iUÈkêÊMS ÜM Bsi&SsMMksÈ3 HV. Simkdmkanéd IFF Ms er in deze dagen iets heerlijkers, dan elkaar eens een blijde verrassing bezorgen? Geluidloos. f,hakken" Het Lynchdrama van San José. Requisitoir tegen 2de groep muiters. J. H. KRUL Ju. 51e 'Jaargang No. 15471 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 29 November 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENT ENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post 0.72Vz. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j.5 regels ƒ1.75, elke regel meer f035. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijdei idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijdei f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.- f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400-, Verlie Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. i Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 29 November. Een Merkwaardig Man. In Maart 1932 stierf plotseling, 78 jaar oud, de Amerikaansche multi-millionair George Eastman. Hij was de uitvinder van de foto grafische film, de Eastman Kodak droeg zijn naam, en hij heeft een enorm concern tot ontwikkeling gebracht. Eigenlijk was hij een typisch Amerikaansch geval van een „cap tain of industry", een zakenman-in-'t-groot, die het van niets tot een geweldige financieele machtspositie had gebracht. Zoo zijn er in de laatste halve eeuw velen geweest aan de over zijde van den Oceaan. Er zijn er nu niet veel meer over, maar zij hebben een heel tijdperk beheerscht. Gezamenlijk vormen zij een epi sode in de wereldhistorie, waarvan niemand met eenige zekerheid kan zeggen of het de finitieve einde al nabij is. De multimillionairs- groep is sterk geslonken, maar de Rockefel lers en de Morgans en de Fords zijn er nog. Eastman begon zijn maatschappelijke loop baan met te werken voor zes gulden per week. In vijftien jaar van langzaam opklimmen spaarde hij f 7500 over, en besteedde dat be drag aan zijn uitvindingen op fotografisch gebied. Het jaar van zijn opkomst was 18S9, toen hij te Rochester in den staat New York zijn Kodak Company stichtte. Die groeide snel tot een wereldonderneming. Tot 1925 leidde hij haar zelf, toen trok hij zich uit de directie terug en werd president-commissaris. Dit alles stempelt hem nog niet tot den bui tengewoon merkwaardigen man, over wien men anderhalf jaar na zijn dood nog eens gaat schrijven. Er was evenwel meer. East man is nooit in zijn leven een dollar jager ge weest. Hij raakte door zijn gaven en door de grilligheden van het Lot midden in den mil- lioenendans, maar die steeg hem niet naar het hoofd. Zijn geweldig inkomen gebruikte deze eenzame man om er de openbare zaak mee te dienen. Enorme bedragen besteedde hij aan het steunen van instellingen van op voeding en onderwijs, aan de tandheelkundige verzorging van schoolkinderen hij had zelf de nadeelen van het ontbre ken daarvan in zijn jeugd onder vonden, en het is interessant dit op dit oogenblik te vermelden, nu zooveel gemeen ten die verzorging afschaffen en aan nog veel meer. Voor de muziek deed hij veel. Hij stichtte in 1905 de Eastman Muziekschool en het Eastman Theater, met de bedoeling de muzikale opvoeding van den arbeider te be vorderen en besteedde daar ettelijke millioe- nen aan. De universiteit van Rochester kreeg in totaal 35 millioen van hem, aan de organisatie der bedoelde tandheelkundige verzorging op de Amerikaansche scholen be steedde hij vijftig millioen. Natuurlijk be steedde hij ook groote bedragen aan liefda digheid, maar in hoofdzaak trachtte hij con structieven arbeid te verrichten, en de arbeid op dit gebied moet hem minstens evenveel zorgen gebaard hebben als het besturen van zijn onderneming. Toen hij in 1925 presi dent-commissaris werd liet hij in de daarop volgende jaren zijn inkomen van 40 millioen gulden per jaar onder de vele tienduizenden leden van zijn personeel verdeelen. De directe aanleiding om nu weer iets over hem te schrijven is, dat zijn- testament is gepubliceerd. Hij blijkt 75 1/2 millioen dol lar te hebben nagelaten, en het alles bestemd te hebben voor de doeleinden, waaraan hij ook tijdens zijn leven zijn geweldige persoon lijke winsten besteedde. Eastman was, zooals ik al gezegd heb, een zeer eenzaam man. Hij bleef zijn gansche leven ongetrouwd, en vond al zijn vreugde in muziek en in bloemen, waarvan zijn huis en zijn kantoor altijd vol waren. Hij had, na een zwakke jeugd, een ijzersterke constitutie en tot op hoogen leeftijd trok hij er jaarlijks een poosje op uit om te jagen, vaak in de onher bergzaamste gebieden. Op zijn 75ste jaar ging hij nog een paar maanden op de beren jacht in de ijswoestijnen van Alaska. Een zeer ongewoon mensch dus, in alle opzichten. Overigens bovenal een man, die vervuld moet zijn geweest van de onrecht vaardigheden der menschenmaatschappij en wiens maatschappelijke arbeid wel een heel schril licht werpt op de willekeurige distributie van welvaart. Eastman trachtte die naar zijn -beste kunnen, althans wat hemzelf betrof, te corrigeeren. In zijn socia len arbeid werd hij in zekeren zin een „regeerder naast de regeering". Waarbij, omdat hem de uitvoerende macht deels ontbrak, omdat hij ondanks de macht van zijn geld maar een particulier was, hij een onafzienbare reeks narigheden en teleur stellingen met. onwillige overheidslichamen doorworsteld moet hebben. In onze eigen stad hebben we indertijd het geval beleefd van de anonymus, die een kwart millioen gaf om den Stadsschouwburg te bouwen en die wel een geboren wijsgeer geweest moet zijn om de ontvangst van zijn initiatief zonder bitterheid te hebben kunnen ver duren. Enfin, zijn doel werd tenslotte be reikt. -Ook Eastman bereikte zijn doel. Hij was zeker een groot en nobel mensch. en het is verkwikkend aan het leven van zulk een man nog eens te herinneren. Hetgeen mij ertoe dreef, dit te schrijven. R. P. IN DE TRAM DOODGEBLEVEN. Dinsdagavond ongeveer half twaalf stapte de 59-jarige heer W. C. K„ wonende aan de Tempeliersstraat, met zijn vrouw op het Soendaplein in de tram. In de Gierstraat werd hij plotseling onwel. Kort daarop overleed hij aan hartverlamming. Het lijk is per ziekenauto van de firma Mathot naar zijn woning ver voerd. 6is er de gelegenheid voor. LOONSVERLAGING TE AMSTERDAM AANGENOMEN. OVEK DEN KINDERTOESLAG NOG NIET BESLIST, De gemeenteraad van Amsterdam heeft in zijn Dinsdagmiddag gehouden zitting met 23 tegen 20 stemmen de loonvoordracht van B. en W., waarbij voor het gemeentepersoneei een salarisverlaging wordt ingevoerd, aan vaard. Tegen waren de sociaal-democraten en revolutionairen. Hieronder valt niet het voorstel van B. en W. voor kindertoeslag. Hierover zal naar de burgemeester mededeelde voorziening wor den gevraagd bij hooger bestuur. Deze mededeeling gaf aanleiding tot een langdurig debat. Een voorstel van den heer Wijnkoop (com munist) om afkeuring uit te spreken over de houding van B'. en W. werd met 30 tegen 5 stemmen verworpen. Bij de verdere behandeling van de begroo ting vroeg de heer Boekman (s.d.) om een ge meentelijk verkeersbureau. De burgemeester zei echter, dat er geen geld voor is. Ook voor vervulling van wenschen ten aan zien van het paleis-raadhuis is op het oogen blik geen geld. BUITENLANDSCHE STUDENTEN TOCH TOEGELATEN. EEN DISPENSATIE VERLEEND TE GRONINGEN. De minister van Onderwijs heeft den rector magnificus van de universiteit te Groningen gemachtigd tot inschrijving in de faculteit der wis- en natuurkunde als student van hen, die niet de Nederlandsche nationaliteit of het Nederlandsche onderdaanschap be zitten. ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. a f 2.50 WITTOP KONING - HAARLEM HAR M EN J AN S WEG 67A TELEFOON 16100 (Adv. Ingez. MedJ (In het physiologisch laboratorium te Amsterdam is een z.g. camera silenta gebouwd, een vertrek, waarin absoluut niets van de buitenwereld te hoor en is). Stel u dat eens voor, een kamer, Waar je niets, maar dan ook niets Van de wereld meer kunt hooren, Is dat niets -of is dat iets. Geen geklaxon van een auto, En "geen gieren van een tram, Geen geweld van paard en wagen, En geen menschelijke stem. Geen geraas van vliegmachines, Radio noch gramofoon, Geen geratel van een spoortrein Noch zijn gil op schellen toon. Geen kabaal van menschlijk leven In zijn toomelooze vaart. Ach. om daarin te verblijven. Lijkt een paradijs op aard. Stel u even voor, die kamer, Wordt u daardoor niet bekoord? Zoo volkomen ondoordringbaar, Dat je nergens iets van hoort. Geen gelach van kleine kleuters Als zij dartlen langs de straat, En geen ruischen van den golfslag. Als hij op het zeestrand slaat. Geen melodieuze tonen Van muziek der hoogste soort, En geen te-ere zang van vogels, Niets, maar niets wordt er gehoord. Ik zeg, stel u voor, di-e kamer Zonder zelfs het zwakst geluid, Zoudt gij daar niet graag verblijven? Nou, ik niet ik blijf eruit. P. GASUS. BANKETen SPECULAAS moeten een TRACTATIE zijn! V Daarom van (Adv. Ingez. Med.) TIEN COMMUNISTEN TER DOOD VEROORDEELD. WEGENS MOORD OP EEN S. A.-MAN. DESSAU, 28 Nov. (W.B.) De juryrecht bank veroordeelde tien communisten, die een S.A.-man hadden gedood, wegens moord in gemeenschap ter dood en blijvend eerverlies. Reeds in Juli van het vorig jaar werden drie communisten wegens dezen moord ter dood veroordeeld. BENOEMING VAN POLITIEAGENTEN. Bij het politiekorps hier ter stede zijn tot politieagent benoemd de heeren H. J. van 't Boveneind uit Heeze, L. Pebesma uit Brunssum en T. A. van der Veldt uit Haarlem. Links het portret van den student Brooke Hart, die door bandieten omvoerd en om hel leven gebracht werd. Daarnaast de gouverneur van Californië James Rolph. die weigerde versterkingen naar. San José te zenden en de wraakneming op de ontvoerders zelfs goed keurde. Naar men weet staat de schuld van een der gelynchten niet vast. Straffen van 1 tot 14 jaar geëischt. Luitenant deed beroep op Europeanen. SOERABAJA, 29 November (Aneta). Bij de voortzetting der berechting van de eerste groep der Europeesehe muiters van de Zeven Provinciën door den Zeekrijgs raad, heeft het OJVI. een belangwekkende schriftelijke verklaring voorgelezen van luitenant ter zee tweede klasse Van Boven Even voor het afvaren van het muiter- schip uit Oleh-Leh zei luitenant Van Boven tot de Europeanen dat zij zich moesten wapenen en vroeg of hij op hen kon reke nen. Zij antwoordden dat zij niet durfden aangezien zij ver in de minderheid waren. Luitenant Van Boven had toen getracht met enkele collega's de brug te bereiken, waarop het eerste schot viel. De officieren zagen zich toen genoodzaakt terug te trek ken. Toen luitenant Van Boven zag dat hij op niemand's steun kon rekenen zocht hij den oudsten op dat tijdstip aanwezigen officier, luitenant ter zee eerste klasse W. F. J. Fels op teneinde instructies te vra gen. Luitenant ter zee Pels bleek echter ver dwenen te zijn in de richting van den wal. Luitenant Van Boven c.s. maakten toen de stuurinrichting van Zeven Provinciën on klaar en besloten voorshands niet te vuren. Een deputatie onder leiding van den korpo raal-machinist M. Boshart kwam daarna in den longroom en eischte de overgave van het schip hétgeen werd geweigerd. Hierop werd overeengekomen dat de offi cieren het achterschip mochten behouden mits zij niet zouden vuren. „De Inlanders waren razend en door vuren onzerzijds zou de beweging beslist zijn om geslagen in een rassenkwestie, en de Euro peanen zouden alsdan zijn vermoord". In de verklaring van luitenant Van Boven wordt vervolgens medegedeeld dat de Euro peanen aan dek weigerden hem te steunen. Het was hem verder onbekend hoeveel Euro peanen voorit waren, die eventueel zouden helpen, doch hem was ten stelligste verzekerd door iedereen, ook door de onderofficieren, dat hij op nieman-ds steun kon rekenen. De muiters waren zwaargewapend en hadden bovendien handgranaten bij de hand. Indien de officieren zouden hebben gevuurd, zou het schip beslist geheel in handen van de mui ters zijn gevallen. Door aan boord te blijven, aldus vervolgt de verklaring van luitenant Van Boven, in staat van verdediging, konden de officieren- het aanbreken van den dag afwachten, ten einde een beter inzicht in den toestand te verkrijgen en de bemanning te attendeeren op de consequenties van haar gedrag. Den volgenden dag besloten luitenant Van Boven en de officier van gezondheid om zich naar het voorschip te begeven, in de uitvoe ring van welk voornemen zij evenwel door schildwachten werden verhinderd. Later heeft luitenant Van Boven een onder houd met de muiters gehad, in bijzijn van den officier van gezondheid. Zij trachtten hem te overreden thans het schip aan den comman dant terug te geven. De korporaal-machinist M. Boshart deelde tijdens dat onderhoud mede dat de inlanders niet voor rede vatbaar waren. De officieren wenschten een telegram naar den comman dant te verzenden. Korporaal Boshart en de overige Europeanen gingen hiermede accoord, doch de Inlandsche muiters weigerden de ver zending van een telegram toe te staan. Op 6 Februari heeft luitenant Van Boven wederom aangedrongen om met de muiters te spreken. Hij slaagde er ha een onderhoud tot stand te brengen, doch het gelukte hem niet hen tot rede te brengen, en hen te bewe gen den commandant direct aan boord te nemen. Eenstemmig werd door de muiters be sloten dat de commandant eerst den dag voor aankomst te Soerabaja weer aan boord zou worden toegelaten. Op 7 Februari ontdekte lui tenant Van Boven plotseling, dat de sleutels der geweerrekken, welke dien ochtend aan de muiters waren afgegeven, ten behoeve van het verrichten van reparaties, nog niet waren terugontvangen. Deze sleutels waren aan de muiters afge geven tenenide hen te laten voelen dat de officieren onbevreesd waren. Na gepraat over en weer kwamen de sleutels eindelijk terecht. De muiters eischten toen overgave der gewe ren, hetgeen echter werd geweigerd. Uit de houding van korporaal Boshart concludeerde luitenant Van Boven dat Bos hart eveneens bevreesd was voor een rassen- gevecht. Op 8 Februari werd door de officieren verlangend uitgezien naar de komst van het eskader. Wegens het lange wegblijven werd gevreesd dat er met het oog op de situatie te Soerabaja iets haperde. Intusschen versterkten de officieren aan boord hun positie. Tenslotte komt de verklaring van luite nant Van Boven toe aan de gebeurtenissen van den lOen Februari, den dag, waarop het treffen met het eskader platas vend. Des mrogens vroeg kwam het eskader in zicht, voer achter de „Gouden Leeuw" om Tegen de Europeesehe groep muiters zijn straffen van 1 tot 14 jaar geëischt. pag. 1 De gemeenteraad van Amsterdam heeft de loonvoordracht aangenomen. pag. 1 Minister De Wilde deelt mede zelf beroeps instantie voor radioi'eclit te willen zijn. pag. 3 Minister De Wilde waarschuwt in de Kamer de V. A. R. A. in het gareel te blijven. pag. 3 Waardeering in de Tweede Kamer voor mi nister Verschuur. pag. 3 Voor controle tegen sabotage van crisis-maat regelen door smokkelarij zijn 16 ambtena ren met motorfietsen uitgerust. pag. 4 Het S. A.-propagandajacht te Rotterdam ligt op een afgelegen plaats en veroorzaakt niet de minste onrust. pag. 4 Te Schinnen heeft een zandverschuivüig twee mannen bedolven, één werd gedood, één ge wond. pag. 4 Bij de Nederlandsche Spoorwegen zal de op brengst dit jaar weer 20 millioen minder zijn dan in 1932. pag. 4 Op de electrische netten der spoorwegen zul len wellicht ook dieseltreinen rijden. pag. 4 Dr. W. G. N. van der Sleen organiseert een jubileumsreis naar Curacao en Centraal Amerika. pag. 4 Volgend jaar zal de rijsnelheid der Neder landsche Spoorwegen weer opgevoerd worden. pag. 4 Geschil tusschen K. H. Tusenius te IJmuidcn en Joh. Brautigam over het inkomen van den laatste. pag. 4 Tegen een wethoudster van Zuid- en Noord- Schermer is drie maanden geëischt wegens valscliheid in geschrifte. pag. De oud-havenmeester van Haarlem M. Kriens overleden. pag. Men neemt aan, dat Italië den Volkenbond voorloopig niet zal verlaten. pag. 3 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Een merkwaardig man. pag 1 A. J. C.-Vl.: H. D. Vertelling. De vele tab baards van Sinterklaas. pag. 0 J. B. Schuil: Zuid-Limburgsch Tooneelgczel- schap bij Jacob van Lennep. pag. 6 II. G. Cannegicter: Herman Hezermans met „Kctty jokt nooit". pag. 6 K. de Jong: Concert der H, O. V. pag. 0 Dam- en Schaakrubriek. pag. 7 Overveen - Telef. 23517 en ankerde bijna buiten zicht van De Zeven Provinciën, weshalve de officieren het ergste vreesden betreffende de toestanden aan boord van het eskader. Kort daarna viel de bom m©t het be kende gevolg. Op verzoek van beklaagde B. van Leeuwen, korporaal-machinist, werd de korporaal machinist Smit gehoord, die desgevraagd ver klaart dat hij beklaagde Van Leeuwen op 4 Februari des avonds,bij den valreep heeft ge zien in gezelschap van korporaal Boshart die zei de: „Nu vragen ze mij wat ze doen moe ten." Getuige Smit voegde aan deze verklaring nog toe dat hij op dat tijdstip alleen had ge staan doch dat eenige schepelingen zich in de nabijheid bevonden, alsmede eenige offi cieren. Hierna onderteekenden de beklaagden hun voor officieren-commissarissen afgelegde verklaringen. Het requisitoir. Vervolgens krijgt de fiscaal het woord tot het nemen van zijn requisitoir Hij eischt de volgende staffen- de korporaal-machinist M. Boshart 14 jaar, de korporaal-stoker G. F. Dannau, 11 jaar, de korporaal-machiniste M. Dooyeweerd, 10 jaar. de korporaal-machinist B. van Leeuwen, 7 jaar. de korporaal-machinist W. Tichelaar, 1 jaar, de stoker-olieman P. A. Peeters, 7 jaar. de stoker-olioeman W. Snel 4 1,2 jaar en de stoker-olieman C. A. Vermeulen l jaar, al len met aftrek van den tijd doorgebracht in preventieve hechtenis, met uitzondering van beklaagde Tichelaar en Vermeulen, die niet in voorarrest zijn geweest; voorts met ontslag uit den dienst en ontzetting uit de bev^egd- heid om verder bij de gewapende maebt te dienen, behalve de beklaagden Tichelaar en Vermeulen ten aanzien van die verlaging in rang tot stoker eerste klasse wordt geëischt. De verdedigers verzóchten het requisitoir in beraad te mogen nemen gedurende acht da gen waarop de zitting van den Zeekrijgsraad werd verdaagd tot 6 December.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1