LAATSTE PROCESDAC
TE BERLIJN.
(panfl&vin
Bij Selma Lagerlöf's 75en verjaardag.
MAANDAG 20 NOVEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
3
BUITENLAND.
Rumoerige verkiezingsdag in Spanje. Schiet
partijen op tal van plaatsen. Algemeene
staking te Barcelona en Granada. Een
Amerikaansch-Russisch non agressiepact?
Spanje.
Vele incidenten bij de verkie
zingen, staking te Barcelona
en Granada.
Over het verloop der verkiezingen ontvan
gen wij de volgende telegrammen:
De anarcho-syndicalistische vakvereni
gingen te Barcelona hebben heden de al
gemeene staking afgekondigd. Het geheele
tram-, autobus-, ondergrondsch- en taxi-
verkeer ligt- stil.
Ook te Granada en te Palma de Mallorca
ls de algemeene staking afgekondigd.
<De regeering heeft uitgebreide maatrege
len genomen, opdat de verkiezingen van
morgen zonder incidenten zullen verloopen.
Te Madrid hebben verschillende inciden
ten plaats gehad, o.a. in de wijk Ghamibery
waar de politie slechts met groote moeite er
in kon slagen een persoon, die stemmen
kocht tegen tien peseta's ten gunste der
rech terpartijaan de menigte te ontworste
len, die hem wilde lynchen.
Deze persoon en nog zes andere, die stem
men verkochten, werden gearresteerd.
De deelenming der vrouwen is buitenge
woon groot.
Te Barcelona had omstreeks 12 uur des
middags reeds ongeveer 40 procent dei-
kiezers, dat wil zeggen 130.000 stemgerecht
igden hun stem uitgebracht, waarvan
slechts ongeveer een derde deel mannen.
Te Tarrasa in de provincie Barcelona werd
een fabrikant ernstig gekwetst door een
troep zoogenaamde Escamop.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de stad een
kalm aanzien heeft.
Te Loscorrales had een vechtpartij plaats
waarbij drie personen werden gewond.
Ook te Sevilla kwam het tot een vecht
partij nabij een der stembureaux, waarbij
de rechtsche afgevaardigde Alonso Ferreiro
en nog andere personen werden gedood en
de voorzitter van den rechtscben arbeiders
bond werd gewond.
Bij ver kiezing s onlus ten is te Valencia hier
een man gedood door een revolverschot, ter
wijl twee personen zwaar, en drie lichtge
wond werden.
In Aljacen in de streek van Merida werden
1 persoon gedood en vijf gewond, te Bilbao
werd tijdens een politieke vechtpartij een
aanhanger van rechts gedood.
DuitseMand.
De regeering dient te Parijs en
Londen protesten in.
De Duitsche legatie te Parijs heeft een
officieel protest ingediend en de Fransehe
regeering om haar bemiddeling verzocht, ten
einde inzage te verkrijgen van de door de
Petit Perisien gepubliceerde documenten of
van de gegevens.
Zij heeft er daarbij op gewezen, dat, zoo
als het opsporen van valschemuxxterswerk-
plaatsen van internationaal belang is, dit
ook geldt ten opzichte van valsche documen
ten. Het aan het licht brengen van derge
lijke intriges is derhalve in het algemeen
belang.
Het moet thans worden afgewacht, of het
blad zijn beweerde documenten aan de Fran
sehe regeering zal voorleggen.
Ook de Duitsche ambassadeur te Londen
heeft tegen berichten in een aantal Britsche
kranten geprotesteerd.
Minister Goebbels heeft aan de Saturday Re
view een telegram gezonden waarin
hij verklaart een aan hem toegeschreven
artikel nooit te hebben geschreven. Hij ver
wacht dat de publicatie stopgezet wordt of
als dat niet meer mogelijk is, een démenti
te publieeeren.
Verdaging der ontwapenings
conferentie tot 3 Januari?
Gisteravond hebben na de offieieele be
sprekingen der mogendheden opnieuw ver
scheidene afzonderlijke besprekingen plaats
gehad. Van Engelschen kant wordt het ge
rucht omtrent een reis naar Rome van Sir
John Simon met klem gedementeerd.
Er loopen ook geruchten, dat men aan
Franschen en Engelschen kant als eenigen
uitweg de verdaging van 4 Demeber op 3
Januari van de hoofdcommissie zou over
wegen. De Italiaansche regeering is zeer ge
reserveerd en over een bijeenkomst der vier
mogendheden verluidt vrijwel niets.
Amerika.
Kamers van Koophandel
eischen herstel van den
gouden standaard.
De Amerikaansche kamers van koophandel
hebben in een lange verklaring President
Roosevelt verzocht, met het oog op de
groeiende onzekerheid in het Amerikaansche
zakenleven, den gouden standaard te her-
istellen en de valuta-experimenten op te
geven.
Naar een Amerikaansch-
Russisch non-agressiepact.
(Naar in politieke kringen te Washington
verluidt, heeft Roosevelt in ruil voor con
cessies der Sovjet-regeering toegestemd in
het sluiten van een Amerikaansch-Russisch
non -a gressiepa ct
Het Russische commissariaat van buiten-
ilandsche zaken bevestigt, dat na den terug
keer van Litwinof onderhandelingen gevoerd
ezullen worden over het sluiten van een Rus-
sisch-Amerikaansch nonagressïepact. Men is
te Moskou van meening, dat deze onderhan
delingen zoo snel mogelijk ten einde moe
ten worden gevoerd, opdat de toestand in
het Verre Oosten worden opgehelderd. Van
(Russische zijde zullen de besprekingen door
Litwinof gevoerd worden.
JAPANSCH STOOMSCHIP
GEZONKEN.
28 PERSONEN VERDRONKEN.
TOKIO, 19 November (V. D.) Naar uit Ha
kodate wordt gemeld, is het Japansche stoom
schip „Hanomaroe" gezonken. De 28 koppen
tellende bemanning is verdronken.
ONTZETTEND MIJNONGELUK
IN ENGELAND.
18 arbeiders na explosie
ingesloten.
SLECHTS DRIE LEVEND NAAR BOVEN.
LONDEN, 19 November (Reuter)Li een
steenkolenmijn nabij Chesterfield heeft van
ochtend in de vroegte door een nog niet op
gehelderde oorzaak een hevige ontploffing
plaats gehad.
Achttien mijnwerkers werden van de
buitenwereld afgesloten. Ondanks de koorts
achtige reddingswerkzaamheden kon men er
slechts in slagen drie hunner levend naar
tboven te brengen.
De overige vijftien vonden een jammer
lijken dood.
SENATOR VICTOR SCIALOJA
OVERLEDEN.
ROME, 19 November. Op 77-jarigen leeftijd
is Zondagavond te Rome na een kortston
dige ongesteldheid overleden de senator Vic
tor Scialoja, de gezaghebbende Italiaansche
jurist en vertegenwoordiger van Italië te
Genève.
Scialoja was in 1856 te Turijn geboren. Hij
studeerde te Rome rechtswetenschappen en
hij was eerst werkzaam bij de rechterlijke
macht. Vervolgens begon hij zijn carrière als
leeraar in het Romeinsche recht, later werd
hij hoogleeraar. tenslotte te Rome.
Na den oorlog bediende de staat zich spoe
dig van zijn buitengewone politieke gaven.
Talrijke malen heeft hij te Genève en elders
zijn land aan het hoofd der delegatie ver
tegenwoordigd. Hij was een uitstekend rede
naar.
Scialoja was bezitter van de Grotius-me-
daille van de Vereehiging voor Volkenbond
en Vrede.
Dr. Teichert verzoekt arrestatie
van Grothe.
In het Rijksdagbrandproces zijn Zaterdag
nog gehoord de beambten Jankowski en Kas
ten, die op den dag van den brand van 8 uur
's morgens tot 2 uur 's middags dienst hebben
gedaan bij portaal II, bij de garderobe en in
de portiersloge. Zij verklaren met groote be
slistheid, dat Torgler in dit tijdsverloop den
Rijksdag niet heeft verlaten. Op vragen der
verdediging antwoorden zij, dat zij v. d. Lub-
be nooit in het Rijksdaggebouw hebben ge
zien.
De als getuige gehoorde secretaris der
Roode Hulp acht het uitgesloten, dat een dei-
Bulgaren sedert 1927 ooit in de Roode Hulp
is geweest. Getuige Kampner kent hij niet,
die behoort z.i. tot de emigranten. Getuige
zegt verder, dat er eens een Dimitrof in de
Roode Hulp is geweest; deze sprak zes talen
en was uit Oostenrijk gewezen. De Roode Hulp
had veel met hem te maken gehad. Grothe
wordt met dezen getuige geconfronteerd;
laatstgenoemde zegt Grothe niet te kennen
en Grothe zegt. dat hij met getuige niets te
maken heeft gehad, doch hem uit de Roode
Hulp van gezicht kent.
Aan het einde der zitting deelde dr. Bün-
ger mee, dat de verdere zittingen, te begin
nen met Donderdag a.s. weer te Leipzig plaats
vinden.
Op verzoek van dr. Teichert werd nog „eens
de getuige Grothe voor het hekje geroepen.
Op vragen van den verdediger geeft hij
thans toe, dat de vergadering bij Bartz op 27,
Maart heeft plaats gehad, dat hij eenige da
gen later Kampner op straat heeft ontmoet
en circa acht dagen later Kampner nog eens
heeft gesproken.
Dr. Teichert wijst getuige dan op verdere
tegenstrijdigheden in zijn uitlatingen, o.m.
op het feit, dat Grothe gisteren heeft gezegd,
dat Popof bij den Rijksdagbrand tot taak had
den aftocht der brandstichters te dekken, ter
wijl hij bij het verhoor van 5 April heeft ge
zegd. dat Torgler deze taak had.
Getuige Grothe antwoordt: Kampner heeft
heel duidelijk gezegd, dat Torgler de men-
schen met het brandmateriaal in den Rijks
dag heeft gelaten en heeft gedekt. De brand
stichting zelf heeft Popof geleid en hij heeft
ook de brandstichters gedekt.
Dr. Pelkmann, die dr. Sack vertegenwoor
digt,- dringt er bij den officier van Justitie
op aan, tegen getuige Grothe op gelijke wijze
op te treden als destijds bij getuige Soenke,
die in de zaal werd gearresteerd onder ver
denking van meineed.
De Oberreichsanwalt zegt niet van plan te
zijn aan dit verzoek gevolg te geven, daar er
nog geen verdenking van meineed bestaat.
Hij stelt voor den commissaris van politie
Heisig te hooren over de vraag, hoe de eer
ste getuigenissen van Grothe tot stand zijn
gekomen.
Nadat de communistische bediende Koch,
die van 1929 tot 1933 kassier is geweest op het
Berlijnsche bureau van de Roode Hulp, heeft
verklaard, dat hij geen van de drie Bulgaren
kent, wordt de zitting verdaagd tot Donder
dagochtend halftien.
RASTBLLES
(Adv. Ingez. Med.)
20 November 1858 20 November 1933.
Vandaag is Selma Lagerlof wie kent er
niet minstens één van haar boeken? vijf
en zeventig jaar geworden.
Toen zij zeventig werd, werd in Stockholm
ter eere van dat feit de door den Italiaan
Riccardo Zandonai gecomponeerde opera
„De kavalïers van Ekeby" opgevoerd, waar
van de tekst aan „Gösta Berling" was ont
leend en in één van de loge's zat de jarige,
en werd na iedere acte toegejuicht en boog
naar links en boog naar rechts en conver
seerde met den premier van Zweden, die
aan haar andere kant zat en zal zich waar
schijnlijk, niet voor de eerste maal in haar
leven, stilletjes even in haar arm geknepen
hebiben om te voelen, of ze hét wel werkelijk
was
Selma Lagerlöj.
Vandaag is ze vijf en zeventig geworden
in Karstad heeft men een paar dagen ge
leden de première gegeven van het tooneei-
stuk dat naar haar roman „Dunungen" is
jemaakt, en ik weet niet precies, wie er
naast haar hebben gezeten, maar ik kan
me wel weer voorstellen, hoe ze toegejuicht
is, en ik vermoed ook. dat ze toch min
stens nog even aanvechting heeft gevoeld
om zichzelf te knijpenMaar den dag
van vandaag heeft ze in alle stilte en rust
doorgebracht op haar eigen landgoed Mar-
backa in Wermland, en alleen de post heeft
haar, zooals dat gaat op verjaardagen, een
paar brieven gebracht, die ze natuurlijk heeft
moeten openen en lezen. Een paar brieven!
Gewoonlijk ontvangt ze op verjaardagen en
bij andere feestelijke gelegenheden een paar
postzakken vol met brieven uit alle mogelijke
landen van de wereld; en na zoo'n feestdag
heeft ze meestal een paar dagen noodig voor
het schiften en beantwoorden ervan. Het
feit, dat zij, Selma Lagerlof, het kleine
meisje van vroeger, dat droomde van boe
ken schrijven en beroemd worden, inderdaad
beroemd is geworden en boeken heeft ge
schreven, die in vier en dertig talen ver
taald zijn, doet haar nog steeds, ook als is
ze vijf en zeventig en al kon ze er nu lang
zaam wel een beetje aan gewend zijn, won
derlijk aan, en vandaar, dat ze zich
jnog steeds, af en toe in den arm
knijpt.
Selma- Lagerlof, de liefhebster van sprook
jes, die in haar jeugd een hartstochtelijk
vereerster van den Deen Hans Andersen en
den Zweedsch-Finscheix sprookjesdichter Za-
charias Topelius was, en die later bijna
alle mooie sprookjes en sagen en legenden
van haar land in haar boeken en verhalen
verwerkte, vindt dat haar eigen leven ook
veel van een sprookje heeft gehad, terwijl
ze nog steeds niet heélemaal begrijpt, waar
aan ze dat eigenlijk te danken heeft. Een
jaar of wat geleden heeft het Zweedsche
blad Sondagsnisse Strïx eens aan de meest
bekende Zweedsche kunstenaars de vraag
esteld: „Als u op een goeden dag u zelfs eens
tegen kwam op twintig-jarigen leeftijd, hoe
zou die ontmoeting dan uitvallen?" en Selma
Lagerlof heeft daarop toen geantwoord:
,Ik hoop van harte, dat die onwaarschijn
lijke ontmoeting nooit plaats zal vinden. De
Selma Lagerlof van 1880, die een eerzuch
tige jonge dame was en een onbeperkt ver
trouwen in zich zelf had, zou natuurlijk het
gesprek beginnen met de vraag, of ik, de
1-jarige, nu een paar drama's heb ge
schreven, die die van Shakespeare overtref
fen. En aangezien ik daarop ontkennend zou
moeten antwoorden, zou de volgende vraag
zeker zijn, of ik gedichten heb gemaakt, die
met die van Goethe vergeleken kunnen wor
den, en ook daarop zou Ui weer ontkennend
moeten antwoorden: dan zou ze natuurlijk
vragen of het me dan misschien gelukt is
om een epos te schrijven dat op gelijke
hoogte staat met de Odyssee. Ook op die
vraag zou ik geen bevestigend antwoord
kunnen geven, en dan zou ik duidelijk kun
nen merken, dat de twintigjarige vond, dat
ik met mijn talent slecht heb gewoekerd.
Ik zou haast den moed niet hebben haar te
zeggen, dat ik een stuk of wat romans en
novellen heb geschreven. „Romans en no
vellen!" zou ze uitroepen. „Maar die schreef
ik al, toen ik twaalf, dertien jaar oud was!
Maar ik ben er mee opgehouden. Alle proza
werken verouderen in tien, vijftien jaar.
Ik schrijf niet voor het heden, ik schrijf voor
de eeuwigheid.
En ik verbaas me er niet over, dat ze
mijn productie zoo minacht, maar ik krijg
tranen in de oogen, als ik eraan denk, dat
ik eens die jonge moed en dat sterke ver
trouwen heb bezeten".
Dat is wel een merkwaardig antwoord voor
iemand, die in haar leven zooveel heeft be
reikt en tot stand gebracht als Selma Lager
lof, en die aan de andere kant nog steeds
niet heelemaal goed beseffen kan, dat zij de
beroemde Sehna Lagerlof is die door de
wereld, alleen omdat zij hem een paar on
noozele boeken schonk, verwend werd als
een sprookjesprinses.
Zij is in Zweden zoo populair, dat ze zich
bijna nergens in een s:ad of een dorp kan
vertoonen, of in minder dan geen tijd weet
iedereen, dat Selma Lagerlof er is, en ieder
maakt zich op om haar met bloemen, kleine
cadeautjes of een paar hartelijke woorden
te gaan begroeten; dat klinkt een beetje
sentimenteel en ongeloofwaardig, maar het
is waar, en tenslotte ook begrijpelijk, als men
weet, hoezeer intens ze Zweedsche is. De
oude sagen en legenden, die ze beschrijft,
leven alle nog in het volk; het geloof in
natuurgeesten en goede en kwade machten
is bijna in geen land ter wereld zoo sterk
als in Zweden; de naïve levensfilosofie, waar
in het intellect het nog steeds moet afleg
gen tegen de intuïtie, is niet alleen de levens
filosofie van veel van haar figuren, maar
het is die van de echte Zweden; en zij
heeft de waarachtig Zweedsche trots op haar
land en haar volk in zoo sterke mate. dat
veel van haar landschapsbeschrijvingen er
krachtige, fiere lofzangen van worden. Bo
vendien weet ze van dat land, van de men-
schen, dieren en planten, die het bewonen,
ongelooflijk veel, en haar kennis strekt zich
uit ver over de grenzen; zij bracht een tijd
lang door op Sicilië en schreef naar aan
leiding daarvan haar „De Wonderen van den
Antichrist"; om haar „Jeruzalem" en haar
Christuslegenden te kunnen schrijven leefde
ze een tijdlang in Jeruzalem, en speciaal in
de Zweedsche boerenkolonie, die ze daar be
schrijft. ,Dit boek is de eerste getuigenis"
schrijft Luciën Marey dn zijn boek over
haar naar aanleiding van „De Wonderen
van den Antichrist", „doorgloeid van een
levendige en lyrische geestdrift van de rei
zigster een getuigenis bijna', eenig in een
werk dat zoo machtig geworteld is in den
Scandinavischen bodem inderdaad, dit
gansche werk is een hymne aan de schoon
heid van het gansche paradijs, waarvan
zij de weelde en de heerlijkheid gevoeld
heeft in de meest bescheiden voortbrengse
len en in de eenvoudigste omstandigheden
uit het menschelijk leven. Selma Lagerlof
heeft dit alles met een open, warm en
enthousiast hart gevoeld. Hce heeft zij groot
en klein begrepen in al hun fijnste ziele-
rberselen en intuïtieve impulsen!" Maar de
ciharme, die het warm en impulsief leven
de Siciliaansche volk voor haar gehad heeft
werd wel bijna geëvenaard door dé aan
trekkingskracht die de vole Siciliaansche
sprookjes en sagen uitoefenden op haar
Zweedsche fantasie en Sicilië is bijna even
rijk aan sagen als Zweden* zelf het is.
Hier in Holland kent men voornamelijk de
Selma. Lagerlof van het onstuimige, wild
fantastische Gösta Berlingverhaal, en de
teederder, liefrijker Selma Lagerlof van het
sprookje van Niels Holgersons wonderbare
reis; maar kent men de geschiedenissen van
die twee verhalen wel?
De „Gösta Berling" schreef zij, toen ze
drie en dertig was; maar de grondslagen
ervoor had ze al een jaar eerder gelegd; het
Zweedsche tijdschrift „ïndun" laad toen
namelijk een prijsvraag uitgeschreven voor
een'feu'illeton met een Zweedsoh motief; met
vijf hoofdstukken van de latere Gösta Ber
ling won zij den eersten prijs van 500 kronen.
Toen zij daarna het boek completeeren wilde
en wanhopig was omdat haar betrekking als
onderwijzeres dn Land sin one haar de daartoe
benoodigde tijd niet liet, was het de Zweed
sche strijdster voor vrouwenrechten Sophie
Adlersparre, die haar in de gelegenheid
stelde aan de school een plaatsvervangster
aan te stellen, zoodat zij haar groote sage
over de onstuüminge kavaliers, die afge
dankte vechtjassen van het soort, zooals
er in Zweden omstreeks 1920 heel wat te
vinden waren, en Gösta Berling, de „gekke
dominéé" af kon maken. Het boek werd
door den leider en stichter van het blad
„Idun" Hellberg uitgegeven, doch had niet
dadelijk het succes, dat hij ervan verwacht
te; pas later kwam dat, en een wonderlijk
feit is het wel, dat ook precies vandaag, op
Selma Lagerlöf's 75e verjaardag, het manus-
cirpt van „Gösta" Berling", dat tot EDell-
berg's dood in zijn bezit bleef, en daarna
in andere laanden overging, executoriaal zal
worden verkocht. Ironie van het lot!
JSTiel's Holgerson's, wonderbare Reis" is veel
later ontstaan, in 1901 namelijk, toen er in
Zweden op de volksscholen groote behoefte
gevoeld werd aan een nieuw leesboek, een
boek, dat zich geheel aanpaste aan de natuur
van het Zweedsche kind. Er werd een comité
evoi-md om dat vraagstuk tot een oplossing
te bi'engen, en de schoolopziener Alfred Da-
lin, presidexxt vaxx het comité dacht aan
Selma Lagerlof. Het feit. dat ze onderwijze
res was en tien jaar les had gegeven aan de
school te Landkrona, haar groote fantasie
en haar onbeperkt, maar klaar en simpel
verteltalent maakten haar voor het uitvoe
ren van eeia dergelijke opdracht bij uitstek
geschikt; en Selma Lagerlof werd uitgenoo-
digd en zij aanvaardde de opdracht met ple
zier en een zekere schroom tegelijk. In een
van de hoofdstukken van het nieuwe lees
boek zelf beschrijft ze de moeite, die ze had
om haar taak" te volbrengen: „Daar was eens
iemand, die rondliep met het denkbeeld een
leesboek over Zweden te schrijven, en die
zeker iemand zei tot zichzelf: „dat zal je niet
kunnen, dat boek zal heelemaal niet deugen.
Schrijf toch liever sprookjes en sagen, dat
kan je, maar laat een ander dat leesboek
over Zweden schrijven, dat voor alles leer
zaam en echt degelijk moet wezen en waar
geen enkel onwaar woord in mag voorko
men." Doch die zeker iemand gaf niettemin
het plan niet op; zelfs wilde ze het boek voor
alles geheel alleen schrijven en geen mede
werkers erbij hebben. Zij wilde, vertellen van
de natuur van Zweden, over het leven der
dieren in haar land, op de haar eigen wijze.
„Je moet beginnen", zei ze tot zichzelf, „den
kinderen het land, waarin ze wonen en ge
boren zijn, te leeren kennen en liefhebben, ze
moeten geschiedenis, de lotgevallen en groote
daden van hun volk weten, ze moeten onwil
lekeurig de ziel voelen van alles".
En zoo kwam ze tenslotte op het idee een
luie onvriendelijke dierenplager van een
kleine jongen in een dwerg te doen verande
ren en hem op den rug van een gans door
heel Zweden te laten vliegen zoodat hy van
alles zag en allerlei avonturen beleefde, waar
door hij van dieren en menschen leerde hou
den, Een simpeie vondst, maar hoe knap en
doeltreffend in zijn simpelheid! En het boek
werd door de heele Zweedsche onderwijswe
reld enthousiast ontvangen, en heeft die
zelfde wonderlijke eigenschap, die alle goede
voor kinderen geschreven boeken altijd heb
ben gehad: dat ouderen er minstens even
veel en misschien nog wel meer van genie
ten dan hun kinderen.
Zoowel in „Gösta Berling" als in „Niels Hol
gerson's wonderbare Reis" komt af en toe
fijn en subtiel een andere Selma Lagerlof dan
Selma Lagerlof, de schrijfster, naar voren:
namelijk Selma Lagerlof de strijdster tegen
sociale onrechten. Voorstandster van de vrou
wenbeweging is zij geweest, en jaren gele
den al stond zij vermeerdering van de rech
ten van de vrouw voor op de wijze, die ten
slotte op den duur wel de eenige zal blijken te
zijn: „Ach, wij vrouwen z-ijn geen volmaakte
wezens, maar gij mannen, zijt niet volmaakter
dan wij", zei zij in 1911 op een congx-es voor
vrouwenkiesrecht te Stockholm. „Hoe zulleix
we dat doel bereiken, dat zoo gi'oot en goed
is, als we elkander niet helpexa? We gelooveia
niet dat het werk gauw zal gaan, maar we
gelooven, dat het zonde en jammer en heel
dwaas zou wezen, als ge onze hulp afwijst!
Wij gelooven, dat wiixd, die van God koixxt,
ons meevoert. Het kleine meesterstuk, het
tehuis, was onze schepping met behulp van
den man. Het groote meesterstuk, de goede
staat, zal geschapeia worden door den naaia,
als hij in alle ernst de vrouw aanneemt als
zijn helpster. „Zij heeft de vredesbeweging
helpen bevorderen, en tegen het drankmis
bruik gestreden, zij heeft meegeholpexa aaxa
de stichting van verscheidene sanatoria voor
tuberculosebestrijding eia laat ook dikwijls de
vele verzoeken om hulpe, die haar uit alle
mogelijke landen bereiken onderzoeken om
dan. als dat wei'kelijk noodig blijkt, te hel
pen. Dat zij ixa haar omgeving, in Werme-
laxxd en op Marbacka, haar landgoed, dat zij
zelf voorbeeldig bestuurt, dikwijls in de bres
springt, waar het noodig is, spreekt na dit
alles bijna vanzelf.
Dat Marbacka! Het landgoed, dat al sinds
een eeuw ha haar familie was, dat toeia ver
loren ging en dat Selma Lagex-löf in 1911,
toen zij den Nobelprijs voor literatuur gekre
gen had, terugkoclxt onx er met haar moeder
te gaan wonen! In „Het huis van Liljecro-
na" beschrijft ze het en haar liefde en be
wondering voor dat oude huis spreekt overal
uit haar beschrijving: „Het was nog zoo
vroeg, dat er nog xxienxand op was. Liljecrona
ghag zitten exa de gx-oene wipplank voor het
hoofdgebouw en keek naar zyxx bezittingen.
Lieve hemel, er was toch geen mooier plekje
op de wereld! Het grasveld voor het huis lag
op een zachte helling en was met fijn, licht
groen gras bezaaid. Er was geen tweede gras
veld zoo mooi als dit. De schapen mochten
er op grazen, en de kinderen er op spelen met
hun speelgoed, het bleef altijd eveix groen
en frisch. Het werd nooit gemaaid, maar
minsteias eens in de week liet de huismoeder
alle stokjes en strootjes en verdorde bladen
wegvegen uit het groene gras. Wat groeide
toch alles laier! De zes vogelbesseboomen,
die de plaats als het ware bewaakten, wareia
zoo hoog als beuken en zoo bx-eed als de kroon
van eiken. Het was toch wondexlijk. zooals de
hoornen daar op de plaats groeiden! Daar
stond een oude wilg, zoo dik, dat twee nxan-
nexx hem niet koixdeix omspaixnen. Nu was hij
hol en gespleten, en de bliksem had hem den
top afgeslagen, maar hij wilde niet doodgaan.
De lijsterbes aan den oostelijkeix gevel was
zoo groot geworden, dat zij het geheele dak
overschaduwde, het heele dak was wit van de
afgevallen bloenxbladen.
Toen stond hij op en liep om het huis. Daar
lag de tuin, zoo wonderlijk mooi. Hij liep
met gevouwen handen exa heel voorzichtig de
padexa op en ixeerHij stond stil en keek
naar de groote groentebedden tusschen de
paden. Hij wist, dat moeder daaraan gewerkt
had. Ze laad gegraven, geharkt, gemest, ge
wied, gezaaid en geplant
„Wat was het huis, dat met graszoden be
dekt was en maar één verdieping hoog, mooi
omdat het een goed, vreedzaam huis was.
Daar was het leven licht, alles wat elders bit
terheid en haat gebaard zou hebben, werd
daar met zachtheid verholpen. Zoo moest het
zijn in een thuis. Alles groeide en gedijde
daar onder de zorg van de vriendelijke huis
moeder
Die (huismoeder is Selma Lagerlöf's exgen
moeder, die het leven van haar beroemde
dochter overal waar zé gewoond heeft, ver
gemakkelijk heeft, en die dan ook, dank zij
die dochter, haar laatste jaren heeft mogen
slijten in haar eigen oude huis.
In dat zelfde geliefde huis slijt nu weer
Selma Lagerlof de hare, en heeft zij nu haal
ver jaar dag gevierd; hoevelen op de heele
wereld zullen haar vandaag niet een vriende
lijke en dankbare gedachte gewijd hebben?
WILLY VAN DER TAK.
AGENDA
He dexx:
MAANDAG 20 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Buitengewoon Mees-
terconcert. 8.15 uur.
Cabaret „La Gaité" Raaks. Dansen en Ca
baretnummers.
Rembrand Theater: „Gold Diggers". 7 en
9.15 uur.
Palace: „Waar is Opa?" 7 exa 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Cavalcade" gepro
longeerd. 8.15 uur.
Frans Halsmuseum: Ci-isistexatoonstelling
,Kunst S. O. S.". 105 uur.
Teyler's Museum, Spaarixe 16. Geopend op
werkdagexx vair 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Bloemendaal: „Rusthoek"; Ned. Vege
tariërs Bond. Voordracht met lichtbeelden.
8.15 urn-.
DINSDAG 21 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Jubileum Jaix Musch
in „Brand in de Stad". 8.15 uux-.
Cabaret „La Gaité" Raaks. Datosen en Ca
baretnummers.
Frans Halsmuseunx: Crisisten toonstelling
„Kunst S. O. S.". 10—5 uxxr.
Zand voort: „Zomerlust". Ned. Vege
tariërs Bond. Voordracht met lichtbeelden.
8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingeix.
