Sle Jaargang No. 15463
Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 20 November 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ÜITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post f 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 O Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10800
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j.5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0-30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid e
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-
Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 20 November.
Het Genie.
Ook een tijd als deze, 'euvel als hij moge
zijn, bezit zijn machtige compensaties. Wij
schijnen dat niet altijd voldoende te besef
fen, en zoo schieten we af en toe, ieder op
zijn beurt, tekort in eerbiedige bewondering
voor het buitengewoon groote aantal genieën
dat de wereld thans schijnt te tellen Plet
feit dat wij allen op dit gebied wel eens fa
len moge mij tot excuus strekken tegenover
diegenen, die ik in hun ziel geschokt heb dooi
de genialiteit van den krijschenden en bla-
zenden neger-trompetter Armstrong te mis
kennen. Gelukkig hebben zij zich getroost
met de wetenschap dat ik slechts een leek
ben, zoowel ten aanzien van de trompet als
van de n-sgerziel. Meer litteratuur omtrent
het zieleleven van den neger schijnt een
dringende noodzaak, anders blijven u en ik
leeken.
Nog erger wordt het soms met mij, als de
reclamewagen van de bioscoop onder onze
redactieramen voorbijtrekt en het gezang van
Mariene Dietrich, Jeanne tte Macdonald of
een ®ndere geniale filmjuffrouw daaruit
opstijgt. Hardnekkig moet ik mij dan verzet
ten tegen de onweerstaanbaar-opwellende
gedachte, dat deze dames niet zingen kunnen
en het desondanks voortdurend doen. Geluk
kig is het tot dusver telkens goed afgeloopen.
Mij zelf er aan herinnerend dat zij zeer goed
acteeren dring ik mij de meening op, dat dit
haar veroorlooft tevens zooveel te zingen als
zij maar willen. Dat ik oneindig liever Jo
Vineent en Annie Woud hoor zingen, die wèl
geniaal zijn naar mijn leekenbegrip of
schoon zij niet tevens beproeven voor de
film te acteeren, doet er niets toe. Zijn zij
zoo wereldberoemd als Mariene en Jeanne tte?
Lang niet! Nu dan!
Op ganseh andere terreinen wemelt het
eveneens van genieën. De sportafdeelmg van
een Amstei-damseh blad is sinds drie dagen
geheel buiten zichzelf van geestdrift over de
geniale mannen met de geniale sprints en de
geniale spurts, die in de houten kuip in het
R.A.I.-gebouw met woedende volharding
rond tollen.
Als ik niet alleen de afjectieven, maar ook
de rest van het Nederlandseh, dat dit blad
(de Telegraaf) aan deze begenadigden con
sacreert, lees, besef ik dat mijn inzicht in het
begrip genialiteit opnieuw tekort is geschoten.
Mijn belangstelling voor den Zesdaagsche,
nimmer zeer groot, was al leelijk beïnvloed
door het droeve feit dat „onze Jacques", Haar
lem's onovertroffen Van Egmond, vanwege
een diepe vleesehwond heeft moeten opgeven.
Hierdoor zelf gewond (in het diepst van mijn
locaal patriotisme) vroeg ik mij nog slechts
met bitterheid af wie hem zou hebben laten
vallen, en daarmee „ons belang" bij den „tita
nenstrijd" hebben uitgeschakeld. Ik vergat dat
nationale genie: den Pijn. Den Pijn, die geen
pijn kent, die zijn sleutelbeen gebroken heeft
(of niet gebroken: drie dokters kunnen de
diagnose niet stellen vanwege de spierbundels
waaronder des helden ganseh gebeente schuil
gaat) en die toch maar doorrijdt. Wat zeg ik:
doorrijdt? Het is zielig-zwak uitgedrukt. Lees
mijn Amsterdamschen collega:
„Het waren vooral PijnenburgWals en
de Fransehen, die in dit geweld domi
neerden, en den strijd beheerschten - en
de geestdrift werd een lange jubel, toen
de Hollanders eindelijk, na telkens weer
verwoed jagen, na mislukte pogingen, na
flitsende sprongen, na geniale spurts het
geheele peloton dubbelden, en daarmede
aan den kop kwamen. Dat geschiedde om
precies drie uur, en eerst toen kwam de
rust weer terug, al rommelde het zoo nu
en dan nog even na".
En lees hem nog eens:
„Op de fiets, en er in! Als een furie stoof
de roode duivel weg, schoot, sprong, wrong
door alles heen, van de baan, op de baan,
als een razende door de bochten: een be
zetenheid, een duivel. Duizenden zagen
het met verbijstering en schreeuwden hun
geestdrift uit over zulk driest rijden. Wals
kwam er in, sprong, dook, duikelde: een
ronde werd gewonnen, en de roode duivels
gingen door. Waarheen? Wellicht naar
de leiding, maar in elk geval omhoog,
naar de kopgroep".
Heil het volk, dat zijn groote mannen kent
en dat op die vraag „Waarheen?" niet ant
woordt, met verwerpelijke nuchterheid „Nou,
't is een ronde kuip, en hij kan d'r immers
niet uit fietsen", maar in jubelkreet schalt:
„Omhoog, naar de kopgroep!" zonder erbij
te denken, zooals vroegere Amsterdammers
zouden hebben gedaan: „Die sat seker op 'et
dak".
Wij beleven weer groote dagen. Is het won
der dat mijn Amsterdamsche collega ook dat
blijde en eerbiedige adjectief „geniaal" veel
vuldig toepast?
En den Bras, en Wals, en Jan van Kempen?
Laat die Oswald Spengler. met zijn „Onder
gang van het Avondland" hier eens over
schrijven. Daar heeft-ie niet van terug
Hoera, hoera! Leve het genie. Suist u maar
's zes dagen rond, met een al of niet gebroken
sleutelbeen. Ik zie 't u al doen! Vanavond ga
'k kijken. Morgen meer
R. P.
GELDLEENINGEN GEMEENTE
HAARLEM.
RENTE 4Jé%.
B. en W. stellen voor de volgende geldleenin-
gen te sluiten:
f 50.000 bij het genootschap de onderlinge
levensverzekering van Eigen Hulp te 's-Gra-
venhage. Rente 4 1'2
f 250.000 bij het Algemeen Mijnwerkersfonds
van de steenkolenmijnen in Limburg. Rente
eveneens 41/2
ÜM&'s f M
■zm- deck als daaldcaai
Gen. Cronjestraat 129 Spaarnwoudershaat 72
(Adv. Ingez. Med.)
DE LOONEN VAN HET
HAARLEMSCHE GEMEENTE-
PERSONEEL.
EEN VOORSTEL VAN HET RAADSLID
J. JOOSTEN.
Hoewel het den heer J. Joosten, raadslid,
moeilijk is om te erkennen, dat het peil van
de tegenwoordige salarissen en loonen nog
toelaat, dat, vooral voor de lager bezoldigden,
nog iets van het inkomen kan worden afge
nomen, meent hij toch, nu ook de organisaties
in het overleg niet geheel afwijzend stonden
tegen eenige verdere verlaging van het bi
komen van het personeel, den raad een voor
stel te moeten doen tot wijziging van het voor
stel van B. en W.
Zijn bezwaren tegen het voorstel van B. en
W. zijn:
a. ten opzichte van den vaeantietoeslag, dat
hier alleen en te sterk de lagere inkomens
worden getroffen:
b. ten opzichte van de korting op het kin
der-suppletieloon, dat de groote gezinnen,
voor welke het kinder-suppletieloon de mees
te beteekenis krijgt nu het normaal loon reeds
belangrijk lager is gesteld, het sterkste worden
getroffen.
De heer Joosten is verder van meening, dat,
nu er toch wordt voorgesteld om het kinder-
suppletieloon niet ongewijzigd te laten, het
ernstige overweging verdient, de in deze ge
meente bestaande regeling op het kinder-
suppletieloon te ontdoen van een toepassing,
die ook door de meest uitgesproken voorstan
ders van het kinder-suppletieloon niet als
jpist wordt erkend. Hier wordt bedoeld, het
suppletieloon voor de twee eerste kinderen.
Er mag niet aan worden gedacht, om met
deze regeling plotseling en inééns te breken.
Bij overgangsmaatregel zou in een tijdperk
van acht jaren, met ongeveer gelijke kor
tingen per jaar, de nieuwe regeling toepas
sing kunnen vinden.
Tijdens de behandeling van de voorstellen
van B. en W. in de Commissie van Overleg is
het denkbeeld naar voren gekomen, om de
voorstellen van B. en. "W. als volgt te amen-
deeren
le. De vaeantietoeslag gedurende het jaar
1934 te stellen op 15.en de uitkeering te
beperken tot salarissen en loonen van ten
hoogste 2000.per jaar;
2e. Het kinder-suppletieloon te brengen op
pCt. van het salaris of loon, met een mini
mum van 0.95 en een maximum van 2.
per week;
3e. Een geleidelijke afschaffing van het
suppletieloon voor de eerste twee kinderen,
door gedurende acht jaren een korting van
een vierde toe te passen op een der twee eer
ste kinderen.
De bezuiniging door deze maatregelen zou
den in het eerste jaar ongeveer 16.000 min
der opbrengen dan het voorstel van B. en W.
maar daartegenover staat, dat de bezuiniging
in het 2e, 3e en volgende jaren toeneemt, zoo
dat reeds in het derde jaar een grooter be
zuiniging wordt verkregen, dan bij het voor
stel van B. en W. Dit denkbeeld heeft geen
instemming kunnen vinden bij de partijen in
het overleg.
De heer Joosten wenscht echter alsnog een
poging te doen dit denkbeeld tot een besluit,
van den raad te maken.
ITALIë UIT DEN VOLKENBOND?
FASCISTISCHE GROOTE RAAD ZAL
BESLISSEN.
ROME, 20 Nov. (V. D.) Op 5 December zal
de Fascistische Groote Raad bijeen komen
ten einde te beraadslagen over de wensche-
lijkheid dat Italië verder blijft samenwerken
met den Volkenbond of uit den Volkenbond
zal treden.
Drijfbedrijf.
(In Amerika ivordt een soort
drijvend eiland van beton ge
bouwd, waarop millionnairs voor
de somma van 2000 dollar per
maand huisjes kunnen huren en
dat van tijd tot tijd voor een
periode van eenige wéken een
eind in zee zal worden gesleept).
Met -een soort kunstmatig eiland
Gaan de millionnairs in zee,
En dat niet alleen figuurlijk,
Werkelijk een ..vlot" idee.
Een kolonie voor de rijkaards,
Die er ginder toch nog zijn,
Ook al worden zij in aantal
Gaandeweg ook daar wel klein.
Hoewel zelf gewiekst in 't sleepen
Door hun millionnairsbestaan,
Zullen sleepbooten hen trekken
Door den grooten oceaan.
Elk bewoont een aardig landhuis,
Lees ik, maar die naam is mis,
Want zoo ooit dan zou ik zeggen,
Dat dit nu een zeehuis is.
Op dit nieuw model van droogdok
(Dok, daar men er zwaar voor dokt)
Zal men dubbel spelevaren,
Want er wordt, dat spreekt, gegokt.
Voelt gij lezer, soms wat afgunst,
Dat gij, zonder een millioen,
Aan die zeebedrijvigheden
Ook alweer niet mee kunt doen;
Troost u dan met de voorspelling,
Dat vast ruzie dit besluit.
Enkel millionnairs tezamen..
Houden het geen weeklang uit
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a f 2.50
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
IR. MUSSERT BLIJFT LEIDER
DER N. S. B.
OOK AL MOET HIJ ALS AMBTENAAR
AFTREDEN.
Het Handelsblad verneemt, dat ir. A. A.
Mussert indien hem politieke actie als amb
tenaar verboden zal worden, zal aftreden als
hoofdingenieur van den Provincialen Water
staat van Utrecht en leider zal blijven van
de Nationaal Socialistische Beweging. Het
ontslag zou echter moeten worden verleend
door Provinciale Staten, niet door Gedepu
teerden.
TWEE MINISTERS VOOR DEN
MICROFOON.
VERGADERING VAN DEN V.-D. BOND
WORDT UITGEZONDEN.
Ter gelegenheid van de jaarlij ksche alge-
meene vergadering van den Vrijzinnig De-
mocratischen Bond op Zaterdag 25 en Zondag
26 November te Groningen te houden, zullen
de redevoeringen, uit te spreken door mr. A.
M. Joekes, voorzitter van de v. d. Tweede Ka
merfractie en van mr. P. J. Oud, minister
van financiën en mr. H. P. Marchant, minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen over den Kootwijkschen zender, golflente
1875 M. worden uitgezonden.
Deze radio-uitzending vangt des avonds te
8 uur aan. De duur van elke redevoering is
ongeveer 40 minuten.
Mqü ttëft Hmi, OvMVllH
(Adv. Ingez. Med.)
TAXI RIJDT EEN 65-JARIGE
DAME AAN.
NACHTELIJK ONGELUK OP DE
LEID SCHE VAART.
In den nacht van Zondag op Maandag, om
streeks het middernachtelijk uur, liep een
65-jarige dame van de Prins Hendrik-brug
naar haar woning in de Oranjestraat. Zij
ging derhalve langs den waterkant, dus aan
de linkerzijde van den weg.
Ter hoogte van de Oranjestraat wilcje zij
de Leidschevaart oversteken. Eveneens van de
Prins Hendrikbrug naderde een taxi, volgens
getuigen in snelle vaart. De chauffeur zeide
dat de dame met het oversteken weifelde en
dat de aanrijding die daarop volgde, het ge
volg ervan was.
De dame kreeg een duw van de auto en viel.
De Ongevallendienst heeft haar behandeld
waarna zij naar het St. Elisabeths Gasthuis
is vervoerd, waar zij onderzocht werd. Het
bleek dat zij een^ rechter-bovenarmfraetuur
had gekregen, en een hoofdwonde. Ook klaag
de zij over pijn in de rechterzijde.
De politie heeft de taxi in beslag genomen.
OM DE H. O. V. TE REDDEN.
INITIATIEF VAN „KUNST AAN HET VOLK".
Het bestuur van de vereeniging „Kunst aan
het -Volk" heeft de besturen van plaatselijke
vereenigingen opgeroepen om zich te groe-
peeren in een comité tot bescherming van de
H. O. V.
Er wordt Dinsdagavond 21 November te 8.30
uur in een der bovenzalen van café Brink-
mann, Groote Markt, een spoedvergadering
gehouden om de plannen te bespreken.
Verscheidene vereenigingen (niet alleen op
kunstgebied, maar ook op het gebied van al
gemeen cultureel belang) hebben reeds toe
gezegd op die bijeenkomst vertegenwoordigd
te zullen zijn.
Wij hebben met voldoening en instemming
van deze actie kennis genomen.
WEER DRIE JAAR GEëlSCHT
TEGEN KWEEKER.
IN DE MIJDRECHTSCHE ERFENISZAAK.
In de zaak van den kweeker te Mijdrecht,
die beweert aanspraken te hebben op de zeer
groote erfenis van een rijke dame, die aldaar
overleden is, waarvoor hij allerlei documen
ten heeft overgelegd, die valseh zouden zijn,
is het getuigenverhoor voortgezet.
Uit het getuigenverhoor is echter niet veel
nieuws gebleken. De heer Jaarsma, ontvanger
der registratie te Haarlem, die met getuige
Versluys, eveneens ontvanger der registra
tie te Haarlem de erfenis geregistreerd heeft,
schatte de erfenis op twee en een half mil
lioen.
Het O. M. persisteerde bij den eisch van
drie jaar gevangenisstraf. De rechtbank te
Utrecht heeft indertijd 2 1/2 jaar opgelegd.
Mr. Venhuizen uit Heemstede pleitte we
derom ontslag van rechtsvervolging.
Het arrest van het Hof is 30 November.
AUTOMOBILIST RIJDT TWEE
WIELRIJDSTERS AAN.
Toestand van een der meisjes
ernstig.
ONGELUK VAN HAARLEMMER TIJDENS
STERRIT.
Zaterdagmiddag is iemand uit- Haarlem, die
deelnam aan den Sterrit van de K.N.A.C. naar
Den Bosch tusschen Hedel en Den Bosch
onder de gemeente Empel met zijn auto tegen
een brugleuning gereden toen hij door een
defect aan het gaspedaal, werd afgeleid. De
wagen reed twee passeerende wielrijdsters aan
en reed vervolgens in het moeras naast den
weg. De inzittenden, de heer en mevrouw
Ooms bleven ongedeerd, maar een der wiel
rijdsters, de 20-jarige mej. H. Geraerdts uit
Eindhoven, kreeg een schedelfractuur en een
diepe hoofdwonde. Zij werd naar het zieken
huis te Den Bosch overgebracht, waar zij be
wusteloos en in zeer ernstigen toestand werd
opgenomen.
SLEEPBOOT BIJ ENKHUIZEN
VASTGELOOPEN.
HET SLEEPSCHIP SLOEG LOS.
Dit is het model
aantal in den
voor de drijvende luchthaven, zooals de Amerikaansche regeering er een
Oceaan wil aanleggen ten behoeve van het transatlantische luchtverkeer.
Zaterdagmiddag is de sleepboot Onder
neming, eigenaar Dijkhuizen, komende van
Lemmer op weg naar Amsterdam, nabij het
Enkhuizerzand gestand. Het sleepschip „De
Vooruit", van „De Onderneming" is naar
Broekerhaven losgedreven, later opgepikt dooi
de sleepboot „Anna", kapitein Groenewald.
De sleepboot „Geesje", kapitein Hartman, is
ter assistentie naar Enkhuizen vertrokken.
Op de Noordzee is een Duitsch schip met elf
koppen omgeslagen, slechts een opvarende
werd gered.
pag. 4
De brug bij Zaltbommel, die een lengte van
1 kilometer heeft is Zaterdagmiddag fees
telijk geopend.
pag. 4
Een voorstel van het raadslid Joosten infike
de loonen van het gemeentepersoneel.
pag. 1
De bekende Italiaansche senator Scialoja is
overleden.
pag. 3
I11 Spanje hebben zich op den verkiezingsdag
vele incidenten voorgedaan, in Barcelone
en Granada werd de algemeene staking af
gekondigd.
pag. 3
Bij een mijnongeluk in Engeland zijn 18
mijnwerkers om het leven gekomen.
pag. 3
De laatste dag van Rijksdagbrandproces is te
Berlijn gehouden; het proces wordt Don
derdag te Leipzig voortgezet.
pag. 3
Uit Tokio wordt gemeld, dat een Japansch
stoomschip met 28 opvarenden is vergaan.
pag. 3
Van de Amsterdamsche Zesdaagsche: Pij
nenburg en Wals aan den kop; Van Eg-
mond, Van Oers en Valentijd hebben den
strijd gestaakt.
pag. 6
De aanslag op dr. Dollfuss werd Zaterdag be
recht; Dcrtil kreeg 5 jaar zware kerkerstraf.
pag. 4
De Duitsche regeering heeft te Parijs en Lon
den protesten ingediend naar aanleiding
van de perspublicaties over Duitschland's
bewapening.
pag. 3
Zal ook Italië uit den Volkenbond treden?
pag 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het genie.
pag 1
K. de Jong: Concert der H. O- V. Uitvoering
der vereeniging „Onderling Genoegen".
pag. 9
J. B. Schuil: Het tooneel: Première van „Le
vensdrang'' in Zandvoort. Esther de Boer
van Rijk in „Opoe".
pag. 9
Willy van der Tak: Bij Selma Lagerlöf's
Tosten verjaardag.
pag. 3
286 SWEEPSTAKE-PRIJZEN IN
NEDERLAND.
DE HOLLANDER ALS PAARDEN-GOKKER.
In Nederland mogen geen Sweepstake-loten
verkocht worden. U weet wel: de bewijzen voor
deelneming aan de Engelsche paardenraces,
waarvan de laatste, de Cambridgeshire, velen
nog wel zal heugen. Dit verbod bestaat pas
van den laatsten tijd, want hoe zou het anders
mogelijk zijn, dat in Nederland, na Engeland
en Frankrijk, de meeste prijzen zijn gevallen
in vergelijking met de andere landen in
Europa?
Twee honderd zes en tachtig keeren is het
lot den Nederlander gunstig geweest, en in
totaal werd er uitgekeerd 199.441 pond, dus
bijna twee honderd duizend pond sterling, wat
tegen de gedeprecieerde koers wil zeggen:
f 1.600.000....
De laatste race, de Cambridgeshire, bracht
niet minder dan 15.651 pond sterling naar ons
land, met een totaal van 48 prijzen.
Sedert het bestaan der Sweepstake-races
werd in het geheel uitbetaald 18.859.791 pond
sterling in 26.389 prijzen.
Natuurlijk heeft Engeland zelf het leeuwen
aandeel van de buit gekregen, t.w. 15.800 prij
zen. Daarna komen de Vereenigde Staten met
15.800 keer, en zelfs de zuinige Schotten kre
gen 1.523 maal een Sweepstake-prijs
Zooals gezegd, in Europa zijn wij, Engeland
en Wales, Ierland en Schotland niet meege
rekend, na Frankrijk de fortuinlijlcste mede-
loters. Frankrijk kreeg in totaal slechts 106
prijzen meer dan wij, nl. 392 stuks.
VIER EN TWINTIG HOOIBERGEN
VERBRAND.
1.200.000 POND HOOI VERLOREN TE
ZWOLLERKERSPEL.
Vanmorgen omstreeks vijf uur brak brand
uit op het hooibergenterrein „De Ouden Dijk"
i'n de gemeente Zwollerkerspel in de nabijheid
van Hasselt. Verschillende veehouders uit
Hasselt hebben hier hun hooibergen staan.
Het vuur greep snel om zich heen en binnen
zeer korten tijd stonden 24 hooibergen in
brand. Spoedig was de autobrandspuit van
Zwollerkerspel ter plaatse, doch deze moest
haar werkzaamheden beperken tot het nat
houden van enkele hooimijten, welke door de
windrichting gespaard waren gebleven. Ver
zekering dekt de schade, de oorzaak is onbe
kend. Naar raming is meer dan 1.200.000 pond
hooi verloren gegaan. De brand woedde om
11 uur nog voort.
LUCHTVERKEER NEEMT STEEDS TOE
Op 10 dezer werd op Waalhaven de tiendui»-'
zendste passagier geboekt (doorgaande pas
sagiers daaronder begrepen).
Over het geheele jaar 1932 bedroeg dit ge
tal 5390.
