een boot bezaten ze niet meer.
en 'oo bleef hun niets anders over. dat het
eiland om te zwemmen.
DE GEHEIMZINNIGE ACHT.
Wie kan bovenstaand figuur aan ééné stuk
doorteekenen? Dus: zonder je potlood van
papier te nemen! Het lijkt heel moeilijk: maal
ais je maar telkens weer probeert, zul je het
tenslotte wel vinden. Het is een leuk werkje
voor een regenachtigen Woensdagmiddag, als
je toch niet buiten kunt spelen.
OOM KEES.
DEELNEMERSLIJST
28. Kees Henskes, G. Joubertstr. 15. 9 jaar.
29. Nico Lugtig, Vooruitgangstraat 69. 13 j.
30 en 31. Harry en Jeantje Hoddenbach,
Kinderhuisvest 21. resp. 13 en 12 jaar.
32. Jan Dijkmans. Drossestraat 8. 12 j.
32. Truus Beukhof. Kinderhuisvest lr.. 11 j.
34. Manda van Aken, O. Groenmarxt 10r.,
14 jaar.
(De overige deelnemers worden in de vol
gende rubrieken vermeld.)
W. F. M. H. LASSCHUIT
Emmastraat 36
b. d. Koninginneweg.
Haarlem, 20 October 1933.
WAT IS HIER NIET GOED?
Toen onze teekenaar bovenstaande dieren
teekende was hij er blijkbaar niet goed met
zijn gedachten bij. En zoo kwam 't, dat hij 8
fouten maakte. Wie van jullie kan deze fouten
er uithalen?
Kijk maar goed, dan vind je ze wel!
TANTE TINE.
WE GAAN ONS EIGEN
SPEELGOED MAKEN.
Een eenvoudige motorboot.
Zooals jullie op de afbeelding kunt zien, be
staat de romp van onze motorboot uit een
gladde plank, die aan den boeg spits toeloopt.
In het midden van het ongeveer 35 c.M. lange
plankje wordt aan beide zijden een dun en
buigzaam staalreepie bevestigd Hieraan
maakt men twee stevige touwtjes vast. die ge
wikkeld worden om een rol, waaraan de
schroefbladen. Een stuk van een ronden stok
kan uitstekend dienst doen als rol. Met een
zakmes kerft men in het hout de spleten,
waarin de schroef bladen komen. Deze schroef
bladen worden gemaakt van dun blik.
Tenslotte wordt op den boeg van de motor
boot een ijzeren of looden gewicht bevestigd,
om het ven wicht te doen bewarer. Zorg°er
voor. dat het gewicht precies in het midden
zit. want zoodra het een afwijking naar links
of rechts heeft, dat de boot in een kringetje
rond varen.
Hoe de molen er uit zien, als hij klaar is,
kun je op figuur I zien. Zoodra je zand van
boven in de opening gooit, beginnen de wie
ken lustig te draaien. Je moet het zand eerst
goed ziften, dat er geen kleine steentjes in
blijven. Anders gaat de molen kapot.
Van onder kun je hem open laten, dan loopt
het zand er vanzelf weer uit. Als je met je
molen in de kamer speelt, mag je er wel een
dik stuk karton onder leggen,
Hoe de molen gebo; -'d wordt, toont onze
tweede afbeelding. (Eê kant is weggelaten,
om de opening te latei, ^ien.) Het molenrad
wordt gemaakt van een grooten garenklos, die
men om een as doet, en waaraan kartonnen
raderen geplakt worden. (Afbeelding 3a en d).
Afbeelding 3b toont de schijf, waaraan de
wieken worden bevestigd en 3c verklaart hoe
de as door den wand van den molen gestoken
en vastgemaakt moet worden.
Tenslotte beschilderen we hem met vroo-
lijke, bonte kleuren en we hebben weer een
nieuw stuk speelgoed voor kleine broer of zus
ofvoor onszelf
OOM KEES.
397. Berghuis, Jac. Hier Radio Mars!! 12 j.
en ouder.
394. Doorman, Cll. Dicky getrouwd, 13 j.
en ouder.
392. Riemens-Reurslag, J. Mijn oom uit
Engeland, 8 j. en ouder.
403. valkhof f, R. Toffie Co.. 12 j. e o.
Dit laatste boek vormt met De bruinvisschen
een geheel en is dus een belangrijke aanwinst.
Mag ik nog eens even. en vooral ook de oud-
deelnemèrs. allen opwekken toch mee te lezen
uit O. B. Er is een schat van boeken, van aller
lei soort en voor allerlei leeftijd.
Daarbij kun je onmiddellijk meedoen aan den
doorloopenden wedstrijd in 't verzamelen van
letters, welke worden afgegeven.
„Onze Bibliotheek" is voor allemaal een
verzameling van waardevolle dingen, die je in
je leven niet kunt missen.
Ik verwacht ook allen steun van de ouderen.
