Het Uitspraak tegen Euro- peesche groep Muiters. MORGENAVOND BAKER Goede voornemens. Waarom v. d. Lubbe c.s. schuldig zouden zijn. 51e Jaargang No. 15484 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 14 December 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABUNNEMEN 1 ENper weelc 0-25, p-er maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week f0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëNI5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels f 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Duim f250- Wijsvinger f 150... Elke andere vinger f 50— Arm- of Beenbreuk f 100— idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600- Verlies van Hand, Voet of Oog f400... Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 14 December. Goering. Het optreden van den ex-aviat-eur, thans mi nister, Rijksdagpresident en generaal Her mann Goering' wordt steeds bedenkelijker voor den naam van het nieuwe Duitschland. Het kan daar niet ongevoelig voor blijven, aange zien het tegelijkertijd voortdurend pogingen doet om het vertrouwen, van het buitenland te winnen. Als onmiskenbare voorbeelden daarvan mogen gelden het streven van het Rijksgerechtshof te Leipzig om zijn onpartij digheid en zuivere procesvoering te bewijzen, en verscheidene ,.toenaderende" redevoeringen van den rijkskanselier Hitier jegens Frankrijk. Dat nu onder leiding van generaal Goering de nieuwe Rijksdag in de Kroll Opera eèn voorstelling heeft gegeven, die sterk aan ee.i opéra comique herinnert maar vanwege haar kortheid beter de vergelijking met een „diver tissement" doorstaan kan, doet er niet veel toe. In geen enkel land zal men voor een enkel oogenblik aannemen dat.deze z.g. Rijksdag eenigen werkelijken invloed heeft. Als gene raal Goering het aardig vindt om zeshonderd marionetten in uniform een keer of drie, vier te laten opstaan en weer te laten gaan zitten, als bewijs dat zij de bevelen-wie-ze-kiezen moeten begrepen hebben, en als hij daarbij de buitenlandsche diplomaten en journalisten de gelegenheid geeft om hun gevoel voor humor in rapporten en artikelen bot te vierennu, dan moet-ie dat zelf maar weten. De schijn is ook iets, zal hij denken. En hij is de eerste niet. Ten tijde van koning Edward VII nog was men daar in Engeland b.v. zoozeer van overtuigd, dat de toenmalige Lord Chamber lain, die als censor van het tooneel optrad, alle stukken verbood waarin de werkelijkheid den schijn verdrong. Bernard Shaw, Granville Barker, Arnold Bennett en anderen werden er de (vergeefs-protesteerende) slachtoffers van. Dit soort opvatting is dus nog niet zoo erg antiek, en bovendien had niemand van den Rijksdag iets anders verwacht. Hij is nu weer op vacantie, hetgeen vrijwel zijn voornaamste taak lijkt. Maar op het punt van het Rijksdag-pro ces zijn de uitingen van den generaal minder humoristisch. Hij heeft eerst, optredend als getuige, bevelen aan het gerechtshof ge geven den verdachte Dimitrof uitgescholden en geroepen: „Wacht maar-tot wij je uit de macht van dit Hof hebben". Een raar stand punt voor 'n minister, die bovendien hoofd der politie is. Nu heeft hij in een interview aan het blad „Nachtausgabe" meegedeeld dat de verdachten schuldig zijn, opnieuw gezegd dat hun vrijspraak „moeilijkheden zou opleveren, want zulk een vrijspraak zou slechts de zege van doodé paragrafen over het gezonde ver stand beteekenen" en tenslotte gezegd dat de nieuwe Rijksdag getoond had dat zij inzake de schuld aan den brand achter hem stond. Dergelijke dingen wekken in het buitenland het tegendeel van vertrouwen in het nieuwe Duitschland. Volgens die leer van zijn partij gelooft generaal Goering in de suprematie van den staat. Ieder leeft en werkt voor den staat, ieders idealen zijn belichaamd in den Staat. Welnu, deze staat heeft de vijf verdachten naar zijn Rijksgerechtshof verwezen om over hen te oordeelen. Men zou dus geneigd zijn te concludeeren, dat de generaal al zeer weinig eerbied voor den Staat en deszelfs organen toont, als hij dit Hof brutaliseert en openlijk critiseert voor er zelfs een uitspraak is. ais hij op zijn eigen houtje de verdachten schul dig verklaart- en dat is wel het sterkste staaltje als hij dreigt met „moeilijkheden" als zij vrijgesproken worden. Is dit verheer lijking van den Staat.. Het lijkt meer op min achting daarvoor, en aanmatiging van eigen persoonlijk gezag daarboven. De staatsdienaar Goering moet eveneens voorstander zijn van het benoemen van des kundige en daarvoor tenvolle bekwame lieden op de te bezetten posten. In theorie althans. In de praetijk acht hij, die onder eede voor het Rijksgerechtshof erkend heeft „dat hij het proces maar zeer oppervlakkig had gevolgd" zichzelf beter tot oordeelen bevoegd dan de door den Staat aangewezen rechters. Op wel ken grond? Hij is geen jurist. Hij is een ge neraal en een ex-aviateur. Hij heeft het pro- ces volgens eigen verklaring maar oppervlak kig gevolgd. Beschouwt hij dit dan als de ver wezenlijking van het ideaal, dat de deskun digste en de bekwaamste menschenenz.? Het buitenland begrijpt van dit alles niets, en wantrouwt het. Bovendien is er nog ee» aloude waarheid, die in den loop der eeuwen in alle soorten van staten gegolden heeft. De zuiverheid van de rechtspraak, en de eerbiediging daarvan, is voor een volk het hoogste goed Deze waarheid leeft nog zeer sterk in de wereld. Zelfs in een tijd als deze. Het buiten land beseft wel dat de generaal Goering thans een machtig man is. Het betwijfelt evenwel sterk of hij een rechtvaardig man is. R. P. SUBSIDIEVOORDRACHT TE AMSTERDAM AANGENOMEN. OPHEFFING VAN 21 OPENBARE SCHOLEN. Meeste straffen weer zwaarder dan de eisch. Vonnissen van 1 tot 16 jaar. De Zee krijgsraad legde de volgende straffen op: aan den eersten groep Europeesche mui ters van De Zeven Provinciën: Korporaal-machinist M. Boshart, 16 jaar. Eisch 14 jaar. Korporaal-stoker G. F. Dannau, 12 jaar. Eisch elf jaar. Korporaal-machinist, M. Dooyeweerd, 10 jaar, conform den eisch. Korporaal-machinist B. van Leeuwen 8 jaar, eisch 7 jaar. Korporaal-machinist Tiggelaar 1 jaar, con form den eisch. Stoker-olieman P. O. Peeter, 8 jaar, eisch 7 jaar. Stoker-olieman W. Snel, 4 jaar, eisch 4 i/2 jaar. Stoker-olieman G. A. Vermeulen, 1 1/2 jaar, eisch 1 jaar. Allen met aftrek van preventief, met uit zondering van beklaagden Tiggelaar en Ver meulen, die niet in voorarrest zijn geweest, voorts met ontslag uit den dienst en ontzet ting uit de bevoegdheid om bij de gewapende macht dienst te nemen, behalve voor de be klaagden Tiggelaar en Vermeulen. Overwegingen. SOERABAJA, 14 Dec. (Aneta). De overwe gingen van het vonnis zijn in hoofdzaak gelijk aan die voor de Inlandsche hoofdmuiters. Bij de beklaagden Boshart, Dannau, Dooy- weerd, Van'Leeuwen en Tiggelaar die allen den rang van korporaal bekleeden, wordt als bezwarende oïnstaii&igheid in aanmerking genomen dat zij als meerderen opzettelijk in deelneming met minderen in rang, het mis drijf hebben gepleegd De zeekrijgsraad acht het aan beklaagden primair ten laste gelegde wettig en overtui gend bewezen, hetgeen tevens het geval is met het aan enkele beklaagden afzonderlijk ten laste gelegde. Het vonnis kwalificeert het bewezene als „muiterij aan boord van een oorlogsvaartuig, zich ergens bevindende waar geen onmid dellijke hulp verkrijgbaar is." De ernst van het gepleegde feit vordert strenge bestraffing van allen, die daaraan bereidwillig hebben deelgenomen. Als verzachtende omstandigheid neemt de Zeekrijgsraad het feit aan dat geen letsel is toegebracht aan de officieren en onder-of ficieren die zich aan boord bevonden. De overwegingen ten aanzien van be klaagde Boshart zijn vrijwel gelijkluidend aan die welke in het requisitoir voorkomen. BRAND OP SCHOOL. DE KINDEREN TIJDIG WEG. Woensdagmorgen te omstreeks half twaalf ontstond een schoorsteenbrand in een lokaal van de Openbare Lagere School te Weesp. De leerlingen verlieten de school op ordelijke wij ze, waarna de inmiddels aangekomen brand weer van Weesp onder leiding van den heer J. Geesink met de motorspuit het vuur be streed. Het gelukte de brandweer, die veel last ondervond van den sterken wind en de vorst, het vuur spoedig meester te worden. Het lokaal brandde echter geheel uit. Nog tijdens de aanwezigheid van de brand weer ontstond ook een begin van brand in den schoorsteen van een ander leslokaal. Dit kon echter met één straal gebluscht worden. GEM. CONCERTZAAL 7.30 EN 9.30 UUR JOSEPHINE Kaarten ad. f 0.75 tot f 2.-, pl. r. bij Cone. bur. Vernout, Warmoesstr. 10 en 's avonds a. d. zaal. (Adv. Inc/ez. Med.) Strakjes is het jaar ten einde En dan is 't moment weer daar, Dat wij peinzen over goede Voornemens voor 't nieuwe jaar. Dat wij harder zullen werken, Voor zoover 't ons is gegund. Dat ons streven op het welzijn Van den mensch zal zijn gemunt. Dat wij ons zullen beheerschen Op het punt van ons humeur, Dat wij niet zullen versagen, Wat er ook. met ons gebeur'. Dat wij dit niet zullen laten, Dat wij dat niet zullen doen, Elk voor zich weet dat het beste, Ergens wringt bij elk de schoen, 't Is een bron van zelfvoldoéning En een prettig tijdverdrijf. Ook al heeft gewoonlijk practiseh rt Resultaat niet veel om 't lijf. 't Is nu tijd om te beginnen En ik heb 't op prijs gesteld, 't Goede voorbeeld aan te geven. Dat misschien voor u ook geldt. Ik verbind me, dat ik stellig 't Volgend jaar in geen geval, Bij de ergste zomerhitte, Ooit daarover klagen zal, P. GASUS. SPOORWEGAANSLAGEN IN SPANJE. IJZEREN STAVEN OP DE RAILS. MADRID, 14 Dec. (Reuter). Na het ont dekken van 23 dynamiet-bommen te Palma del Condando zijn 17 personen gearresteerd. Nabij de stations Carnbre en Suebla de Farnals hebben extremisten de spoorlijnen opgeblazen. Te San Pedro de Ros hebben de bewoners een „Vrij Communisme" uitgeroepen. FAMPELUNA, 13 Dec. (Reuter). Extremisten hebben ijzeren staven gelegd op de rails van de spoorlijn Barcelona—Irum, eenige oogen- blikken voor een sneltrein passeerde. Er had evenwel geen ongeluk plaats, aange zien de trein voorafgegaan werd door een speciale machine, welke deze voorwerpen van de rails verwijderde. 52 KOUDESLACHTOFFERS IN DE VER. STATEN. TOCH MINDER KOUD DAN ANDERS. NEW YORK, 14 Dec. (V.D.) Hoewel de koude in de Vereenigde Staten slechts twee dagen heerscht en lang' niet van zoo groote felheid is als in vorige jaren dikwijls het ge val was, komen toch uit tal van staten be richten binnen over personen, die tengevolge van de koude om het leven zijn gekomen. In twee dagen tijds bedroeg voor zoover bekend is, het aantal slachtoffers van de koude 52. De toevluchtsplaatsen voor dakloozen zijn overvuld met werkloozen. De acht muiters van de Europeesche groep zijn veroordeeld tot straffen, die voor vijf zwaarder zijn dan de eisch, n.l. van 1 tot 16 jaar. pag. 1 Een groote brand heeft in het Friesche dorp Twijzel de gereformeerde kerk en een wo ning vernield. pag. 2 Een zware brand heeft vannacht Boon's ca cao- en suikerwerkfabriek te Wormervcer verwoest. .Honderd leden van het personeel werkloos. pag. 2 De Tweede Kamer heeft de couponbelasting tot een bedrag van 2 pet. aangenomen. pag. 9 De Eerste Kamer heeft aangenomen het ont werp tot opheffing van de gezondheids commissies. pag. 9 Ook den piloot Parmentier, reserve-sergeant is verboden voor de V. A. R. A. te spreken. Ir. Albarda stelt vragen over de kwestie. pag. 9 Op de Overijselsche Vecht is een 19-jarige jongeman onder het ijs geschoten en ver dronken. De communisten te Beerta hebben den bur gemeester verzocht toch nog een raadsver gadering bijeen te roepen. pag. 4 In de groote rivieren wordt de ijsgang steeds zwaarder. pag. 4 Op de Indië-vliegtuigen worden proeven ge nomen met radio-uitzendingen tegelijk op de korte en de lange golf. pag. 4 De Koningin heeft ook voor dezen winter alle maaltijden en feesten ten hove afgelast, wegens de tijdsomstandigheden. pag. 4 LEIPZIG. 14 Dec. (V.D.) Onmiddellijk na de opening van de zitting van hedenmor gen gaf dr. Bünger het woord aan Dr. Wer ner voor het uitspreken van het tweede ge- deelte van zijn requisitoir. Dr. Werner ver- 1 klaarde te willen onderzoeken of de stelling van de openbare aanklagers juist is, dat de medeplichtigen van Van der Lubbe, de be klaagden Torgler, Papof, Dimitrof en Tanef zijn geweest. „Er zijn, zoo zegt hij, „geen personen, die er direct kennis van dragen, dat deze vier be- L klaagden bij de daad aanwezig waren. L Van der Lubbe is op de plaats van de mis daad gearresteerd, de anderen heeft men -r niet gezien. Hun schuld kan derhalve slechts bewezen worden door feiten die er op wijzen, i dat zij in verband met de daad moeten heb- l ben gestaan. Tot wiens voordeel, zoo* moet men volgens een oud criminologisch begin sel vragen, is de daad begaan, d.w.z. wie zou zij ten goede komen? Van belang is niet welke gevolgen de daad tenslotte voor de daders heeft gehad, doch slechts wat zij bereiken konden en wilden. Natuurlijk komen, gezien het politieke karak ter van de brandstichting geen particuliere, persoonlijke voordeelen, doch slechts politieke in aanmerking.. Aangezien alle beklaagden communisten zijn, kan de vraag aldus gesteld worden: „Had de communistische partij be lang bij de daad en kon zij bij redelijke over weging en rekening houdend met de toenma lige situatie eenig voordeel voor haar en haar doeleinden verwachten?" Deze vraag aldus Dr. Werner, moet naar mijn meening onvoorwaardelijk bevestigend beantwoord worden. De partij heeft getracht den burgeroorlog te veroorzaken. Na het aan de macht komen van de nationaal-socialis- ten bestond slechts nog een laatste moge lijkheid voor haar om onder bepaalde om standigheden een overwinning te behalen Het was een levensnoodzakelijkheid voor de communistische partij te pogen door een staatsgreep toch nog de macht te veroveren, Den nationaal-socialisten in de schoenen geschoven. Zelfs wanneer de partij er rekening mee hield dat zij geen succes zou hebben dan be stond'toch nog de later dan ook rijkelijk uitgebuite mogelijkheid de daad den politie- ken tegenstanders, den nationaal-socialisten, in de schoenen te schuiven. Al zijn dan ook deze beide mogelijkheden mislukt, dat verandert niets aan het feit dat zij overwogen zijn. Behalve de vraag: „In wiens voordeel", komt het tweede juri dische beginsel in aanmerking om zich af te vragen: „Wie is tijdens de daad of kort daarvoor of er na op de plaats van de mis daad gezien?" Daarbij komen wij op de afgevaardigden Torgler en Koenen van wie Koenen voort vluchtig is en slechts om deze reden niet in de beklaagdenbank zit. De procureur-gene raai bespreekt, dan in het kort de persoon lijkheid van Torgler en vervolgt: De verdenking valt op Torgler. omdat hij tot kort voor de daad in het Rijksdaggebouw vertoefde. Wij weten dat hij 's morgens tegen 11 uur in den Rijksdag kwam en 's avonds ongeveer tusschen half negen en kwart voor negen den Rijksdag weer heeft verlaten. Nu In den Raad van Amsterdam heeft wethou der Boissevain meegedeeld, dat het Con certgebouw zich in moeilijkheden bevindt. pag. 4 Uit de Provinciale Staten: Groot aantal sub sidies verminderd geen vacantictoeslag 812 pet. korting op de pensioenbijdragen pag. 6 Vandaag valt de eisch in het proces Van der Lubbe. pag. 3 In de buurt van de Engelsche kust is vermoe delijk een driemaster met tien a twaalf op varenden vergaan. pag. 3 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Goering. pag. 1 Van onzen Berlijnschen correspondent: Het nieuwe Duitschland. De „rijkskamer voor cultuur" pag. 3 Jhr. dr. J. C. Mollerus. Met hoeveel per maand kan een Indische familie rondkomen? pag. 4 J. B. Schuil: Charlotte Kohier bij den Heein- steedschen Kunstkring. pag. 9 H. G. Cannegigeter: De film „Turksib". pag. 9 K. de Jong: Orgelconcert in de Kloppcrsin- gelkerk. pag. 9 L. N.: Amsterdam in de kou. pag. 6 ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. a I 2.50 £ITTOP KONING - HAARLEM HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100 (Adv. Ingez. Med.) zou het feit dat. Torgler den 27sten on-onder- broken in den Rijkdag is geweest, op zich zalf niet opvallend zijn. Er dient echter rekening mee te worden gehouden dat als medeplich tige behalve Torgler, Koenen in aanmerking komt, die zich dien dag buitengewoon op vallend heeft gedragen. Het opvallende ver dachte gedrag van Koenen moet dus ook den beklaagde Torgler belasten. Uit de ge tuigenverklaringen is gebleken dat Koenen bij het binnenkomen in den Rijksdag klaar blijkelijk zijn best heeft gedaan niet her kend te worden? Wat echter tegen Torgler tien doorslag geeft is niet slechts het feit dat hij kort voor het plegen van de daad op de plaats van de misdaad is ge weest doch dat hij ook kort voor de daad met den dader zelf gezien is. De procureur-generaal verklaart verder: De nationaal-sociallstische Rijksdagafge vaardigden Karwahne en Frey en de Oosten- rijksche leider der nationaal-socialistische bedrijfscellen-organisatie Krose hebben niet zekerheid verklaard Torgler, en in zijn gezel schap Van der Lubbe te hebben gezien en wel in de anti-chambre van de zittingszaal van de begrotingscommissie. Torgler's pogingen om te bewijzen dat hij niet samen met Van der Lubbe was, zijn volkomen mislukt. Daaruit kan slechts de conclusie getrokken worden dat hij eenige uren voor de brandstichting met de dader, samen was. Torgler is echter door dezelfde getuigen dien namiddag ook met Popof gezien. Andere getuigen hebben Torgler in de anti-chambre met een onbekend persoon gezien. Eenigen hunner was opgevallen hoe bleek Torgler was. hoe hij in elkaar zat gedoken en plotse ling het gesprek met de persoon die bij hem was. afbrak. Bij deze bewijzen komt nog een ander n.l. de verklaringen van getuige Grothe. Deze getuige heeft betrekkelijk laat tijdens den loop van het proces mededeelingcn gedaan die juist Popof en Torgler het hevigst be lasten. LEIPZIG. 14 Dec. (Wolffbureau). Vol gens dr. Werner is nog niet bewezen, dat de verklaringen van Grothe onjuist zijn, doch wel kan hij toegeven, dat alleen op liet ge tuigenis van Grothe Torgler niet veroor deeld kan worden, aangezien hier en daar twijfel bestaat. Verder is Torgler op den dag van den brand met twee zware actetasschen gezien, terwijl hij het toen blijkbaar onaangenaam vond gezien te zijn. Verdacht is ook de houding van Torgler in restaurant Aschinger. Hij en zijn gezelschap bleven zeer kalm, toen hen den brand werd medegedeeld. LEIPZIG, 14 December (Wolff) In het slot van zijn requisitoir over Torgler verklaar de dr. Werner, dat geen twijfel kan bestaan of Torgler bij den brand in den Rijksdag be trokken is geweest, en dat hij de daad heeft gepleegd met het doel de leden var. de com munistische partij aan te sporen er op los te slaan. Hier is sprake van een volvoerde brand stichting tezamen met hoogverraad. De gemeenteraad van Amsterdam heeft goedgekeurd de voordracht van B. en W. tot het opheffen van 21 openbare scholen, n.l. met 39 tegen 5 stemmen. De heer Mok (s.d.) had een voorstel inge diend om bij de regeering aan te dringen op spoedige wijziging der winkelsluitingswet. Dit werd aangenomen met 24 tegen 20 stemmen. Voor waren de S.D.A.P., de middenstanders, de communisten en de heer Carels (lib.) Een voorstel Weiss (midd.) om aan de Am- sterdamsche Orkestvereeniging een subsidie te geven van f 4000 werd aangenomen. De subsidie-voordracht is daarna aangenO' men. Het Concertgebouw krijgt f 110.700. i'RINS VAN WALES BIJ DE FRONT S'i RIJDERS. Ter nagedachtenis aan de ge vallenen in den wereldoorlog heeft de prins van Wales op de bijeenkomst van den front strijder sbond een „eeuwige vlam" ontstoken. Een foto van deze plechtigheid. Het O.M. zet zijn standpunt uiteen. „De K.P.D. zag in den brand een laatsten weg". (Zie ook elders in dit nummer).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1