UIT DE WERELD VAN
DE FILM.
H.D. VERTELLING.
De almanak die vorsten zag komen en gaan.
ZATERDAG 9 DECEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
Hoe het eens was. HET HAARLEMSCHE STADSBEELD. Hoe het geworden is.
DE HEERENWEG.
De Heerenweg (Wagenweg) was in vroeger
eeuwen een echte buitenweg, met vele mooie
buitenverblijven. Nu is de weg reeds voor een
groot deel in de stadsbebouwing opgenomen.
LIONEL BARRYMORE OVER MIMIEK.
Wij vroegen Lionel Barrymore: „Wat is het
voornaamste element dat bijdraagt tot film
succes?"
Zonder een moment te aarzelen antwoordde
hij; „Dit kan in één woord gezegd worden:
Mimiek".
Wij vroegen hem hierover een nadere uit
eenzetting te geven en er was slechts weinig
aansporing voor noodig om hem aan het pra
ten te krijgen ever een onderwerp, dat hem zoo
na aan het hart ligt.
„Ik ben overtuigd" zei hij. „dat een buiten
staander zelfs zelden er over nadenkt hoe
belangrijk de gelaatsuidrukking en de geheele
houding van een karakterspeler in de film is.
Zelfs vele acteurs vergeten dit. Met mimiek, in
den uitgebreidsten zin van het woord, bedoel
ik de kunst om een gedachte uit te drukken
door de reactie van het gelaat of het lichaam
zonder dat er een woord gesproken wordt. Een
enkele handbeweging kan heel vaak welspre
kender zijn dan de belangrijkste dialoog en
een beweging van de schouders kan veel meer
uitdrukken dan woorden en bovendien is het
ook meer natuurlijk.
„Om maar een enkel voorbeeld te noemen
nemen wij een geval, dat een acteur een stuk
chocolade krijgt. De regisseur vraagt hem
hierin te bijten en dan te zeggen of te doen
wat hij als een natuurlijke reactie beschouwt.
Hij bijt, ontdekt, dat de chocolade niet zoet
is zooals hij verwacht, maar een tablet, zooals
we: eens gebruikt wordt voor het maken van
pudding of chocolademelk. Zeer waarschijnlijk
zal de acteur dan zeggen: „Wat is dat voor
een mop, het is niet te eten! Maar stellen wij
nu den kleinen Jackie Cooper voor hetzelfde
geval -. Wat zou hij doen? Hij zal waarschijn
lijk geen woord zeggen, maar hij zal een vies
gezicht trekken met een paar rimpels in zijn
neus en deze natuurlijke reactie zal voor het
publiek veel meer beteekenen en bovendien
de scène niet onnoodig lang maken".
De uitdrukking van onze gezichten moedig
de Barrymore aan om hier op verder door te
gaan.
Lionel Barrymore als Kringelein in
Menschen im Hotel.
„Iedere gedachte en ieder gevoel" vervolgde
hij „geeft bij verschillende personen een an
dere natuurlijke reactie. Als men een paar
■woorden zegt en men laat de beteekenis van
de woorden volkomen tot zich doordringen,
reageert het lichaam automatisch. In een ge
val als Jackie Cooper is deze reactie zoo na
tuurlijk, dat hij niet eens behoeft na te den
ken. Het onnatuurlijke in het spel is eigenlijk
een gevolg van het feit, dat men te veel aan
dacht schenkt aan de vooruit bestudeerde
mimiek of bewegingen en de beteekenis van
wat men zegt niet voldoende tot zich laat
doordringen. Als men zich volkomen kan con-
centreeren op een rol komt de beweging van
zelf, zonder urenlange studies voor een
spiegel".
CARRY COOPED OVER BUITENLEVEN
Toen Carry Cooper dertien jaar was, ver
klaarden verschillende dokters, dat hij als
gevolg van een auto-ongeluk zijn leven lang
kreupel zou blijven. Degenen, die hem in
zijn "verschillende succesrollen gezien heb
ben en hem thans weer zullen bewonderen
in de film Today we Live (Vrouwen-noodlot),
als tegenspeler van Jaon Crawford, zullen
overtuigd zijn, dat de dokters zich vergist
hebben.
„Een verstandig dokter raadde veel be
weging in de buitenlucht aan", vertelde Coo
per onlangs in een interview, „en daarom
werd ik naar Montana gestuurd. In het be
gin moesten ze me op 'n paard helpen, maar ik
zette door en dag in dag uit bracht ik in de
vrije natuur door. Geleidelijk ontwikkelden
mijn spieren zich en kreeg ik een gezonde
eetlust. Er is geen geneesmiddel in de wereld
dat vergeleken kan worden met frissche lucht
en gezonde lichaamsbeweging. Heel vee
men cven voelen zich ellendig, omdat zij
zichzelf er niet toe kunnen brengen naav
buiten te gaan en daar een groote dosis
gezondheid en levenslust op te doen".
Jarenlang werkte Gary Cooper als cowboy
op een ranch in Montana. Later was hij als
teekenaar verbonden aan een dagblad in
Helena (een plaatsje in Montana). Hij pro
beerde aan een grooter blad te komen en
ging naar Los Angeles, waar het hem even
wel niet mocht gelukken werk te vinden. Om
in zijn onderhoud te voorzien werkte hij als
figurant in de studio's. Samuel Goldwyn zag
hem en gaf hem een rol In The Winning of
Barbara Worth. Sinds dien treedt hij steeds
meer op den voorgrond.
In de Metro film Vrouwen-Noodlot speelt
Cooper de rol van een Amerikaansehen vlie
genier, Joan Crawford de vrouwelijke hoofd
rol,
De WITTE NON ALS ACTRICE.
Over het algemeen is de weg naar succes in
filmland een lange en het is een bijzondere
prestatie als een actrice na het eerste op
treden voor de camera reeds tot „star" be
vorderd wordt. Dit was het geval met Helen
Hayes, wier rol in De Misstap van Madeion
Claudet- zóó de aandacht trok, dat niet alleen
de Metro Goldwyn Mayer haar een star-
contract aanbood, maar bovendien haar
artistieke prestatie door de Academy of
Motion Picture Arts and Sciences bekroond
werd met den prijs voor 1932.
Intusschen zijn op deze film drie nieuwe
gevolgd n.l. A Farewell tot Arms, The Son-
Daughter ODe Chïneesehe bruid) en The
White Sister (De Witte Non).
Helen Hayes kwam van het tooneel naar
de film en haar grootste successen had zij
niet lang geleden in New-York, waar zij op
trad in een stuk van Molnar, dat daar onder
den titel van The Good Little Fairy vertoond
werd. Zij treedt afwisselend op voor de film
en op de planken, welke zij nooit geheel vaar
wel zal kunnen zeggen.
Helen Hayes werd geboren in Washington
als èenig kind van een regeeringsambtenaar,
die voortdurend dienstreizen moest maken
waardoor haar opvoeding vrijwel geheel door
haar moeder verzorgd werd. Haar moeder
is steeds haar raadgeefster en hulp geweest,
ook later op haar weg naar roem en succes.
„Bij de voorstellingen ben ik altijd aan
wezig en let speciaal op Helen als zij op het
toneel is" vertelde haar moeder onlangs, „en
het komt dikwijls voor, dat zij iets heel an
ders doet of zegt dan met de repetitie inge
studeerd was. Als ik haar er na voorstelling
op opmerkzaam maak, is zij altijd zeer ver
wonderd en verklaart, dat zij zich niet meer
herinnert, omdat zij zich op dat moment
zoo sterk in haar rol ingeleefd had, dat zij
instinctief zich zoo bewoog en zoo sprak, als
de uitgebeelde persoon op dat moment ge
daan zou hebben.
„Eerst beviel het werk in de studio's mij
heelemaal niet", bekende Helen Hayes on
langs. ,/De geweldige afmetingen van de
studio's de nuchterheid en het zakelijke van
het geheele bedrijf deed mij schrikken en was
een desillusie voor mij, het gaf mij een-koud
gevoel. Ik voelde mij eenzaam en verloren
en toen ik voor het eerst mijzelf op het witte
doek zag, moest ik huilen. Ik wist wel, dat ik
geen schoonheid ben. maar zoo erg had ik
mij mijn filmbeeld toch niet kunnen voor
stellen. Intusschen heb Ik mij kunnen aan
passen en tegenwoordig vergeet ik, zoodra de
lampen flitsen en de camera's beginnen te
draaien, niet alleen de omgeving, maar voor
alles mijzelf, dan ben ik op het oogenblik
met lichaam en ziel de mensch, de persoon
lijkheid, die mijn rol mij voorschrijft".
Helen Hayes is de vrouw van den tooneel-
schrijver Charles Mc. Arthur.
STUDIO-SNUFJES.
Dolores Del Rio is door Warner Bros aan
gezocht om de rol van danseres te vervullen
in „Wonder Bar". De verdere rollen worden
bezet door Al Jolson, Rïcardo Cortez, Dick
Powell, Kay Francis, Guy Kibbee. Hugh Her-
Noma Shearer vertelt van het spannendste
moment uit haar loopbaan
„Wij maakten opnemingen voor Lucretia
Lombard. In een scène moesten Irene Rich
en ik door een brandend bosch rennen. Daar
het onmogelijk was om voor een enkele film
opneming een willekeurig bosch in brand te
steken, hadden ze op het studio-terrein een
woud van imitatie-boomen gebouwd. Deze
waren gedrenkt met een of ander brandbare
stof en aangestoken. Irene en ik rende over
een afstand van ongeveer honderd meter
langs de vlammenzee. De eerste opnemingen
mislukten en door toevallige omstandigheden
ook de tweede. Daardoor werd het noodza
kelijk een derde maal den tocht door het
vuur te maken, doch nu was het decor tot een
vuurzee geworden. Brandende takken vielen
omlaag, maar wij moesten het doen om te
voorkomen, dat het geheel opnieuw opge
bouwd moest worden. De afstand leek ons wel
100 K.M. en ik dacht, dat wij er nooit veilig
uit zouden komen. Maar wij kwamen er. Twee
seconden later viel het geheele „bosch" in
elkaar.
„Ein Madel mit Tempo", een der Duitsch-
sprekende Fox Films, welke te Berlijn ge
maakt worden, is de eerste die door Nether
lands Fox Film Corporation uitgebracht
wordt.
De hoofdrollen worden vervuld door: Dolly
Haas, Oskar Sima, Leopoldine KonStantin,
Ralph Artur Roberts, Albert Lieven.
De regie is in handen van R. A. Stemmle,
de muziek is gecomponeerd door Franz
Grothe.
,Ein Madel mit Tempo" wordt vervaardigd
naar het boek „Susi macht alles" door K. R.
G. Brown.
Joan Crawford's grootste sensatie was de
huwelijksplechtigheid in de film Our Modern
Maidens (De Wonderlijke Bruid), met Dou
glas Fairbanks Jr.,
„Doug en ik waren verloofd. Toen ik aan
zijn arm naar het altaar ging in de ernstige
kerkatmosfeer van deze filmscène kon ik
haast niet gelooven, dat dit geen werkelijk
heid was. Bovendien werd de indruk nog
versterkt, doordat werkelijk een geestelijke
deze film-plechtigheid leidde. Het idee kwam
in mij op, dat wij toendertijd gedurende de
opnemingen van deze film ons op de origi
neelste manier werkelijk in het huwelijk had
den kunnen laten verbinden.
De voorbereidingen voor de grootsch opge
zette „Fox Follies" zijn in volle gang onder
leiding van den regisseur Edward Sutherland.
De muzikale leiding berust bij Louis De
Francesco, terwijl Richard Whiting de mu
ziek en de woorden schrijft.
Aan deze „Fox Follies" zullen medewerken
Janet Gaynor, Lilian Harvey, Warner Bax
ter, John Boles, Lew Ayres, Heather Angel,
James Dunn, Sally Eilers, Spencer Tracy,
Will Rogers, Miriam Jordan, Herbert Mundin,
Sid Silvers, Florence Desmond, Norman Fos
ter, Stepin Fetchit en Wini Shaw.
In 1764 verscheen voor de eerste maal de
„Almanach de Gotha", samengesteld door
Emanuel Christoffel Klüpfel, leeraar van den
toenmaligen erfprins van Saksen-Gotha
De ondertitel luidde: „Contenant dïverses
connaissances curieuses et utiles". Hij bevat
te een genealogie van de regeerende Europee-
sche vorsten, een stamboom van het Saksische
koningshuis, een chronologisch overzicht van
de Duitsche 'keizers en verschillende kleine bij
dragen.
Dat men hem in het Fransch uitgaf laat
zich verklaren door de voorkeur, welke rri'en
in die dagen aan de Duitsche hoven voor de
ze taal aan den dag legde. In 1765 verscheen
echter naast de Fransche ook een Duitsche
uitgave als „Gothaïscher Hofkalender zum
Nutze und Vergnügen".
Uit den lang en levensloop van dezen bij zon
deren almanak, vallen eenige wederwaardig
heden te vertellen in verband met de politieke
en staatkundige wisselingen gedurende de
laatste anderhalve eeuw.
In 1807 lag de uitgave in beide talen voor
het jaar 1808 kant en klaar gedrukt. Eén
exemplaar was in handen gekomen van kar
dinaal Caprara, aartsbisschop van Milaan, die
door Napoleon om zijn Franschgezindheid al
dikwijls uit geldelijke moeilijkheden was ge
holpen. Deze kardinaal was het met enkele
zaken uit den almanak niet- volkomen eens,
want onder de souvereine vorsten waren ook
nog zij opgenomen, wier landen reeds door
Napoleon bij Frankrijk waren ingelijfd. Cap
rara haastte zich de regeering te Parijs hierop
attent te maken met het gevolg, dat vernie
tiging van alle exemplaren werd bevolen en
een nieuwe uitgave te Parijs werd samenge
steld.
Intusschen was echter een aantal exem
plaren al in handen van het publiek geko
men. Als zeldzaamheid en curiositeit stegen
zij spoedig in waarde.
Het is niet onvermakelijk te zien welke ver
anderingen door de Fransche censuur verder
nog noodzakelijk werden geacht. In de eerste
plaats moesten de portretten van William Pitt,
Nelson en Murat met den bij behoorenden
tekst vervallen. Van Murat valt het te begrij
pen, want deze had met zijn keizerlijken zwa-
Van Schiller's „Wilhelm Teil" wordt een film gemaakt. Op dezelfde plaatsen, waar eens
Wilhelm Teil leefde, leed en streed, en die ook Schiller voor oogen had bij het dichten
van zijn drama, neemt men nu een film op van den vrijheidsstrijd. Bovenstaande af
beelding toont het hoogtepunt uit die rolprent, den een op de Rütli, op de historische plek
opgenomen.
ger juist een beetje ongenoegen. Doch het is
toch een bewijs van kleinzieligheid, dat minis
ter Pitt en de zeeheld van Trafalgar, ofschoon
beiden reeds overleden, als tegenstanders van
Napoleon niet mochten worden afgebeeld
Verder waren onder de geboycotte families
de Huizen van Bourbon, Braunschweig, Hes
sen, Nassau, Hohenlohe en Koerland.
Bij „Keizer Napoleon" moest vervallen, dat
keizerin Josephine een geboren Tascher cle la
Pagerie en weduwe de Beauharnais was. Dat
zij als dochter van een eenvoudigen kapitein
werd geboren, scheen niet bekend te mogen
worden.
Het statistisch overzicht van Duitschland
moest eveneens diep ingrijpende verande
ringen ondergaan; een paar vervalschingen
waren zelfs geen bezwaar.
Tot 1814 Is de censuur van Napoleon ook in
de afbeeldingen merkbaar en eerst in 1815
kon de almanak weer „Gothaïscher Hofkalen
der" worden genoemd. In 1816 werd hij over
genomen door den tegenwoordigen uitgever
Justius Perthes, die hem reeds dertig jaren
had gepacht.
Nieuwe moeilijkheden, doch weer van ande
ren aard, ontstonden bij den jaargang 1919,
die reeds in October 1918 was afgesloten.
Toen kwam opeens in November de revolutie,
die verschillende afdeelingen totaal omver
wierp
Tijdens den wereldoorlog was de kalender,
zij het ook met veel bezwaren, regelmatig blij
ven verschijnèn. Met de vijandelijke landen
had men ieder contact verloren, zoodat men
op verschillend gebied feitelijk niet wist, hoe
de toestand wa?/ Zoo bevat b.v. de inleiding
bij den jaargang 1917 de merkwaardige woor
den: „Von dem dureh Kaiserliche Erl-asse be-
kanntgegebenen neugebildeten Könïgreich Po
len konnte aus leicht begreiflichen Gründen
zurzeit weder im genealogischen noch im di-
plomatisch-statistischen Teile berichtet wer
den".
Daar men vóór 1919 den geheelen almanak
niet opnieuw kon gaan bewerken, bepaalde
men zich er toe vóór de namen der intusschen
onttroonde vorsten het woordje „vormals" te
plaatsen en op deze wijze kon m'jt betrekke
lijk geringe verandering nog een vrij aardige
actualiteit worden verkregen.
Een lastiger geval werd het met het diplo
matieke gedeelte, dat toen nog met den eigen
lijken Hofkalender was verbonden. Hier had
men geen gelegenheid meer, zich aan den
nieuwen tijd aan te passen en de geweldige
staatkundige veranderingen uit die dagen
drong men in een „Nachtrag" van vier blad
zijden tezamen.
Uit historisch oogpunt werden uitvoerige
genealogieën bijgehouden, maar van 1920 af
had men ook hier met wijzigingen in de ver
schillende landen rekening te houden. In
Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije was de adel
stand opgeheven en in Pruisen was het ge
bruik van de praedicaten: Königliche Hoheit,
Durchlaucht enz. in het ambtelijk verkeer
verboden.
Men kan zich indenken hoeveel hoofdbreken
al die plotselinge veranderingen aan de re
dactie kostten.
Intusschen was de diplomatieke afdeeling,
zoowel als het genealogisch overzicht zóó om
vangrijk geworden, dat men besloot in 1923
den almanak te splitsen in „Gothaïscher Ka
lender" en „Diplomatisches Jahrbuseh". Drie
jaar later werd het formaat van het diploma
tieke deel vergroot en deze band kreeg als
titel „Gothaisches Jahrbuch für Diplomatie,
Verwaltung und Wirtschaft", Het genealogisch
deel kreeg weer den naam van „Gothaischer
Hofkalender".
Meer dan anderhalve eeuw heeft de Alma-
iach de Gotha met groote nauwgezetheid zijn
;aak vervuld. De oudste jaargangen zijn zeer
gezocht om de kopergravures van Daniel
'hodwiecki en om de vele zeldzame portret
en welke ze bevatten.
In den tijd van zijn bestaan heeft deze al
manak vorsten zien komen en gaan, de
landsgrenzen van het oude Europa heeft hij
zien wijzigen, maar zelf heeft hij de wisseling
der tijden overleefd.
W. S.
De Ontmoeting.
door
WILHELMINE BALTENESTER
Hans en Suschen Brauer zaten in hun diepe
leunstoelen en verveelden zich. De krant had
den ze al doorgelezen. Ze gaapten. Suschen,
al was ze al vijf en twintig jaar getrouwd,
werd kribbig, als haar man in haar tegen-»
woordigheid gaapte.
„Beleefd ben jij!" zei ze kriebelig. „Jij gaapt
toch ook!" verdedigde hij zich. „Wat een vrouw
kan doen, kan een man nog niet altijd doen",
vond ze. Hij zweeg, want hij wilde de rust van
den Zondagmiddag, al was hij dan ook verve
lend, niet storen.
„Je doet niets om me te amuseeren!" zei
Suschen geërgerd. „Ook al goed!" Hij ging
rechtop zitten. „Waar moet ik het over heb
ben?" „Voor mijn part over je zaak, of over je
rheumatiek of over de liefde!" „Lieve Suschen,
ik geloof vast en zeker, dat je vandaag vergif
tige paddenstoelen hebt gegeten! Nee, stil nou
maar. zeg nou maar niets! Je bent wel lief!"
„En dat noem jij mij aangenaam bezighou
den", zegt ze spits. ..Zal ik je wat voorlezen?"
informeert hij goedmoedig. „Voorlezen! Span
liever je eigen geest eens in!" „Ik heb geen
geest. Maar daar in de krant staat een uit
stekend artikel, ik heb er net het laatste stuk
van ingezien. Een artikel over de liefde. ,,En
weet je daar zelf niets over te vertellen?" „Ach
Suschen, mijn liefde begon en eindigde bij
jou. Dat weet je toch!" „Nou, nou! Die Tilly
van vroeger, uit je danslessen, zul je erbij
moeten rekenen". „Dat beteekënde toch niets!"
„Niets? Je hebt me eens bekend, dat je op
een keer een heelen nacht onder haar raam
gestaan hebt. Dat heb je bij mij nooit ge
daan!" „Dat is nu juist het verschil. Op haar
was ik verliefd, en van jou hou ik". „Onzin!"
zegt ze. „Zie je nu wel, hoe aangenaam we ons
onderhouden?" Ze doet net, of ze het niet
hoort. „Hoe zag die Tilly er eigenlijk uit? Was
ze knap?" „Niet knapper dan jij!" Hij was in
de vijf en twintig jaar van zijn huwelijk
voorzichtig geworden. „Maar ze was ouder
dan jij", ging zij voort. „Ja, zes jaar. Jammer
genoeg". „Waarom jammer genoeg?" „Omdat
ze naar een blaag als ik niet omkeek". „Zie je
wel, dan heb je toch wel om haar gegeven!"
„Wel nee!" „Je praat eromheen. Hans! Je
hebt wel om haar gegeven! Misschien geef je
nog wel om haar! Het onbereikbare is altijd
mooier dan het bereikbare dat verveelt
gauw!" „Jij verveelt me niet Suschen. Daar
voor kun je veel te genoegelijk babbelen!" „O,
dus ik praat te veel?" Ze begon te huilen.
Het slot was, dat hij deemoedig voorstelde,
dat ze samen ergens in een restaurant zouden
gaan eten. „Je bent nerveus, Suschen. en zet
alles, wat ik zeg, op zijn kop". Zij ontkende dat
droogde haar tranen, en kleedde zich aan.
In het restaurant waren alle tafeltjes be-
t; ze moesten bij een oude dame aan tafel
gaan zitten. Hans Brauer dronk zijn vrouw
toe. Ze zag hem geroerd aan, terwijl ze haar
glas ledigde. De dame kauwde zakelijk en keek
op haar bord: haar tanden begonnen slecht
te worden. Maar Suschen was bijzonder op
dreef, en haar stemming steeg zoo, dat ze de
zorgvuldig kaïttvende dame aansprak. Die
slikte haastig door en antwoordde vriendelijk.
De dames raakten in een onderhoudend ge
sprek.
Hans Brauer zat erbij en zei weinig. Suschen
lachte, omdat hij er zich nu over ergerde dat
ze zich met de dame in plaats van met hem
bezig hield. Ten slotte keek hun gezelschap
op de klok, betaalde en nam afscheid. „Ik
moet naar mijn kleinkinderen toe!" zei ze.
Suschen zag haar na. „Wat een aardige vrouw"
„Ja. dat zeg je, omdat ze leelijk is!" lachte
Hans Brauer. „Vind je haar zoo leelijk?"
Suschen zette onschuldige oogen op. „Nogal,
ja!" „Ik had me aan haar willen voorstellen
en haar vragen eens een keer te komen thee
drinken! Maar jij sneed me aldoor het woord
af! Ja, ja, jij had ook liever wat jongs gehad!
Als het nu eens die Tilly van je geweest was.
dan had je haar zelf wel geïnviteerd". „Mis
schien ook niet", zegt hij, en zwijgt verder.
Waarom zal hij den avond bederven en zijn
vrouw vertellen dat de dame, die hem niet her
kend heeft, de mooie Tilly van vroeger uit
de dansles was!
Op uit krn-.o r is zoo ivist een telegram ont
vangen, dat het schip waarop de directeur
van zijn overzeesche zakenreis terugkeert, op
een zandbank is geloopen.
bert, Glenda Farrell, Ruth Donnelly en Ro
bert Barrat.
Miss Del Rio zal de plaats innemen, die
voor Ann Dvorak bestemd was. De laatste
heeft haar werkzaamheden nog niet beëin
digd in „Massacre".
De regie berust bij Lloyd Bacon terwijl de
dansnummers worden ingestudeerd onder
leiding van Busby Berkeley. Al Dubïn en
Harry Warren schreven de muziek en tekst
der liederen voor „The Wonder Bar", Ruby
Keeler zal hierin niet optreden.
