I
Prijs alleen
wmm a
WAVE
Hoe men vroeger het vraagstuk
der woningverwarming oploste.
en Dames-Kapsalons
ƒ2.50
De Permanent-Wave
Massage, Ontharings-lnrichting
GEN.CRONJESTR.54JEL.14726
TEMPELIERSSTRAAT 60 EN 62
WOENSDAG 25 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLA
D
14
PERMANENT
ONBERISPELIJK
alles inbegrepen,
2 x wasschen, knip
pen, watergolf, zes
maanden garantie
En dames, bedenkt
het wel, met de
nieuwste machines.
Want alleen die mo
derne machines ge
ven dit mooie resul
taat. Een super
permanent wave
geeft onze CHEMO-
NATURAL-methode,
dat is het neusje van
den zalm.
DAMES! Schoonheid is
kan op dit gebied wonderen doen. Massage,
ontharing, verwijdering van puistjes en
dergelijke. Maar BOVEN ALLES staat
eoefU de m,
loop naar de Maan, zegt een ander. Voor dit,
tegen dat, wat zijn die heeren het weinig
eens met elkaar. Maar allen zijn het hierover
tenvolle eens: Het mooiste wat de natuur
voortbrengt is? EEN KNAPPE VROUW.
Mits natuurlijk geen sloddervos, geen
onverzorgde ragebol, geen wenkbrau
wen als uitgeplozen touw. Stelt U zich eens
voor: DE VENUS VAN MILO MET SLORDIG
HAAR, of met haargroei op kin of lippen, of
puistjes hier en daar, brrr! Als dames eens
wisten hoe het oordeel van de heeren is over
deze onvolkomenheden, zij zouden geen uur
wachten, maar direct EEN AFSPRAAKJE
MAKEN MET PRIJS, geen man zou iets op dat
afspraakje tegen hebben!
hierin is PRIJS specialist, hij weet voor 't
lastigste, moeilijkste haar de oplossing.
Hau-ieeü
U&t kaaedi/uuc centeutn van hei yezin.
Op Romeinschen bodem ontstond ongeveer
een eeuw voor Christus de verwarmingsme
thode door middel van heete ludht, welke
wordt aangeduid met de Grieksche benaming
van hypokauston (verwarming van onderen).
Men zou het den voorlooper der centrale ver
warming kunnen noemen, want vanuit een
steenen gewelf, waar zich de vuurhaard be
vond, liepen verschillende kanalen naar de
hooger liggende vertrekken, die op deze wijze
van een warmen luchtstroom werden voor
zien.
De origineele gedachte was van een zekeren
Sergius Orata, een Romein, die van het leven
wist te genieten, hetgeen in die dagen te ge
nieten viel en zóó goed voldeed het systeem,
dat het nog lang de verwarmingsmethode
bleef voor het caldarium en liet tepidarium,
de heete en lauwe baden uit den Romein-
schen tijd. Ook voor huisverwarming, vooral
van groote gebouwen werd deze wijze van
verwarming wel gebruikt, niet alleen in Italië,
maar in geheel Noord- en Middel-Europa en
zelfs paste men ze nog toe in 1755 in het
Stadtschloss te Potsdam.
James Watt bouwde in 1784 de eerste stoom
verwarming, die echter pas opgang begon te
maken toen de techniek hiervan door den
Engelschman Jack Perkins in 1823 was ver
beterd.
Voor den gewonen burger was dit alles na
tuurlijk luxe, die hij in zijn woning niet'kon
toepassen en hij had zich te bepalen tot een
eenvoudiger wijze van stoken. Het oorspron
kelijke open haardvuur, waarvan de rook een
uitweg moest zoeken door een luik in het dak,
dat des nachts en bij slecht weer werd ge
sloten, kreeg omstreeks de veertiende eeuw
zijn rookkanaal, onzen tegenwoordigen
schoorsteen. Die oudste sohoorsteenen waren
van hout en zij, zullen vermoedelijk wel het
hunne er toe hebben bijgedragen, dat al
spoedig bepalingen ontstonden om ze van
steen te metselen. Zoo lezen we in een Leid-
sche keur uit de 16e eeuw: „men zal geen
vuyr mogen leggen of stoken dan in sohoor
steenen, gemetst van steen of calc, of ter-
rasse, ende uyt de daken hooch zijnde drie
roede voeten boven de vorst, of 7;es roede voe
ten boven het zadeldac, daer zi respectelie
uyt gemetst zijn, telckens op verbeurte van
drie guldens".
Ook de schoorsteen deelde in de groote ver
eering welke onze voorouders hadden voor
het haardvuur. Hij toch vormde als het ware
den verbindingsweg tusschen de msnschen
hier beneden op de aarde en de geesten in
de lucht! Daalt nog niet telkenjare Sint Ni-
colaas langs dezen verbindingsweg in onze
huizen om daar zijn goede gaven te deponee-
ren?
Het ligt volkomen in de lijn der geleide
lijke ontwikkeling, dat uit het open haard
vuur de eerste primitieve steenen oven ont
stond, die aanvankelijk hoofdzakelijk diende
tot het bereiden der spijzen en dat later, om
streeks de 13e eeuw, de steenen kachel voor
huisverwarming zijn intrede begon te doen,
weldra gevolgd door de gegoten ijzeren ka
chels.
De traditie van het open haardvuur met
zijn vlammende houtblokken bleef echter be
waard en de ruime schouw met zijn wapens
en beeldhouwwerk, zijn porcelsmen kommen
en potten is nog lang het sieraad der oude
patriciërswoningen gebleven.
W. S.
Laat U behandelen ooor PRIJS. Gij zult er zelf verbaasd
van zijn en Uw vrienden en huisgenooten stellen Uw
beter uitzien op hoogen prijs.
Wanneer we in de zoele najaarsdagen
van October 1933 elkander vragen:
„Stoken jullie al?" dan denken we
er waarschijnlijk geen oogenblik
meer aan, dat het probleem der verwarming,
dat voor ons geen probleem meer is, in het
leven onzer voorouders een groote rol speelde.
We behoeven zelfs niet eens zoo heel ver te
rug te gaan om te komen tot den tijd, toen
ieder najaar opnieuw, de kachels werden ge
plaatst, om in het voorjaar, wanneer de huis
vrouw den schoommaakbezem ging hantee-
ren, te worden opgeborgen op zolder of bij
den smid. En al mocht ook de lente-tempe
ratuur onzen voorouders in dat reinigings
jaargetijde nog niet gunstig gezind zijn, er
hielp geen liever moeder aan, na de schoon
maak werden geen kachels meer gestookt.
Misschien zijn er wel onder de lezers, die
zich dit primitieve tijdperk nog kunnen her
inneren. We zullen echter nog een stap ver
der terug gaan in de historie en laten zien,
hoe het vraagstuk der verwarming in vroeger
eeuwen werd opgelost, om dan tot het besluit
te komen, dat wij met onze moderne hulp
middelen, ook op dit gebied onze voorouders
niet kunnen benijden.
De woning, het moge een hut of een kasteel
geweest zijn, heeft in de menschelijke samen
leving steeds een voorname plaats bekleed.
U In Noord- en Midden-Europa moest die wo
ning bovendien beschutting geven tegen het
gure en koude jaargetijde en daarom speelt
in die streken het oorspronkelijke verwar
mingsmiddel, het haardvuur zulk een groote
rol. Datzelfde haardvuur diende tevens als
bak- en kookplaats van het voedsel voor
menschen en dieren.
Het stond vanouds in hooge eere. Daar toch
was de zetel van huiselijk geluk, van rust en
vrede, na arbeid en strijd. In roerige dagen
trokken de mannen op tot verdediging der
haardsteden. Het was een eeuwenoud Indo-
Germaansch gebruik, dat de jonge bruid bij
het binnentreden harer nieuwe waning zich
boog voor het huisvuur. In den aartsvader
lijken boerenhaard werd eertijds bij het lui
den van de „heerdklok" het vuur zorgvuldig
onder de asch gedekt, om tot den volgenden
morgen bewaard te blijven. Een ijzeren stolp
werd bij nacht over het vuur gezet opdat
niet een of ander huisdier of de wind von
ken door de woning zou verspreiden. De
oude nachtwacht, die des avonds met zijn
ratel door de stille straten trok, dreunde het
op:
Bewaar je vuur en kaarsje wel.
De klok heit tien!
Oorspronkelijk was het dus dat eene haard
vuur, waarom heel het gezin zich verzamelde
en wanneer de wind door de kale takken der
boomen gierde en de wolken in wilde jacht
door het luchtruim joegen, dan begreep en
voelde men in vroeger tijden maar al te goed
de waarheid van het „Eigen haard is goud
waard!"
Dergelijke open haardvuren kunnen we ook
nu soms nog vinden in Zuid-Tirol en in Italië.
Het stookmateriaal bij uitnemendheid was
hout en de rook moest door openingen in de
zoldering zijn uitweg vinden naar buiten.
Bij de meer welgestelden In het oude Rome
en in Griekenland vond men bronzen bek
kens met vuur, waarop houtskool werd ge
brand, een stookwijze, die in de zuidelijke
landen van Europa en ook in. China en Japan
nog wel wordt toegepast.
niet ieders bezit, maar
elke vrouw bezit haar
natuurlijke charme. Vaak
wordt deze natuurlijke
charme van de vrouw
verdrongen door allerlei
ONTSIERENDE DINGEN^
t o. Tramh. N.Z.H. TELEFOON 12178
