VELO WRINGER Het St Maasgsschenk.
5
Uit Haarlem's Gemeenteraad.
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
(Vervolg).
Behandeling der begrooting 1934.
(ZITTING VAN VRIJDAGMIDDAG).
De subsidie aan de H. O. V. op 15.000 gesteld. De heer
Castricum bedankt als voorz'iter der reeh-sehe raadsfractie.
Voorstel B. en W. inzake kindertoeslag verworpen.
Subsidie van 1G00.aan de Burgerwacht toegekend.
De heer Joosten (S.D.A.P.) merkte over
zijn belastingvoorstel op. dat de tegen-argu
menten zijn, dat de kleintjes getroffen wor
den en dat de kip met de gouden eieren ge
slacht wordt. De vrees voor dit laatste is niet
zoo groot, want men zou ze nog steviger wil
len plukken, als er maar gelegenheid voor
was.
Spr. is niet van plan mee te gaan met een
begrooting die moeilijkheden zal brengen.
De heer Va 11 Dam stelde voorop, dat men
in de noodpositie zit, waarin alle gemeenten
zitten. Twistvragen van zuiver politieken aard
hooren thans niet besproken te worden.
Het voorstel omtrent het electriciteitstarief
heeft sprekers goedkeuring.
Met de belastingvoorstellen van den heer
Joosten komt men er niet. Hij zal ook de be
zuinigingsvoorstellen noodig hebben om het
tekort van de f 250.000 te dekken.
Het voorstel van den heer Kuiper komt te
gemoet aan den nood van de behoeftige en
groote gezinnen.
Spr. acht dit niet een bevordering van de
groote gezinnen zooals de heer Gerritsz het
had voorgesteld naar aanleiding van kinder
toeslag.
Het voorstel-Kuiper brengt eenigszins ver
lichting en spr. voelt daarin een sociale ge
dachte die niet kan worden afgewezen, al
blijft spr. principieel voor het voorstel van
B. en W. voelen.
Men zit in den raad om concreet werk te
doen voor de gemeente, en propaganda ma
ken is onjuist. Daarmee komt men niet ver
der, daarmee overtuigt men elkaar toch niet.
Zakelijk en nuchter moet het werk in den
raad gedaan' worden, zonder propaganda te
maken naar buiten.
De heer Niemöller (C.-H.) sprak over
de commissie van overleg.
De heer Wolzak (a.-r.) vond het voorstel
van den heer Visser nog zoo gek niet. De heer
Visser heeft het voorstel omstandig verde
digd. B. en W. moeten dit voorstel in prae-
advies nemen.
De voorstellen van den heer Castricum,
zelfstandig genomen, over vermindering van
kindertoeslag en afschaffing van vacantie-
toeslag en over de electriciteitstarieven, heb
ben spr. ten zeerste verwonderd en zijn frac
tie kan er niet mee accoord gaan.
De heer Reinalda heeft gezegd, dat het ka
pitalistische stelsel niet deugt. Maar spr.
vraagt zich af, als de maatschappij ineen
gestort is, waarom de sociaal-democraten
dan niet op de puinhoopen een nieuwe stich
ten. Zij steken echter geen vinger uit en rij
den hen in de wielen, die verbeteringspogin
gen willen.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.) zei,
geen propaganda-rede te willen houden. Er
zullen veel gezinnen te vinden zijn, die per
week geen dubbeltje meer kunnen vinden om
de verhoogde electriciteitstarieven van te be
talen. Het voorstel van den heer Castricum
om het vastrechttarief te verhoogen moet
eerst ernstig bekeken worden alvorens het
te aanvaarden.
Mevr. Scheltema kon meegaan met het
voorstel Visser met de restrictie ,.voor zoover
mogelijk". Zij vindt het jammer, dat de motie
Castricum over de sluiting der bioscopen weer
in den raad is gekomen.
De heer Kuiper (R.-K.) sprak een woord
van waardeering aan den wethouder van
financiën.
Spr. zei als afgevaardigde te zitten van de
Kath. Staatspartij, dat geen belangenpartij
doch een principieele partij is.
Tegen het voorstelVisser heeft spr. dit be
zwaar, dat dit de bonafide werkloozen te veel
op één lijn stelt met de gewone armlastigen.
Spr, -vindt de werkloosheid een ramp zoo
wel in materieelen, als moreelen zin voor den
arbeider, en er moet sterk gestreefd worden
in plaats van steun, arbeid te geven. Maar
men is daarbij aan alle grenzen gebonden.
De heer Geritsz aldus spr.. heeft zijn angst
laten blijken voor eventueele overbevolking.
Er blijkt uit, dat de levenshouding der so
ciaal-democraten arm is. Spr. stelde hier
tegenover de R.-Kath. houding.
Spreker heeft den raad beluisterd en
meenend, dat zijn voorstel geen kans van
slagen zal hebben, is hij bereid het voorste!
inzake het kindersuppletie-loon zóó te wijzi
gen, dat de verlaging 35 pet. voor de eerste
2 kinderen zal bedragen.
Hierdoor zou de opbrengst met ongeveer
1/3 verminderd worden en worden wat B. en
W. gevraagd hebben.
De heer Meyers becritiseerde het voor
stel van den heer Visser. In dezen tijd, nu
het mes overal ingezet wordt, is het niet de
taak van den raad om geld uit te geven
o.a. voor een nutteloozen herbouw van de
Adriaan.
De heer Van Kessel was aanvanke
lijk tegen de electriciteitstarieven geweest
doch na de rede van den wethouder ziet hij
in het voorstel wel iets goeds. Terwille van
de kleine middenstanders zal hij vóór het
voorstel stemmen. Het voorstel-Visser bevat
in zijn algemeenheid goede dingen. Andere
diensten moeten menschelijken steun krij
gen van Maatschappelijk Hulpbetoon, als
het noodig is, bijv. bij sneeuwval en straat
reiniging en voor Hout en Plantsoenen. In
die richting moet het- gaan. Voor hetzelfde
bedrag voorgesteld voor Maatschappelijk
Hulpbetoon, moet dat gebeuren, en geen
extra-credieten moeten ervoor gevraagd
worden.
De heer Peper (communist) zeide den
wethouder betrapt te hebben op een histo
rische onjuistheid want toen Sisyphus koning
was, was hij dit niet van Corinthe, doch van
een land, dat nadien pas Corinthe genoemd
is.
„Veel meer heb ik niet te zeggen" vertelde
de heer Peper onder gelach. Hij becritiseerde
de houding der sociaal-democratische woord
voerders. De sociaal-democraten zijn bij
uitstek de vertegen woordi^ers der hurger-
lH'Vo democratie en spr. viel hierbij den heer
Q-- aan om'eo' de weigering van zo'en
a-"! do ccmmuöjst-er»
Spr. las hierop een.ge moties voor waar
van die over aandrang bij de regeering om
trent handelsbetrekkingen met de Sovjet-
Unie werd ondersteund door eenige sociaal
democraten. De andere (dat in de positie
van het gemeentepersoneel in 1934 geen ver
slechtering mag plaatsvinden en dat B. en
W. voorstellen zouden moeten indienen voor
verstrekking van de dGor de gemeentebe
drijven geleverde producten tegen kostprijs
aan alle inwoners, wier jaarinkomen min
der.. is dan te2000) werden niet genoegzaam
ondersteund.
De heer Klein Schiphorst zei, dat
getracht moet worden uit het voorstel-Visser
Mevr. V e n e m a (lib.) verklaarde zich tegen
opheffing van den schoolartsendienst.
iets te putteg. omaar. er iets gosds in zit
Wethouder Slingenberg
antwoordt.
Wethouder Slingenberg merkte op.
dat Corinthe de officieele naam is, doch
in de Grïeksche mythologie Ephyra heet
te.
Hij heeft niet de bedoeling gehad de so
ciaal-democraten uit te schakelen.
Vervolgens verduidelijkte hij zijn gehou
den rede, om misverstanden uit den weg te
ruimen. Spr. constateerde het feit. dat de
S.D.A.P. zich telkens tegen de voorstellen
van B. en W. gesteld heeft.
De heer Reinalda: „Met motieven, dat
is overheerschend".
Wethouder Slingenberg noemde de
rede van den heer Joosten bitter en wrang,
waarover spr. zich even boos gemaakt heeft.
Men kan beter vliegenvangen met honig,
dan met azijn.
De heer Joosten: „Ik ben hier niet om
vliegen te vangen1"
Spr. beantwoordde de heeren Joosten en
Reinalda Hij stelde het op dï>t de S.
D. A. P. constructief werk willen doen. Hij
zeide de moties van den heer Castricum be
denkelijk te vinden. Men heeft nu gezien dat
de heer Castricum zich aan het hoofd der
oppositie heeft gesteld. En spr. vindt dit
een ernstig verschijnsel in de verhoudingen
in den gemeenteraad. Hij stelde zich op het
standpunt ten aanzien der bioscoopsluiting
dat een beslissing hierover indertijd is ge
vallen.
Spr. noemde het voorstel om nogmaals in
het Georganiseerd Overleg te komen over
kindertoeslag en vacantietoeslag, na twee
maal met ledige handen daaruit gekomen
te zijn, een klap in het gezicht van B. en W.
en ondermijning van het prestige.
Met welk tekort sluit deze toegrooting?
De heer Reinalda. zegt met f 250.000 Volgens
spr. bedraagt het tekort f 100.000 met aan post
onvoorzien van f 266.000.
Behalve het financieele gedeelte in het
voorstel van het electriciteitstarief ise het
van grootebeteekenis, dat men de men-
schen brengt naar het huishoudtarief. Het
is nuttig dien prijs laag te houden opdat
het gebruik van electrische werktuigen,
strijkijzers, kachels, stofzuigers enz. ver
groot wordt, .ook ter bevordering van de
hygiëne.
Spr. dringt aan on meegaan met de voor
steden van B. en W.
Wethouder Gerritsz oordeelde het even
eens beter niet terug te gaan naar het Ge
organiseerd Overleg.
Spr. noemde het voorstel-Visser het wek
ken van verwachtingen, waaraan niet kan
worden voldaan. Hij gaf uitvoerig de groote
moeilijkheden aan, verbonden aan dat voor
stel.
Bovendien zou de regeering zich er tegen
verzetten.
De heer Visser: „Trek het maar in
dat is de strekking van uw betoog".
Inderdaad, zei wethouder Gerritsz, zou
het meer aanbeveling verdienen dat de heer
Visser een brief richtte aan de commissie
van Openbare Werken met een opsomming
van werkobjecten, die dan naar hun merites
beoordeeld kunnen worden.
Wethouder Roodenburg beantwoord
de sprekers.
Het standpunt van spreker's fractie is, dat
zij, als het noodig is meewerkt aan een be-
lastingverhooging. Echter zal nu de fractie
de voorstellen van B. en W. steunen. Het zou
een ramp voor Haarlem zijn, als men de groo
te belastingbetalers zou missen Steeds dreigt
het groote gevaar, dat dezen Haarlem vaar
wel zeggen en naar plaatsen gaan waar dfe
belastingdruk niet zoo zwaar is. Spr. meent,
dat belastingverhooging funest is. waarvan
de kleine inkomens het meeste last zullen
hebben.
Wethouder Van Liemt onderstreepte de
woorden van wethouder Gerritsz ten opzichte
van het voorstel-Visser.
Hierna werd de zitting verdaagd tot des
avonds.
AVONDVERGADERING.
Stemmingen.
Begonnen werd met de stemming over het
vcorstel-Joosten om het aantal opcenten op
de personeele belasting i»et ingang van 1
Januari 1934 te verhoogen van 100 op 125.
Het werd verworpen met 322 stemmen.
Drie voorstellen-Castricum werden door
den heer Castricum ingetrokken. Tevens
deelde hij mee, van dat oogenblïk af geen
voorzitter meer te zijn van de rechtsche en
R.K. fractie, doch te willen blijven als lid der
fractie.
Het voorstel B. enW. inzake vacantie-toe-
slag werd aangenomen met 2015 stemmen.
De heer Joosten had het beter geoor
deeld dat eerst zijn amendement in behande
ling was gekomen.
De heer Slingenberg noemde het
voorstel-Joosten inzake kindertoeslag dat
van de verste strekking, zoodat het eerst
in behandeling kwam. Het voorstel-Joosten
werd verworpen met 2312 stemmen.
Het gewijzigde voorstel-Kuiper over den
kindertoeslag werd met 1916 stemmen ver
worpen.
Het voorste!-B. en W. inzake den kinder
toeslag werd met 2114 stemmen verwor
pen.
Over het voorstel-B. en W. inzake het elec
triciteitstarief, zei de heer Peper, dat het
twee voorstellen inhoudt, een verhooging en
-. erlaging, zoo dat hij er graag in tweeën over
wilde laten stemmen.
Eerst kwam hierop in stemming het voor
stel over het enkeltarief, dat werd aangeno
men met 2114 stemmen.
Het voorstel over het dubbel tarief werd
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Het voorstel-Visser over arbeid voor steun
BIJ HARTKWALEN EN ADERVERKALKING
neiging tot bloeding in de hersenen en aan
vallen van beroerte verzekert het natuurlijke
„Franz-Josef"-bitterwater een gemakkelijke
stoelgang zonder inspanning.
(Adv. Ingez. Med.)
kwam eenigszins gewijzigd in stemming.
De heer Gerritsz merkte op, dat de heer
Visser gezegd heeft er een principieele kwestie
van te maken.
De heer Visser bestrijdt dit.
Hij handhaaft zijn voorstel.
Het werd verworpen met 2312 stemmen.
Het voorstel-Castricum over de sluiting der
bioscopen op de eerste feestdagen werd ver
worpen met 259 stemmen.
Het voorstel-Peper inzake handelsbetrek
kingen met de Sovjet-Unie kwam in behan
deling en werd verworpen met 305 stem
men.
Het voorstel-B. en W. inzake den school
tandartsendienst werd met 2411 stemmen
aangenomen.
De heer Slingenberg zei, dat B. en W
in den loop dezer begrooting nog met een
compromis-voorstel zullen komen inzake den
kindertoeslag.
Zonder hoofdelijke stemming werden aan
genomen een voorstel van B. en W. om aan
den heer N. Vooges grond te verkoopen aan
de Zaanenstraat, hoek Molukkenstraat, en
grond aldaar aan denzelfden in voortdurende
erfpacht af te staan;
voorts een voorstel grond te verkoopen aan
den heer J. Elskamp alhier aan de Recht
huisstraat;
tenslotte een voorstel om aan te koopen in
het belang der volkshuisvesting grond tus-
schen de Jan Gijzenvaart en Orionweg van
mevrouw jkvr. A. v. d. Wijck te Bloemendaal,
om met mevr. v. d. Wijck ten laste van Haar
lem een geldleening aan te gaan van f 209.000
en om voor den aankoop een bedrag ter be
schikking van B. en W. te stellen van
f 321,500.
Verleenen van subsidies.
In behandeling kwamen de voorstellen van
B. en W. over de subsidies uit de gemeente
kas. De heer Groenendaal stelde voor
de subsidie aan de H. O. V. op f 20.000 te
handhaven. Spr. gaf vergelijkingen met an
dere gemeenten, die meer doen voor het cul
tureel belang dan Haarlem dat daaronder
geen grootsch figuur slaat. Hij hoopte, dat
een poging gedaan zal worden om de H. O. V.
in stand te houden door het subsidie op
f 20.000 te houden. Men moet het de H. O. V.
niet moeilijker maken dan ze het al heeft. Hij
wees op het adres van verschillende Haar-
lemsche vereenigingen, dezer dagen aan den
raad gericht, waaruit hij eenige zinsneden
voorlas. Spr. is het niet eens met de regeling,
die het bestuur van de H.O.V. voorstelt. Maar
toch zou hij den raad willen verzoeken de
H. O. V. een subsidie van f 20.000 te geven
waarvan hij een voorstel maakte, dat onder
steund werd.
Mevr. Scheltema wees op eenige incon
sequenties in de voorwaarden voor die sub
sidies ten aanzien van het aanwijzen van ge
delegeerden in verschillende vereenigingen.
Ten aanzien van de subsidie aan de H. O. V.
staat spr. persoonlijke op het standpunt van
den heer Groenendaal.
De heer van T e t>e r i n g noemde de ge
ringe medewerking'van het Haarlemsche pu
bliek de oorzaak dat het de H. O. V. zoo slecht
gaat, niet de houding van den raad. Toch
zou hij de H. O. V. nog één jaar een subsidie
van f 20.000 willen geven. Voorts stelt hij voor
aan de Vereeniging voor Vreemdelingenver
keer dit jaar ook nog een subsidie te willen
verleenen.
Dc heer Peper zei zijn stem te zullen uit
brengen tegen een subsidie aan elke vereeni
ging met religieuse richting.
De heer Blankevoort zei tegen de sub
sidie van f 15000 aan de H. O. V. te zullen
stemmen. Voorts zei hij, dat het de bedoeling-
van de Haarl. Burgerwacht is om in woelige
tijden het gezag te steunen. Het verzoek van
de heeren Bijvoet c.s. 0111 f 1000 aan de Bur
gerwacht te verleenen noemde spr. een beau
geste. Spr. wil van de Burgerwacht een li
chaam hebben, dat goed functionneert. Het
kan zijn dat f 1000 te weinig of te veel is,
maar hij weet niet hoeveel noodig zal zijn.
De heer B ij v 0 e t noemde het verheu
gend dat de heer Blankevoort zich in principe
voor zijn voorstel verklaard heeft. Het be
drag van f 1000 is in geenen deele voldoende,
want de Burgerwacht kan niet goed rondko
men. De voorstellers meenden echter ook re
kening te moeten houden met de gemeente
kas. In dit geval wil het voorstel zeggen een
principieele erkenning van het feit. dat de
Burgerwacht, een semi-officïeele instelling,
moet worden ondersteund.
Het gaat spr. om de principieele erkenning,
dat de Burgerwacht een ondersteuning be
hoeft. en niet om het bedrag.
Wethouder Slingenberg beantwoordde
de sprekers. Men is vroeger wel wat royaal
geweest met het toekennen van subsidies en
de nood der tijden dwingt tot het opleggen
van beperkingen. Dat er eenige jeugdvereepi-
gingen thans uitgesloten zijn, ligt aan het
gewijzigd inzicht
De vereenigingen Kunst en Opvoeding en
Vreemdelingenverkeer zijn nuttig en wan
neer de tijden beter worden, komen zij in
aanmerking voor een subsidie.
De Burgerwacht redt zich financieel. Deze
moet beschouwd worden als een vereeniging
die hetzelfde werk doet als de politie. De
politie is volkomen opgewassen tegen wat er
is en wat komen kan. Spr. is er niet van over
tuigd dat alle burgerwachten zoo noodig wel
dien steun zullen verleenen, dien het gezag
behoeft. De minister van binnenlandsche
zaken staat zeer gereserveerd tegen rijks-
subsidieering aan den Bond van Nederland-
sche Burgerwachten. Dit heeft hij vandaag
gezegd. Vóór een besluit te nemen, wil hij
eerst zeker weten, of de Haarlemsche burger
wacht vrij is van fascistische en andere
smetten.
Uit financieel oogpunt van de gemeente is
er geen reden en mogelijkheid om
hoogere subsidie te geven dan f 15.000
aan de H. O. V. Het standpunt var. den heer
van Tetering vindt spr. eigenaardig. Onder
de onderteekenaren van het adres inzake de
subsidie is een vereeniging. die wel eens or
kesten noodig heeft, doch die daarvoor niet
altijd de H. O. V neemt, maar b.v. het
Utrechtsche orkest. Bioscoop en radio zijn
voer de H. O. V. zware concurrenten.
Eens en voor altijd moet thans worden uit
gemaakt. dat de H. O. V. voldoende heeft
aan f 15.000 en als ze dat niet kan, dan kan
de gemeente er niets aan doen. Van gemeen
tewege kan niet meer gegeven worden.
Wethouder Roodenburg meent, dat
de gemeente de Burgerwacht moet steunen.
Als de post op de begrooting staat-, zal de
burgemeester onderzoek moeten doen naar
de gevaarlijke elementen. Dan kan beslist
worden of de subsidie wordt uitbetaald of
niet.
De voorzitter kan den raad verzekeren
dat zich in de Haarlemsche Burgerwacht
geen verkeerde elementen bevinden. Hij wil
de Burgerwacht wel steunen.
De heer van Tetering zegt, dat aan de
H. O. V. nog een jaar kans gegeven moet
worden om meer medewerking van de bur
gerij te verkrijgen.
Het voorttel-Groenendaal om de subsidie
aan de H. O. V. op f 20.000 te houden wordt
verworpen met 2312 stemmen.
Het voorstel B. en IV. om de subsidie op
f 15.000 te stellen wordt aangenomen met
269 stemmen.
Het voorstel-Bijvoet, inzake subsidie aan
de Burgerwacht wordt aangenomen met 18-17
stemmen.
Het voorstel van Tetering om aan de Ver
eeniging voor Vreemdelingenverkeer een sub
sidie" toe te kennen gelijk aan het vorig jaar
verminderd met de korting, die aan andere
vereenigingen is opgelegd, wordt verworpen
met 276 stemmen.
Alle andere door B. en W. voorgestelde
subsidies werden aangenomen met uitzonde
ring van het voorstel van een subsidie van
f 2000.aan de kinderbewaarplaats Haar
lem-Noord, dat met hoofdelijke stemming
werd aangenomen met 258 stemmen
De vergadering werd hierop verdaagd tot
Woensdagmiddag half twee.
HET SOCIALISME EESPROKEN.
VERGADERING IN DE CONCERTZAAL,
WAAR K. VORRINK SPRAK.
In de Concertzaal werd Vrijdagavond een
vergadering gehouden die uitgeschreven was
door den Plaatselijken Raad van de S.D.A.P.,
en den Haarlemschen Bestuurders Bond en
waar de heer K. Vorrink sprak over „Com
munisme en Democratie".
De voorzitter, de heer H. H. Luyken zeide
dat de strijd tegen het communisme minstens
even belangrijk is als die tegen het fascisme.
De heer K. Vorrink memoreerde dat wij
tegenwoordig voor het probleem worden ge
steld: „democratie of dictatuur".
Dit probleem vindt zijn oorzaak doordat het
kapitalisme in een crisis verkeert, en som
migen meenen dat de democratie de kapitaal
crisis niet meer kan oplossen.
Deze crisis heeft echter bereikt dat men al
gemeen van meening is dat men tot regeling
der productie moet komen, zoodat een einde
gemaakt wordt aan de kapitalistische chaos.
Er zijn nu verschillende socialistische stroo
mingen die zich den strijd tegen het kapita
lisme als taak hebben gesteld nl. de sociaal
democratische-, de communistische-, en de
nationaal-socialistische beweging.
Het communisme heeft met het nationaal-
socialisme de dictatuur gemeen.
„Wat is democratie in het socialistisch be
ginsel?" vroeg de heer Vorrink. Ten eerste be-
schouwe men het socialisme als economisch
stelsel (de productiemiddelen in het bezit dei-
gemeenschap) en ten tweede als politieke be
weging (strijd tegen den kapitalistischen
tegenstand)
De economische socialist beschouwt nuttig
heidsoverwegingen, doch de autoritaire socia
list stelt zich op het standpunt dat het so
cialisme van boven af kan worden bereikt, en
meent dat er groote geesten moeten zijn die
de maatschappij moeten leiden. Dit is het
standpunt der communisten. Het gaat
om de ideeën en niet de mensch staat in het
brandpunt der belangstelling.
De democratische socialist verzet zich scherp
tegen deze opvatting. „De bevrijding der ar
beiders-klasse moet het werk der arbeiders
zelf zijn" heeft Marx gezegd en hij wilde dat
niet met behulp van een kleine terreurgroep.
De democratische socialist veroordeelt het
kapitalisme op economische en zedelijke over
wegingen.
In het kapitalistisch stelsel overheerscht de
stoffelijke waarde en is de mensch ten dien
ste der productie, is de stoffelijke winst de
waardemeter van het geluk, is de concurrentie
de drijfkracht, en het socialisme ziet als ideaal
de menschwaarde, waarbij de productie er
voor den mensch is, waar geestelijke waarden
meer zijn dan de stoffelijke winst, en waar de
solidariteitsidee „allen voor een, en een voor
allen" geen holle leuze is.
Democratie berust op vrijheid en autocratie
op macht, overheersching en geweld.
„De cultureele prestatie van het democra
tisch socialisme is dat het de arbeiders uit den
poel der ellende en verworpenheid heeft ge
haald, waar zij voor een halve eeuw nog in
waren. Het stembiljet heeft de arbeiders zoo
wel op economisch terrein als op geestelijk
gebied omhoog gebracht. En juist tegen dit
stembiljet is de strijd der N.S.B. en der com
munisten gericht!" aldus spreker.
In de ontwikkeling van de sociaal-democra
tie is een scheuring gekomen, en zij die zich
afzonderden verlaagden het democratisch so
cialisme tot middel, tot politiek middel. Ook
de S.D.A.P.-ers zijn ervan overtuigd dat er in
de practische uitvoering der sociaal demo
cratie verbetering gebracht zou kunnen wor
den, doch dat heeft niets te maken met het
wezen der sociaal democratie. „Het schijnt
alsof de politieke democratie eerst in gevaar
moet komen, vóór men er de waarde van
inziet.
..Niet de mensehen maar de ideeën zijn
heilig" meent het communisme. Het heeft
zich los gemaakt van het socialisme door te
aanvaarden dat het doel de middelen heiligt.
Het communisme in Rusland is een vloek ge
worden, doordat het in negatieven zin heeft
gewerkt.
Het parlementaire systeem wordt vooral
door de houding van het communisme afbreuk
gedaan. Hitier zou nooit aan de macht ge
komen zijn als de communisten met de so
ciaal-democraten in parlementairen zin had
den samengewerkt. Zij hebben het nagelaten,
en daar zij met de N.S.D.A.P. meer dan 50%
der stemmen hadden, kon er niet parlementair
geregeerd worden. Zij speelden Hitier dus in
de kaart.
„In Nederland hebben de communisten heil-
looze stakingen geproclameerd, waarbij het
N.V.V. de schade weer moest herstellen", zeide
de heer Vorrink. (Rumoer achter in de zaal).
Het communisme gaat gebukt onder het
juk van Moskou: Wijnkoop moet zijn eigen
meening voor die zijner lastgevers opzij
zetten.
Met voorbeelden zette de spreker uiteen
waarom het communisme z.i. den arbeiders
vijandig is; in Deutschland willen zelfs nu nog
de communisten den strijd aanbinden tegen
de socialisten in de eerste plaats! (Schande-
geroep en gefluit).
De communisten schelden op de .bonzen"
die „geld verspillen", en de vertegenwoordigers
der Sovjet-Unie reizen als vorsten.
Dit is een geestelijke verschrompeling en de
spreuk „het doel heiligt de middelen" bewijst
de zedelijke verwildering. Men denke aan de
betaalde spionnen van Moskou, de GPOe. de
j politieke moorden, enz. „Doch wanneer in ons
I land hun democratische rechten worden aan
getast. schreeuwen zij moord en brand", zeide
de heer Vorrink.
Afgezien van het wijsgeerige standpunt „dat
het in Rusland niet anders kon", kan men
toch moeilijk beweren dat het communistische
stelsel voor ons land het aangewezen stelsel
zou zijn!
De communisten hebben bereikt, dat velen
het nationaal-socialisme min of meer erken
nen, omdat het 't bolsjewisme in Duitsch-
I land heeft onderdrukt.
„Voor de West-Europeesche arbeidersklasse
I is van het communisme niets te verwachten,
j want de arbeiders hebben te veel zelfrespect
om voor dictatuur te bukken. Het gaat om de
geestelijke vrijheid der burgers. Daarom staat
1 het democratische socialisme in de eerste
I plaats op de bres", aldus besloot de heer
Vorrink zijn rede.
Aan het debat nam het eerst deel de heer
H. v. a. Pligt, namens de communisten. Hij
besprak de resultaten van de democratie en de
rol die de soc.-dem. erin door het kapitalisme
toegewezen zouden hebben gekregen. Hij cri-
tiseerde de houding der sociaal democratie,
vooral die in Duitschland, die niet met de
communisten zou hebben willen samenwer
ken in den strijd tegen het nat.-socialisme.
Zijn rede werd af en toe afgebroken door ge
lach en opmerkingen.
De tweede debater was de heer Sal Tas,
namens de O.S.P., die onderbroken werd door
dat een vrouw achter in de zaal haar meening
verkondigde.
Volgens Sal Tas is de democratie er nog
niet, en zijn de tegenwoordige vrijheden be
reikt door buiten parlementaire acties. De
werkelijke democratie moet nog veroverd wor
den: men denke aan de verschillende ver
bodsbepalingen.
De O.S.P. is van meening dat men het ge
weld moet kiezen, daar anders de tegenstan
ders het geweld tegen de arbeiders zullen ge
bruiken. De O.S.P. heeft geen verdeeling ge-
wenscht en zij wil niet den weg der communis
ten. Maar de weg der soc. democratie is de
weg die in Duitschland tot de nederlaag leidde,
en de O.S.P. wil weer den weg van strijd. „So
cialist zijn is strijder zijn", aldus de heer Sal
Tas.
De heer Vorrink zeide in zijn antwoord aan
beide debaters dat de sociaal-democratie veel
sterker zou zijn geweest op democratischen
grondslag, indien de splintergroepjes hun
verderflijken invloed niet zouden laten gelden.
De S.D.AJ?. heeft behalve haar parlemen
taire actie een buiten parlementaire actie ge
voerd.
De heer Vorrink verzette zich tegen de be
wering dat in Nederland een fascisme op
komst is zooals het in Duitschland is ge
groeid, en weerlegde nog andere beweringen
die de debaters hadden geuit.
De vergadering werd geëindigd met de In
ternationale.
EEN VEREENIGING VAN
WERKLOOZE LEERAREN.
OOK EEN HAARLEMSCHE AFDEELING
GESTICHT.
Onlangs is te Amsterdam opgericht een
vereeniging van werklooze leerkrachten met
volledige M O. bevoegdheid (W.E.M.O.)
De jonge intellectueelen, die zich door uni
versitaire of actestudie hebben voorbereid tot
het beroep van leeraar bij het voorbereidend
Hooger en Middelbaar Onderwijs, behooren
ongetwijfeld tot degenen, die door de hui
dige crisis zwaar getroffen worden. Hun beste
jaren, waarin zij met enthousiasme hun taak
in de maatschappij willen aanvatten, moeten
zij laten voorbijgaan in gedwongen niets
doen.
De kans binnen afzienbaren tijd het beroep
van hun keuze te zullen uitoefenen, wordt
door de bezuinigingsmaatregelen steeds ge
ringer. Het bestuur van de Ver. W.E.M.O.
acht het gewenscht, nogmaals de aandacht
te vragen van alle belanghebbenden.
Belanghebbenden zijn in de eerste plaats
de werklooze leerkrachten zelf. voor zoover
zij zich nog niet bij de W.E.M.O. aansloten.
Reeds telt de vereeniging 180 leden. Naar
schatting zijn er nog zeker 500 jonge men-
schen, die lid zouden kunnen worden 1
Noodig is, dat publiek en autoriteiten door
nauwkeurige cijfers een indruk krijgen van
de ontstellende omvang der werkloosheid. De
commissie-Limburg (op 28 Oct. jl- te 's-Gra-
venhage geïnstalleerd) bestudeert het ver
schijnsel der z.g. „overproductie van intellec
tueelen" in zijn vollen omvang, voor alle be
roepen. Gegevens omtrent het aantal der
werklooze leerkrachten vroeg en verkreeg
deze commissie van de ver. W.E.M.O. Deze
gegevens zijn echter bij lange na niet vol
ledig.
Teneinde de commissie volledig te kunnen
inlichten is thans een enquête door de W. E.
M. O. georganiseerd. Met de meeste aandrang
worden ook zij. die géén lid wenschen te wor
den uiteenoodigd, dan althans hun nauwkeu
rige gegevens aan den secretaris der vereeni
ging mede te deelen.
Slechts wanneer de groote ernst van den
toestand ieder ten volle duidelijk is. kan
W.E.M.O. met kans op succes haar actie voe
ren tegen het doen bekleeden van betrekkin
gen door gehuwden (niet-kostwinners) en
door personen met vol Indisch of ander pen
sioen. En zullen, meer dan thans het geval
is werklooze leerkrachten in aanmerking ko
men voor avondschoollessen, die nu nog ge
geven worden door leeraren met volledige
dagbetrekking. Leeraren (vooral oudere) met
een bijzonder vol lesrooster zouden wel af
stand willen doen van eenige der minst be
zoldigde uren, ten behoeve van werklooze
leerkrachten. Dit zou voor de overheid geen
financieel offer behoeven te beteekenen.
De W.E.M.O. beheert verder een Arbeids
bureau dat bemiddelend optreedt voor pri
vaatlessen, vertaalwerk e.d.. en de leden al
dus helpt aan allerlei passende bezivheid.
In alle deelen des lands heeft de W.E.M.O.
haar afdeelingen en plaatselijke arbeidsbu-
reaux. Het adres van de afdeeling Haarlem
is: Garenkokerskade 11.
Een dringend verzoek richtte de W.E.M.O.
reeds tot rectoren en directeuren om voor
privaatlessen ouders en leerlingen te verwij
zen naar het arbeidsbureau.
GEEN AANKOOP VAN AAXDEELEN NED.
HANDEL MIJ.
Over het bericht in De Telegraaf als zoud*
onder leiding der firma Mendelssohn Co.,
Amsterdam, een syndicaat gevormd zijn tot
inkoop van aandeelen Ned. Handel Mij. deelt
de firma Mendelssohn mede, dat haar daar
omtrent niets bekend is.
