Chesebrough DIAMANT Rubriek voor Vragen Bak- en Braadvet WOENSDAG 8 NOVEMBER 1933 HAARLEM'S DAGBLAD 6 INSTITUUT VOOR ARBEIDERSONTWIKKELING. DE HEER VLIEGEN OVER DICTATUUR. Dinsdagavond sprak de heer W. H. Vliegen, lid der Tweede Kamer, in de bovenzaal van liet Veilinggebouw aan den Kiemen Houtweg' over „Dictatuur en Democratie", voor het In stituut voor Arbeidersontwikkeling. Spr. begon met te zeggen dat in het commu nistisch manifest (1847) noch in het eerste deel van Das Kapital iets van de democrati sche richting staat. Marx dacht dat een re volutie de dictatuur van het proletariaat zou brengen. De gedachte, dat het volk invloed moest hebben in de regeering bestond in 1847 nog niet en van een democratie was nergens sprake. In Engeland was juist een poging in de democratische richting mislukt. Engels schreef na de Commune in 1870, dat de revolutionnaire wijze verkeerd zou zijn. De arbeidersbeweging groeide, men zag, dat men niet machteloos was, zooals in het Com munistisch Manifest stond, en men streefde naar directe doeleinden, als algemeen kies recht. In Frankrijk was dit in 1852, in Duitschland eenige jaren voor den Fransch- Duitschen oorlog ingevoerd. Maar in andere landen moest voor het algemeen kiesrecht strijd gevoerd worden, al ging het in Neder land wel geleidelijker dan elders. De gedachte aan revolutionnaire omwen teling leef t nog bij bepaalde groepen. De strijd tusschen hen, die den revolutionnairen weg willen bewandelen, en de democratie heeft zich het duidelijkst getoond in Frankrijk, waar de blanquistische (revolutionnaire). de marxistische en de democratische gedachten heerschten. De eerste massale arbeidersbeweging, in de tachtiger jaren, was die voor het kies recht (brochures van Domela Nieuwenhuis) Door het kiesrecht kwam de arbeidersbewe ging in de democratische richting. Er ont stond een sociale wetgeving; arbeidswetten, woningwetten, gezondheidswetten, enz. De arbeidersbeweging is een macht, die als ze zich blijft ontwikkelen de socialistische gedachte kan benaderen. Maar de oorlog kwam, verwachtingen zijn door de crisis ver stikt en de gedachte aan de dictatuur van het proletariaat is verlevendigd. Maar de draagster hiervan is de Communistische Partij geworden. Na den oorlog probeerde men revolutie, doch ze mislukte: in Italië o.a„ waar men om den sterken man vroeg en het fascisme kwam. Van socialisme is daar niets te vin den. Ook in andere landen kwam het fas cisme als reactie op het revolutionnaire stre ven der communisten: Hongarije, Polen, Spanje, Roemenië, Turkije, waar de demo cratie zeer geknecht is, zoo niet afgeschaft. De Duitsche republiek is gesticht als een socialistische en zou dit gebleven zijn, als de arbeidersklasse één was geweest. Hitier kreeg steeds meer aanhang uit de beangstigde bur gerij en de hatióhaal-socialistische beweging werd zeer machtig. Hieruit blijkt, dat de dictatuur veel bijval vindt bij hen, die het kapitalisme willen handhaven. Hier komt bij het verlangen naar orde, het nationale gevoel enz. De ver deeldheid in die arbeidersklasse en het pre diken van revolutie zijn hier schuld aan. Dictatuur, een tijdelijke toestand in het oude Rome. zou ook thans mogen voorkomen, mits de dictator benoemd wordt. Bij het fascisme is de dictatuur echter be doeld als blijvend. De arbeidersbeweging heeft thans de taak zich niet te laten uitschakelen. De gedachte van de dictatuur moet worden losgelaten en de democratie worden vastgehouden. De dictatuur beteekent opheffing van pers vrijheid, van de geestelijke vrijheid, enz. Als het socialisme door dwang van boven af opgelegd zou worden zou de vrijheid ver stikt worden, dan zou het een verbastering van het socialisme beteekenen. De socialisten moeten komen met goede plannen, waar de tijd rijp voor is. en dan zullen ook niet-socialisten, die anti-kapitalist zijn, er voor voelen. Dan zullen stukken so cialisme tot werkelijkheid komen. En daar voor is democratie noodig. Spr. komt tot de conclusie, dat de demo cratie gehandhaafd moet blijven. Hierna was gelegenheid tot het stellen van vragen. GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN. Buckman. Kleverparkweg 148. actetasch: Hoogenes. Nagtzaamplein 15, armband: v. d. Weiden. Saenredamsiraat 47, idem; v. d. Ho ven, Giasblazerstraat 12, bil met montuur; Wassenaar, v. Oosten de Bruynstraat 79, ceintuur; Den Engelse, Gaelst-raat 4, etui schoolschrijfbehoeften; Schutger, Spaarne- laan 15, etui inh. geld; Philippo, Slaperdijk 72, geit (bok); St. Jacob's Godshuis, Hage- straat, bankbiljet; Koster, Kennemerstraat 4 rd., handschoen: Koenekoop, Celebesstr. 4, idem; Koks, Wilgenstraat 30, idem; Hila- rus. Leidschevaart 90, idem; Jansen, Vos- maerstraat 40, hond; van Beek, Spaansche- vaartstraat 92, idem; Buil v. Politie, Sme- üestraat 9, kinderhandschoen; Dekker, Rip- perdapark 15, jongensjas en das; Jalink, Gaelstraat 57, tramkaart; Kennel Fauna, Parklaan 119, 5 katten; Pater, Zomervaart 60, muts; Karselins, Wouwermanstraat 3 zw. mandje met lof; v. Kesteren, Oostvest 28, nummerplaat; v. d. Aar, Westergracht 53, pop in doos; Koning, Schouwtjesplein 10, portemonmaieSchmidt, Voorweg 43a, Heem stede, rijw. bel. plaatje; v. Leeuwen, Dubb- Buurt 13b rd., rozenkrans in etui; Weber, Preangerstraat 29, damesring; Giesker, De Clerqstraat 101 b., rijwiel; Eken, Nauwe Gel- deloozepad 15, rozenkrans; Bur. van Poli tie, Smeöestraat 9, stok van landmeter; Kot man, Oude Raamstraat 10, schooltasch; Steenkist, Hoogewoerdstraat 46, werkpak. GEMEENTELIJK BUREAU VOOR BEROEPSKEUZE. VERSLAG OVER 1932. DE HEER VLEKKE NIET AAN HET R.K. LYCEUM In ons blad van Maandag werd in een aan het Handelsblad ontleend verslag van een vergadering der Nat. Soc. Beweging, te Am sterdam gehouden, de heer G. F. Vlekke leeraar aan het R.K. Lyceum te Haarlem ge noemd. Men verzoekt, ons te vermelden dat de heer Vlekke in geenerlei relatie tot het R.K. Ly ceum staat. Aan het verslag over het jaar 1932 van het gemeentelijk Bureau voor Beroepskeuze te Haarlem is het volgende ontleend. Het aantal nieuwe aanvragen om advies of inlichtingen bedroeg dit jaar 350. dit is een vermindering van 28. vergeleken bij 1931. Het is niet gemakkelijk, de oorzaken hiervan, na te gaan: onbekendheid met de instelling moet nog worden verondersteld. Ook zal de crisistijd zijn invloed wel doen gelden. Velen toch zien in de beroepsvoorlichting nog hoofdzaklijk een in stituut, dat tevens zorgt voor tewerkstelling in het gekozen beroep. En daar men zelf er vaart, dat het zoo moeilijk is, werk te houden of te vinden, acht men het nutteloos voor zijn kinderen advies te vragen. Anderzijds getuigt het steeds toenemend aantal herhaalde bezoeken, dat in het ver slagjaar 563 bedroeg, van het vertrouwen dat men stelt in de hulp van het bureau. Hoewel ook in het afgeloopen jaar dankbaar werd gebruik gemaakt van de gegevens die het centraal comité van samenwerking inzake voorlichting bij beroepskeuze te 's-Graven- hage, regelmatig publiceerde, blijft ten aan zien van de plaatselijke gesteldheid voor het bureau de taak zich op de hoogte te houden van nieuwe gelegenheden om een beroep te leeren of een vak te gaan uitoefenen. De op het bureau aanwezige tests en instru menten voor intelligentie- en psycho-technisch. onderzoek verkeeren in goeden staat. In 58 gevallen werd een onderzoek ingesteld naar intelligentie en geschiktheid voor een bepaald beroep. Voor het plaatsen der candidaten, zooveel mogelijk in overeenstemming met het geko zen beroep werd weer overleg gepleegd met de arbeidsbeurs; in sommige gevallen mocht het gelukken door deze bemiddeling voor de candi daten een plaats te vinden. 62 mannelijke en 15 vrouwelijke personen werden bij de beurs ingeschreven. Ook dit jaar heeft het bureau zijn bemidde ling aangewend om voor begaafde leelingen een weg te vinden waardoor het mogelijk was hun studies met behulp van derden te kunnen voortzetten. In totaal werden 239 adviezen aan manne lijke en 72 aan vrouwelijke personen gege ven. Het aantal inlichtingen aan mannelijke personen bedroeg 27, aan vrouwelijke 24. ZANGCONCOURS. Op het Nationaal Zangconcours te Over- schie behaalde Zaterdag het dubbelmannen- kwartet „Zanglust" uit Haarlem, directeur den heer Jac. Zwaan, den lsten prijs A met algemeene stemmen en tevens den direc- teursprijs. ARBEIDERS MANDOLINECLUB „APOLLO." KINDERKOOR DE „KLEINE STEM." Bovengenoemde vereenigingen geven op Maandag 20 Nov. een gezamenlijk concert in.de Gemeentelijke Concertzaal. Voor de „Kleine Stem" staan voor de ko ren A. en B en C liederen van Cath. van Rennes, Nico v. d. Linden e.a, op het pro gramma. „Apollo" zal op veelvuldig verzoek de Ouveruure No. 4 in H. moll, van Konrad Wölke uitvoeren. Ook haar aspirantenclub „Jong Appollo" zal een tweetal nummers ten gehoore brengen. Voor het gezamenlijk optreden vermeldt het programma het eerst de Rotgardisten- rnarsch van Hermann Sekerchen, refrein- zang koor C. en tot slot de „Woud Cantate" van Emile Hullebrcek (mandolinebewerking Joh. B. Kok). Deze Cantate welke nog nooit eerder met begeleiding van mandolinemuziek is uitge voerd is niet alleen iets nieuws maar belooft ook iets goeds te worden. (Adv. Ingez. Med.) BIJEENKOMST JONGE LIBERALEN. De Vereeniging van Jonge Liberalen hield Dinsdagavond in Café-Restaurant Brink- mann een vergadering, waarin Prof. Dr. N. J. Polak uit Rotterdam een lezing hield over het onderwerp: „Vooruit!" De voorzitter, de heer K. F. H. Maas Jr., opende de bijeenkomst met een woord van welkom, waarna hij dadelijk het woord aan den spreker verleende. Deze gaf eerst een overzicht van de ontwikkeling van ons eco nomisch leven in de laatste honderd jaren. Alles was bereikbaar, wat men bereiken wilde. Men heeft alles opgebouwd, samenwerkend; men voelde zich één. Men begreep dat ieders belangen behartigd moesten worden. Maar de eenheid in ons economisch leven is hopeloos verloren gegaan. Overal worden groepjes gevormd, die van samenwerking niets willen weten. Het behartigen van het enge groepsbelang schaadt niet alleen het belang van een andere groep, maar dit schaadt het welzijn van de geheele samenleving. En het zou anders en beter kunnen, want door de groote bekwaamheid van de Nederlanders kunnen zij de positie handhaven, die ze steeds in de wereld innamen. Dit blijkt o.a. ook in Ned.-Indië. Iedere buitenlander, die onze over- zeesche gewesten bezoekt, moet toegeven dat ons koloniaal beleid uitstekend is, als van geen enkel ander land ter wereld. Men mag wel deernis hebben met de zwakken en hen vooruit helpen, maar men mag daarvoor de sterken niet remmen, want de sterken maken den vooruitgang. De kracht van de natie mag niet verkleind worden, door de krachten van de sterken te nivelleeren met die van de zwakken. Onze samenleving mag niet in groepen uit een vallen, maar moet weer één geheel vor men. De vooruitgang wordt gediend, niet door te remmen den enkeling, die vooruit durft gaan, die durft door te zetten; integendeel, men moet hem den weg banen naar den hoog- sten post in ons Staatsbestel. Ook op het staatkundig leven moet de beste vooraan ko men. Het parlement moet samengesteld wor den uit de besten, maar hun taak moet niet te zwaar worden gemaakt, anders krijgt men ze niet. Deze tijd heeft noodig: de besten vooraan: het effenen van den weg voor hen. We moe ten hen hebben, onverschillig of ze in een arbeiderswoning of in een kasteel geboren zijn. Als het maar de besten zijn. Maar we moeten ook hebben een tegenwicht, bestaande uit een controle op hun daden. Dit is altijd de liberale gedachte geweest, aldus eindigde de heer Polak zijn met applaus beloonde rede. OVERIJSELSCHE ONTSPANNINGS- VEREENIGING. Bovengenoemde vereeniging geeft Zaterdag 11 November ter gelegenheid van haar één jarig bestaan een feestavond in Caré-Restau- rant Brinkmann. Hiervoor is een aardig pro gramma samengesteld. FAILLISSEMENTEN Door de Arrondissements-Rechtbank te Haarlem zijn de volgende faillissementen op 7 November 1933 uitgesproken: W. Slobbé. winkelbediende, wonende te Haarlem, Gen. Cronjéstraat 52r., Curator Mr. W. de Rijke, alhier. Aid. Buis Kzn., koopman, wonende te Nieuw Vennep, Haarlemmermeer. Curator Mr. L. U. Rengers Hora Siccama, alhier Rechter-Commissaris is Mr. Th. F. Raedt. Opgeheven zijn de navolgende faillissemen ten: I. Vleeschhouwer, wonende te Haarlem. Cu rator Mi-. J. H. C. Slotemaker, alhier. P. Terol, wonende te Zandvoort, Spoorbuurt straat 3, Curator Mr. Dr. A. F. H. Schreurs, alhier. P. Donker, wonende te Heemstede, Curator Mr. C. E. Mellema, alhier. Vernietigd op grond van verzet: Lammers, garagehouder, wonende te Heem stede. Curator Mr. L. Ali Cohen, alhier. Geëindigd wegens het verbindend worden der eenige uitdeelingslijst de navolgende fail lissementen: de N.V. Bouwbedrijf, voorheen Meinema en Posma, wonende te IJmuiden, gem. Velsen. Curator Mr. A. H. J. Merens» alhier. de N. V. Maatschappij tot exploitatie van winkelzaken „Aurum" te IJmuiden. Curator Mr. A. Bruch, alhier. Na afwijzing van het verzet is het volgend faillissement uitgesproken de N.V. Industrieele Handels Mij. „Albitu- men" gevestigd te Zaandam, kantoor houden de te Koog a. d. Zaan. Curator Mr. K. v. Gif fen, alhier. MOTORDIENST. Van 13 November tot 23 December zullen bij de Schoolcampagnie van den Motordienst worden gedetacheerd tot het volgen van een cursus 3 opperwachtmeesters, 6 wachtmees ters en 3 wachtmeesters titulair van het wa pen der Koninklijke Marechaussee. BAZAAR NED. HERV. WIJKVEREENIGING WIJK 2. In het Wijkhuis Leidschestraat 20 wordt dezer dagen een bazaar gehouden ten bate van het Wijkzuster- en Ziekenfonds in Wijk 2. Dinsdagmiddag om half 3 ls die bazaar geopend door ds. W. J. van Elden, die de zeer talrijke aanwezigen toesprak en namens het bestuur zijn erkentelijkheid en dank betuig de voor de medewerking. Men moet het doel niet vergeten: het gaat over de wijkverple ging, die zichzelf al jaren lanig aanprijst. Deze bazaar noemt spr. een pracht gelegen heid voor allen om samen te werken tot het mooie doel, in den geest van: Draagt elkan ders lasten. Sipr. hoopt, dat alle kijkers koo- pers zullen worden. Om te beginnen werd een kip verkocht door ds. van Elden! En dit voorbeeld heeft ongetwijfeld navolging gehad, want de zeer uitgebreide en gevarieerde inzendingen, die in de met palmen versierde en aardig ver lichte zaal bijzonder smakelijk geëtaleerd lagen, noopten als het ware tot koopen. Wat ook de bedoeling was. Wat er alzoo aanwezig was. och, men doet beter dat alles zelf te gaan zien. Maar tus schen alle kleedjes, schilderijtjes, huishoude lijke artikelen, planten enz. enz. stonden tombola's opgesteld en een voetbalspel, - en een „druk-op-de-knap" enJa, en een (Adv. Ingez. Med.) DUIDELIJK GESTELDE VRAGEN van alle Abonné's van Haarlem's Dagblad, worden door een specialen Redacteur en zijn talrijke medewerkers zoo mogelijk en ten spoedigste beantiooord. De vragen moeten worden geadresseerd aan de Redactie, Groote Houtstraat 93, met duidelijke vermelding van naam en woon plaats. Vragen, waaraan naam en adres ontbreken, worden terzijde gelegd. De antwoorden worden per auto GEHEEL KOSTELOOS thuis bezorgd. De namen der vragers blijven redactie geheim. PLANTEN. VRAAG: Mijn Geraniums staan nog in den tuin. Hoe moet ik ze behandelen om ze over r.e houden? ANTWOORD: Wij' veronderstellen, dat gij* de Geraniums met de pot hebt ingegraven. Neem nu ook met de pot er uit en snij de wortels, die buiten de pot zijn gegToeid, af. Zet de plan ten in een vorstvrije ruimte, volop in het licht. De hoeveelheid water kan heel gering zijn.. In Maart kunt gij zo insnijden, waardoor de plan ten bossiger worden, VRAAG: Mijn I-Ianekam staat prachtig in bloei, maar op de halve bladeren komen roest- •lolcken, Hoe zou dat komen en wat moet ik er aan doen? ANTWOORD: Hanelcammen blijven meestal den winter niet over. In het najaar worden de bladeren geel en komen er roestvlekken op. Dit zijn de voorboden dat de plant begint af te ster- ■n. Er is ons geen middel tegen bekend. VRAAG: Mijn Azalea heeft den geheelen zo mer in den tuin gestaan en staat nu in mijn slaapkamer, waar 'niet gestookt wordt voor een •aam op het zuiden. Nu komen er gele blaadjes tan, die dan afvallen. Kunnen wij' daar iets te- ;en doen? ANTWOORD: Zet de plant tweemaal per week met pot en al in een emmer water. Zorg. dat het gaatje onder in de pot goed open is. Als gij haar een paar maal in het water gezet hebt, is het voldoende. Enkele blaadjes vallen altijd af na het binnenbrengen, omdat de atmospheer anders is. VRAAG: 1. Mijn Clivia heeft 2 stekken, resp. en 10 c.M. hoog. die uit den stam bij de wor telkrans komen. Nu worden de onderste bladeren an de plant geel en gaan hangen. Wat moet lk daartegen doen? 2.K.an ik de stekken er afnemen? Moet ik zc dan er afbreken of snijden en heeft de plant er dan niet van te lijden? ANTWOORD: 1. Uw plant moet nu meer voed sel hebben dan gewoonlijk, want die jonge scheuten eischen ook voedsel en water. Set de plant tweemaal per week in een emmer water <10 minuten). In Maart kunt gij beginnen tel kens wat bloemenmest te geven. 2. Wachten tot het laatst van Maart. Indien gij ze cr voorzichtig met een scherp mesje af neemt en het gelukt U er eenige worteltjes aan te behouden, kunt gij van den groei der stekken verzekerd zijn. Indien het voorzichtig geschiedt lijdt de plant er niet van. VRAAG: Hoe kan men van varens, die te groot geworden zijn. kleinere krijgen? Scheuren helpt niet. want dan blijven de bladeren even groot. ANTWOORD: Een plant tot dwergplant ver vormen valt niet mee. Alleen met veel kennis van kweeken en groote zorgvuldigheid is er iets te bereiken, maar meestal gaat het aanzien der plant veel verminderen. Scheuren is het eenige middel om de plant kleiner te maken, maar de hoogte kunt gij daardoor niet verminderen. VRAAG: Mijn Azalea lieeft den geheelen zo mer buiten gestaan. Ik heb baar nu binnen ge haald. Hoe moet ik haar nu verder behandelen? ANTWOORD: Zorg, dat do plant zooveel mo gelijk licht krijgt 6n zoo friseli mogelijk staat, vooral niet in een verwarmde kamer; dat kan pas als de knoppen gaan kleuren. Do hoeveelheid water hangt af van de grootte der pot en van de standplaats. In de eerste da gen zal zij wol ©enige bladeren laten vallen, vooral indien gij haar te droog liourlt. RECEPTEN. VRAAG: 1. Hoe kan men een blue Big Bon •egennvantel shoonmaken? 2. Hoe een lichtgrijze vischgraat jas, waarvan de kraag vuil is? ANTWOORD: 1. Stevig, maar niet al te nat afwrijven met een doekje met petroleum aether. Dit moet buiten in de slinduw geschieden en vooral geen Vuur of licht in de nabijheid. 2. Stevig afwrijven met een in zuivere spiri tus (geen brandspiritus) gedoopten doek. VRAAG: Hoe kan men een tweed regenman tel. die erg vuil is, schoonmaken? ANTWOORD Buiten in de schaduw stevig, maai- niet al te nat afwrijven met petroleum aether. Vooral geen vuur of licht in de nabij heid! VRAAG: Hoe maakt men yoghurt? ANTWOORD: Breng 1 liter melk aan de kook m laat afkoelen tot 43 graden. Roei- er 2 a 3 eetlepels yoghurt door, waarvoor gij dus den eersten keer een fleschje moet koopen. Laat in hooikist of kranten en dekens gepakt 3 a 4 uur op temperatuur blijven, dan is de yoghurt klaar. Bewaar steeds 2 a 3 lepels voor den volgen den dag, om nieuwe te maken. BELASTINGZAKEN. VRAAG: Van mijn ink. bel. 1932-33 heb ik, na reclame, een bedrag gerestitueerd gekregen. Bij navraag deelt men mij mede, dat ik van het shoolgeld 1932-33. dat toh naar mijn inko men is vastgesteld geen restitutie krijg. Is dat juist? ANTWOORD: Ja, het shoolgeld 1932-33 is niet berekend naar uw aanslag 1932-33, maar naar die over 1931-32. Het schoogeld 1933-34 moet worden berekend naar uw verminderden aanslag van 1932-33. VRAAG: Hoeveel belasting (hoofdsom en op centen afzonderlijk) moeten wij betalen voor een dagmeisje van resp. 17, IS en 21 jaar? Loon 6.— p. w. ANTWOORD: Onbelast is een meisje, dat op 1 Januari van het belastingjaar den ouderdom van 18 jaar nog niet heeft bereikt. Van 18 tot beneden 21 jaar 6.hoofdsom; 6.opcenten. 21 jaar en ouder 9.hoofdsom 9.opcenten. De eenige vrouwelijke dienstbode in een gezin met 3 of meer kinderen is wij. VRAAG: Ik ben ongehuwd, verdien 2317.80 per jaar en betaal 40.S0 aan levensverzeke ring. 1, Hoeveel ink,bel. 1933-3-1 moet ik betalen? 2. Geeft ((eenig kostwinster" nog recht op verlaging? ANTWOORD: 1. Rijksinkomstenbelastïng 42.28. Gcm, foiidsbelasting 88.20. Bij samen woning mot andere belastingplichtige personen is het laatste bedrag hooger. 2. Ja, ondersteuning boven het gewone kost geld aan behoeftige ouders mag worden afge trokken. RECHTSZAKEN. VRAAG: Mijn dochter is gescheiden. Haai man is veroordeeld tot betaling van 5.p. w., ingaande 7 Juli 1933. Hij heeft nog geen cent be taald en zegt maar „Ik heb het niet", hoewel hij- een zaak heeft. Wat moet ik doen om te maken dat mijn dochter het haar toekomende krijgt? ANTWOORD: U wenden tot een advocaat. VRAAG: Tusschen mijn tuin en die van de buren is een schutting. Mijn buurman heeft die ïieuwd. zonder daarover met mij te spreken, i Ben ik nu verplicht daaraan mee te betalen? ANTWOORD: Alleen als vernieuwing noodig theeschenkerij, zoodat men ziet, dat voor af wisseling is zorg gedragen. De bazar zal tot en met Donderdag open gesteld zijn. VOOR HET ..BABY-HUIS" AAN DE LEIDSCHEVAART Men schrijft ons: De heer Bakker, directeur van het Rem brandt Theater zal op Donderdag 16 November des namiddags in zijn theater eenige goede films, voornamelijk natuuropnemingen, ver- toonen. Mevr. Jeanne de Greiff-Quist, altzan geres en declamatrice zal mooie gedichten voordragen. Wij wekken hierbij gaarne het publiek van Haarlem en de omstreken op om in grooten getale deze extra middagvoorstelling bij te komen wonen. De toegangsprijs behoeft nie mand af te schrikken, en behalve, dat men zich zelf hiermede een middag van hoog kunstgenot bereidt, smaakt men de voldoening mede te werken aan een goed doel. De baten komen n.l. ten goede aan het Babyhuis, Leid schevaart 108, een dochterinstelling van den Nederlandschen Vrouwenbond tot Verhooging van het Zedelijk bewustzijn, afd. Haarlem. In de pauze zal een Amerikaansche verkoo- ping van aantrekkelijke voorwerpen gehouden worden. 45 ets p. pond - 22h ets p. hall pond (Adv. Ingez. Med.) DE KORTE JANSBRUG. EENIGE HISTORISCHE BIJZONDERHEDEN. We wezen er al eens meer op, dat ons gemeentebestuur blijft voortgaan be zorgen voor nieuwe, verbeterde bruggen. We den ken dan o.a. aan Jan Gijzen-. Kennemer- Jans-, Nassau-, Kinderhuis-, Garenkokers- brug en zoovele meer. Op het oogemblik is men bezig de brug over het noordelijk deel der Bakenessergracht, die Korte Jansstraat en Zaksteeg verbindt. Het .oude houten brug dek is weggebroken, de oude liggers zijn ver vangen door zware ijzeren balken. Daarover is nu een uitgebreid ijzeren vlechtwerk te- zien, terwijl de oude standaards der ijzeren brugleuningen reeds weer zijn geplaat-st. Maar beneden is ook heel wat gebeurd. De breede brugmuren zijn eerst voor een zeer groot deel weggehakt en thans weer keurig in orde. Het bruggedek is thans breeder. Meteen willen we eenige historische herin neringen opwekken. Dan maar eerst wat men nog kan zien, n.l. de afloopende steenen helling naar het water. Oudere Haarlemmers herinneren zich nog, dat hier het wed was voor de huzarenpaavden. De groote kazerne vlak voor u herbergde tot aan het einde van den wereldoorlog een heel stuk van een re giment infanterie en vóór 1884 nog huzaren. Thans is het heele complex grootendeels on bezet. Alleen aan de zijde der Zaksteeg heb ben er een 14 tal manschappen der militaire politie er hun domicilie. Viak aan het wed op den hoek der Korte Jansstraat stond tot 1671 de Janspoort, waarvan wij voor eenige jaren nog de grondvesten hebben gezien. Dat was toen de oude bakkerij van Kamp, hoek Korte Jans- en Jansstraat werd omver gehaald en men er het gebouw der Nuts- spaarbank ging vestigen. Tijdens het Spaansche beleg (5 Dec. 1572 10 Juli 1573) was vooral dit stadsgedeelte aan de vernieling door het vijandelijke geschut blootgesteld. De Janspoort heeft dan ook in die benauwde dagen véél. zeer veel geleden. Het stadsbestuur liet na het beleg de ruïne opruimen om de poort in 1590 geheel te her bouwen. Op de oorspronkelijke schilderij uit den Stadsdoelen, thans in 't Frans Halsmu seum, dat de welbekende Haarlemsche Ke nau Simonsdoehter Hasselaar voorstelt, ziet men een gedeelte der Janspoort. Toen de Hertog van Alva landvoogd was, misschien ook vroeger, diende de Janspoort als gevan genis. In de dagen der vervolgingen wist een Haarlemsche vrouw uit haar kerker te ko men en viel bij het neerdalen langs aan el kaar geknoopte stukken lijfgoed op de keien onder de Janspoort te pletter. Na het beleg ging Haarlem weer vooruit en in 1670 was er geen woon genoeg. Het stadsbestuur dacht aan stadsuitbreiding, waartoe Jan de Bray een uitbreidingsplan maakte. Gedeeltelijk werd dit voor het noor delijke deel van Haarlem uitgevoerd. De smalle gracht achter Ridder- en Nassau- straat werd gedempt en de breedere Nieuwe Gracht in 1672 gegraven. De nieuwe buurt tusschen Jans- en Kruispoort en de toen gegraven Schotel'- en Kloppersingels heetten nog lang in den volksmond de Nieuwstad. Toen is de in 1590 herbouwde Janspoort voorgoed gesloopt tot de fundamenten. In de jaren tusschen 1880 en 1890 was er op den hoek der Korte Jansstraat een boek winkel van den heer A. B. van den Heuvel. Daar wees men Allan nog een overblijfsel van die poort aan, waarschijnlijk een gedeel te van den voormaligen torentrap en toen een 50 jaar geleden het stadsriool daar een kleine herstelling moest ondergaan, zijn en kele fundamenten nog zichbaar geweest. Het zag er in die oude dagen heel anders uit. Ook tusschen Jans- en Kruispoort was een vestingmuur van twintig Rijnlandsche voet hoog. Ook daar waren torens en rondeelen. Tusschen elke twee torens, bui ten vóór de walmuren waren open ruim ten. zoogenaamde gordijnen, die vooral aan Kruis- en Janspoort door zoogenaamde stormkaspels of friesche ruiters werden ge steund.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 6