De snelle Postjager vertrokken
Auta-Sewke-Ceuttah
}.vmdekBetg.
Hst
Proza en poëzie
51e Jaargang No. 15480
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen'
Zaterdag 9 December 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
DITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABOIMNEMKN1 ENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week f 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post .'0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: .5 regels 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30. elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN
Om kwart over vier los van den grond.
Het vertrék van den Postjager.
(Van een onzer redacteuren)
Even over kwart na vier hedennacht is de
Postjager vertrokken.
Klaar en koud is de vriesnacht. Strak staat
de diepdonkere hemel met de ta.llooze twin
kelende sterren boven de wereld, boven Schip
hol, boven het vliegveld, dat nog leeg en ver
laten en donker daar ligt.
In het hoofdgebouw heerscht een groote be
drijvigheid. Zeer velen hebben zich opgemaakt
om het vertrek van den snellen Postjager bij
te wonen en in het restaurant is vrijwel geen
plaats meer te krijgen. Daar worden toespra
ken gehouden, daar wenscht men den koenen
vliegers een voorspoedige reis, daar spreekt
luitenant Asjes afscheidswoorden, kort, krach
tig en getuigend van den onverzettelijken wil
den tocht te volbrengen zooals die is ontwor
pen.
Aanwezig waren de minister van Binnen-
landsche Zaken mr. J. J. A. de Wilde, de di
recteur-generaal der P.T.T. ir. Damme, de
directeur van het Postkantoor te Amsterdam,
de heer van Beers, wethouder E. J. Abra
hams, de directie der Panderfabrieken, de
heer Bellaert, havenmeester van Schiphol, dr.
de Wolf van den Rijksstudiedienst voor de
Luchtvaart, het Comité Snelpost Nederland
Indië en vele anderen.
Namens het Comité sprak de heer Bronsing,
die de bemanning verzekerde, dat duizenden
hun tocht van uur tot uur zullen volgen.
Allen, die belangstellen in de poging om den
weg van Nederland naar Indië in korten tijd
af te leggen,,zullen in gedachten dien weg
meemaken. Hij wenschte de bemanning veel
succes toe.
Minister de Wilde zei, dat de regeering met
groote belangstelling de werkzaamheden van
het comité heeft gadegeslagen. De namen
Bronsyjg, Pander en van de bemanning zijn
een waarborg voor ernstig werk. ,.Uw daad
is van het grootste belang", aldus spr. „Steeds
hebben wij, Nederlanders onze mannen bereid
gevonden de verbinding te verbeteren en gij
zet deze goede, Hollandsche traditie voort".
Met zijn beste wenschen voor succes en be
houden terugkomst sloot de minister zijn
rede.
Ir. Damme merkte op, dat een korte ver
binding voor de P.T.T. van. het grootste be
lang is. De Nederlandsche luchtvaart kan
iedere vergelijking met het buitenland door
staan, maar nog is men niet tevreden. „Steeds
verder en steeds sneller is ons parool".
Wethouder Abrahams sprak namens het
gemeentebestuur van Amsterdam. Ook hij
gewaagde van de groote waardeering voor
het werk van het comité en bracht de beste
wenschen over.
Luitenant Asjes dankte namens de beman
ning voor de gesproken woorden. Hij zei, dat
de bemanning ten volle den ernst van het
oogenblik besefte. Alle maatregelen zijn ge
nomen om het risico zoo laag mogelijk te
doen zijn. Hij wilde met deze vlucht den naam
van de Nederlandsche luchtvaart in het bui
tenland hoog houden.
Na de redevoeringen, en vooral na die van
luitenant Asjes klonk applaus en hoerageroep.
Om ruim half vier is deze plechtigheid ge
ëindigd en wij begeven ons naar de hangar,
die den Postjager herbergt. Stil en rustig staat
daar de zilveren vogel met de roode letters
PH-OST op romp en vleugels en, kleiner voor
op: Postjager. Twee verkeersvliegtuigen sprei
den daarachter hun groote vleugels als be
schermend uit over het kleinere toestel er
vóór, dat toch veel sneller moet zijn, en dat
de reis naar Indië in vier dagen wil volvoe
ren
Het is ongeveer tien minuten voor vier, als
de machtige deuren van de hangar open wor
den geschoven en het vliegtuig achteruit naar
buiten wordt gereden en dan, vooruit, vlak
voor het hoofdgebouw van Schiphol wordt
gebracht. De officie-ele personen, de familie,
vrienden en kennissen van de vliegers en de
andere belangstellenden verdringen zich om
het toestel, dat nog slechts wacht op de
krachtige meesterhand, die het van den grond I
zal heffen en zal sturen in de richting van
Indië. 1
Dan komen-de koene luchtvaarders. Het blik
semlicht van de vele fotografen flitst onop
houdelijk aan en de vliegers kruipen vrijwel
dadelijk in het toestel. Luitenant Asjes steekt,
voor hij verdwijnt in de cabine, nog even zijn
hand ten afscheid op en roept:
„Dag, mannen!"
Even later beginnen de motoren te ronken.
De ruimte voor en achter het toestel wordt
vrijgemaakt. Het is dan nog geen vier uur
Tien minuten lang draaien de motoren met
oorverdoovend laawaai zonder dat 't vliegtuig
nog start. Boven het restaurant onder aan den
uitzichttoren is hei-verlicht een groote letter
P verschenen. Luitenant Asjes heeft zijn plaats
voor in de cockpit ingenomen. Hij verwisselt
zijn vilten hoed voor een kap, Geyssendorffer
staat naast hem, van Straten zit achter hen.
In spanning volgt het publiek de manipulaties
der vliegers achter de twee kleine ruitjes.
Dan een gejuich, als om tien minuten over
vier de vliegers met hun handen een af
scheidsgroet wuiven een gejuich, dat vol
komen overstemd wordt door het ronken der
•drie zware motoren en het toestel draait
langzaam en taxi't over de betonnen tegels
naar den Westelijken hoek van het terrein,
de duisternis in. Het roode lichtje op den lin
kervleugel en het witte staartlicht zijn de
eenige plaatsaanduiding van het grijze toe
stel, dat geheel in de grauwte van den nacht
•is opgenomen.
In een lange rij staat het publiek voor het
restaurant opgesteld, te wachten tot de Post
jager zich van den grond zal verheffen. Men
trappelt van de kou. In plaats van het roode
ien witte licht op de machine komen nu een
groen en een wit lichtje op de vleugels, die
zich om kwart over vier in groote snelheid
•over het terrein bewegen: de Postjager start!
Het geronk der motoren is nu weer te hoo-
ren, luider en luider, naarmate het toestel
meer nadert en voor ons langs schiet. Even
voordat het zich van den Nederlandschen
bodem verheft is boven de machine bizon-
der duidelijk een fraaie vallende ster zicht
baar, die tot een lange lichtende streep wordt
en dan verdwijnt. En vlak daarop stijgt de
Postjager als een andere ster het licht op
de vleugels op, los van den vaderlandsclien
;rond. Het cirkelt niet meer boven het vlieg
veld, het gaat onmiddellijk in een rechte lijn
voort, over den lichttoren, het Oosten en
Indië tegemoet
De Postjager is zijn tocht begonnen.
Klaar en koud is deze vriesnacht. Strak
staat de diep-donkere hemel met de tallooze
twinkelende sterren boven de wereld, boven
Schiphol, boven het vliegveld, dat nu weer
leeg en verlaten en donker daar ligt.
En ver weg al, rept zich de zilveren vogel,
bestuurd door mannen, die den naam van
Nederland op luchtvaartgebied hoog willen
houden.
En züllen houden!
DE POSTJAGER OP WEG NAAR
ROME.
1VIERA GEPASSEERD.
De Postjager passeerde hedenmorgen te 8.15
uur Fayence ten noorden van Cannes en vliegt
zonder Marseille aan te doen door naar Rome.
OUD MINISTER PRESIDENT
GEARRESTEERD.
LISSABON. 9 Dec. (V. D.) De politieke po
litie heeft den vroegeren Portugeeschen mi
nister-president generaal Cardoso ge
arresteerd.
GASTHUISVEST 11
TELEFOON 16471
REMCONTROLE OP G.E. REMBRUG
ttl&tUcft wcuck- en s-meeestation
ÓHclecliUtdspótU&en vaw cuUo's
Jtefiacaties op speciaol tnoMnes
(Adv. Ingez. Med.)
Volgens Reuter is in Amerika,
e\n nog wel door den voorzitter
van de Poet Laureate League het
denkbeeld geopperd, dat de dich
ters een code zouden krijgen met
een 35-urige arbeidsweek)
'k Zie de dichters aller landen
Al in spraakloosheid ont-zet.
Dat zij ooit ter wereld zouden
Vallen onder d' arbeidswet,
Vijfendertig uren dichten,
Zes uur daaglijks, reken maar,
Eiken dag op vaste uren.
Peinzen aan een lessenaar.
Inspiratie uit een kraantje.
Dat je dicht- of opendraait,
Dichtersvuur, dat op commando
Uitdooft of ten hemel laait.
Heden eindigt dan de werktijd
Met een onvoltooid sonnet,
Het mag eerst, op straf van boete,
Morgen worden voortgezet.
Als het eenmaal maar zoover is,
Krijgen z' ook nog op den duur,
Dat het tempo wflr'dt geregeld,
Zooveel stropheri in het uur,
Alle dichterlijke vrijheid,
Radicaal om hals gebracht,
Hoort u wel het koor der dichters
Dat daar bitter hoonend lacht?
Neen, men moet geen dichters zoeken
In bedrijfseconomie,
In 't meest zakelijke proza
Is geen plaats voor poëzie.
P. GASUS.
DE TWEEDE DAG VAN IJS.
FRISCHHEID OP DE IJSBAAN.
Het- groote hek van de ijsbaan is tegen
woordig rood en wit geschilderd. In de stads
kleuren, precies als de vlaggen, d.ie er op
staan, Het maakt een frisschen indruk en
aan frischheid hebben wij toch al geen ge
brek op de ijsclub. Niet alleen, dat er een
stevig koude wind stond, dezen tweeden
ijsdag, maar ook is bet kleurenspel nog al
tijd even aangenaam voor het oog. De mode
is niet zooveel veranderd sinds verleden
jaar (wat is er eigenlijk wel veranderd op
de ijsbaan?), alleen schijnt tegenwoordig een
muts gedragen te worden, die eigenlijk geen
muts is, alleen maar een soort verband om
het hoofd, met vier reepjes naar de kruin.
Erg leelijk.
Wij hebben voor het eerst den schaats weer
onder gehad, van 't jaar en zooals wij al
eerder schreven, er was hoegenaamd niets
vreemds aan. dezen keer. Men voelde zich
zoo thuis, alsof men niet weg geweest
was.
Het ijs was voortreffelijk alleen daar
waar Dinsdag het wak was, nog hobbelig en
dientengevolge verlaten. Voor het overige
vrij van elk scheurtje of barstje. Het was
vrij dicht bevolkt het meest met de school
jeugd, natuurlijk, de ouderen komen van
daag en morgen pas. Of: ze komen misschien
niet, want de tijd voor tochten is er alweer,
en dat is altijd een leelijke concurrentie
voor de ijsbaan.
Het zal velen verdrieten te vernemen, als
de baan vanavond niet opgesteld wordt.
Het bestuur was vanmorgen nog aan het
overwegen.
Er zal veel over gemopperd worden, maar
het bestuur zal voor de sluitinö wel weer
zijn goede reden hebben.
Om de aantrekkelijkheid te verhoogen
zijn al wedstrijden uitgeschreven:
Zondagmiddag 1 uur, hardrijden voor zoons
van leden in twee groepen, n.l. van 15 tot 17
en van 17 tot 20 jaar. Vervolgens ijshockey.
Zondagmiddag zal de wedstrijd Holland
Oostenrijk in de radio hoorbaar zijn. Ver
leden jaar is er ook zooiets geweest, en het
was toen een groot succes. Zondagavond is
de baan helaas niet open.
Dinsdagmorgen 10 uur zijn er wedstrijden
voor de Haarlemsche politie. Tenminste
als het ons gepermitteerd is in den ijstijd
zoo futuristisch te spreken; maar in elk geval
de thermometer wijst nog steeds een paar
graden onder nul en er waait een Oosten
wind, dat ieder, die niet schaatsen rijdt, er
koud van wordt.
Van ongelukken hebben wij nog niets ver
nomen, a1"-0"1 wij hoorden van f- teugen
met kunst-schoen-schaatsen, wiens moeder
zijn eigenlijke schoenen had meegenomen.
Zoodat hij wel op kousevoeten naar huis zal
hebben moeten wandelen. Arme jongen.
EEN NIEUWE WEG HAARLEM
DEN HAAG?
Plan bij het Rijk in onderzoek.
EEN RUIME WEG BUITEN DE DORPS
KOMMEN.
SNELVERKEERSBAAN DEN HAAG
UTRECHT WORDT AANGELEGD.
In het bericht over de provinciale wegen
doen Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
de volgende belangrijke mededeelingen:
Na eenige onderhandelingen en besprekin
gen heeft de minister goedgevonden, dat ge
zamenlijk door den Rijks- en Provincialen
Waterstaat een ruim opgezet verbeterings
plan voor den weg WassenaarNoordhol-
landsche grens zou worden opgemaakt, waar
na een nadere beoordeeling zou kunnen plaats
hebben.
Dit project, dat uitgaat van een ruimen
verkeersweg en dat tevens inhoudt omleg
gingen om alle bebouwde kommen, zoomede
een doortrekking van den weg naar Scheve-
ningen is op het bureau van den Provincialen
Waterstaat uitgewerkt en is thans bij het rijk
in onderzoek.
Onlangs is ter kennis van Ged. Staten ge
komen. dat het thans in de bedoeling van
het Rijk ligt, den Rijksweg no. 12 (.Den Haag-
Utrecht) aan te leggen als een snelverkeers-
baan. waarbij iedere onderbreking van het
verkeer op dien weg en daarom iedere directe
aansluiting aan dien weg vermeden wordt.
Het ligt derhalve in het voornemen van het
rijk bij alle bestaande kruisingen tunnels
met daarbij behoorende opritten (aansluitin
gen aan den Rijksweg) te maken.
De Zilkerweg de nieuwe verbinding.
Op een voorloopig Rijkswegenplan kwam
een groote verbinding voor als weg langs de
Haarlemmer trekvaart.
Omdat daardoor drie verbindingen zou
den ontstaan, hebben Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland voorgesteld den provincia
len .weg langs den duinrand (Zilkerweg, Hee-
renweg enz., als gecombineerden Rijks-Pro
vincialen badplaatsen- of duinweg op ruime
schaal te verbeteren.
HET BLOEMBOLLENBEDRIJF.
DE FINANCIEELE AFWIKKELING DER
SANEERING.
Op het door 6 besturen van organisaties,
die "zich het laatste jaar met de sanerings
maatregelen voor het bloembollenbedrijf heb
ben bizg gehouden, aan den minister van Eco
nomische Zaken gezonden adres, met verzoek
om financieele afwikkeling der saneering,
heeft, naar het Weekblad voor Bloembollen
cultuur meldt, de Minister geantwoord, dat
hij geen vrijheid kan vinden, méér leverbare
bollen op te koopen, dan in zijn mededeeling
van 8 Augustus is bedoeld.
De Minister kan niet inzien dat het op zijn
weg ligt de telers die reeds het normale re
sultaat bereikten, daarboven nog voordeel te
waarborgen meer in verband met het feit.
dat dit nog een bij zonderen last zou opleggen
aan de vakgenooten, die niet zoo gelukkig ge
weest zijn met hun oogst.
Wat het crediet op basis van het ingeleverde
leverbaar betreft, moet de Minister tot zijn
leedwezen mededeelen, geen middelen beschik
baar te kunnen stellen. Spr. hoopt intusschen
met. de hem gegeven bevoegdheden er wel in
te kunnen slagen, de credietwaardigheid dei-
telers op een zoodanig peil te brengen, dat
degenen, die wel in staat zijn de telers met de
noodige credieten te steunen, bereid zullen
gevonden worden hun medewerking te ver-
leenen om de teelt, gaande te houden.
Voor de overige behoeften der telers zullen
naar de Minister hoopt, ook de middelen niet
geheel ontbreken om in het allernoodzakelijk
ste te voorzien.
De besturen der 6 organisaties hebben op
6 December besprekingen gevoerd over het
antwoord van den Minister. Het resultaat de
zer besprekingen zal wei spoedig worden be
kend gemaakt.
De heer E. H. Krelage spreekt in het jong
ste nummer van het Weekblad diepe teleur
stelling over de afwijzende houding van den
bewindsman uit.
De heer Krelage vreest dat de minister zich
van de stemming in l»et bedrijf niet voldoende
rekenschap heeft gegeven en zegt dat, in te
genstelling met de meening van den Minister,
niemand der bedrijfsgenooten op het oogen
blik tevreden is.
DE H. O. V.
HET CONCERT VAN ZONDAGAVOND
Onder leiding van Marinus Adam zal het
orkest Zondagavond een aantrekkelijk pro
gramma ten gehoore brengen, bestaande uit
Opera- en folkloristische muziek. Soliste is de
zangeres Nancy Vellaz, zij zingt voor de pauze
l'Air des Lettres uit Massenets Opera „Wer-
ther", de beroemde Seguidilla uit Carmen"
en Moussorgsky's typisch-Russische Volks
dans „Hopak".
Het orkest omlijst haar optreden met de
Ouverture van Saint Saëns' Opera „La Prin-
cesse Jaune" en de Tartaarsche dansen uit de
Opera „Prins Igor" van den Rus Borodin. Na
de pauze krijgt men uitsluitend muziek van
vaderlandsclien bodem te hooren: allereerst
de Hollandsche Boerendansen van Julius
N.V. TECHNISCH BUREAU RADIO*
SPECIALISTEN.
Zijlstraat 87a
Telefoon 11322.J
(Adv. Ingez. Med.)
Pander's snelle Postjager is hedenmorgen
vertrokken.
pag. 1
De Tweede Kamer heeft de verhooging van
den tabaksaccijns zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
pag. 12
Volgens de aangenomen wet op den tabaks
accijns mag niet beneden banderolleprijs
verkocht worden. Geschenken bij sigaretten
verboden.
pag. 12
Het Rijk bestudeert een plan voor een nieu
wen weg ScheveningenHaarlem buiten de
dorpskommen om. Combinatie met den Zil
kerweg
pag. 1
Conflict in de Nederlandsche Kant Gesell-
schaft.
pag 4
Vrijdag heeft de loterij van „Zonnestraal"
getrokken.
pag. 4
Het ontwerp- Verkeersfonds is niet ingediend
op instigatie der Spoorwegen.
pag
Een ongunstiger deviezenregeling met Duitsch
land?
pag. 4
Tal van nieuwe politiebepalingen te Amster
dam ontworpen,
pag- 4
Paul Boncour heeft zijn meening over de re
organisatie van den Volkenbond gegeven
en gezegd, dat de basis van den Bond niet
mag worden aangetast.
pag. 3
Ilitler heeft in zijn onderhoud met Poncet
te kennen gegeven, dat Duitschland terug
gave van het Saargebied zonder volksstem
ming en verhooging der militaire effectie
ven eischt.
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
Een jurist: Vrouwe Justitia. De voorloopige
hechtenis.
pag. 3
W. S.: De almanak, die vorsten zag komen en
gaan.
pag. 8
P. L. V. R.: Bij den Anak Agoeng van Ka-
rangasem.
pag. 7
Willy van der Tak: Een vrouw voor wie een
koning bevreesd was.
pag. 7
Sport in 't kort.
pag. 5
J. B. Schuil: Ensemble Bouber: 't Kind van
de buurvrouw.
pag. 9
K. de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 9
Het Haarlemsche Stadsbeeld: De He-""?nweg.
pag. 8
Uit de wereld van de film.
pag. 8
Röntgen, daarna drie, door Felix de Nobel be
werkte liederen van onzen grooten 17en eeuw-
schen dichter Bredero in eerste uitvoering ge
zongen door Nancy Vellaz, en ten slotte de be
kende variaties over een Sint Nicolaasliedje
van Jan van Gilse.
Een mooi en belangwekkend programma dus
dat geen ware muziekliefhebber zal willen
missen.
CONFLICT BIJ DE K. L. M. NOG
NIET OPGELOST.
ONVOLTALLIGE COMMISSIE BRACHT
ADVIES UIT.
Zooals men zich herinnert is de verkeers
vlieger E. van Dijk begin September uit de
Commissie van Advies getreden. Zoowel het
bestuur der. Nederlandsche Vereeniging van
Verkeersvliegers als de directie der K. L, M.
waren van meening, dat in de vacature
moest worden voorzien. De Commissie bleef
echter tot nu toe onvoltallig. In weerwil
van deze onvoltalligheid bracht de commissie
op 25 September advies uit in de bekende
kwestie, gerezen tusschen K.L.M.-piloten en
directie der K.L.M., hoewel het Reglement
Vhegtuigbestuurders een commissie van drie
leden voorschrijft.
De Nederlandsche Vereeniging van Ver
keersvliegers protesteerde tegen het op deze
wijze uitbrengen van het advies.
De Ki.M.-directie berichtte echter onlangs
dat de commissie zich tot 't uitbrengen van
het advies volkomen bevoegd acht en zij niet
kan medewerken om de voor de vereeniging
teuite grieven door een andere commissie
opnieuw te laten onderzoeken.
Een der grieven van de piloten, het in
dienst houden van een Duitschen vliegtuig-
bestuurder bestaat nog steeds. De Oceaan
vlieger, Evert van Dijk is nog steeds niet in
dienst der K.L.M. teruggekeerd
R. K, MIDDENSTANDSVEREFNTGTNG
De R.K. Middenstandsvereenising alhier
houdt een actie-vergadering op Woensdag 13
December e.k. in café Brinkmann, Groote
Markt. Spreker is Mr. F. J, H. Bach, die de
volgende onderwerpen zal behandelen: Be
scherming van den Middenstand! Ordenin» in
de Bedrijfstakken! Wat wil de Katholieke
Middenstand in de crisis van het oogenblik?
