COEBBELS ALS CETUICE
Het Bëmt§dïkdê
Luchilichfreciame.
51e Jaargang No. 15453
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 8 November 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM.
ABOINNEMKN 1 KISper weck 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3-55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week- fd.05. per maand f 0.22, per 3 mnd. ƒ065 franco per post "0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj5 regels ƒ1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(ïederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gralis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
idem vooi Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600— Verlies van Hand, Voet of Oog f400— Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
BALBO.
üi'ctator Mussolini nee It zijn minister van
Luchtvaart, Balbo, afgedankt en zelfs zijn
departement overgenomen, De Duce heeft
nu zes ministeries „in eigen beheer", het
geen niet precies klopt met zijn theorie, dat
zijn oudere ministers van tijd tot tijd het
veid moeten ruimen voor jongere regeer
ders. Hij schijnt op weg te zijn naar een
nieuwe uiting der moderne techniek: het
Eenmanskabinet. Maar de functie van se
cretaris-generaal der Fascistische Partij
Starace. die haar bekleedde, is daar nu ook
uit ontslagen zal de dictator wel aan een
ander overlaten. Natuurlijk niet aan een
vrijgezel, want met het politiek celibaat is
het afgeloopen.
Balbo is het vergaan zooals Grandi, die
als minister van Buitenlandsche Zaken der
mate wereldberoemd was geworden, dat hij
in Genève door een lijfwacht omgeven was en
's nachts twee cerberi voor zijn slaapkamer
deur had zitten. Hoe wereldberoemder men
in de politiek wordt, hoe meer men zich moet
laten bewaken. Een eigenaardig voorrecht.
Het zal Grandi getroost hebben dat hij, nu
hij gezant in Londen is, niet meer in levens
gevaar verkeert. Maar met zijn wereldbe
roemdheid is het uit.
Balbo. die met vierentwintig Savoia's naar
Amerika en retour vloog, bij zijn terugkeer
de hoop uitsprak dat hij nog eens voor den
Duce zou mogen sneven, omhelsd werd en
tot Tuchtmaarsehalk bevorderd, is nu gou
verneur van Lybië geworden. Zeer eervol,
maar erg rustig. Geen groote reclame meer.
Afmarsch uit de rij der internationale cele-
briteiten van den dag. En de kans op het
gehoopte sneven vermindert sterk.
Sommigen zien in deze verwijdering van
beroemdheden van de hooge toppen, der
eere een soort zwakheid van Mussolini. Maar
is dat juist? Hij slaagt erin hen zonder ver
zet weg te krijgen, en dat wijst veeleer op
zijn kracht. Napoleon paste hetzelfde sy
steem toe, maar het lukte hem lang niet al
tijd. Hij kon er nimmer in slagen zich voor
goed te oncdoen van twee ministers Tal
leyrand en Fouché en dat waren nu toe
vallig net de twee onbetrouwbare heeren,
die het gevaarlijkst voor hem bleken te zijn.
Vermoedelijk heeft Mussolini deze histori
sche les ter harte genomen en riskeert hij
het maar liever met geen enkele wereldbe
roemdheid naast zich. Er zou eens 'n Talley
rand of een Fouché in gereïncarneerd kun
nen zijn
CIRCULAIRE TEGEN ONWEL-
VOEGELIJKE KLEEDING.
MINISTER WAARSCHUWT DE BAD
PLAATSEN.
De Minister van Blnnenlandsche Zaken
heeft de volgende circulaire gezonden aan de
gemeentebesturen
In den afgeloopen zomer hebben zich op
vele plaatsen excessen geopenbaard in het
strand- en badleven en bij de beoefening van
de watersport. Deze excessen bestonden voor
namelijk hieruit, dat personen zich in het
openbaar vertoonden in een kleedij welke
den toets zelfs eener zeer gematigde critiek
op het punt van welvoegelijkheid niet kan
doorstaan.
Zulks schept het gevaar dat de grondslag
wordt gelegd voor een steeds meer om zich
heen grijpende zedenverwildering. Daartegen
is onvoldoende opgetreden. In verschillende
gemeenten werd aan de bestaande voor
schriften op grond waarvan onwelvoeglijke
kleeding kan worden geweerd niet of niet
voldoende de hand gehouden; in andere ge
meenten werd verzuimd, zoodanige maatre
gelen te nemen. De regeering ziet met zorg
deze. hoezeer wellicht aan mode onderhevige
en dus tijdelijke ontwikkeling tegemoet en
meent niet te mogen nalaten, ernstig te wij
zen op de gevaren, niet het minst voor de
opgroeiende jeugd verbonden aan een isjij-
heid van opvatting omtrent betamelijkheid
van in het openbaar te dragen Weeding, die
op zichzelf reeds als een exces moet worden
beschouwd dan wel rechtsstreeks aanleiding
geeft tot excessen.
Gezorgd dient te worden, dat de jeugd,
waarin krachtige opbouwende elementen en
ideëele stroomingen werken, in de maatschap
pij kenmerken van beheersching en zedelijke
orde aantreft. Zij is van oordeel dat hier
allereerst een taak te verrichten is voor de
plaatselijke overheidsorganen aan wie het
stellen en handhaven van regelen betreffende
openbare orde en zedelijkheid is opgedragen.
Deze toch zijn het best in staat zoodanige
regelen te doen aanpassen aan de plaatselijke
omstandigheden. De regeering vertrouwt dat
uw bestuur reeds thans, nu de gelegenheid tot
het treffen van de noodige maatregelen nog
ruimschoots bestaat,, zijn bijzondere aandacht
aan dit onderwerp zal wijden en het noodige
verrichten opdat niet alleen de mogelijkheid
tot het tegengaan van excessen wordt gescha
pen (strafverordeningen, concessies, enz.)
maar ook van de reeds bestaande mogelijk
heden daartoe meer dan tot dusver een daad
werkelijk gebruik zal worden gemaakt.
I11 dit verband moge ik nog afzonderlijk ge
wag maken van een in den laatsten tijd toe
nemend verschijnsel: de oprichting van z.g.
natuurbaden, waarbij veelal de geldelijke voor
deden voor een gemeente, aan die oprichting
verbonden een niet onbeteekenenden invloed
op de beslissing oefenen.
Ook te dezer zake moge hier een waarschu
wend woord zijn plaats vinden en een aan
maning 0111 de zedelijke goederen welke hier
op het spel staan, niet te verwaarloozen.
ECHTE W&LES-ANTHRACIET
o.a. f 2.50
W8TTOP KONING - HAARLE8V3
HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
(Te Londen hebben de autoriteiten
■projectie van reclame op de lucht
ojficiëel als toelaatbaar verklaard).
Er komt in de publiciteit
Allevel weer wat nieuws met name
Op dit luchtvaardige moment,
Projectie-op-de-lucht-reclame.
Het is misschien niet zonder nut,
Het een en ander nog te zeggen,
Om U den aard dier nieuwigheid,
In groote trekken uit te leggen.
Er komt geen vliegtuig bij te pas,
Dat witte rook uitblaast tot letters,
Iets anders is erop bedacht.
Iets houdbaarders en tevens netters.
Het waarlijk lumineus idee
Is, om het luchtruim te belichten,
Door er in 't helder avonduur.
Een machtig zoeklicht op te richten.
En waarom dan niet in dit licht
Reclameplaatjes ook geschoven.
Die Jan z'n zeep of Piet z'n thee,
Of Kees z'n sigaretten loven.
Een paartje dat in 't maanlicht loopt,
Kan dan, naar boven turend, lezen:
Gij aarzelt, waar g'uw trouwring koopt?
Daarvoor meet gij bij Jansen wezen.
De mooglijkheid is wondergroot.
Dat 's inderdaad niet te ontkennen,
Een enkling, die er zich aan stoot,
Moet er tenslotte maar aan wennen.
De lucht is sedert korten tijd,
Ook voor en door den mensch veroverd,
Wat let hem, dat hij met het licht
Van een lantaarn erop toovert?
Niet alle nieuws is altijd goed,
Maar dit is inderdaad verheven,
Wat overtuigt, als" het niet doet,
Wat in cle sterren staat geschreven?
P. GASUS.
SCHOUWBURG JAMSWEG
DINSDAG 14 NOVEMBER
DE OPERETTESANGHERS
DIR. DICK WELMAN
(Adv. Ingez. Med.)
SNOEK VAN 24 POND
GEVANGEN.
TE SPAARNDAM.
In ons nummer van Maandag werd als
een bijzonderheid medegedeeld, dat een
Heemsteedsche visscher te Vinkeveen een
snoek had gevangen van 13 pond en tot een
lengte van 1.02 M. De liefhebbers behoeven
echter niet zoo ver te gaan, want een be
woner van Spaarndam heeft gisteren in de
Fortgracht aldaar een snoek van 24 pond en
1.21 M. lang gevangen. Zijmogen echter wel
een hulpje meenemen, want ook deze Spaarn-
dammer had hulp van iemand noodig om
het sterke beest uit' het water te trekken.
Dimitrof weer ter zitting.
Goering zei, dat communisten de daders waren.
Hun vervolging .daarop gebaseerd.
Nazileiders toevallig te Berlijn.
(Zie ook pag. 3)
BERLIJN, 8 November Wolff bureau'.
Nu hedenochtend dr. Goebbels als getuige
zal worden gehoord, is de politie-bewakim
rondom het Rijksdaggebouw versterkt.
Om de groote beteekenis van dezen dag it
Dimitrof weer toegelaten, hoewel zijn uit-
sluitings-tijd nog niet ten einde was.
De zitting begint om half tien en bij het
verschijnen van dr. Goebbels staan allen op
en brengen den Duitschen groet.
Nadat Goebbels beëedigd is zegt de voor
zitter o.a., dat het getuigenis van den minis
ter van zeer groot belang is, vooral omdat
deze ter plaatse is geweest.
.Bovendien was de minister langen tijd lid
van den Rijksdag, zoodat hij met situatie en
toestanden goed op de hoogte is.
Over het Bruinboek verklaarde Buenger.
dat dit reeds gekenschetst is en dat het niet
meer noodig is zich hiertegen te rechtvaar
digen.
Óp een vraag van den voorzitter verklaart
dr. Goebbels dan, dat hij wil antwoorden op
vragen.
De voorzitter memoreert dan de bewerin;
dat de ministers voor 27 Februari geen ver-
kiezingsredevoeringen hadden vastgesteld, of
deze hebben ingetrokken.
Dr. Goebbels: Vooraf zou ik Avillen zeggen,
dat ik toen nog geen minister was, doch
slechts propaganda-chef van de N. S. D. A. P.
Onmiddellijk na de ontbinding van den
Rijksdag had ik opdracht gekregen den ver
kiezingsstrijd te orgahiseeren.
Het spreekt vanzelf, dat de verschillende
heeren in een 'campagne van drie tot vier
weken eenige malen samen besprekingen te
Berlijn moesten voeren.
Allen naar Berlijn opgeroepen
Bij de eerste besprekingen met Hitles is be
sloten, dat in de eerste dagen van de week
allen in Berlijn aanwezig moesten zijn.
Een van de eerste dagen, dat allen bijeen
zouden komen, was de dag van de brand
stichting.
Het was louter toeval, dat allen te Berlijn
bijeen waren op dien dag en dit had niets te
maken met den brand.
Voorzitter: Wanneer hebt U van den brand
;ehoord?
Dr. Goebbels: Op dien dag was een zitting
van het kabinet gehouden en 's avonds was
de „Leider" in mijn woning te gast. Dit wordt
in het Bruinboek verdacht genoemd, doch dit
is zeer gemakkelijk te verklaren met het feit,
dat Hitier geen eigen woning in Berlijn had.
doch in hotel „Kaiserhof" verbleef.
Tijdens het avondeten werd ik aan de tele
foon geroepen en de nat.-soc. persleider dr.
Haufstengel, die in de woning van Goering
in het Paleis van den Rijksdag-president
woonde, deelde mede, dat de Rijksdag in
brand stond.
Ik dacht eerst, dat dit een grap was, te
meer omdat ik eenigen tijd geleden dr. Hauf
stengel zelf telefonisch voor den gek had ge
houden.
Ik hing de telefoon op, doch even latei-
werd ik van dezelfde zijde weer opgebeld en
mij werd gezegd dat het mijn plicht was den
Leider te waarschuwen.
Taufstengel zeide, dat hij tegenover den
Rijksdag zat en de vlammen naar buiten zag
slaan.
Ik stelde toen den Leider hiervan op de
hoogte en ook deze wilde het eerst niet ge-
looven. Wij zijn toen in een razend tempo
naar den Rijksdag gereden.
Hier trad ons onmiddellijk in portaal II
Goering tegemoet, die zeide. dat men met een
politieken aanslag te doen had en dat een
van de daders, een Nederlandsch communist,
reeds gearresteerd was en verhoord werd.
Voorzitter: Hebt u de veelvuldig vermelde
uitlating van den Rijkskanselier gehoord,
welke betrekking heeft op de voornaamste
schuldigen aan den brand.
Dr. Goebbels: Jawel, en dit was zeer na
tuurlijk, want bij den ingang had minister-
president Goering ons reeds medegedeelci, dat
het een communistische aanslag was.
Toen Von Papen zijn vrees en verwonde
ring over deze daad te kennen gaf zeide de
Leider: Dit- is een teeken, hoe de situatie in
werkelijkheid is. Hier kan men zien in welk
gevaar Duïtschland verkeert en het Duit-
sche volk kan overtuigd zijn, dat ik het mijn
plicht acht de geheele Duitsche natie van dit
gevaar te redden.
Communisten als daders aangenomen
Voorzitter: Was men algemeen van oordeel
dat de communisten de daders waren?
Dr. Goebbels: Geheel eenstemmig. Voor ons
bestond geen twijfel dat deze aanslag lang
tevoren was voorbereid en door verscheidenen-
moest zijn uitgevoerd.
Een mensch alleen kon practisch den brand
niet hebben gesticht 'en geen partij in Duitsch-
land zou bij het gelukken van den aanslag
zooveel voordeel hebben gehad als de oom
munisten.
Het is een dwaling te beweren, dat de brand
de communisten benadeeld zou hebben, het
zou een voordeel voor hen zijn geweest als het
was gelukt.
Anderen de schuldigen
Voorzitter: Het Bruinboek gebruikt een
bïzondere politieke praktijk om te verklaren
dat de schuldigen aan een andere zijde ge
zocht moeten worden.
Een communistische truci
Dr. Goebbels: Deze manoeuvre van de
communisten is mij bekend Dit is een oude
communistische truc, die steeds wordt uitge
haald als zij een slecht geweten hebben. Ik
heb de voorbeelden hiervan uit eigen erva
ring.
De minister herinnert dan aan den tragi-
schen dood van den partijgenoot Kuetemeyer
die door communisten doodgeslagen en in het
kanaal geworpen is.
Het geval was zeer duidelijk, de man had
een vergadering bezocht waar Hitier sprak en
was op den terugweg door een communisti
sche bende overvallen en neergeslagen en
toen hij vluchtte werd hij in het kanaal ge
worpen.
De communisten hielden toen evenwel een
soort gerecht, waarin alleen communistische
getuigen optraden en met groote woorden
werd het tegendeel verklaard.
(De zitting duurt voort)
HET PAARD.
AMSTERDAM—HALFWEG
WORDT GEASFALTEERD.
Mussolini, de zesvoudige minister. Boven rechts de premier, midden de minister van Land
bouw. Ii7iks de minister van Marine. Onder rechts de minister van de Fascistische Militie,
midden de minister van Luchtvaart, links de minister van Buitenlandsche Zaken.
DE PLANNEN ZIJN KLAAR. MAAR HET
GELD IS ER NOG NIET.
Zij die per auto van Haarlem naar Am
sterdam rijden, zullen reeds hebben opge
merkt dat de boomen langs den straatweg
tusschen Halfweg en Amsterdam ongeveer
2 meter zijn verplaatst en zullen zich reeds
hebben verheugd over een spoedige asfaltee
ring en verbetering van dit gedeelte van wel
licht den druksten weg in Nederland. Deze
vreugde is inderdaad gewettigd, alhoewel een
beetje voorbarig.
De heer T. H. Wi^elingh, ingenieur bij den
Rijkswaterstaat zeide ons dat- de boomen
verplaatst zijn om, zoodra er gelden be
schikbaar zijn voor asfalteering van dit ge
deelte, direct te kunnen beginnen. Daarom
zijn ook alle andere onderdeelen van de
plannen in studie genomen, zoodat dit deel
van het werk geen vertraging zal veroor
zaken. Het wachten is echter op het geld.
De breedte van den weg Haflweg—Am
sterdam is negen meter, die van den weg
HaarlemHalfweg is zeven meter, plus aan
beide zijden een strook klinkerbestrating
van 85 centimeter, die eigenlijk nooit worden
gebruikt. Wanneer nu t.z.t. de asfalteering
begonnen kan worden van het deel Halfweg-
Amsterdam zal men-daar een breede asfalt
weg kunnen aanleggen, die verdeeld kan
worden In drie rijbanen van drie meter zoo
als dat ook elders in den lande is gedaan door
het aanbrengen van ijzeren weg-punaises.
Met het stuk HalfwegHaarlem zal dat
niet eerder kunnen geschieden dan nadat ook
dit deel op een grootere breedte is gebracht.
Dit zal echter wel nog eenigen tijd op zich
laten wachten, daar dat niet zoo urgent
is als de asfalteering van het resteerend weg-
deel en andere werken die nog uitgevoerd
moet worden.
De Engelsche jockey Gordon Richards
heeft in het ten einde loopende hippische
seizoen het grootste aantal overwinningen
geëvenaard van den vermaardsten jockey, dien
Engeland vóór hem ooit gekend heeft: Fred
Archer. Het' is 48 jaar geleden, dat Archer
246 maal in één seizoen won, zoodat het wel
lang geduurd heeft eer het record in gevaar
kwam. Vandaag zal Richards het misschien
verbeteren, want hij rijdt te Liverpool, in de
Autumn Meeting, en heeft dus nog een kans.
De heele Engelsche pers is er opgewonden
van. Eigenlijk vindt men dit in Engeland toch
nog wel veel mooier dan de heldendaden van
een Malcolm Campbell en een Segrave. re
cords brekend achter hun machtige motoren.
Het Paard, edelste verovering van den
mensch, dat in ons land zoo leelijk op den
achtergrond is geraakt, heeft aan de over
zijde van de Noordzee nog zijn volle aan
zien behouden. Gordon Richards, die er
..snelheidswonderen'' mee bereikt die John
Smith in zijn Baby-Austin of Tom Harris in
zijn Baby-Ford op den eersten den besten
Zondag zonder moeite zouden kunnen ver
beteren met Ma en de kinders aan boord
is een nationale held. Tot in de kleinste
bizonderheden hebben de kranten zijn
levenswijze medegedeeld, met portretten van
Ma Richards en cle kindertjes Richards erbij,,
en het kleine manneke zelf verdient geld als
water. Van crisis merkt hij niets. En als een
zeer groote eigenaardigheid van hem wordt
vermeld dat hij zijn avonden liefst door
brengt metwetenschappelijke en wijs-
geerige boeken. Dit is inderdaad iets bizon-
ders voor verreweg de meeste tegenwoordige
wereldberoemdheden. Noch Greta Garbo,
noch Primo Camera, noch Mariene Dietrich,
noch Poeske Scherens heeft men zulk een
voorliefde ooit toegedicht.
Gordon Richards heeft zich nooit erg ge
spitst op het behalen van dat record ge
toond. Hij heeft tot dusver over die statistiek
maar liefst niet willen praten. Misschien om
dat Archer een jaar na het behalen van zijn
record stierf. In de wereld van her. Paard
„on the Turf" zeggen ze in Engeland is
men erg bijgeloovig.
VERGADERINGEN DIE NIET
DOORGINGEN.
Dinsdagavond zou in een zaaltje aan de
Koralen,r.teeg een vergadering worden ge
houden door een comité uit de Communisti
sche Partij Holland, de Internationale
Roode Hulp en de Internationale Ar
beiders Hulp om het 16-jarig bestaan van
Sovjet Rusland te herdenken. D-e politie heeft
deze vergadering echter verboden omdat de
zaal daarvoor niet geschikt xyas. De twintig
aanwezigen gingen dus naar huis.
De Vereenigde Vrienden Sovjet wilde Dins
dagavond eveneens een vergadering houden
in het perceel Rijksstraatweg 191. maar om
dat enkele personen geen lidmaatschapskaart
bij zich hadden, konden ze door de politie
niet worden toegelaten, want ook in dit
lokaal mocht geen openbare vergadering
worden gehouden. Ook deze ging dus niet
door.
Lindbergh is door xnist gedwongen in Neder
land terug gekeerd. Hij is in de Waalhaven
bij liet vliegveld neergestreken.
pag. 2
Minister Verschuur verdedigde in zijn radio
rede zijn crisisbclcid. Kosten van levenson
derhoud 19 pet. gedaald.
pag. 11
Te Well (L.) is een garagehouder door Duit
sche douanebeamten over de gx*ens gelokt en
zonder reden gearresteex'd.
pag. 4
De herzieningsconxmissie uit de S. D. A. P.
handhaaft de eisch tot nationale en inter
nationale ontwapening.
pag. 4
De herzieuingscommissie uit de S. D. A. P.
meent, dat de pax*tij principieel tot medere-
geex'exi bereid moet blijven.
pag. 4
In het proces over den Rijksdagbrand is het
gisteren tot een incident gekoxnen tusschen
het O. M. en den verdediger der Bulgaren.
pag. 3
Minister Goebbels als getuige in het bi-and-
proces. Hij vex'klaart waarom de Nazileiders
te Berlijn waren.
pag. 1
Goebbels verklaart, dat Goering de commu-
xxisten onmiddellijk als de brandstichters
aanwees. Op deze veronderstelling zijn dc
vervolgingsmaatregelen genomen.
pag. 1
In de Tweede Kamer zijn de algemeene be-
schouwingexi over de Rijksbegrooting be
gonnen. Het parlement verdedigd, het fas
cisme bestreden.
pag. 7
De Brilsche minister Chamberlain heeft be
kend gemaakt, dat Engeland z iclx uit het
douane-bestand terugtrekt
pag. 3
Sir John Simon heeft in het Britsche Lager
huis zijn opinie over Duitschland's uittre
den uit den Volkenbond gegeven.
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
Vierster: Balbo.
pag. 1
Vierster: Het paard.
pag. 1
Van onzen Parijschen correspondent: Willem
de Zwxjgerherdenking in Parijs.
pag. 3
H. G. Cannegieter: De film Cavalcade.
pag. 9
J. B. Schuil: Vai'ia op den tooneehvedstrijd van
Jacob van Lenncp.
pag. 9
K. dc Jong: Het tweede concci't der Haarlenx-
sclxe Bachverecniging.
pag. 9
