WOENSDAG 25 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
5
DE UITVOER VAN BLOEMBOLLEN. I
CIJFERS DIE NIET TEGENVALLEN
Volgens de otfficieele opgave van het
Centraal Bureau voor de - Statistiek te
's Graven hage bedroeg de uitvoer van bloera-
bollen in September 1933: 2.2.702.120 K.G.,
geldswaarde f 10.358.386 'tegen 23.839.422
K G., geldswaarde f 9.631.602 in September
1932.
Gedurende het tijdvak Januari tot en met
September 1933 bedroeg de uitvoer 35.284.060
K.G., geldswaarde f 16.066.819, tegen
40.17:0.520 K.G., geldswaarde f 16.180.996, in
hetzelfde tijdvak van 1932.
Kweekersblad is van oordeel dat in Octo
ber nog een zeer belangrijk kwantum bloem
bollen-.de grenzen, is gepasseerd, zoodat het
uitvoercijfer nog, wel behoorlijk kan stij
gen.
VRIJZ.-DEMOCRATIE OF NAT.-
SOCIALISME?
Mr. L. G. VAN DAM SPREEKE IN HET
CONCERTGEBOUW.
COMITé VAN ACTIE INZAKE RUSLAND.
Ié '«Mi*
Te Haarlem en omstreken heeft zich een co
mité gevormd, dat zich ten doel stelt, de belan
gen .van geloof sgenooten in Rusland te be
hartigen.
Een serie lezingen zal dezen winter in Haar
lem worden gehouden én een financieele actie
georganiseerd.
.Hetmoderamen van het comité wordt ge
vormd door Ds. van Paassen, Ds. Blauw, Ds.
van Leeuwen, Ds. Dondorp en br. Verhout.
Het heeft zich allereerst in verbinding gesteld
mét het Nederlandsche Comité van Licht im
Osten (voorzitter Prof. F. M. T. Böhl, secr.
mevr. E. Barthvan Marle). Sprekers uit
Wernigérode, waar het Duitsche comité Licht
irn Osten (orgaan „Dèin Reich komrae") zetelt,
zullen dezen winter ook hier optreden.
Pastor Jack kan reeds half November, en
Prinses Lieven in December te Haarlem wor
den verwacht
Over eenigen tijd zullen nadere mededeelin-
gen volgen omtrent Pastor Jack, Prinses
Lieven, en hun lezingen te Haarlem.
Het comité bestaat uit: Mevr. A. Anema—
Gertsen, Ds. G. A. Barger, Ds. M. G. Blauw, Ds.
W. Breukelaar, Ds. J. C. Brussaard, Ds. W. Bij-
lèveld, Ds. A. Dondorp, Ds. G. J. Duyvendak,
Ds. J. C. van Dijk, J.'Heylman, Jan van Hey-
ningen, J. G. Hoffmann, mevr. H. Jongejan
Vallentgoed, Ds. P. Kaetzke, J. Kamp, Ds. F.
Ch. Krafft, Ds. J. .M. Leendertz, Ds. J. A. van
Leeuwen, Jhr. Dr. M. F. van Lennep, Ds. C. J.
van Paassen, Zr M. J. Pot, Ds. J. van der
Schors, Ds. C. Schutz, Ds. J. W. Siertsema, Ds.
P. A. E. Sillevis Smitt, J. v. d. Starre, Ds. D.
Tromp, K. J. L. Vernhout, Zr. A. Voorhoeve,
J. J. Warnaar, mevr. W. J. van Zeylvan Eeke.
J. W. van Zeyl.
JUBILEUM HAARL. KADERLANDSTORM-
VEREEN. „KENNEMERLAND".
De Haarlemsche Kaderlandstorm Vereeni-
ging- „Kennemerlar.d", geeft Zaterdag' 28 Oc
tober a.s. een feestavond in den schouwburg
Jansweg ter gelegenheid van het 12 1/2-jarig
bestaan der vereeniging Een gezelschap on
der leiding van den heer H. van Hooff, zal
hét toon-eelsfcuk „Oorlogsmannen" (Arms and
the man) van Bernard Shaw opvoeren.
BAZAR GOEDE TEMPELIEREN.
Evenals vorige jaren houdt de I.O.G.T. een
bazar, in gebouw St. Bavo (Sine destra at) en
wel op 27, 2:8, 29 en 30 October. De bazar
wordt geopend op Vrijdagavond. Er zijn vele
attracties, zooals een rad van avontuur, een
trek tent, een uitmuntend orkest en een ge
zellig zitje in de theetent. Ook is een verlo
ting georganiseerd, met als hoofdprijzen een
compleet huiskamer-ameublement, een stof
zuiger, divan met kleed en een groeit aantal
kleinere prijzen.
De trekking zal geschieden op Maandag 30
October.
INTERNATIONALE VROUWENBOND VOOR
VREDE EN VRIJHEID.
Aan het jaarverslag over 19321933 der
afd. Haarlem van den Internationalen Vrou
wenbond voor Vrede en Vrijheid is het vol
gende "ontleend.
Het aantal leden bedroeg bij het begin van
het tweede vereenigingsjaar 220. Na de Kerst
actie hi December 1932 bedroeg het ledental
ongeveer 300. Door het weer bedanken of door
vertrek van velen dezer kan dit getal niet ge
handhaafd blijven en zoo ging de af deeling
met 280 leden het derde vereenigingsjaar in.
Er werd gedurende het geheele tweede ver
eenigingsjaar aangenaam samengewerkt met
de afd. Haarlem van den Alg. Ned. Vrouwen-
Vredebond. Ook met de andere vredesorgani
saties aangesloten bij de Nooit meer Oorlog-
Federatie en met de Vereeniging voor Vrou
we nbelangen en Gelijk Staatsburgerschap,
liet de samenwerking niets te wensclien over.
Verschillende voordrachten en lezingen
werden gehouden; de Kerst-Protestactie had
veel succes; een anti-oorlogsfilm werd ver-
uoond.
Een begin is gemaakt met het zenden van
Lr ie ven aan afgestudeerden om hen aan te
moren, hun kundigheden aan te wenden in
dienst van de menschheid en niet in die van
de vernieling.
VER. ..HAERLEM" NAAR ELSWOUT.
De vèreenging „Haerlem" is voornemens
Zaterdag 28 October een excursie te houden
naar het landgoed Elswout te Qverveen.
MANNENKOOR „KUNST NA ARBEID".
Het Mannenkoor „Kunst na Arbeid" hield
een drukbezochte bijeenkomst, waarop vele
oude en vele nieuwe leden aanwezig waren.
De heer A. Bak werd bij monde van den
voorzitter, den heer L. Reinders, geïnstalleerd
als directeur. In warme bewoordingen sprak
de voorzitter den nieuwen dirigent toe en uitte
den wensch dat het den heer Bak gegeven
mocht, zijn het koor tot hoog peil op te voeren'.
De heer Bak dankte bestuur en leden yoor
het vertrouwen in hem gesteld, en zei (Jat het
hem zeer aangenaam was te vernemen dat hij
met algemeene stemmen was benoemd. Er is
dus geen enkele zanger tegen mij, aldus spr.,
en wij zijn dus van meet af één en dat is nood
zakelijk voor een koor, daar een vereeniging
haar groei en bloei heeft te danken aan sa
menwerking.
Hierna werden eenige nunimers gezongen.
In het Concertgebouw sprak Dinsdagavond
Mr. L. G. van Dam voor de afdeeling Haar
lem van den Vrijzinnig Democratischen Bond
over het onderwerp; „Vrijzinnige Democratie
of Nationaal Socialisme?" Onder de toehoor
ders waren o.m. de burgemeester ,de heer C.
Maarschalk, de voorzitters der gemeente
raadsfracties van den Vrijz. Dem. Bond en de
R.K. Staatspartij, de heeren A. G. Boes en
Mr. F. A. Bijvoet en de heer Herman Snijders
die een der oprichters is van den Vrijz. Dem.
Bond.
Mr. Van Dam begon zijn rede met eraan te
herinneren dat de wereld in een geestlijke
revolutie is. Waarheden die gedurende lan
gen tijd werden erkend, zooals die der vrij
heid, schijnen te wankelen. De nationale ge
dachte in het buitenland heeft onzen uit
voer sterk getroffen. Behalve een geestlijke
nood is er een economische nood, waardoor
velen gemakkelijk aanhangers worden van
vage en nieuwe gedachten, vooral wanneer
die op schoone wijze worden opgediend.
De ideeën der vrijzinnige democratie vin
den echter hoe langer hoe meer bijval, aldus
Mr, Van Dam, dat bewijst het stijgend aan
tal nieuwe leden. Doch alleen zij die kunnen
denken kunnen zich de begrippen der vrij
zinnig democraten eigen maken, en zij die
niet kunnen denken, vinden elders ruim
plaats.
Meer dan ooit is solidariteit tegenwoordig
een vereischte om ons door dezen crisistijd
heen te slaande nationale gedachte over-
stemme de nationale geschillen. Dat is de
taak die ook onze regeering zich heeft ge
steld.
Van verschillende zijden wordt deze soli
dariteit bedreigd. Door de communisten, in
de eerste plaats met hun gezags-ondermij-
nende politiek, die op internationale leest is
geschoeid en ook door de aanhangers van de
Marxistische klassenstrijd-theorieën.
Vooral tegen den klassenstrijd richten zich
de vrijzinnig democraten. Eenheid moet er
zijn tot heil der Nederlandsche samenleving.
Deze eenheid vindt haar uitdrukking in
ons Vorstenhuis, dat het symbool is der soli
dariteit.
Er is echter een derde groep die onze soli
dariteit ten zeerste bedreigt: die der natio
naal socialisten. Dezen immers willen aan de
de eenheid een anderen vorm geven, De Alg,
Nederlandsche Fascistenbond spreekt van een
groot Nederland en de groep van Ir. Mussert,
de N.S.B., bepleit de eenheid van den Diet-
schen stam, wat wil zeggen: annexatie o.a.
van de Vlamingen. De vrijzinnig democraten
wenschen geen annexatie in welken vorm ook
van groepen andere volken; die een gewor
den zijn met dit volk door hun geschiedenis
en traditie (Applaus).
De N.S.B. is naar de meerling van Mr. Van
Dam op vele punten ingesteld op het Duit
sche program; in een interview heeft de
leider der N/B.B. gezegd dat Nederland
economisch op Duitschland is aangewezen,
„omdat wij toch altijd op voet van oorlog
hebben gestaan met Frankrijk".
Nauw met de annexionistische program
punten der N.S.B. gaat haar militairistische
mentaliteit samen. Dit is een tweede gevaar
voor onze internationale samenleving. Uit
latingen als ^verderfelijke vredesduif-pro-
paganda" is daarvoor een afdoend bewijs.
Solidariteit is ook een vereischte om Neder
land voor den financieelen ondergang te red
den. Inflatie stort duizenden in armoede en
is slechts -voor enkele groote kapitalisten
voordeelig. Met kracht moet de overheid voor
sluitende begrooting zorg dragen. Het pleit
voor de democratie dat er mannen zijn die
het aandurven om cultuur-instellingen voor
welker opbouw zijn gestreden hebben, in
zekeren zin af te breken, omdat de tijd dit
vereischt. Tevens is dit een bewijs dat zij
vrij staan tegenover hun kiezers, en dat
van hen niet beweerd lean worden, dat zij
handelen in „partij-politieken geest". (Ap
plaus)
De nationaal socialisten ondermijnen met
woorden op bijeenkomsten het regeerings-
gezag. doch de sociaal-democraten ondermij
nen het door hun steun aan noodzakelijke
regeeringsmaatregelen te onthouden om te
trachten deze onmogelijk te maken. Zij han
delen uit vrees voor kiezersverlies. Zoo wordt
het parlementarisme meer in gevaar ge
bracht, dan door honderd holle leuzen der
N.S.B.
Het financieel beleid staat op het oogen-
blik in het brandpunt der belangstelling, en
onwillekeurig vraagt men zich wat de N.S.B.
in dezen van plan is. Slechts enkele punten
in 't program der N.S.B. geven hierover uit
sluitsel, t.w. daar waar gesproken wordt over
onze weermacht, die tot in de puntjes moet
zijn verzorgd, ten tweede over het staatspen
sioen ten slotte bij de belastingen, waar-
gezegd wordt dat „het gekanker van den
belasting-betaler nun maar eens uit moet
zijn, en dat men nu maar eens bereidheid
moet toonen om te offeren". Frappant is de
tegenstelling met een rede van een spreker-
der N.S.B. die den middenstand beloofde dat
de N.S.B. ervoor zou zorgen, dat de belastin
gen zouden worden verlaagd, omdat de mid
denstand toch reeds zoo veel lasten had te
dragen!
Een ander hoofdpunt der vrijz. dem. is dat
der sociale rechtvaardigheid, het steunen
van de economisch-zwakkeren, in tegenstel
ling tot de liberale gedachte die tegen staats
inmenging is. Voor den middenstand heeft
de Vrijz. Dem. Bond een Ontwerp-Midden-
standsprogram opgesteld. Strijd tegen de
warenhuizen is on-economisch en onprae-
tisch,, evenals die tegen de coöperaties, wat
echter niet inhoudt dat men hen moet steu
nen. De middenstand kon o.a. geholpen wor
den door beperking van het aantal winkels
en het tegengaan van den malafiden han
del, onware reclame e.d.
De werkloosheid drijft vooral de jeugd tot
extremisme. Een voorziening door ingrijpen
der overheid in de arbeidsmarkt ten bate van
de jongeren is noodzakelijk.
De vrijzinnig democraten zijn niet blind
„©aar word je wanhopig- Tan!
Het lak van het presenteerblad
is vol schrammen, vol krassen!
Men schaamt zich er voor, gas
ten daarop iets aan te bieden
U moet beter voor Uw dingen
zorgen! U moet geen scherpe
poetsmiddelen gebruiken,
maar alleen VIM, dat alles snel
en veilig reinigt.
Gewoon schuurmid- Wereldberoemd reittl-
del, 50 maal vergroot. glngsmiddel VIM, 50
Grove stukken mine- maal vergroot. De be-
raai sijn de oorzaak standdeelen geven een
van die akelige bras- fijn en zacht poetsmiddel
sen en schrammen. Daarom krast VIM nooit.
Bewijzen nevenstaande af
beeldingen niet hoezeer het
Nederlandsche reinigings
middel VIM de gewone
schuurmiddelen overtreft?
VIM, in de practische
strooibus, is uiterst bil
lijk. De gewone bus kost
slechts 20 cents, de groote
bus slechts 37£ cents.
LEVER'S ZEEP MIJ n.v..
VLAARDING EN
(Adv. Ingez. Med.)
voor de misstanden van het parlemen
tarisme, doch hoofdzaak dient te zijn dat
de volksvertegenwoordiging het recht heeft
de algemeene en groote richtlijnen aan te
geven, want dat is de werkelijke vrijheid van'
een volk. De details van deze richtlijnen' kun
nen echter onmogelijk door het parlement
worden uitgewerkt. Daarom geeft spr. een
functioneele decentralisatie in overweging.'
Controle op de uitvoerende macht is ook een
vereischte, welke controle in een fascisti-
schen staat zou ontbreken. De dictatuur, die
de kerngedachte der fascistische samenleving
is, doodt de vrije samenwerking.
Het jongste besluit dat.aan ambtenaren
critiek op het algemeen overheidsbestuur ont
zegt, maakt een einde aan een misstand,
aldus de meening van Mr. Van Dam.
Van de gelegenheid tot vragen stellen
maakten enkelen gebruik. De vraag waarom
de regeering niet tot ontbinding der N.S)B.
besluit, omdat het een revolutionaire bewe
ging zou zijn, beantwoordde Mr. Van Dam
aldus, dat dit niet alleen zou indruischen
tegen het gevoel van vrijheid doch ook geens
zins gewettigd is, zoolang een beweging zich
langs legalen weg beweegt.
VERLOTING J. H. JAN GIJZEN.
Het bestuur van de Kennemer Vereeni
ging voor Jeugdherbergen heeft beslag kun
nen leggen, op een winkelpand in de Lange
Veers traat voor het ébaleeren van de prijzen
voor de verloting, die zij heeft georganiseerd
ten bate van de Haarlemsche jeugdherberg
„Jan G ij.zen".
Er zal van deze gelegenheid gebruik wor
den gemaakt om ter plaatse aan het belang
stellende publiek loten te verkoopen. -
Daar tonder invloed van de moeilijke tijds
omstandigheden de verkoop minder - vlot
gaat, heeft het toestuur de uitlotingtot
nader, aankondiging moeten uitstellen.
Plannen zijn in voorbereiding -tot. het
houden van een groote Jeugdherberg-ten-,
toonstelling, in samenwerking met de Ned.
Jeugdherberg Centrale te Amsterdam.-Deze
tentoonstelling zal trachten een zoo volledig
mogelijk beeld te geven van de J. H.-bewe-
glng in Nederland en het buitenland. Door
middel van maquettes, statistisch materiaal
enz. zal een indruk worden gegeven van de
omvang die deze beweging in de 5 jaa'r van
haar bestaan in ons land beeft gekregën.
In 1933 waren bij de Centrale 32.000 inge
schreven trekkers!
CRISIS-TENTOONSTELLING „KUNST S.O.S."
Evenals op vele andere plaatsen in het land,
zal ook hier van 15 November tot en met 17
December een crisis-tentoonstelling gehouden
worden uitgaande van het comité „Kunst
S.O.S.", waarvoor zich een werk-comité ge
vormd heeft.
Getracht zal worden van het Gemeente
bestuur hiervoor de nieuwe zaal van het
Frans Halsmuseum te verkrijgen. De leden van
„Kunst zij ons doel" en zij die lid zijn van een
vereeniging aangesloten bij de Ned. Federatie
van beeldende kunstenaarsvereenigingen, heb
ben het recht tot jury-vrije inzending. De in
zending van alle overige inzenders zullen on
derworpen zijn aan het oordeel der jury. Deze
samengesteld uit de leden van het werk
comité.
De inzendingen zullen bestaan uit schilde
rijen, aquarellen, teekeningen, pastellen, gra
fische kunst en beeldhouwwerken.
Ieder zal slechts één werk mogen inzenden,
uitgezonderd de beeldhouwers, die twee wer
ken zullen mogen inzenden. Bij verkoop zal
X verwisseld mogen worden, bij de grafische
werken 4 maal.
De minimumprijs van verkoop is vastge
steld op f 10, de maximumprijs op f 100.
Van de verkochte werken zal 10% afgehou
den worden ter bestrijding van de onkosten
der tentoonstelling, terwijl van het restant
20% zal afgedragen worden aan „Kunst zij
ons doel", 15% aan het hoofdcomité en 65%
verdeeld zal worden onder de inzenders.
De inzendbiljetten zijn te verkrijgen aan het
secretariaat Wagenweg 6.
Theemiddagen met voordrachten, muziek,
zang en declamatie zullen georganiseerd wor
den. Een Eere-Comité is in voorbereiding.
Het werk-comité van de crisis-tentoonstel
ling „Kunst S.O.S." afd. Haarlem en omstre
ken bestaat uit de heeren; H. F. Boot (voor
zitter), Alb. Arens (le secretaris. Wagen wee 6),
A. Miolée (2e secretaris), D. Knaap Jr. (pen
ningmeester), H. van Borssum Buisman. G. D.
Gratama. R. Heiloo Jzn.5 J. B. Kami), A. L.
Koster, Oscar Mendlik, Herman Moerkerk, Jhr.
F. Teding van Berkhout Jr. en H. J. Wesse-
ling.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: Genugten, Padang-
straat 6, abonnement N. S.; Maters, Van 't
Hoffstraat 60, broche; Luiten, Ged. Oudegr.
46, liederenboek; Teunis, Nieuwe Raamstr.
15 dop van autoNijkamp, Breestraat 19,
foto's in etui Prosee, Begijnhof 4a rd., dames-
handschoen; Van Slooten, Tulpenstraat 31,
oorbel; Bruin, Emostraat 16. rozenkrans; van
Jan Nieuwenhuizens traat 15, regenpijpen;
Tros, Jan - Nieuwenhuizenstraat 4, batoysokje;
Muys, Cederstraat 31, sleutel; Kühlemayer,
Voor houtstraat 3. vulpen; Regelink, Indi-
sdhestraat 48, boek A. N. W. B.; Saelman, Tet
ter odestra at 96, broche; Bureau van politie,
Smedestraat 9, knipmes, ceintuur en dames-
handschoèn; Sernée. Slachthuisstraat 22,
duif; Alfenaar, Woonwagen 7, Burg. Sand-
bergstraat, herdershondKoops, Rollandstr.
89, dameShandschoenen; Koremans, Hoysteyn-
straat 21, kinderhandschoen; Kennel Fauna,
Parklaan 119, 2 katten; Questro, Kweektuin
straat 28, .zwarte kat; v. Zomeren, Indische-
straat 61, .kindermuts; v, Gemert, Gierstraat
87, fotografetoestel; Zegstroo, Billitonstraat
18, rijwielibelastingplaatje; Dijkman. Drosse-
straat 8,;rijwielbelastingplaatje; Schras. Gast
huissingel 22, riem met gesp: Hesselman,
Kloosterstraat 40 rood, heefenrijwiel; Hartog,
Aobterweg 12 rijwielibelastingplaatje; Van
Velsen. Delftstraat 3 rood. rijwielpomp; Pol
der. Schalkwij.kerweg 33, schroevendraaier.
Bronsteeweg, Adriaan Pauwlaan laten rijden
en de auto's naar Haarlem gaande, langs
den Wagenweg, of omgekeerd?
Om den Wagenweg voor tweerichting ver
keer geschikt te maken zou noodig zijn een
verbetering, die in dezen duren tijd geld kost
en daarmee is nog niet uitgesloten, dat onge
lukken uitblijven. De meest-practische oplos
sing blijft m.i. het eenrichtingsverkeer als
hierboven omschreven.
Met dank voor de plaatsing.
Uw abonné
M. GAARKEUKEN.
Haarlem, 24 October 1933.
N.V. GERARD A. VAN DER STEUR,
BONTWERKERS.
tegen matige prijzen: Hamster - Opossum -
Bisamrug - Perzian - Sealskin - Nutria - etc.
(Adv. Ingez. Med.)
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van 'ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, ivordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
WELDADIGHEID NAAR VERMOGEN.
De Vereeniging „Weldadigheid naar Vermo
gen" roept u, inwoners van Haarlem, Bloemen-
daal en Heemstede op, om alles wat u maar
kunt missen van kleeding', beddegoed, huis
raad enz.- aan ons te willen afstaan.
Dagelijks komen vele aanvragen bij ons bin
nen om kleeding enz., er is zoo heel veel noo
dig. De langdurige werkloosheid heeft ge
maakt dat de gezinnen wat kleeding enz. be
treft totaal uitgeput zijn. Dit toch kunnen zij
niet aanvullen van de ondersteuning die zij
ontvangen.
Geeft u toch niet aan de deur! u weet
immers niets van die menschen die aan uw
deur komen vragen. doch laat u dit uiterst
verantwoordelijke werk over aan een ver
eeniging die met dit werk bekend is, terwijl de
personen die hieraan medewerken er al hun
toewijding en tijd aan kunnen en willen geven,
om de aanvragen grondig te onderzoeken en
dan zooveel'mogelijk te helpen daar, waar het
werkelijk noodig is.
Als u ons uw adres op geeft zullen wij alles
wat u ons wilt afstaan, gaarne laten afhalen.
„Weldadigheid naar Vermogen". „Jans
kamer" Jansstraat 38rood, telefoon 13235 of
15445. Postgiro 212793.
DE ONGEVALLEN OP DEN
WAGENWEG
Geachte redactie
Weer heeft het. drukke auto-verkeer op den
Wagenweg iemand het leven gekost. Hier be
staat een verkeer in twee richtingen. Zou het
niet mogelijk zijn, door invoering van een één
richting verkeer een eind aan de wantoestan
den te maken? B.v. de van Haarlem komende
auto's langs de Dreef, langs het H.F.C.-terrein,
KOLONISATIE VAN NIEUW-
GUINEA.
Geachte redactie.
Nu over bovenstaand onderwerp reeds veel
stukken in de dagbladen hebben gestaan en
de zaak daardoor veel belangstelling trekt en
nu door verschillende bladen de regeering en
het publiek ernstig worden gewaarschuwd (en
terecht) tegen ziekelijke fantasie van den heer
van Keppel, verzoek ik een plaatsje voor het
volgende, opdat het publiek dan zelf kan oor-
deelen en zich voor teleurstellingen behoeden.
De crisis heeft niet alleen Europa maar ook
Indië zwaar getroffen. Honderden fabrieken
en plantages zijn daar gesloten en stilgelegd
waardoor een paar duizend der daar reeds
jaren werkende en dus beproefde Hollandsche
krachten als werkloos naar Nederland zijn
teruggekeerd of hier, na verlof, zijn ontslagen.
De enkeling die zich zonder steun kan redden
ziet hier voor zijn in Indië geboren kinderen
geen toekomst, de meesteix echter zijn in het
moeras der werkloozen verzonken en voelen
nu aan eigen lijf en gezinsleven wat het hier
is om als steuntrekker en zonder een schijn
van betere toekomst te gronde te moeten
gaan.
Deze menschen nu waren het die een half
jaar geleden zich aaneensloten en het idee van
emigratie naar Nieuw Guniea besproken. Zij
besloten toen gezamenlijk en in verenigings
verband te trachten, dat plan niet te over
haastig en onder deskundige leiding en in
samenwerking met de regeering' te verwezen
lijken.
Toen is door 'n paar honderd van deze ex-
Indischmannen, van wie de meesten reeds
jaren lang in Indische cultures en ontginnin
gen van oerwouden werkzaam waren geweest,
de vereeniging „Nederlandsche Emigratie
Nieuw Guinea" (kortheids-halve NENG) op
gelucht.
Daar er onder hen ook velen waren, die
vroeger hooge posten in Indië hadden bekleed,
kon dat plan van alle mogelijke kanten wor
den belicht en besproken en wel vooral wat
betrof de Indische Agrarische grondrechten
waarvan de meeste Hollandei's het bestaan
niet eens weten en van welker toepassing toch
zooveel afhangt.
Deze groep leden, die nu al tot eenige hon
derden (ook niet ex-Indische) is uitgegroeid,
zullen de voorloopers zijn van het door hen
beslist mogelijk geacht kolonisatieplan naar
Nieuw Guinea. Zij willen dat plan dan onder
beproefde leiding zoo snel als zulks door om
standigheden mogelijk is, uitbreiden voor het
werkloozenleger van uitsluitend Nederlanders.
Aangezien de Nederlandsche regeering in
dezen de beslissing in handen heeft en voor
het bestuur reeds vast staat, dat. indien door
de regeering het plan krachtig wordt aange
vat. toch nog eenige jaren zullen verloopen
alvorens van een stroom van duizenden ko
lonisten sprake kan zijn, maakt deze veree
niging geen grootseheepsche reclame, en doet
ook geen algenieene oproeping tot het Neder
landsche volk om lid te worden omdat alleen
ernstige en doelbewuste mannen vrij van po
litieke kleur en avontuurlust welkom zijn.
Het is daii ook te begrijpen dat. de regeering
alleen met deze vereeniging in overleg is ge
treden en nog in overleg is, om het door ver
schillende Indische deskundigen samen te
stellen plan gezamenlijk te bestudeeren en te
trachten het uit te werken. Alle vragen, ja
zelfs nog vèel meer dan vermeld in Haarlem's
Dagblad d.d. 20 dezer pag. 6 (van den practi-
schen en zeer waarschijnlijk ervaren remba-
man W. Vermeulen) zijn reeds in groote bun
dels tot in details uitgerafeld en toegelicht
waarbij geen theorie maar practijk den door
slag geeft.
Jammer was het echter dat eenige maanden
geleden een lid (de heer van Keppel) die niet
tot de oorspronkelijke oprichters behoorde,
zelf een vereeniging ging oprichten met bijna
gelijkluidenden naam Nederlandsche Koloni
satie vereeniging Nieuw Guinea kortheids
halve N.K.V.N.G., omdat naar zijn meening
dit. jaar nog wel met eenige duizenden Hol
landsche werkloozen kon worden vertrokken.
Deze commissaris-leider deed allerlei beloften
zooals steenen huizen, schouwburgen, kerken,
stedenbouw enz., daar hij zelf 9 jaar in het
bouwvak werkzaam was geweest op een groote
plaats in Indië. Tévens predikte hij verbroe
dering met Duitschers, Japanners, en ook met
de papoea's. Door grootseheepsche reclame
trok deze voorspiegeling veel belangstelling.
De afdelingsbesturen dezer N.K.V.N.G., zij
hebben geen ervaring in Indië. doch onder
hen zijn vele voor emigratie zeer geschikte
personen, speelden onbewust in deze comedie
mee.
Men zou deze zaak kunnen beschouwen als
een goede reclame voor Indië in het alge
meen en voor de emigratie-idee in het bijzon
der en door de verplichting' ook een ander
mans meening te moeten eerbiedigen, er ver
der over moeten zwijgen, ware het niet dat
reeds door den commissaris-leider was beslo
ten den 15 November met de eerste ploeg te
vertrekken, de personen reeds waren aange
wezen en enkelen dezer laatsten er reeds op
hadden gerekend, den a.s. winter hier wel te
zullen ontloopen.
Daar ondergeteekende zelf 22 jaar in Indië
is geweest, waarvan hij 12 jaar in de oerwou
den heeft doorgebracht en ook een vol jaar in
het Vogelkopgebergte van Nieuw Guinea heeft
rondgezworven, zoowel in de groote strand-
moerassen als bij de Papoea-stammen in het
hoogste Lina en Arfak gebergte, meende ik
enkele van mijn kennissen, slachtoffers van
Van Keppel, t.e moeten waarschuwen, dat hoe
wel het vertrek wel zou worden verboden, de
opzet niet alleen misleidend, maar tevens als
misdadig moet worden beschouwd, omdat een
groep onvoorbereide en onervaren kolonisten
bij vertrek naar Nieuw Guinea in deze natte
periode onherroepelijk ten doode is gedoemd
aan koorts, beri-beri enz.
Gelukkig kwam j.l. Dinsdag te Utrecht voor
vele aanstaande slachtoffers de ontgooche
ling en bemerkten zijx dat de plannen van hun
eminenten Commissaris-Leider alleen konden
zijn ontstaan in een ziekelijk, fantastisch
brein, zooals deze „leider" zelf schreef in
Haarlem's Dagblad van 5 dezer.
Naar aanleiding van deze vergadering te
Utrecht hebben enkele dagbladen terecht een
ernstige waarschuwing tot regeering en pu
bliek gericht, maar daar men vlug gaat ge
neraliseeren, vond ik bovenstaande uiteenzet
ting in het algemeen belang, zeer gewenscht.
Met dank voor de verleende plaatsruimte en
verzoek aan andere bladen om het boven
staande te willen overnemen, teeken ik ook
namens het hoofdbestuur van N.E.N.G. en het
afdeelingsbestuur van N.E.N.G. te Haarlem.
Met de meeste hoogachting,
E. VAN MILLIGEN te Santpoort
(geen aspirant kolonist),
