GEBRUIKT U THANS PRESTO
ZEEPPOEDER VOOR ALLE
DOELEINDEN?
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
6
DE STERREKUNDE VOOR DEN
AMATEUR.
LEZING VAN H. KLEIBRINK Jr.
Voor den Haariemsohen Weer- en Sterre-
kundigen Kring trad Woensdagavond de
voorzitter, de heer H. Kleibrink Jr., werk
zaam aan de Sterrewacht ie Leiden, als spre
ker op over het onderwerp: „De Sterrekunde
voor den amateur".
Na een korte verwelkoming der aanwezi
gen op den eersten lezingsavond van dit sei
zoen, wees de heer Kleibrink op het feit, dat
't genoemde onderwerp niet in alle opzichten
vermag aan te sluiten aan het nog voor te
dragene van dezen avond.
Tusschen de twee begrippen „De sterre
kunde voor den mensch in -'t algemeen" en
,.De sterrekunde voor den amateur" bestaat
volgens spreker een zeker verschil, dat zich
in den wensen van den amateur zou uiten,
om een vrij technische bespreking aan te
hooren van die takken der sterrekunde, welke
practische beoefening voor hem mogelijk
maakten. Daar spreker hier een voordracht-
hield voor een vrij ioxxge vereeniging. gaat-
het' niet aan. een rede te houden vol van
technische termen, doch den luisteraar, tegen
een zekeren achtergrond van hier medege
deelde astronomische uitkomsten, dat te
bieden, wat zijn interesse voor de Astronomie
kan opwekken en gaande houden.
De sterrekunde zoekt haar doelstelling te
genwoordig geheel op ideeële gronden, van
een direct „nut", afgezien van het feit. dat
de Astronomie een onmisbare schakel is in
de keten der vele andere wetenschappen,
kan men niet spreken. De plaatsbepaling
van hemellichamen ten gebruike van zee
lieden vormt slechts een klein onderdeel der
huidige Astronomie. De drang, die zich in
ieder mensch bevindt, om het mysterieuze
om ons heen te ontsluieren en te weten hoe
de Aarde resp. ons ZomersteLsel gelegen is
ten - opzichte van het grootsche bouwwerk,
dat- voor ons onbegrijpelijke dimensies heeft
aangenomen, openbaart zich in de Astrono
mie wel het sterkst.
De heer Kleibrink wees ook op de belang
rijke rol. die het hedendaagsche natuurwe
tenschappelijke denkbeeld speelt in iemands
wereldbeschouwing en ten deele ook levens
wijsheid: hij is van meening, dat wanneer
een grooter aantal menschen door het lezen
van de huidige populaire astronomische boe
ken. zooals van Eddington en Jeans, tot een
ruimeren blik op ons wereldgebeuren kwamen
en zoodoende de nietigheid van onzë Aarde
inzagen, de druk, dien wij thans zoo op ons
leven voelen rusten, grootendeels zou verdwij
nen.
De vergelijking van den nieuwen inwoner
in een stad, waar hem straat noch plein be
kend is en die langzamerhand zijn omgeving
verkent, zooals ieder mensch dat van zelf
doet, stelt duidelijk in het licht hoe de Astro
nomie langzamerhand uit een behoefte is ge
groeid. Het is dan ook de taak van den astro
noom, aldus spr„ om zijn medemenschen van
tijd tot tijd op de hoogte te stellen van zijn
nieuwe ontdekkingen en theorieën, in een
popiflairen vórm gegoten.
De aanwezigen maakten in- gedachten van
de zon af een vluchtige reis door het Pla
netenstelsel. waarbij men onder den indruk
komt van de geweldige afstanden, waarvan
in het Zonnestelsel sprake is en van de
kleinheid der planeten ten opzichte van de
zon. De heer Kleibrink vertelde ons van de
Astronomische eenheid, een lengtemaat zoo
als b.v. bij ons op aarde de meter, en die in
aardsche afmetingen uitgedrukt een afstand
vertegenwoordigt van rond 150.000.000 (150
millioen) kilometer, dat is de gemiddelde af
stand Aafde-Zon.
De aandacht werd voorts gevestigd op het
verschijnsel „sterrenregen", dat spreker een
weinig uitvoex-ig deed in verband met den
meteorenval op den avond van 9 October jl.
Na de pauze vertelde spreker hoe men de
problemen aaxxgepakt heeft ter verkrijging
van een denkbeeld over den vorm van het
ons omringende steri-enheir. Afstandsbepa
ling voimt hier de hoofdzaak. Hij roerde nog
even de principieele methoden van afstands
bepaling aan en besprak toen de resultaten
van onzen landgenoot Kapteyn, die ons om
streeks 1920 een denkbeeld gaf aangaande
den bouw van het sterstelsel, beter bekexxd
onder den naam vaxi: Melkwegstelsel van
Kapteyn.
Latere onderzoekingen hebben uitgemaakt
dat de juiste begrenzing van ons Melkweg
stelsel nog niet gegeven werd in de theorie
van 1920. en dat Shapley en anderen een an
der denkbeeld naar voren brachten. Ons
sterstelsel is grooter dan Kapteyn in 1920 oor
spronkelijk gedacht had en is waarschijnlijk
identiek met het groote aantal spiraalnevels,
waarvan spreker lichtbeelden liet zien.
De heer Kleibrink eindigde zijn i-ede met
er op te wijzen, dat het gegeven beeld aan
dezen avond zeer onvolledig was, doch hij
hoopt vele belangstellenden dezen winter weer
te zien op de astronomische lezingsavonden,
die nog komeix zullen.
Voor den Kantonrechter.
Was de sloot wel diep genoeg?
De kantonrechter kreeg Woensdagmorgen
een niet alledaagsch geval te berechten. Uit
een weide in een polder bij Wijk aan Zee en
Duin was een jonge koe ontsnapt door een
spoorsicot en op den spoorweg naast de weide
terechtgekomen. Een passeerende trein dood
de het dier. Voor den kantonrechter verscheen
nu als verdachte een ingenieur uit Alkmaar,
die belast is met het toezicht op en het on
derhoud van de spoorslooten. Deze zou niet
gezoi-gd hebben, dat de sloot de vereïschte diep
te van 70 c.M. had gehad. Een veldwachter
heeft de sloot opgemeten en geconstateerd,
dat de diepte varieerde tusschen 18 en 66 c M.
De ingenieur heeft de sloot even later laten
opmeten en kwam tot andere cijfers, waaruit
blijken moest, dat de diepte goed was geweest.
Hij verklaai'de. dat- er 30 of 40 c.M. slappe
modder op den bodem lag. of liever water met
modder vermengd. De ambtenaar en de kan
tonrechter betwijfelden of dat wel water is.
Verdachte beweerde, dat het water in die
bewuste dagen (in Juli) abnormaal laag was
geweest, wat een getuige ontkende. Voorts
verklaarde verdachte, dat de sloot vuil was
geweest, doch de getuigen, twee veehouders
uit den polder, waaronder de voorzitter van
ihet polderbestuur, zeiden, dat de sloot schoon
was. Tenslotte viel verdachte de manier van
.opmeten door den veldwachter aan, omdat
dat niet- volgens de regelen der kunst gegaan
zou zijn. De ambtenaar meende echter, even
als de kantonrechter dat die wijze wél juist
geweest was en het vonnis was dan ook ver-
oordeelend f 20 boete.
Verboden te rooken.
Wanneer er in den trein eeix bordje hangt,
verboden te rookeiv dan wil dat zeggen: ver-
bodeix te rooken. En als nxeiT dan tóch een
een sigaar opsteekt, dan kan men bekeurd
worden. Men zou kunnen opmerken, dat: er
ook een reclameplaat in de coupé hing, waar
op stond Gebruikt zeep, merk Wrijfschoon, en
dat hoefde men óók niet te doen.
Maar alle grapjes terzijde in een xxiet-rook-
coupé had een heer gerookt en deswege be
keurd zijnde, was hij door den kantonrechter
bij verstek tot een boete van f5 veroordeeld.
De man was in verzet gekomen en verklaarde,
dat hij 7 jaar reeds geregeld per spoor reist.
Steeds was de indéeling zóó. dat ae helft der
volgwagens een rookaf deeling was. Ook op
den dag, dat hij bekeurd werd, was hij in zoo'n
wagen gestapt en had oudergewoonte een si
garet opgestoken. Echter bleek, dat de indee
ling plotseling was veranderd, wat hij niet
gezien had. Een ambtenaar bij de spoorwegen
had ongevraagd gezegd, dat deze regeling
verwarringstichtend was. Toen verdachte van
den conducteur hoorde, dat er niet gerookt
mocht worden, had hij onmiddellijk zijn siga
ret gedoofd.
De ambtenaar merkte op.dat het verbod
duidelijk zichtbaar was aangebracht en bleef
bij f 5 bcete. De Kantonrechter ook. z
Een dure sigaret!
Onder den invloed achteer het stuur...
Alwèèr stond iemand tei-echt, die verdacht
was van gechauffeerd te hebben, terwijl hij
onder zóódanigen invloed van alcohol vexr-
keerde, dat hij een auto niet naar behoorexi
ken besturen. Bij verstek was de man tot 14
dagen hechtenis veroordeeld met ontzegging
van de bevoegdheid om motorrijtuigen te be
sturen voor één jaar.
De Ambtenaar, mr. B. Van den Burg, zei in
zijri requisitoir, dat het verkeer zóó toeneemt,
dat men moet eischen, dat een chauffeur zich
onthoudt van overmatig gebruik van alcohol.
Velen zijn er echter nog niet van doordron
gen. dat ehauffeeren een groote verantwoor
delijkheid meebrengt. Alcohol belemmert het
ehoor, gezicht en verantwoordelijkheidsge
voel. Dit heeft den rechter ertoe gebracht geen
boetes meer op te leggen, maar hechtexxis-
sfcraffen, in gevallen van ehauffeeren onder
den invloed, terwilie van de generale preven
tie. Een dronken persoon hoort niet achter het
stuur. De. Ambtenaar vraagt bevestiging van
het vonnis.
De verdediger van verdachte legde er den
nadruk op, dat zijn cliënt een zeer geringe
aanrijding had veroorzaakt en dat hij zelfs
zeer behoorlijk had gereden.
De waarnemend kantonrechter, mr. J. van
der Vegfce, verminderde de straf tot 7 dagen
hechtenis en intrekking van rijbewijs voor 6
maanden..
desgedachte bij ons Nederl. volk dieper in
gang te doen vinden.
In een besloten kring werd voor ledexi en
hunne introducées door den heer Karei
Baars voorgelezen het tooneelstuk „Oorlog
aan den Oorlog" van J. C. Schroder en S.
Benira, dat mat groote belangstelling werd
aangehoord.
CHR. FILM COMITé HAARLEM.
Het Chr. Filmcomité opent de reeks film
avonden in dit seizoen met de schitterende
natuurfilm „De vier jaargetijden", op Don
derdagavond 16 November in het gebouw
Sint Bavo, Smedestraat.
Voor uitstekende muzikale illustratie is
zorgd. In het bijprogramma zal o.a. een in
teressant teekenfilmpje gedraaid worden. De
leiding berust bij Ds. J. C. Brussaard te
Bloemendaal.
Voor werkloozeix zijn een aantal kaarten ter
beschikking van den Chr. Besturenbond ge
steld.
BAZAR ABSTINENT STUDEERENDEN.
De afdeeling Haarlem van den Ned. Bond
van Abstinent Studeerenden organiseert op
Zaterdag 4 en Zondag 5 November in het ge
bouw ..Caecilia" aan den Jansweg een bazar
ten bate vaxx haar Bondshuis-Jeugdherberg
te Oldebroek. Dit Bondshuis is in 1929 geheel
door eigen leden gebouwd. Dit jaar is de
Jeugdherberg belangrijk uitgebreid wat noo-
dig bleek door de groote belangstelling der
trekkers. Om de kosten hiervan te dekkeix
organiseert de afd. Haaiiem o.a. dezen bazar
met vele attracties.
SCHOUWBURG-JANSWEG.
Zondag 5 November zal door het Cexxtraal
Tooneel van het Centraal Theater te Am
sterdam in bovengenoemden Schouwburg een
voorstelling worden gegeven van het gTOote
blijspel Gelijk Spel, welk stuk sinds vier we
ken met groot succes te Amsterdam is ge
speeld.
De hoofdrollen hierin worden vervuld door
Tilly Lus, Mary Dresselhuis, Cees Laseur,
Joan Remmelts, Frits v. Dongen e.a.
INTERNATIONALE VROUWENBOND VOOR
VREDE EN VRIJHEID.
De jaarvergadering.
Dezer dagen werd te Haarlem de jaarver-
adering van den Nationalen Vrouwenbond
voor Vrede en Vrijheid gehouden.
De presidente, mevr. C. Ramond—«Hirsch-
mann, richtte een welkomstwoord tot de
afgevaardigden, die in grooten getale waren
opgekomen en aan de vertegexxwoordigster
van de Alg. Ned. Vrouwexxboxxd. Daarna gaf
mevr. Ramondt een overzicht van den in
ternationalen toestand en wees op de nood
zakelijkheid van grooter activiteit, nu meer
dan ooit te voren, daar de wereld zoo van
alle zijden bedreigd wordt.
Uit het jaarvex-slag bleek groote activiteit
van alle aangesloten groepen, zoowel als van
het hoofdbestuur.
Van de door de groepen en het hoofdbe
stuur gedane voorstellen, werden de volgen-
5 aangenomen:
1. De jaarvergadering draagt het hoofd
bestuur op diligent te blijven met betrek
king tot de door rijk en gemeenten geor
ganiseerde oefeningen in zake bescherming
der burgerbevolking tegen aanvallen uit de
lucht en daartegenover een goed gedocumen-
teerd protest op te stellen, waarin gewezen
wordt op deskundige verklaringen over de
onmogelijkheid van afdoende bescherming.
2. Plaatselijke bijeenkomsten zullen ge
houden worden met sprekers pro en contra
het Roode Kruis in zijn militaristisch en
niet-militaristisch aanzicht.
3. Een fonds is opgericht ter ondersteu
ning van slachtoffers van daadwerkelijken
vredeswil, d.w.z. mannen en vrouwen die
weigeren hun brood te verdienen in bedrij
ven die voor oorlogstoerusting werken óf
die om hun pacifistische gezhidheid ontsla
gen worden.
4. Een verzoek te richten tot de Duitsche
egeering. de oprechtheid van haar vrede
lievende houding te bewijzen door alle uit-
;ebannen, uitgeweken en in concentratie
kampen opgesloten pacifisten vrij burger
recht te laten behouden.
Aan den Nationalen Vrouweni'aad van
Nederland het verzoek te richten, een stu
die-commissie te benoemen ter bestudee-
van het actueele en uiterst belangrijke
vraagstuk der mogelijkheden tot bescher
ming der burgerbevolking ingeval van lucht
oorlog.
6. Het houden van een conferentie in het
voorjaar 1934 ter bestudeering van de che
mische bacteriologische oorlogvoering. De
Nooit-Meer-Oorlog-Federatie zal gevraagd
worden zich voor 1 Dec. a.s. uit te spreken,
of zij deze conferentie wil organiseeren. Zoo
niet dan zal de Int. Vrouwexxbond voor Vre
de en Vrijheid dat doen tezamen met de Alg.
Ned. Vrouwen Vredebond.
7. Een resolutie te zenden aan het Bu
reau der Ontwapenings Conferentie, en een
eopie hiervan aan de Nederlandsche Regee
ring aan te bieden.
Voorts werden nieuwe studiepunten en
methoden van werken voor het komende
werkjaar besproken. Het vei'slag dat de presi
dente gaf omtrent het Internationale werk
van het bureau te Genève vond veel belang
stelling en de geanimeerde discussies bewe
zen, dat de ruim 50 afgevaardigden der
plaatselijke groepen door de ernst der tijden
diep doordrongen waren van de noodzake
lijkheid alles in het werk te stellen de vre-
VOOR DE LICHTHOEVE.
EEN VERLOTING.
Door een dames-comité in Den Haag is
de ministerieele goedkeuring verkregen op
een verloting, waarvan het batig saldo (het
welk geschat wordt op ca. f 1500.—) ten
goede zal komen aan „de Lichthoeve" te
Santpoort.
De prijzen bestaan uit een prachtig salon
tapijt. bureaukleeden. haai-dkleed, schoor-
steenlcopers enz., alles van handgeknoopt
Smyma-werk, waarvoor de 4000 loten ver
kocht worden tegen 50 cent per lot.
Hoewel de trekking gesteld is op uiterlijk 1
Mei 1934, zou het genoemde Comité en ook
het bestuur der Lichthoeve gaarne zien, dat
deze trekking reeds eerder kon geschieden
doordat alle loten uitverkocht zijn.
FEESTAVOND SCHEIDSRECHTERS-
VEREENIGING.
De Haarlemsche Scheidsrechtersvereeni-
ging houdt ter gelegenheid van haar tienjarig
bestaan Zaterdag 11 November een feest
avond in den Schouwburg Jansweg. Zij heeft
zich hiervoor de medewerking verzekerd van
Haarlem's Tooxxeel, dat het stuk „Polly Per
kins" opvoert. Na afloop is er bal oxxder
leiding van Haarlem's Saloxx Orkest. Des
middags van 3—5 uur houdt het bestuur in
dexizelfden schouwburg' receptie.
WETENSCHAP CONTRA GRIEP.
Een nieuw bacfce'riën-doodend preparaat.
Dit nieuwe inhalatie-middel Karsote
vernietigt' alle bacteriën van verkoudheid,
iixfluexxza, enz. in minder daxx 10 minuten.
Wanneer u dus thans zorgt steeds Karsote
bij de hand te hebben, kunt u zich tegen
iedere besmettixxg beschermen, door enkele
druppels van dït middel op een zakdoek te
sprenkelen en de damp die hiervan vrijkomt
flink op te snuiven. Zelfs bij hardnekkige
verkoudheden, hoesten etc. bracht Karsote
onmiddellijke verlichting. Maar voorkomen
is beter dan genezen. Wacht xxiet tot ge ziek.
zijt, wapen u morgen xnet een van die han
dige, platte flacons, waarin Karsote in den
handel werd gebx-acht.
Karsote is verkrijgbaar bij alle apothekers
en drogisten a f 0.90 per flacon (zakformaat)
en f 1.35 per flacon (2 maal de kleine maat).
(Adv. Ingez. Med.)
NIEUWS UIT INDIE.
240.000 EUROPEANEN IN INDIë.
Aantal buitenlanders
neemt toe
MEEST JAPANNEEZEN EN DUITSCHERS.
BATAVLA. 1 Nov. (Aneta) Het kantoor
voor de Volkstelling heeft heden de uitkoms
ten gepubliceerd van de telling der Europea
nen in Ned.Indië.
Uit deze publicatie blijkt, dat sedert 1880,
toen 60.000 Europeanen in Ned.-Indië woon
den. dat aantal in 1930 tot 240.000 was ge-
stegen.
Juiste gegevens omtrent blijvers en trekkers
zijn nog xxiet verkregen doch getaxeerd wordt
dat onder de 240.000 Europeanen de helft tot
de blijvers kaxi worden gerekend.
De telling wees voorts uit, dat de helft van
de in Ned.-Indië aanwezige Europeanen tus
schen de 20 en 50 jaar oud is.
Omtrent de buitenlanders, die gerekend
worden tot de Europeanen, wees de telling uit.
dat de grootste groep bestaat uit Japanners,
waarvan er 7195 werden geteld. Hierna volgen
de Duitschers met 6867 en de Engelschen met
2440 zielen.
Opmerkelijk is. dat het vreemde element n
sterker mate tcexxam dan het Nederlandsche
deel der Europeesche bevolking, n.l. met bijna
100 pet. tegen 35 pet.
De helft der getelde Europeanen gaf op,
den Protestantschen godsdienst te belijdei1
Een derde deel is Roomsch-Katholiek.
RECORDJAAR VOOR PEST.
BATAVIA. 1 Nov. (Aneta i. Het Hoofd van
den Dienst der Volksgezondheid, Dr. Offringa,
heeft geconstateerd dat de jongste cijfers om
trent het voorkomen van pest in Ned.-Indië
aantoonen, dat 1933 een topjaar zal worden.
Het aantal pestvrij gemaakte woningen liep
Zoo niet, begin er dan nog heders
mee. Presto voldoet aan alle
eischen die aan een prima zeep
poeder gesteld kunnen worden.
Presto is dubbel gezeefd, doch
uiterst laag in prijs. Presto voor
de wasch, moeder in haar sas!
Vraag Uw winkelier bijzonderheden
omtrent den Presto slagzinwedstrijd
«met waardevolle prijzen!
(Adv. Ingez. Med.)
sedert 1915, toen 230.000 woningen werden ver
beterd. terug tot 50.000.
Bij het huidige tempo der woningverbetering
zal de Preanger nog 30 jaar xnet pest besmet
zijn.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst o/ niet
geplaatst, ivordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
DE VERMOEIDHEID IN DE
EERSTE KLASSE.
Met de klachten, geuit in het artikeltje van
einde October:
„Voor een belangrijk deel van de kinderen,
die voor het eerst naar school gaan, betee-
kenen de heele dagen een te plotselinge, te
langdurige vrijheidsbeperking"„De
overgang is te sterk voor die halve baby's",.,
zal het meerendeel der lezers het geheel eens
zijn.
Naar mijn bescheiden meening is er echter
wel een regeling te treffen, waarvan onze
begixinertjes minder nadeel ondervinden.
Laten we zorgen, dat de aanvangsklasse
wordt geplaatst in een lokaal, dat ligt in de
onmiddellijke xxabijheid van de speelplaats
(let op het woord: spéél-plaats); 't ideaal
is, dat het er slechts door een paar open
slaande deuren van is gescheiden. En laten
we dan de lesrooster inrichten als volgt:
99;45 les, 9.45—10 ontspanxiing, .10—10.45
les, 10j451T oxxtspanning, 11—il.30 les,
11.3011.40 ontspanxTing, 11.4012 les.
22.45 les, 2.45—3 oxxtspanning, 33.30 les,
3.303.40 ontspanning, 3.404 uur les.
Het leeren van de laatste 20 minuten besta
dan in zingexx, vertellen, een versje leerexi
(liefst eexx, waarbij wat actie of mimiek te
pas komt) ,vrij (of „haast" vrij) teekenen,
af exi toe wat gymnastiek of een klassikaal
spelletje (dat dan als oefening op de plaats
eventueel zittexxd kan worden uitgevoerd),
vrij lezen,zonder eenigen twijfel weet
de onderwijzeres nog Wel meer middeltjes om
de kindertjes echt te doen genieten.
Het aan de 20 minuten voorafgaaxxde half
uur worde eveneens voor wat lichter werk
aangewezen: technisch schrijven, woordjes
overschrijven van 't bord en dgl., terwijl de
vakken, die intellectueele inspanning vergen
zooals rekenen en lezen, op de driekwartiers-
lessen wordexx gesteld. Trouwens, ook de be-
handeling daarvan behoeft allerminst ver- j
velend te zijn, en waar opgewekte belang
stelling of wilt ge: belangstellende opge
wektheid, heerscht, treedt vermoeidheid niet
spoedig ixi.
„Maar wat een oxirust", hoor 'k .me tegen
werpen, „wat een onrust brengt zoo'n samen
gestelde rooster in de klas! Nauwelijks ben
je goed en wel aan den gang, of je moet (als
't weer niet te slecht is) alnaar de speel
plaats! En wat 'n leertijd gaat daarmee ver-
lox-en!"
Ja, ziet U. daar gaat het nu juist om. Naar
mijn overtuiging moet allereerst het zitten,
het al maar door braaf stil zitten, worden
voorkomen. Zelfs als het weer slecht is, ixx het
ongunstige jaargetijde, wordt toch om 9.45 de
les beëindigd en doen we. alsof we wel naar
naar de speelplaats kunnen.
Jasjes en manteltjes worden maar vast aan
gedaan; misschien gaan we er toch nog wel
eventjes, heel eventjes uit. En als 't pijpe-
stelen blijft regenen ('t is intusschen op
vallend, hoe zelden het spelen om het weer
moet overgaan) dan wandelen we een paar
maar heel stil, zoo stil als muisjes, de lange
gang op en neer, of (maar dat wordt een
heele onderneming) gaan we eens op de
bovenverdieping kijken't Is immers
om de onderbreking begonnen! We wendexi
de onrust aan als geneesmiddel of eigen
lijk as voorbehoedmiddel: een paedagogische
onrust aizoo. Of niet?
„Nauwelijks is men goed en wel aan den
gang"
Maar is dan een les van 45 minuten voor
de groentjes niet lang genoeg? Velen vinden
haar eerder nóg te lang, èn ze is dit zeer
zeker, wanneer niet door ondertijdsche ver
andering van leervorm en van leertoon en
door de peuters actief in de les betrekken
voor de noodige afwisseling wordt gezorgd.
Bovendien zal de leertijd, die verloren
wordt geacht, positieve winst blijken.
Ik spreek hier uit ondervinding. In de
mooie jaren van mijn onderwijsschap was ik
in de gelukkige gelegenheid, de gunstige uit-
komsten van precies dezelfde roosterindeeling
als ik hierboven heb aangegeven, te kunnen
constateeren. Er was, heel den schooltijd
lang. geen moment van inzinking, de fleur
bleef erin tot het laatst, ook bij de leer
kracht.
Waarbij niet over het hoofd moet wordexx
gezien, dat gedurende eiken ontspanxxingstljd
het lokaal werd gelucht, in overeenstem
ming met de opvatting, dat de sufheid, waar
aan vele studeerenden, oudere en jongere,
vaak lijden of meenexx te lijden, voor eexx
goed deel moet wordexx gesteld op rekening
der onzuiverheid vaxx de atmosfeer, waarixx ze
tenslotte ademen, om van andere invloe
den niet te spreken.
M. B. HOOGEVEEN.
DE EERSTE KLASSE DER
LAGERE SCHOOL.
Het artikel onder dit opschrift ixx Haai*-
lem's Dagblad zal wel door velen met be
langstelling gelezexx zijn. Dat kan niet an
ders; de zaak, waar het om gaat, is er be-
langx-ijk genoeg voor. Onze kleinen krijgen
eexx „stootje", wanxxeer zij het schoolleven
een paai' weken hebben meegemaakt. En al
is dat xxiet meer zoo algemeen exx zoo ern
stig als vroeger, de gevallen zijn nog talrijk.
Men spreekt van vermoeidheid. Zou het dat
werkelijk zijn? Lichamelijke verixxoeidheid?
Wie acht slaat op de bedrijvigheid van het
gezonde kind thuis, den heelen. langen dag,
wat moeder dikwijls de verzuchting ont
lokt: „hoe houdt het kind dat toch uit!" en
dan daaxmaast stelt het kalme, x-ustige
schoolleven, die moet wel tot het besluit
komen, dat vaxx lichamelijke vermoeidheid
geen sprake kan zijn.
Dan vexTnoeidh-eid ten gevolge van te
groote geestelijke inspanning?
Een onderwijzeres, een uitstekende leer
kracht, gaf rekenles; hoofdrekenen noemt
men dat. Zij gaf vraagstukjes op, nxaakte de
les aantrekkelijk; zij sprak van kippen, van
knikkers, enz.- Of daarmee 'misschien' de ttah-
dacht van het eigenlijke probleem w'ei'd af
geleid, willen we in het midden laten; zij
had het zoo geleexrl.
„Wim zag op de schutting zitten één,
twee negen -mussclxen. Even later
zaten er nog maar vijf. Hoeveel waren er
weggevlogen."
Daar kwam al een vinger, „Karei weet het
al; dat is vlug! Nu Karei hoeveel?
„Juffrouw, ik vei-veel me zoo!"
't Was voor de onderwijzeres ais een slag
ixx lxet gezicht. Zij dacht, dat ze de kleinexx
er zoo goed „bij" had!
Zoo hebben wij, onder-wijzers, óns hon
derdmaal vergist. Wij leerden, dat belang
stelling de allereerste voorwaax'de is voor lxét
slagen vaxx ons onderwijs. Hoe die belang
stelling te wekkexx? Door de leerlingen er
vaxx te doordringen, dat ook wij heel veel in
teresse voor de leerstof' voelen. Dat dit in de
meeste gevallen veinzen moet zijn, doet er
niet toe. Als maar belangstelling gewekt
werd, dan had men heb beste bereikt. Maar
ook dat is een vergissing. Echte belangstel
ling wordt niet van buiten af gewekt. Die
koxnt, zooals Kenchusteixxer zegt, van bin-
nen uit. Voor ons rekeixónderwijs mag men
die niet, verwachtexx. Wat kan het dexx klei
nen baas schelen, dat 94.=5? Dat betreft
iets abstracts; dat is niets voor hem; hij
houdt zich alleen met x-eëele zaken bezig.
Vogels, hij ziet ze zitten, wegvliegen; dat
vindt hij wel voldoende. Indien hij het som
metje uitrekent, doet hij dat onder dwang,
of omdat hij weet, dat de juffrouw dat
prettig vindt. En laten we vooral xxiet baixg
zijn, dat hij zich moe zal werken. Lang voor
het daartoe komt, heeft hij het al opgege-
vexx. Daar zag hij een nxusch voorbij vlie
gen; zou het lang duren voor er weer een
komt? Zou hij dien grooten spijker nog heb
ben? Hij strijdt tegexx verveling, onbewust.
Dat vermoeit. Hij zinkt weg, geestelijk en
lichamelijk.
Tot de stem van de juffrouw nem
doet opschrikken. Ik ixeem nu xxxaar
aan, dat het een heel ordelijke klas is; an
ders blijft het niet bij vervelen; dah volgt
wat anders.
Er hapert iets. Wij beoordeelen het kind
verkeerd. Wij zien er in een mensch zooals
wij, volwassenen zijxx. Wij denken, dat het
evenals wij kennis zal verwerven door ooren
exx oogen in dienst te stellen. Toch leert de
kleixxe ons wel axxders. Indiexx hij vrij is,
werkt hij voortdurexxd aan eigen ontwikke
ling, zegt men. Maar zie daxx,.hoe hij dat
doet, merk op, dat hij daarbij altijd de hand
jes gebruikt; altijd bezige haxxden. De weg
naar de hersenen gaat blijkbaar niet in de
eerste plaats door ooren exx oogen, maar
door de vingers. Geef dus het kind bij het
onderwijs wat te doen met de handen. Er
kan zooveel geleerd worden door doexx en
nog veel meer met doen. Dan behoeft geen
belangstelling gewekt te worden; die is er,
de echte, van het kixxd uit. De drang xxaar
doen is zijxx natuur eigen. Dan is er geen
sprake van vex*veling, en dus ook niet van
de oxxbewuste. maar niettemin vermoeiende
bestrijding er van.
Ik mag hierover op deze plaats xxiet verder
uitweiden.
Een raadgeving ten slotte: vraagt schrifte
lijk de gratis brochure van de Vereeniging
voor Handenarbeid Julianastraat 14. secre
tariaat handenarbeid) of vx-aag aan het
hoofd van de school in een oudex-vergade-
ring het onderwerp: „Handenarbeid bij het
onderwijs" aaxx de orde te stellen.
B,
