iUÈkêÊMS
ÜM Bsi&SsMMksÈ3
HV. Simkdmkanéd
IFF
Ms er in deze dagen
iets heerlijkers, dan
elkaar eens een blijde
verrassing bezorgen?
Geluidloos.
f,hakken"
Het Lynchdrama
van San José.
Requisitoir tegen 2de
groep muiters.
J. H. KRUL Ju.
51e 'Jaargang No. 15471
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 29 November 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post 0.72Vz.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j.5 regels ƒ1.75, elke regel meer f035. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijdei
idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijdei
f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-
f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400-, Verlie
Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
i Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 29 November.
Een Merkwaardig Man.
In Maart 1932 stierf plotseling, 78 jaar oud,
de Amerikaansche multi-millionair George
Eastman. Hij was de uitvinder van de foto
grafische film, de Eastman Kodak droeg zijn
naam, en hij heeft een enorm concern tot
ontwikkeling gebracht. Eigenlijk was hij een
typisch Amerikaansch geval van een „cap
tain of industry", een zakenman-in-'t-groot,
die het van niets tot een geweldige financieele
machtspositie had gebracht. Zoo zijn er in de
laatste halve eeuw velen geweest aan de over
zijde van den Oceaan. Er zijn er nu niet veel
meer over, maar zij hebben een heel tijdperk
beheerscht. Gezamenlijk vormen zij een epi
sode in de wereldhistorie, waarvan niemand
met eenige zekerheid kan zeggen of het de
finitieve einde al nabij is. De multimillionairs-
groep is sterk geslonken, maar de Rockefel
lers en de Morgans en de Fords zijn er nog.
Eastman begon zijn maatschappelijke loop
baan met te werken voor zes gulden per week.
In vijftien jaar van langzaam opklimmen
spaarde hij f 7500 over, en besteedde dat be
drag aan zijn uitvindingen op fotografisch
gebied. Het jaar van zijn opkomst was 18S9,
toen hij te Rochester in den staat New York
zijn Kodak Company stichtte. Die groeide
snel tot een wereldonderneming. Tot 1925
leidde hij haar zelf, toen trok hij zich uit de
directie terug en werd president-commissaris.
Dit alles stempelt hem nog niet tot den bui
tengewoon merkwaardigen man, over wien
men anderhalf jaar na zijn dood nog eens
gaat schrijven. Er was evenwel meer. East
man is nooit in zijn leven een dollar jager ge
weest. Hij raakte door zijn gaven en door de
grilligheden van het Lot midden in den mil-
lioenendans, maar die steeg hem niet naar
het hoofd. Zijn geweldig inkomen gebruikte
deze eenzame man om er de openbare zaak
mee te dienen. Enorme bedragen besteedde
hij aan het steunen van instellingen van op
voeding en onderwijs, aan de tandheelkundige
verzorging van schoolkinderen hij had
zelf de nadeelen van het ontbre
ken daarvan in zijn jeugd onder
vonden, en het is interessant dit op dit
oogenblik te vermelden, nu zooveel gemeen
ten die verzorging afschaffen en aan nog
veel meer. Voor de muziek deed hij veel. Hij
stichtte in 1905 de Eastman Muziekschool en
het Eastman Theater, met de bedoeling de
muzikale opvoeding van den arbeider te be
vorderen en besteedde daar ettelijke millioe-
nen aan. De universiteit van Rochester
kreeg in totaal 35 millioen van hem, aan de
organisatie der bedoelde tandheelkundige
verzorging op de Amerikaansche scholen be
steedde hij vijftig millioen. Natuurlijk be
steedde hij ook groote bedragen aan liefda
digheid, maar in hoofdzaak trachtte hij con
structieven arbeid te verrichten, en de arbeid
op dit gebied moet hem minstens evenveel
zorgen gebaard hebben als het besturen van
zijn onderneming. Toen hij in 1925 presi
dent-commissaris werd liet hij in de daarop
volgende jaren zijn inkomen van 40 millioen
gulden per jaar onder de vele tienduizenden
leden van zijn personeel verdeelen.
De directe aanleiding om nu weer iets
over hem te schrijven is, dat zijn- testament
is gepubliceerd. Hij blijkt 75 1/2 millioen dol
lar te hebben nagelaten, en het alles bestemd
te hebben voor de doeleinden, waaraan hij
ook tijdens zijn leven zijn geweldige persoon
lijke winsten besteedde.
Eastman was, zooals ik al gezegd heb, een
zeer eenzaam man. Hij bleef zijn gansche
leven ongetrouwd, en vond al zijn vreugde in
muziek en in bloemen, waarvan zijn huis en
zijn kantoor altijd vol waren. Hij had, na een
zwakke jeugd, een ijzersterke constitutie en
tot op hoogen leeftijd trok hij er jaarlijks een
poosje op uit om te jagen, vaak in de onher
bergzaamste gebieden. Op zijn 75ste jaar
ging hij nog een paar maanden op de beren
jacht in de ijswoestijnen van Alaska.
Een zeer ongewoon mensch dus, in alle
opzichten. Overigens bovenal een man, die
vervuld moet zijn geweest van de onrecht
vaardigheden der menschenmaatschappij en
wiens maatschappelijke arbeid wel een
heel schril licht werpt op de willekeurige
distributie van welvaart. Eastman trachtte
die naar zijn -beste kunnen, althans wat
hemzelf betrof, te corrigeeren. In zijn socia
len arbeid werd hij in zekeren zin een
„regeerder naast de regeering". Waarbij,
omdat hem de uitvoerende macht deels
ontbrak, omdat hij ondanks de macht van
zijn geld maar een particulier was, hij een
onafzienbare reeks narigheden en teleur
stellingen met. onwillige overheidslichamen
doorworsteld moet hebben. In onze eigen
stad hebben we indertijd het geval beleefd
van de anonymus, die een kwart millioen
gaf om den Stadsschouwburg te bouwen en
die wel een geboren wijsgeer geweest moet
zijn om de ontvangst van zijn initiatief
zonder bitterheid te hebben kunnen ver
duren. Enfin, zijn doel werd tenslotte be
reikt.
-Ook Eastman bereikte zijn doel. Hij was
zeker een groot en nobel mensch. en het is
verkwikkend aan het leven van zulk een
man nog eens te herinneren. Hetgeen mij
ertoe dreef, dit te schrijven.
R. P.
IN DE TRAM DOODGEBLEVEN.
Dinsdagavond ongeveer half twaalf stapte
de 59-jarige heer W. C. K„ wonende aan de
Tempeliersstraat, met zijn vrouw op het
Soendaplein in de tram. In de Gierstraat werd
hij plotseling onwel. Kort daarop overleed hij
aan hartverlamming. Het lijk is per ziekenauto
van de firma Mathot naar zijn woning ver
voerd.
6is er de gelegenheid voor.
LOONSVERLAGING TE
AMSTERDAM AANGENOMEN.
OVEK DEN KINDERTOESLAG NOG NIET
BESLIST,
De gemeenteraad van Amsterdam heeft in
zijn Dinsdagmiddag gehouden zitting met 23
tegen 20 stemmen de loonvoordracht van B.
en W., waarbij voor het gemeentepersoneei
een salarisverlaging wordt ingevoerd, aan
vaard. Tegen waren de sociaal-democraten en
revolutionairen.
Hieronder valt niet het voorstel van B. en
W. voor kindertoeslag. Hierover zal naar de
burgemeester mededeelde voorziening wor
den gevraagd bij hooger bestuur.
Deze mededeeling gaf aanleiding tot een
langdurig debat.
Een voorstel van den heer Wijnkoop (com
munist) om afkeuring uit te spreken over de
houding van B'. en W. werd met 30 tegen 5
stemmen verworpen.
Bij de verdere behandeling van de begroo
ting vroeg de heer Boekman (s.d.) om een ge
meentelijk verkeersbureau. De burgemeester
zei echter, dat er geen geld voor is.
Ook voor vervulling van wenschen ten aan
zien van het paleis-raadhuis is op het oogen
blik geen geld.
BUITENLANDSCHE STUDENTEN
TOCH TOEGELATEN.
EEN DISPENSATIE VERLEEND TE
GRONINGEN.
De minister van Onderwijs heeft den rector
magnificus van de universiteit te Groningen
gemachtigd tot inschrijving in de faculteit
der wis- en natuurkunde als student van
hen, die niet de Nederlandsche nationaliteit
of het Nederlandsche onderdaanschap be
zitten.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a f 2.50
WITTOP KONING - HAARLEM
HAR M EN J AN S WEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. MedJ
(In het physiologisch laboratorium
te Amsterdam is een z.g. camera
silenta gebouwd, een vertrek,
waarin absoluut niets van de
buitenwereld te hoor en is).
Stel u dat eens voor, een kamer,
Waar je niets, maar dan ook niets
Van de wereld meer kunt hooren,
Is dat niets -of is dat iets.
Geen geklaxon van een auto,
En "geen gieren van een tram,
Geen geweld van paard en wagen,
En geen menschelijke stem.
Geen geraas van vliegmachines,
Radio noch gramofoon,
Geen geratel van een spoortrein
Noch zijn gil op schellen toon.
Geen kabaal van menschlijk leven
In zijn toomelooze vaart.
Ach. om daarin te verblijven.
Lijkt een paradijs op aard.
Stel u even voor, die kamer,
Wordt u daardoor niet bekoord?
Zoo volkomen ondoordringbaar,
Dat je nergens iets van hoort.
Geen gelach van kleine kleuters
Als zij dartlen langs de straat,
En geen ruischen van den golfslag.
Als hij op het zeestrand slaat.
Geen melodieuze tonen
Van muziek der hoogste soort,
En geen te-ere zang van vogels,
Niets, maar niets wordt er gehoord.
Ik zeg, stel u voor, di-e kamer
Zonder zelfs het zwakst geluid,
Zoudt gij daar niet graag verblijven?
Nou, ik niet ik blijf eruit.
P. GASUS.
BANKETen SPECULAAS
moeten een TRACTATIE zijn!
V Daarom van
(Adv. Ingez. Med.)
TIEN COMMUNISTEN TER DOOD
VEROORDEELD.
WEGENS MOORD OP EEN S. A.-MAN.
DESSAU, 28 Nov. (W.B.) De juryrecht
bank veroordeelde tien communisten, die een
S.A.-man hadden gedood, wegens moord in
gemeenschap ter dood en blijvend eerverlies.
Reeds in Juli van het vorig jaar werden drie
communisten wegens dezen moord ter dood
veroordeeld.
BENOEMING VAN POLITIEAGENTEN.
Bij het politiekorps hier ter stede zijn tot
politieagent benoemd de heeren H. J. van 't
Boveneind uit Heeze, L. Pebesma uit Brunssum
en T. A. van der Veldt uit Haarlem.
Links het portret van den student Brooke Hart, die door bandieten omvoerd en om hel
leven gebracht werd. Daarnaast de gouverneur van Californië James Rolph. die weigerde
versterkingen naar. San José te zenden en de wraakneming op de ontvoerders zelfs goed
keurde. Naar men weet staat de schuld van een der gelynchten niet vast.
Straffen van 1 tot 14 jaar geëischt.
Luitenant deed beroep op
Europeanen.
SOERABAJA, 29 November (Aneta).
Bij de voortzetting der berechting van de
eerste groep der Europeesehe muiters van
de Zeven Provinciën door den Zeekrijgs
raad, heeft het OJVI. een belangwekkende
schriftelijke verklaring voorgelezen van
luitenant ter zee tweede klasse Van Boven
Even voor het afvaren van het muiter-
schip uit Oleh-Leh zei luitenant Van Boven
tot de Europeanen dat zij zich moesten
wapenen en vroeg of hij op hen kon reke
nen. Zij antwoordden dat zij niet durfden
aangezien zij ver in de minderheid waren.
Luitenant Van Boven had toen getracht
met enkele collega's de brug te bereiken,
waarop het eerste schot viel. De officieren
zagen zich toen genoodzaakt terug te trek
ken. Toen luitenant Van Boven zag dat hij
op niemand's steun kon rekenen zocht hij
den oudsten op dat tijdstip aanwezigen
officier, luitenant ter zee eerste klasse W.
F. J. Fels op teneinde instructies te vra
gen.
Luitenant ter zee Pels bleek echter ver
dwenen te zijn in de richting van den wal.
Luitenant Van Boven c.s. maakten toen de
stuurinrichting van Zeven Provinciën on
klaar en besloten voorshands niet te vuren.
Een deputatie onder leiding van den korpo
raal-machinist M. Boshart kwam daarna in
den longroom en eischte de overgave van het
schip hétgeen werd geweigerd.
Hierop werd overeengekomen dat de offi
cieren het achterschip mochten behouden
mits zij niet zouden vuren.
„De Inlanders waren razend en door vuren
onzerzijds zou de beweging beslist zijn om
geslagen in een rassenkwestie, en de Euro
peanen zouden alsdan zijn vermoord".
In de verklaring van luitenant Van Boven
wordt vervolgens medegedeeld dat de Euro
peanen aan dek weigerden hem te steunen.
Het was hem verder onbekend hoeveel Euro
peanen voorit waren, die eventueel zouden
helpen, doch hem was ten stelligste verzekerd
door iedereen, ook door de onderofficieren,
dat hij op nieman-ds steun kon rekenen. De
muiters waren zwaargewapend en hadden
bovendien handgranaten bij de hand. Indien
de officieren zouden hebben gevuurd, zou het
schip beslist geheel in handen van de mui
ters zijn gevallen.
Door aan boord te blijven, aldus vervolgt
de verklaring van luitenant Van Boven, in
staat van verdediging, konden de officieren-
het aanbreken van den dag afwachten, ten
einde een beter inzicht in den toestand te
verkrijgen en de bemanning te attendeeren
op de consequenties van haar gedrag.
Den volgenden dag besloten luitenant Van
Boven en de officier van gezondheid om zich
naar het voorschip te begeven, in de uitvoe
ring van welk voornemen zij evenwel door
schildwachten werden verhinderd.
Later heeft luitenant Van Boven een onder
houd met de muiters gehad, in bijzijn van den
officier van gezondheid. Zij trachtten hem te
overreden thans het schip aan den comman
dant terug te geven.
De korporaal-machinist M. Boshart deelde
tijdens dat onderhoud mede dat de inlanders
niet voor rede vatbaar waren. De officieren
wenschten een telegram naar den comman
dant te verzenden. Korporaal Boshart en de
overige Europeanen gingen hiermede accoord,
doch de Inlandsche muiters weigerden de ver
zending van een telegram toe te staan.
Op 6 Februari heeft luitenant Van Boven
wederom aangedrongen om met de muiters
te spreken. Hij slaagde er ha een onderhoud
tot stand te brengen, doch het gelukte hem
niet hen tot rede te brengen, en hen te bewe
gen den commandant direct aan boord te
nemen. Eenstemmig werd door de muiters be
sloten dat de commandant eerst den dag voor
aankomst te Soerabaja weer aan boord zou
worden toegelaten. Op 7 Februari ontdekte lui
tenant Van Boven plotseling, dat de sleutels
der geweerrekken, welke dien ochtend aan de
muiters waren afgegeven, ten behoeve van het
verrichten van reparaties, nog niet waren
terugontvangen.
Deze sleutels waren aan de muiters afge
geven tenenide hen te laten voelen dat de
officieren onbevreesd waren. Na gepraat over
en weer kwamen de sleutels eindelijk terecht.
De muiters eischten toen overgave der gewe
ren, hetgeen echter werd geweigerd.
Uit de houding van korporaal Boshart
concludeerde luitenant Van Boven dat Bos
hart eveneens bevreesd was voor een rassen-
gevecht.
Op 8 Februari werd door de officieren
verlangend uitgezien naar de komst van
het eskader. Wegens het lange wegblijven
werd gevreesd dat er met het oog op de
situatie te Soerabaja iets haperde.
Intusschen versterkten de officieren aan
boord hun positie.
Tenslotte komt de verklaring van luite
nant Van Boven toe aan de gebeurtenissen
van den lOen Februari, den dag, waarop het
treffen met het eskader platas vend.
Des mrogens vroeg kwam het eskader in
zicht, voer achter de „Gouden Leeuw" om
Tegen de Europeesehe groep muiters zijn
straffen van 1 tot 14 jaar geëischt.
pag. 1
De gemeenteraad van Amsterdam heeft de
loonvoordracht aangenomen.
pag. 1
Minister De Wilde deelt mede zelf beroeps
instantie voor radioi'eclit te willen zijn.
pag. 3
Minister De Wilde waarschuwt in de Kamer
de V. A. R. A. in het gareel te blijven.
pag. 3
Waardeering in de Tweede Kamer voor mi
nister Verschuur.
pag. 3
Voor controle tegen sabotage van crisis-maat
regelen door smokkelarij zijn 16 ambtena
ren met motorfietsen uitgerust.
pag. 4
Het S. A.-propagandajacht te Rotterdam
ligt op een afgelegen plaats en veroorzaakt
niet de minste onrust.
pag. 4
Te Schinnen heeft een zandverschuivüig twee
mannen bedolven, één werd gedood, één ge
wond.
pag. 4
Bij de Nederlandsche Spoorwegen zal de op
brengst dit jaar weer 20 millioen minder
zijn dan in 1932.
pag. 4
Op de electrische netten der spoorwegen zul
len wellicht ook dieseltreinen rijden.
pag. 4
Dr. W. G. N. van der Sleen organiseert een
jubileumsreis naar Curacao en Centraal
Amerika.
pag. 4
Volgend jaar zal de rijsnelheid der Neder
landsche Spoorwegen weer opgevoerd
worden.
pag. 4
Geschil tusschen K. H. Tusenius te IJmuidcn
en Joh. Brautigam over het inkomen van
den laatste.
pag. 4
Tegen een wethoudster van Zuid- en Noord-
Schermer is drie maanden geëischt wegens
valscliheid in geschrifte.
pag.
De oud-havenmeester van Haarlem M. Kriens
overleden.
pag.
Men neemt aan, dat Italië den Volkenbond
voorloopig niet zal verlaten.
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een merkwaardig man.
pag 1
A. J. C.-Vl.: H. D. Vertelling. De vele tab
baards van Sinterklaas.
pag. 0
J. B. Schuil: Zuid-Limburgsch Tooneelgczel-
schap bij Jacob van Lennep.
pag. 6
II. G. Cannegicter: Herman Hezermans met
„Kctty jokt nooit".
pag. 6
K. de Jong: Concert der H, O. V.
pag. 0
Dam- en Schaakrubriek.
pag. 7
Overveen - Telef. 23517
en ankerde bijna buiten zicht van De Zeven
Provinciën, weshalve de officieren het ergste
vreesden betreffende de toestanden aan
boord van het eskader.
Kort daarna viel de bom m©t het be
kende gevolg.
Op verzoek van beklaagde B. van Leeuwen,
korporaal-machinist, werd de korporaal
machinist Smit gehoord, die desgevraagd ver
klaart dat hij beklaagde Van Leeuwen op 4
Februari des avonds,bij den valreep heeft ge
zien in gezelschap van korporaal Boshart die
zei de: „Nu vragen ze mij wat ze doen moe
ten."
Getuige Smit voegde aan deze verklaring
nog toe dat hij op dat tijdstip alleen had ge
staan doch dat eenige schepelingen zich in
de nabijheid bevonden, alsmede eenige offi
cieren.
Hierna onderteekenden de beklaagden hun
voor officieren-commissarissen afgelegde
verklaringen.
Het requisitoir.
Vervolgens krijgt de fiscaal het woord tot
het nemen van zijn requisitoir Hij eischt de
volgende staffen-
de korporaal-machinist M. Boshart 14 jaar,
de korporaal-stoker G. F. Dannau, 11 jaar,
de korporaal-machiniste M. Dooyeweerd,
10 jaar.
de korporaal-machinist B. van Leeuwen,
7 jaar.
de korporaal-machinist W. Tichelaar, 1
jaar,
de stoker-olieman P. A. Peeters, 7 jaar.
de stoker-olioeman W. Snel 4 1,2 jaar en de
stoker-olieman C. A. Vermeulen l jaar, al
len met aftrek van den tijd doorgebracht in
preventieve hechtenis, met uitzondering van
beklaagde Tichelaar en Vermeulen, die niet
in voorarrest zijn geweest; voorts met ontslag
uit den dienst en ontzetting uit de bev^egd-
heid om verder bij de gewapende maebt te
dienen, behalve de beklaagden Tichelaar en
Vermeulen ten aanzien van die verlaging in
rang tot stoker eerste klasse wordt geëischt.
De verdedigers verzóchten het requisitoir in
beraad te mogen nemen gedurende acht da
gen waarop de zitting van den Zeekrijgsraad
werd verdaagd tot 6 December.