Hst Bêku§d%kde Begroeting. Bezuinigingen Haarlem. te HET BRANDPROCES TE BERLIJN. 51e Jaargang No. 15457 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 13 November 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMEIM 1 EN per Weelc 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week f 0,05. per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.72$4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 e Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëNI.5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (icderen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid e Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000- Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of O.g f 400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f 50-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 13 November. Een Ontstellend Boek. Er is een boekje van 99 pagina's druks ver schenen onder de titels: „De Geldbronnen van het Nationaal-Socialisme. Drie ge sprekken met Hitler". Ds schrijver is Sidney Warburg, zoon van een der grootste bankiers in de Vereenigde Staten, die mede-firmant is in het bankiershuis Kuhn. Loeb and Cy. te New-York. Vertaler van het boekje is de Haagsche journalist J. G. Schoup. uitgeefster Van Holkema Warendorf's Uit.g. Mij. te Amsterdam. Wat in dit boekje wordt mede gedeeld omtrent den ..financieelen achter grond" van de opkomst van het nationaal- socialisme in Duitschland is van dergelijken aard dat de qualificatie „Een ontstellend boek" wel de mildste is die men er op kan toepassen. In haar prospectus zegt de firma Van Hol kema Warendorf oa.: „De schrijver beschuldigt 11 kit, de schrijver vertelt, geeft feiten en data; verzwijgt geens zins de rol, die hij zeil' daarbij gespeeld heeft en die hem tot medeplichtige maakt in een maccbiavellistisch complot, opgezet door de erkende dragers van de internationale finan- cieele macht". ïn het boekje zelf zet Sidney Warburg uit een hoe hij door een groep der grootste fi nanciers te'New-Yprk bijeengekomen, naar Duitschland. gezonden is als tusschenper- soon om de Hitler-beweging te financieren, en dat door zijn tusschenkomst deze bewe ging in 1929, 1931 en 1933 gesteund zou zijn met enorme bedragen, in totaal beloopend 32 millioen dollars (30 millioen gulden). Hij geeft een volledig verslag van drie gesprek ken die hij met Hitier zou hebben gehad, en ook van ontmoetingen met andere leiders van het Duitsclie Nationaal-Socialisme (Goering, Goebbels, Gregor Strasser, von Heydt, Lüt- gebrune, Frey e.a.) De motieven die tot deze financiering ge leid zouden hebben zet hij eveneens uiteen. Zeer in het kort komt het hierop neer, dat men in 1929 tot de overtuiging was gekomen dat Frankrijk door zijn prioriteit op de her stelbetalingen en door zijn eisch om die in goud te ontvangen den sleutel in handen had voor het economisch herstel van Duitsch land. Met dit herstel waren en zijn vooral de Amerika an sche en Engelsclie belangen ten zeerste gemoeid. De Amerikanen waren dus geneigd om het door credieten aan Duitsch land en Centraal-Europa te bevorderen, maar Frankrijk reed hen daarbij, in de wielen om dat alles wat Amerika en Londen rechtstreeks aan Duitschland gaf toch tenslotte aan her stelbetalingen in Frankrijk belandde. Duitsch land kon niet zoo geweldig veel exporteeren dat zijn handelsbalans voldoende oversehot kreeg om de herstelbetalingen aan Frankrijk te voldoen. Frankrijk wil geen welvarend Duitschland, omdat het een herhaling van 1914 vreest, Duitschland en Engeland willen een welva rend Duitschland, omdat zij dat voor hun eigen welvaart noodig'hebben. De schrijver vertelt dan in zeer rustige en zakelijke bewoordingen dat hij in 1929 door Carter, president-commissaris van de Guarantee Trust Cy., werd uitgenoodigd tot een bijeenkomst met de presidenten-commis saris der andere Federal Reserve Banks, plu? vijf onafhankelijke bankiers, Rockefeller Jr van de Standard Oil en Glean van de Royal Dutch. Hij zegt dat men in deze bijeenkomst tot de conclusie kwam, dat maar éen middel Duitschland uit den financieelen greep van Frankrijk kon verlossen, en dat was een re volutie. Volgens Warburg „kwam allereerst de Duitsche groep der communisten in aan merking, maar wanneer een communistische revolutie in Duitschland slaagde zou de macht van Sovjet Rusland in Europa ver sterkt wórden en het bolsjewistisch gevaar voor de rest van de wereld worden vergroot" Restte dus de mogelijkheid, een nationalis tische groep te financieren. Carter had van een Duitschen bankdirecteur over een ze keren Hitier gehoord, Rockefeller had Warburg drukt het aldus uit „zelfs een kort verslag gelezen in een Duitsch-Ameri- kaansch blad over de beweging onder leiding van dien man Hitier". Besloten werd, zegt Warburg, hem naar Duitschland te zenden met opdracht, in zijn onderhandelingen met Hitier vooral den nadruk te leggen op de noodzaak van een agressieve buitenlandsche politiek en aankweeken van de revanche- idée ten aanzien van Frankrijk. Dit zou angst aan Fransche zijde tengevolge hebben en als gevolg daarvan meer Fransche meegaandheid in internationaie vraagstukken, in ruil voor den eventueelen steun van Amerika en En geland aan dat land bij een eventueele agressie van Duitschland. Warburg vertrok daarop naar Europa met aanbevelingsbrie ven van Carter. Rockefeller, president Hoover en anderen, en met diplomatieke passen. De onderhandelingen begonnen, de diverse be talingen volgden. Dit alles beschrijft Warburg- uitvoerig. Ten aanzien van Hitier komt hij tot de persoonlijke conclusie dat deze een groot demagoog maar overigens een man van be perkt verstand is Hij gebruikt zelfs de woor den ..dom en weinig ontwikkeld" en zegt ten slotte dat Hitler's daden zullen bewijzen of hij de dwaas is waarvoor hij Sidney Warburg, hem houdt. Voor het Duitsche volk hoopt de schrijver dat hij zich vergist. Als wat deze Warburg beweert waar is sou er dus uit blijken dat de ontzetbende span ning, in Europa ontstaan, op wensch van een groep internationale financiers tot stand ge komen en „het stimuleeren van de revanche- idée" door, hem welbewust gefinancierd zou zijn. Van de Amerikaansche en Engelsche democratische regeeringsmethoden zou op dit stuk niets overblijven; eenige groote fi nanciers zouden daarmee feitelijk een loopje hebben genomen en een soort opper-regse- ring' vormen, Dit is het boven alles ontstel lende in dit boek. Is het waar wat Warburg vertelt? Ik kan dat niet bevestigen of ontkennen. Wel is mij bij informatie gebleken dat deze Nederlandsche editie de eerste en tot dusver de eenige is. Het Amerikaansche manuscript is noch in Engeland, noch in Amerika uitge geven. De Nederlandsche uitgevers van deze vertaling hebben het manuscript gezien en kennen de correspondentie van den vertaler met den schrijver. De vertaler zelf heeft het in een voorwoord „Hoe het kwamover zijn persoonlijk on derhoud met Warburg, dat tot de uitgave leidde. Volgens hem heeft Warburg daarin verklaard dat „je nooit antwoord krijgt als je naar de motieven vraagt van de oneerlij ke en zedelijk niet te verdedigen hande lingen der kopstukken in financieele kringen". De vertaler J. G. Schoup voegt daaraan toe, dat Sidney Warburg hevigen gewetens- strijd moet hebben gehad, „maar zich niet heeft vrijgemaakt uit het milieu, waarvan hij de diepste roerselen nooit heeft kunnen peilen. Toen hij, Schoup, het manuscript ter verta ling van hem ontving, heeft hij gevoeld dat de levenstragiek van den schrijver tot een in tensiteit was gegroeid, die hem dwong tot een eerlijke bekentenis. Hiermede heb ik de hoofdzaken medege deeld. Zijn de onthullingen van Sidney War burg geheel waar. of gedeeltelijk waar? Ik kan er geen oordeel over uitspreken. Wel heb ik vernomen, dat het adres van den schrijver thans niet bekend is, en dat hij aan boord van een jacht uit Amerika zou zijn vertrokken. R. P. SCHOTEN'S CHRISTELIJK GEM. KOOR. Dir.: JAC. ZWAAN. HEDENAVOND. Gem. Concertgebouw, 8 uur: BUITENGEWOON FEESTCONCERT. Soliste: ANKIE v. WICKEVOORT CROMMELIN. Entrée 50 cent (alles inbegrepen). (Adv. Ingez. Med.) IN VOLLE VAART TEGEN EEN AUTOBUS OP. Vreeselijk ongeluk op den Rijksstraatweg. VELSENSCH MOTORRIJDER GEDOOD, DUORIJDER GEWOND. Een zeer ernstig ongeluk is Zondagmiddag ongeveer 12 uur gebeurd op den Rijksstraat weg in Oud-Schoten ter hoogte van de Maas straat. Een Brockwaybus wilde van de stad komen de de Maasstraat inrijden. Van den kant van Velsen kwam een motorfiets met zeer snelle vaart aanrijden. De bestuurder meend, nog voor de linies af zwenkende bus te kunnen passeeren. De chauffeur van de bus daarentegen dacht, dat hij kon doorrij den, hoewel de motorrijder van rechts kwam. De motorfiets kwam nu in botsing met de bus en werd geheel vernield. De berijder, de 26-jarige marconist A. F. H. Harms, wonende te Velsen, Stationsweg 85, en zijn duo-passa gier de 17-jarige F. T. Brandhof, -eveneens uit Velsen, Zeeweg 196, werden op den weg ge slingerd. De motorrijder was er zeer ernstig aan toe. Hij had een hersenschudding, een sehedelbasisbreuk en een gecompliceerde breuk van het rechter dijbeen. Nadat leden van den Ongevallendienst hem hulp hadden verleend, is hij per ziekenauto naar het zie kenhuis St.-Joannes de Deo overgebracht, 's Middags half vier is hij overleden. De duorijdeï bleek lichter gewond te zijn. Hij had een lichte hersenschudding en kon per taxi naar zijn woning vervoerd worden. Getuigen gevraagd. Daar het schijnt vast te staan, dat de mo torrijder zeer hard gereden heeft maar ook den buschauffeur eenige schuld zou tref fen, omdat hij de bocht niet ruim genoeg genomen zou hebben, verzoekt de politie ge tuigen van het ongeluk zich bij haar te mel den. Om de benzine op te maken Over het ongeluk vernemen wij nog. dat de toedracht waarlijk zeer tragisch geweest is. De familie Harms was juist uit Amsterdam te Velsen komen wonen. De jonge Harms was marconist, doch werkloos, en dientengevolge bereed hij zijn motorfiets niet veel meer. Er was echt-er nog wat benzine in, die wilde hij nu opmaken. Hij noodigde Brandhof, die familie van hem is, uit om een ritje te gaan maken. Een tochtje, dat wel zeer droevig is afgeloopen. De jeugdige Brandhof maakt het thans wel goed. Behalve een lichte hersenschud ding heeft hij ook wonden aan een kaak en aan de beenen. GOETIIES FAUST. In de tuinzaal van het Gem. Concertge bouw zal Woensdagmiddag (niet Woensdag morgen, zooals gemeld werd) Leo Strauss Goethes Faust (Ie deel) voordragen. Hdm vast Ümd, Óuewee*t (Adv. Ingez. Med.) Het is alles weer begrooting Wat de klok van heden slaat, Voor de dorpen en de steden, De provincies en den Staat. En het taalbegrip begrooting Heeft thans wel specïalen zin, Er zit, zacht gezegd, voor allen Wel heel veel begrootlijks in. Van een andren kant bekeken Lijkt het woord niet meer van pas. Vindt u ook niet, dat verkleining Heden veeleer logisch was? Hoeveel onderling verschillend Hoe in soort dan ook verdeeld, In de groote lijn tenslotte Toonen z' allen 't zelfde beeld. Overal hetzelfde liedje, Zij 't provincie, staat of stad, Met hetzelfd' mineur refreintje: De begrooting toont een gat. Maar laat dat ons tevens troosten, 't Ware een nog kwader dag, Als het zoover was gekomen. Dat men er geen gat in zag. NIEUWE IJSBAAN TE HAARLEM LANGS DEN HAARLEMMERMEER- SPOORWEG. Langs de baan van het Haarlemmermeer spoortje is men druk in de weer met het aan leggen van een kunstijs-baan. Betreffende de plannen vernamen wij het volgende: Het terrein, waarop de baan zal komen, is een stuk gemeentegrond, dat door de onder nemers van de gemeente Haarlem gepacht is Het heeft een oppervlakte van niet minder dan 50.000 M2„ waardoor deze baan een van de grootste kunstijsbanen van ons land be looft te worden. Ook wat indeeling betreft wordt de baan ideaal. Verschillende, geheel afzonderlijke banen worden uitgezet, nl.: een speciaal ver zorgde hardrijdersbaan, een baan. uitsluitend voor schoonrijders, een baan voor kunstrij ders. een z.g. familiebaan en een baan voor de kinderen, waarop grooten hen niet kunnen storen. De baan wordt des avonds zóó goed ver licht dat men haar geheel kan overzien. Niet minder dan 40 stuks hooge booglampen met een gezamenlijke lichtsterkte van 7000 kaars zullen de baan verlichten. Ook zal er muziek zijn en gelegenheid om ververschingen te ge bruiken. zal niet ontbreken. De baan zal St. Moritz heeten. Bij de baan zal een auto-parkeerplaats ko men. Voor een ruime fietsenstalling wordt gezorgd. Het ligt in de bedoeling, met auto bussen een regeling te treffen voor eventueele diensten naar en vanaf de baan. Tegen een alleszins billijken prijs zullen seizoenkaarten uitgegeven worden, waarop men den gehee- len winter toegang heeft. Ook de dag- en avondprijzen zullen zeer laag gesteld worden. Eerstdaags zal reeds met het volpompen een begin gemaakt worden. ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. a f 2.50 WITTOP KONING - HAARLEM HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100 (Adv. Ingez. Med.) De offers van het gemeentepersoneel. B. en W. hebben bij het indienen der be- grooting voor 1934 reeds medegedeeld, dat zij voorstelden tijdelijk 20 pet op het kinder- suppletieloon te korten en de vacantietoe- slag in 1934 niet toe te kenner- Deze voorstellen zijn in het Overleg be handeld. waarbij evenwel geen overeenstem ming werd bereikt. B. en W. hebben daarin aanleiding gevon den hun oorspronkelijk voorstel te handha ven. Nu op de salarissen en loonen een kor ting wordt toegepast, welke thans varieert tusschen 11 1/2 pet. en 15 1/2 pet. meenen B. en W„ dat een tijdelijke vermindering van 't kindersuppletieloon met 20 pet. wel te recht vaardigen is, evenals de niet-uitbetaling in 1934 van den vacantietoeslag, welke in onder scheidene gemeenten reeds is afgeschaft en in dezen tijd van versobering althans voor 1934 in aanmerking komt om deel uit te maken van de vermindering van personeels lasten. Een minderheid in het college kan zich evenwel niet vereenigen met de korting van het kindersuppletieloon. Aanneming der voorstellen van B. en W. geeft een bezuiniging van f 67.000. Opheffing der school tandartsendienst. Zaterdag hebben wij i-eeds medegedeeld, dat B. en W. aan den raad zouden voorstei len den schooltandartsendienst met 1 Jan. op te heffen. Dit voorstel is thans verschenen. B. en W. schrijven: „Hoewei wij het nut van dit onderdeel van het geneeskundig schooltoezicht niet ontken nen, meenen wij toch, dat dit instituut niet zco noodzakelijk is, dat door opheffing groote belangen zouden worden geschaad. Door deze opheffing wordt over 1934 een besparing verkregen van ruim f 5000, welke in de toekomst door geleidelijke vermindering en afloop van de toe te kennen wachtgelden wordt vergroot". Een minderheid in het college kan zich met dit voorstel niet vereenigen. Wijzigingen der begrooting. B. en W. hebben aan den raad een nota van wijziging in de ontwei'p-begrooting voor 1934 toegezonden. Daarbij is rekening gehouden met verschillende bezuinigingen die B. en W. in de memorie van antwoord op het afdee- 1 ingsverslag hebben aangekondigd. Verder zijn eenige posten nader geraamd. De bijdragen der buitengemeenten voor het Middelbaar Onderwijs zijn f 25.000 lager geraamd, omdat het aantal buitenleerlingen kleiner is dan verwacht wei'd. De bijdragen voor het Gymnasium zijn f 3000 verhoogd, omdat het aantal buitenleerlingen op die school is toegenomen. Het batig saldo van het electriciteitsbedrijf is f 31,732 hooger gesteld dan aanvankelijk geraamd was. B. en W. vei-wachten, dat de door hen voor gestelde verhooging van het eenheids tarief f 40.000 zal opbrengen. De conversie der in 1931 en 1932 aangegane 5 pet. geidleeningen in een 4 pet. leening ad f 5.086.000 heeft tengevolge, dat er in 1934 f 128,445.37 minder rente betaald zal behoe ven te worden. Op de lichamelijke opvoeding wordt f 10.000 bespaard door de opheffing van den dienst en door een andere wijze van exploitatie der zweminrichtingen Het personeel van de Dagopenluchtschool zal met één onderwijzer verminderd worden. Een motorrijder uit Velsen is in de Maasstraat bij een botsing" met een autobus gedood. De duopassagier werd gewond. pag. 1 Een nieuwe ijsbaan te Haarlem langs den Haarlemmermeerspoorweg. pag. 1 De bezuinigingen te Haarlem. pag. 1 Weer een sterrenregen op komst, van Dins dag tot en met Zaterdag. pag. 11 De verkiezingen in Duitschland hebben gis teren onder overweldigende deelneming plaats gehad. pag. 3 In Engeland zijn op den Wapenstilstar.dsdag eenige incidenten voorgevallen. pag. 3 Het voortgezette getuigenverhoor in het Rijks dagbrandproces. pag. 3 Te Aalsmeer heeft de politie met succes een „Drankrazzia'' ondernomen. pag. i Voetbal: In de eerste klasse It. N. V. B. won nen Haarlem en II. F. C. gisteren resp. van Feijenoord en A. D. O. Stormvogels sloeg R. C. II. pag. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Een ontstellend boek. pag. 1 J. B. Schuil: „Don Carlos", de voorstelling met vier groote Duitsche tooneelspelers in de hoofdrollen. pag. 10 J. B. Schuil: Louis Davids' Vroolijk Tooneel pag. 10 K. de Jong: Concert der H. O. V. pag. 10 Op de kosten van de Schoonheidscommissie zal f 2000 bespaard worden, f 600 subsidie is uitgetrokken voor den Ned. Vrouwenbond ten behoeve van het baby huis en f 600 voor subsidie aan de Kleine Theresiastiehting In 1934 zal de gemeente aan wachtgelden f 81,826,82 uitkeeren. Aan het pei'soneel der Middelbare Sch ?n zal f 28.200 minder aan jaarwedden uitge keerd worden dan aanvankelijk berekend was. De post jaarwedden aan het gymnasium is f 1000 lager dan eerst geraamd was. ij DE STEMDAG IN HET DERDE RIJK. De groote -propagandist voor de Duitsche verkie zingen dr. Joseph Goebbels bij het uitbrengen van zijn stem DIEFSTAL VAN JAPONNEN Zaterdagmiddag werd door personeel van C. en A. een 18-jarige dienstbode uit Half weg betrapt, toen zij drie japonnen wegnam. Proces-verbaal is opgemaakt. Na verhoor is zij weer op vrije voeten gesteld. (Zie ook pag. 3) Van der Lubbe loopt rechtop. BERLIJN, 13 Nov. WolffbureauOnder de getuigen voor het proces inzake de brand stichting in den Rijksdag is heden ook de communist Kaempfer verschenen, die, naar vele getuigen hebben medegedeeld, met Po- poff in i'elatie stond. Toen van der Lubbe de zaal werd binnengevoerd, wekte hij veel op zien door zijn houding. Voor het eerst tij dens de .zitting liep hij rechtop en voor het eerst keek hij de getuigen en de overigen in de zaal aanwezige personen aan. Get. vertelt: Omstreeks Nieuwjaar mm ik op de eerste verdieping voorbij kamer 9 B, het Communistisch fractiebureau, waar voor een man stond met een roode-front- strijders uniform en een pet op. Toen ik de deur wilde opejjjnaken trok de man mijn arm weg en zei: „Hier komt niemand in". Deze vergadering was niet gemeld. Dr. Werner: Bestaat de mogelijkheid dat een der employés die Zondagsdienst had in dien tijd behulpzaam was bij het nemen van wasafdruk van de sleutels? Get.: In het algemeen was ons personeel zeer betrouwbaar. Eenige employés waren lid van de K.P.D. Volgende getuige is de chef-redacteur van Telegraphen Union Dr. Gericke. De presidexxt Dr. Biinger doet mededeeling van het telegram, dat de Senaat op 25 Sep tember heeft ontvangen van de z.g. Internat. Commissie van Onderzoek en dat een groot aantal onjuistheden bevat. Van het heele telegram blijft slechts het feit over, dat de Völkische Beobachter, in zijn eerste editie na den brand gemeld heeft, dat de arrestant van Dergen zou hebben geheeten. Get.: de; Völk. Beob. heeft dat bericht van T. U. gebniikt. Ik zelf heb dezen naam in het T. U.-bericht gezet, omdat de ver slaggever mij had medegedeeld, dat de ar restant Van Dergen heette. Een half uur later deelde een tweede mij mede. dat de naam Van der Lubbe zou zijn. Wij konden echter eerst geen officieele mededeeling daarom trent verkrijgen. Reeds om 2.16 uur 's nachts kregen wij echter uit Amsterdam een bericht van de politie aldaar, met den naam Van der L(übbe, met gespeld. De redacteur van de Völk. Beob. verklaart: Als chef van den Berichtendienst kreeg ik behalve vele andere berichten van T. U. het bericht, dat. de man Van Derling geheeten, gearresteerd was. Wij hebben dat bericht ge bruikt". L(Pe zitting duurt voort)]

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1