Minister Marchant antwoordt.
ZATERDAG 16 DECEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DE PERS
J. H. SCHAPER CONTRA
MR. TROELSTRA.
CRITIEK OP DE S. D. A. P.
De sociaal-democratische veteraan J. H.
Schaper, lid der Tweede Kamer, heeft zijn
herinneringen te boek gesteld en daarin een
groot aantal opmerkingen gewijd aan wijlen
mra P. J. Troelstra, waarin hij critiek op hem.
Schaper, geoefend in diens Gedenkschriften,
weerlegt, en die op haar beurt critiek bevatten
op den vroegeren sociaal-democratischen lei
der, in het bijzonder op diens houding in
1918.
De heer Schaper verwijt Troelstra, dat deze
op belangrijke momenten het hoofd kwijt was.
hetgeen hij meent, dat ook in 1918 het geval
was. Tegen den mensch van k -kke in de
partij, zooals Schaper, Vliegen en Oudegeest
in wilde hij revolutie doordrijven en later
moest de heer Schaper in de Kamer de ver
lor," li zaak redden.
Dr. H. B. W.iardi Beekman, vroeger secreta
ris van mr. Troelstra, thans redacteur van
Het Volk, heeft daarop in de bladen van De
Arbeiderspers een aanval op deze passages in
Schaper's boek gedaan, die een zeer fel ka
rakter droeg.
Het liberale Haagsche dagblad De Avond
post "ovid hiern aanleiding om den heer
Schaper te interviewen, welk interview als
volgt is weergegeven:
„Het is mij zeide de heer Schaper niet
onwelgevallig, dat u komt. Als mijn eigen pers
een antwoord van mij had gevraagd, zou ik
het haar ook gegeven hebben. Maar zij kan
mij blijkbaar niet vinden; trouwens, vrijwel
de geheele sociaal-democratische pers is ge
lijkgeschakeld".
„Waarom vroeg de interviewer zou de
redactie van de „Arbeiderspers" u minder
goed gezind zijn?"
„Och, op het jongste congres heb ik haar
openlijk gecritiseed over de wijze, waarop zij
in verschillende gevallen haar taak opvatte,
o.a. wat de bestrijding van artikelen van prof.
Goudriaan en prof. Bonger betreft. Ook is
men misschien gebeten op mij, omdat ik in de
Ridderzaal ben geweest bij de opening der
Sta ten-Generaal".
„Uw aanwezigheid daar was een sympa
thieke daad", zeiden wij.
„Ik heb geen enkele reden om onaangenaam
te zijn jegens de Koningin. Bovendien ben ik
onder-voorzitter van de Tweede Kamer. De
Koningin, die mij meer dan eens ontving, is
voor mij altijd zeer hoffelijk geweest. Ik her
inner mij dat ik eens bij haar was geroepen;
zij was toen aan de rechterhand gewond en
droeg die in een doek, maar toen ik binnen
kwam, stond zij op, liep mij bijna tot de deur
tegemoet, reikte mij de linkerhand en be
groette mij hartelijk. Ik heb geen reden om
weg te blijven uit de Ridderzaal".
En verder:
„Wat is eigenlijk uw voornaamste bedoeling
geweest met uw critiek op Troelstra?"
„Dat zal ik u zeggen", antwoordde de heer
Schaper vol overtuiging. „Het tegenwoordige
en het opgroeiende geslacht, dat toch al on
der den invloed is van onze gevaarlijke tij
den, waarin van twee zijden met revolutie
wordt gedreigd, heeft juist daarom hoog noo-
dig een blik te slaan op het jongste verleden.
Het heeft er, in zijn eigen belang, behoefte
aan om te leeren, hoe soms revoluties worden
voorbereid en in elkaar gezet. Het kan dan
zien, hoe ondoordachtheid en gebrek aan
werkelijkheidsbesef een beweging kunnen
veroorzaken, die noodlottig moet worden voor
volk en land, voor iedereen, bovenal voor de
arbeiders zélf. Men beseffe wèl, dat in No
vember 1918, ondanks de nuchtere feiten, en
ondanks den werkelijkheidszin van velen
(waaronder een Oudegeest, die steeds in
zulke momenten zijn koelbloedigheid heeft
bewaard, waaronder ook Vliegen en Albarda)
een half dozijn personen toch nog de revolu
tie wilde doorzetten, hetgeen tot schrome
lijke gevolgen had kunnen leiden. Wie zal de
ellende schetsen, die daarvan had kunnen
komen? Deze les heeft het arbeidende volk
noodig te weten en daarom heb ik geschre
ven".
„In het parlement is van die revolutiebe-
weeing anders niet veel overgebleven".
„Precies, juist het parlement bracht klaar
heid en oplossing", zei de heer Schaper.
„Daar waren degelijke redeneering en rustige
beproeving noodig. Daar had men met be
kwame tegenstanders te doen. Daar had men
aan fanfares en wilde toejuichingen niet ge
noeg Daar werd dan ook, ten aanhoore van
het heele volk, een eind aan de illusie ge
maakt. Dit mochten onze antiparlementariërs
van heden wel eens bedenken: hoe het par
lement de revolutie kan doen mislukken".
In het vervolg van het gesprek gaf de heer
Schaper nog als zijn meening te kennen dat
men in zijn partij blijkbaar een onafhanke
lijk oordeel over zaken en personen en be
ginselen vreest, ook wat het tweede deel be
treft. dat in menig opzicht nog meer urgent
zal zijn, „en gevaarlijk voor hen. die de tac
tiek van sommige leiders volgen".
„Toch zal ik", zei hij, „zij het dan ook met
gematigdheid, mijn meening over den iegen-
woordigen gang van zaken in de partij wel
eens weergeven. De zaak van het socialisme
en van de democratie gaat mij boven alles.
Juist in deze moeilijke tijden, met hun raad
selachtige en pijnlijke gebeurtenissen ten
Oosten van ons. is het plicht zijn meening te
zeggen en desnoods zijn waarschuwende stem
te laten hooren. Ik heb de S.D.A.P. mede op
gericht, bij haar geboorte heb ik stormen
moeten trotseeren, ik laat de partij niet zon
der meer sloopen door onbekwaamheid en
gebrek aan moed".
Antwoord van Het Volk.
Het Volk komt terug op de opmerkingen
van den heer Schaper aan De Avond
post.
Op het gezegde, dat de Arbeiderspers hem
„niet vinden kon" antwoordt het. dat de heer
Schaper ten onrechte meent, dat de redactie
in gebreke gebleven is. Haar is geen geval be
kend dat een krant, die een critiek op een
boek publiceert den schrijver van dat boek
uitnoodigt om een anti-critiek te leveren of
hem daaromtrent interviewt, zoodat Schaper
wel een zeer vreemden eisch stelt. Veeleer zou
men van Schaper kunnen zeggen, dat hij de
redactie „blijkbaar niet vinden" kon. Im
mers, het is volstrekt niet iets vreemds, wan
neer een schrijver aan een krant, die hem ge-
critiseerd heeft, een verweer toezendt. In
plaats daarvan ging hij bij een liberaal blad
te gast. „Wij laten aan onze lezers het oor
deel over", aldus het S.D., orgaan, „wie hier
onpartijgenootschappelijk gehandeld heeft".
Verder verklaart het blad, dat wrok ten op
zichte van Schaper niet aanwezig was, even
min als verstoordheid over zijn aanwezig
heid bij de Kameropening. Omtrent de bij
woning van de openingszitting kan men trou
wens onder partijgenooten zeer wel verschil- j
lend denken, zonder dat dit tot onderlinge i
verstoordheid aanleiding behoeft te geven.
Temeer bevreemdt het ons, dat Schaper
bij ons onzuivere motieven veronderstelt,
omdat het ware motief, waarom onze critiek
op zijn boek onzacht uitviel, vlak voor de
hancl ligt. Schaper zegt zelf, dat hij het met
zijn beoordeeling van Troelstra „een beetje
slecht trof", omdat „de geheele pers aller
eerst aanviel" op wat hij over Troelstra
schreef. Men leze: de geheele burgerpers
maakte zich van Schaper's vierledigen aan
val op Troelstra meester, om dien tegen onze
partij uit te buiten, waartoe de aanval ook
aanleiding gaf. Het behoeft zeker geen ver
wondering te wekken dat wij ons toen verplicht
achtten, den aanval nog al stevig af te slaan.
Wie kaatst, moet nu eenmaal den bal ver
wachten en het maakt een eenigszins zon
derlingen indruk, dat Schaper, die begon te
kaatsen, zich nu zoo verstoord betoont over
onzen afweer".
Over den heer Wiardi Beekman wordt ten
slotte gezegd dat deze de geschiedenis der par
tij door en door kent en de aangewezen man
was om het artikel te schrijven. Bij alle ver
eering van Troelstra is hij volkomen in staat
om ook diens optreden objectief te bezien, en
critisch te bezien.
„In plaats van min-edele motieven te zoe
ken voor onze critiek op zijn boek, stelle Scha
per zich liever eens de vraag, hoe het komt,
dat de critische opmerkingen, die Vliegen in
zijn partijgeschiedenis over sommige mo
menten in Troelstra's optreden gemaakt heeft
nimmer aanstoot gegeven hebben en de zijne
wel zoo veelvuldig."
UIT DE OMSTREKEN
BLOEMENDAAL
VOOR HET CRISIS-COMITé
EEN VERLOTING.
Het Bloemendaalsche Crisiscomité ziet zich
nog steeds voor de moeilijkheid geplaatst,
veel hulp te moeten verleenen. terwijl de
inkomsten daarmee niet in overeenstemming
zijn. Versterking der inkomsten is dus zeer
gewenscht. Het bestuur der Chr. Nat. Werk
mansbond, afd. Bloemendaal, is nu op de
sympathieke gedachte gekomen, een verlo
ting te organiseeren, waarvan de baten zullen
ten goede komen aan het Bloemendaalsche
crisis comité. De gemeente autoriteiten ver
leenden reeds hun medewerking.
Wit de zaak goed slagen, dan is er nog
een belangrijke medewerking noodig, n.l. die
van de Bloemendaalsche ingezetenen. Ie, door
het beschikbaar stellen van prijzen: 2e. door
het gretig koopen van de ten verkoop aan
geboden loten a f 0.30 per stuk.
Prijzen kunnen beaergd worden bijK.
IJzerman, Juliana van Stolberglaan te Aer-
denhout; Paviljoen „De Uitkijk", Hooge Duin
en Daalsche weg te Bloemendaal; Paviljoen
„Het Ronde Huis", te Bloemendaal aan Zee;
H. Grootegoed, Boschlaan 8 te Bloemendaal.
De volgende week zal reeds een begin ge
maakt worden met den lotenverkoop.
Nadat op 5 en 6 Maart a.s. een tentoonstel
ling vvn de prijzen zal zijn gehouden in 't
Jeugdhuis te Bloemendaal, begint op 6 Maart
's avonds om 8 uur de verloting in 't Jeugd
huis.
HEEMSTEDE
PLUIMVEETENTOONSTELLING
„DE EENDRACHT".
Vandaag en morgen is er weer volop ge
legenheid voor de liefhebbers van kippen
konijnen, duiven, kalkoenen en fazanten,
om te genieten van wat op dit gebied ge
fokt wordt. t
De groote zaal van het R.K. Vereeni-
gingsgebouw is wederom tot in de uiterste
hoeken gevuld.
Vrijdag zijn de keurmeesters -druk in de
weer geweest om de circa 500 dieren te
keuren.
Vrijdagavond 8 uur hield de voorzitter, de
heer W. Koch een openingsrede. Hij bracht
allereerst een woord van dank aan den be
schermheer, den heer Reels van Heemstede,
voor zijn steun.
Aan het slot van zijn rede bood hij na
mens de vereeniging het eerelid den heer
L. Nunnink een insigne aan als blijk van
waardeering voor het vele werk. door hem
voor de vereeniging verricht. Hierna volgde
een rondgang langs de stands.
De hoofdprijzen zijn als volgt gewonnen'
Hoogst aantal punten der geheele ten
toonstelling W. G. Quax.
Hoogste aantal punten op één na P. Lin
deman. te Haarlem.
Hoogste aantal punten hoenders, Wer-
terlaken te Hillegom.
Fraaiste inzending krielhoenders, W. G.
Quax, Haarlem.
Fraaiste inzending konijnen, W. G.
Quax. Haarlem.
Fraaiste collectie hoenders één kleur, één
ras, G. Neeskens. Heemstede.
Fraaiste collectie hoenders enkelkam, één
kleur, één ras, R. Donkelaar, Aerdenhout.
Hoogste aantal punten sierduiven, W. G.
Quax. Haarlem.
Hoogste aantal punten Postduiven, P.
Lindeman. Haarlem.
Hoogste aantal punten konijnen één kleur
één ras. C. Misset. Haarlem.
Fraaiste collectie Kalkoenen, J. Verbeek
Heemstede.
DAM- EN SCHAAKWEDSTRIJD VOOR
WERKLOOZEN.
HetComité voor Ontwikkeling en Ontspan
ning van Werkloozen alhier heeft het initia
tief genomen, voor een dam- en schaakwed
strijd, welke op het oogenblik reeds in het
R.K. Vereenigingsgebouw aan den gang is.
Vrijdag a.s., 22 December van 24 uur
wordt een dam- en schaaksimultaanwedstrijd
gehouden, eveneens in het R.K. Vereenigings
gebouw, waarna te 4 uur officieele prijsuit
reiking plaats heeft, waarbij belangstellen
den welkom zijn.
De prijzen bestaan uit levensmiddelen en
zijn door verschillende Heemsteedsche win
keliers beschikbaar gesteld.
Winkeliers, die wellicht nog prijzen willen
afstaan voor dit doel, kunnen zich opgeven
Landzichtlaan 32, Heemstede.
Wie zorgt een buisje Aspirin
bij de hand te hebben, maakt
zich over griep geen zorgen
meer. De griep dreigt en de
griep is een gevaarlijke vij
and. Maar enkele tabletjes
bij een opkomende onge
steldheid zijn in den regel
voldoende, om zich in kor
ten tijd weer fit te voelen
kspirm
jaagt de griep op de vlucht
(Adv. Ingez. Med.)
IJMUIDEN
MARKTPRIJZEN.
Tarbot per K.G. f 1,20
Tongen per K.G. f 1,100.75.
Zetschol per K.G. f 20.
Kleine schol per 50 K.G. f 207.50.
Schar per 5Q K.G f 4.50—3.20..
Kleine middelschelvisch per 50 K.G. f 22
f 16.50.
Kleine schelvis per 50 K. G. f 1310.50.
Gullen per 50 K.G. (groote) f 11.—
Gullen per 50 K.G. (kleine) f 85.20.
Wijting per 50 K.G. f 6.503.
BESOMMINGEN.
Kotter: E 157 f 286.
Versche haring: Sch. 97 f 1235.
SANTPOORT
„OPOE MAARSCHALK"
OVERLEDEN.
OUDSTE INWOONSTER DER GEMEENTE.
In den gezegenden ouderdom van 101 jaar
is alhier overleden de Wed. Elisabeth Peters,
beter bekend onder den naam „Opoe Maar
schalk", de oudste inwoonster der gemeente
Velsen. Ongeveer 11.2 jaar geleden vierde de
overledene onder groote belangstelling haar
lOOen geboortedag, bij welke gelegenheid de
krasse oude vrouw nog eenige woorden voor
de geluidsfilm sprak.
AANBEVELING VOOR EEN
RECHTER.
IN DE HAARLEMSCHE RECHTBANK.
Door de arrondissementsrechtbank te
Haarlem, is ter vervulling eenér vacature
van rechter in haar college, de navolgende
alphabetische lijst van aanbeveling opge
maakt:
Mi'. H. J. Hütschler, rechter-plaatsvervan-
ger in de arrondissementsrechtbank te Arn
hem.
Mr. E. H, P. W. van Schoeck-Mathon, rech
ter in de arrondissementsrechtbank te Al
melo.
Mr. C. E. Muller,substituut-griffier bij cle
arrondissements-rechtbank te Amsterdam.
Mr. J. H. F. Bloemers, substituut-griffier bij
de arrondissementsrechtbank te Winschoten
is met het lot afgevallen tegen een van bo
vengenoemde candidaten.
VEREENIGING VOOR JONG-HERVORMDEN.
Deze vereeniging houdt Zondag 17 December
des middags 4 uur een „Liturgische Kerst
wijding" in de Waalsche Kerk. Begijnhof.
Ds. G. A. Barger uit Heemstede zal dezen
dienst leiden.
Het Dameskoor der vereeniging, onder lei
ding van mej. Jo A. A. Luïi, verleent zijn
medewerking.
Vioolsolo: Mej. Nel Jager, Haarlem.
AFSCHEID G. J. KAPPERS.
Op Vrijdag 22 December zal de heer G. J.
Kappers, hoofd der Dr. A. Kuyperschool,
wegens het bereiken van den 65-jarigen leef
tijd, zijn arbeid vaarwel zeggen.
De heer Kappers was van 1904 af onafgebro
ken werkzaam als hoofd der Gereformeerde
scholen te Haarlem (tot 1922 als hoofd dei-
Groen van Prinstererschool aan de Jansstraat,
daarna van de Dr. A. Kuyperschool aan de
Rozenhagen straat).
De heer Kappers zal. naar het Kerkblad
mededeelt, a.s. Vrijdag van zijn leerlingen af
scheid nemen en daarna van het schoolbe
stuur en het onderwijzend personeel.
Zaterdag 23 December zal het schoolbe
stuur een afscheidsreceptie houden en wel
des middags van 3 125 uur in de Kroonzaal
iBrinkmann). Groote Markt, alwaar alle
ouders van leerlingen en verdere belangstel
lenden van den heer Kappers afscheid kun
nen nemen.
AANBESTEDING NIEUWE WEG
AFSLUITDIJK—ZURIG.
Vrijdag heeft de Rijkswaterstaat te Leeu
warden aanbesteed: het aanleggen van het
gedeelte van den Rijksweg HaarlemLeeu
warden tusschen den afsluitdijk en Zurig.
(Thans loopt hier nog een smal wegje langs
den dijk.)
Laagte inschrijvers waren: N.V. Aannemers-
en Wegenbouwbedrijf P. C. Zanen, te Haar
lem, voor 62.740.
J. W. Boetje, te Heerenveen, voor ƒ63.900 en
dezelfde voor ƒ61.900 (met afwijkend
materiaal).
STA TEN- GENERAAL
TWEEDE KAMER.
Woensdag stemming over de L.O.-Wet.
15 December.
De commissie, welke een onderzoek zal doen
naar de gestie van de N.V. Spoorhout deze
kwestie werd Woensdagavond aangesneden
is vanmiddag door den voorzitter samenge
steld, nadat de Kamer 't goed had gevonden,
dat hij de leden zou aanwijzen.
In deze commissie hebben zitting gekregen
de heeren v. d. Waerden, Suring. van Dijk,
Rutgers van Rozenburg en Joekes. Alle vijf
vooraanstaande Kamerleden. Tevens heeft de
voorzitter voor de noodige objectiviteit ge
zorgd want geen der benoemde commissie
leden heeft zich Woensdagavond over Spoor
hout uitgesproken.
De Kamer hamerde door een onteigenings-
ontwerp ten bate van de Oranje-Nassaumijn
III. de contingenteeringen van meubelen, van
schoeisel en van vet, eenige wetswijzigingen
in het Wetboek van Koophandel, de Zegelwet,
de Bankwet, de Geldschieterswet, zulks in
verband met het verdrag tot invoering van
een eenvormige wet op cheques, de naturali
satie van Binder en 20 anderen en ten slotte
twee suppletoire begrootingen voor het depar
tement van Koloniën.
De behandeling van ce afdeeiing L.O. van
Minister Marchant's begrooting werd voort
gezet en beëindigd. Ook de algemeene be
schouwingen over het ontwerp tot bespoedig
de invoering van de schalen der wet-Terpstra.
De Kamer is echter blijven steken in de amen
dementen.
De heeren Zandt, Wijnkoop en Westerman
hebben nog het woord gevoerd. De heer Zandt
verklaarde de salarissen der kloosterlingen
veel te hoog en zag den goudstroom van de
schatkist naar de kloosterkassen al grooter
worden. De heer Wijnkoop verklaarde den mi
nister de Grondwet niet uit te voeren, de
Grondwet, welke immers eischte, dat er vol
doende openbaar onderwijs gegeven wordt.
Hij zag den bewindsman ook in dienst van
het kapitalisme. En de heer Westerman, van
N. H., vroeg evenals den vorigen dag de hee
ren Wendelaar. Tilanus en Lingbeek maat
regelen te treffen van repressief toezicht op
onderwijzers, die de school gebruiken voor de
propaganda van anti-nationale tendenzen.
En toen kwam de bewindsman.
Zoo weinig bevrediging als Mr. Marchant in
de laatste avondvergaderingen schonk heel
veel vragen van Hooger, Middelbaar en Nijver
heidsonderwijs ging hij voorbij zooveel be
vrediging schonk hij nu. Een uitvoerige
antweordrede heeft hij gehouden.
We bedoelen dan, dat hij thans aandacht
gaf aan de .vele vragen. Niet bevredigen b.v.
kon hij de soc. dem. fractie. Deze toch zag den
bewindsman veel te veel besparen, veel te diep
ingrijpen op het Lager Onderwijs, werkloos
heid onder de onderwijzers brengende en het
kind in te groote klassen.
De minister betoogde, dat hij dezelfde doel
stelling had als de heer Thijssen. Ook hij
vroeg: „Hoe brengen wij de jeugd door deze
ellendige tijden heen". En hij moest dan ant
woorden, dat wie thans niet besparend ar
beidt latere en dan veel grootere besnoeiingen
in de hand werkt. Dat achtte de bewindsman
nu eens een kwestie van psychologie. De heer
Thijssen en zijn partijgenoot K. ter Laan had
den ook gewezen op zijn v. d. beginselen, ge
vraagd of deze thans niets van hem eischten.
De minister antwoordde daarop, dat 't toch
voor ieder duidelijk moet zijn, dat andere
tijden een andere toepassing vroegen van de
zelfde beginselen.
De minister heeft dan gesproken over zijn
werkzaamheid om. met het doel van bezuini
ging, concentratie te brengen onder de open
bare scholen. De minister zette voorop, dat
men niet teveel aan het getal moet denken. Hij
wil ieder geval op zich zelf bezien. Wanneer
er b.v. in een dorp in Noord-Brabant, in een
R.K. omgeving, een kleine openbare school is
van. bij wijze van spreken 10 leerlingen, een
vluchtheuvel voor al wie niet R.K. is, welnu,
dan zal de minister die school niet opheffen.
Maar, wanneer er elders een school van 100
leerlingen is en daar vlak bij is ook een school
van 100 leerlingen, dan zou de eerste worden
opgeheven, wanneer samensmelting gemakke
lijk is en bezuinigend werkt.
De minister riep de Kamer op te letten op
de realiteit, vooral de voorstanders van het
openbaar onderwijs. Of hij dezen nu volledig
bevredigde, gelooven wij niet. Uit interrupties
van de s. d. banken bleek wel, dat daar ge
vreesd werd voor een verzwakking der positie
van het Openbaar onderwijs. En duidelijk
spraken 't de heeren Thijssen en Ketelaar uit,
dat ze minder aangenaam getroffen waren
door 's ministers qualificatie als apekool van
de paar minuten stilte, welke werden in'acht
genomen op de vergadering van „Volksonder
wijs" bij het bedanken van den heer Van
Gaasbeek als voorzitter.
De minister dus vroeg de Kamer te letten
op de realiteit, vroeg de verschillen tusschen
openbaar en bijzonder onderwijs niet te over
drijven. Wat de kwaliteit betreft, de wet van
1920 heeft er voor gezorgd, dat over de geheele
linie het onderwijspeil belangrijk is gestegen.
Bovendien zijn er gevallen, dat er werkelijk
heel weinig verschil is tusschen openbaar en
bijzonder onderwijs. Moet dan een kleine
school blijven voortbestaan, ook daar waar
de autocht'hoiien, d.z. de „inboorlingen",
welke als 't ware met den grond zijn saam-
gegroeid, hem kwamen vertellen, dat over en
weer de bijzondere school en de openbare
school als gelijkwaardig werden beschouwd
en de kinderen nu eens de openbare, dan
weer de bijzondere school bezochten. Al naar
de woonplaats. Hier zag de bewindsman alle
reden voor opheffing.
De minister wist te boeien met kostelijke
humor, toen hij het verhaal ging vertellen
van de opheffing der openbare school te Rha.
Dat ligt aan den overkant van de rivier bij
Dieren. Hier was ook een openbare school op
geheven. Maar ook hier was een protestver-
gadering gehouden te Steenderen, met als
spreker een man, die de school te Rha nog
nooit zag. Maar de minister is er wel ge
weest. Van het veer bij Dieren moest hij 40
minuten loopen tot die buurtschap. De school
bestaat uit twee lokalen 24 kinderen
een hóófd en een juffrouw. Het dak bleek
„kaduuk". Het hoofd zei „Excellentie, als
u er wat aan doen kunt, zie dan dat ik hier
weg kom. Hier is niemand om mee om te
gaan. De kinderen blijven over dan moet
ik gedurende twee uur pauze tegen de juf
frouw aankijken. Zie dat ik weg kom! ik
heb vier maal tevergeefs gesolliciteerd, nu
schreef ik op een advertentie voor een agen
tuur van een koekfabriek". De minister had
zich ter plaatse er van op de hoogte gesteld.
dat de 24 kinderen, waarvan het allergrootste
deel bij de rivier wooiide. dus ook 40 minu
ten te loopen had. zeer wel aan den overkant
der rivier school zou kunnen gaan. En zulke
plaatsen noemt men dan „cultuurcentra".
Nu was dat een klein hatelijkheidje van
den bewindsman. Het wordt hem vergeven,
want zijn rede wist te boeien van het begin
tot het eind. De heeren Wendelaar en Bak
ker hadden echter den bewindsman gevraagd
bij het opheffen van openbare lagere scholen
ook er op te willen letten of het hoofd der
school ter plaatse niet een stuwenden in
vloed op het vereenigingsleven had.
In het algemeen waarschuwde de minister
den voorstanders van de openbare school
met hun acties ietwat voorzichtig te wezen,
want die propaganda kon wel eens in tegen
gestelde richting uitwerking hebben.
I)e minister scheen niet veel fiducie te heb
ben in de concentratiepiannen van de hee
ren Feberwee en Gunning. „Wat daarin juist
is. is niet nieuw".
T.a.v. „de geest op de openbare school"
laat men, zei de bewindsman, wanneer men
klachten heeft, deze noemen dan zou hij
kunnen ingrijpen. Nu bijken die klachten
meestal te komen „van Pietje of Grietje of
de zuster van de keukenmeid".
Wat de salarissen der kloosterlingen aan
gaat de regeering zal, nu er een nieuwe
salarisregeling op komst is, ook de kwestie
onder het oog zien van de behoefte dergenen,
die in gemeenschap leven. Maar de regeering
kan niets doen aan den vrijen wil der onder
wijzers-kloosterlingen, welke hun inkomsten
aan hun klooster afstaan.
T.a.v. de schipperskinderen hoopte de mi
nister op meer samenwerking bij degenen,
die het dichtst bij elkaar staan. Voor de in
voering van het onderwijs in het Friesch is
de minister wat huiverig, vanwege de conse
quenties. Over de spelling deelde Mr. Mar
chant mede, dat de nieuwe voorschriften niet
zoo ver zullen gaan. dat alle leerboeken zullen
moeten worden omgedrukt. De bewindsman
blijft voelen voor een vijfjarige kweekschool,
wijl dan de algemeene ontwikkeling der as.
onderwijzers wordt bevorderd. Van een leef
tijdsbepaling voor het bezoeken van de 2e
klas van het L. O. komt niets de minister
ook gelooft, dat er wettelijke bezwaren zijn.
De heer Suring (r.-k.) heeft een amenae-
men overgenomen gezien. Wanneer er nu epn
vacature komt. dan is (als gevolg van het
amendement) het gemeentebestuur of het
schoolbestuur niet verplicht een wachtgelder
te nemen, maar mag ook een in dienst zijnd
onderwijzer worden gekozen. Nimmer echter
noch een in dienst, noch wachtgelder zijnd
onderwijzer. Dat werd daarom noodig en
wenschelijk geoordeeld, wijl 't aan het Rijk
niets extra's kost en omdat anders de pro
motie onder het niet op wachtgeld staande
personeel gestagneerd zou zijn. Dit zou niet
billijk zijn, terwijl het voorstel-Suring de
wachtgelders slechts even langer laat wach
ten. Voorts zag men door het amendement
de keuze wat ruimer voor gemeente- en
schoolbestuur.
Ook deed het amendement de mogelijkheid
scheppen tot het in acht nemen van een op
zegtermijn van minstens 3 maanden voor
onderwijzers, die ontslagen moeten worden.
De heer Tilanus poogde 't, langs een om-
slachtigen weg aan jonge onderwijzers bo
ven het leerkrachtental mogelijk te maken,
zelfstandig deel te hebben aan het schoolle
ven, zij 't tegen een lage, niet nader bepaal
de vergoeding. Het doel was goed. maar de
uitvoering deugde niet. Deze was veel ge
makkelijker te bewerkstelligen meende de
heer Suring, wanneer men eenvoudig uit art.
191 L.O. het voorschrift schrapte, dat toe
zicht moest geoefend worden op kweekelin-
gen met acte.
Tenslotte poogden de drie rechtsche groe
pen in de wet het imperatief voorschrift op
te nemen, dat de onderwijzeres bij huwelijk
moet worden ontslagen. De heeren Ketelaar
(v.-d.), Thijssen (s.-d.) en Wendelaar (lib.)
achtten dat niet in overeenstemming met de
thans algemeen aangenomen houding om
geen principieele dingen te behandelen. Mi
nister Marchant merkte op, dat men onder
de partijen, die de regeering steunen, elkaar
niet op de eksteroogen moeten trappen.
Er is nog niets beslist.
Dat geschiedt Woensdag.
INTIMUS.
MR. WASZINK NOG ZEER
ERNSTIG.
LEVENSGEVAAR NIET GEWEKEN.
De toestand van den burgemeester van
Roermond, mr. M. A. M. Waszink, was Don
derdag nog steeds zeer ernstig meldt de Tel.
In den afgeloopen nacht was de patient zeer
onrustig. Gezien de ernstige longontsteking,
niervergiftiging en ernstige hartaandoening,
bestaat er nog steeds levensgevaar,
PERMANENTE NACHTDIENST
BIJ MOERDIJKVEER?
RESULTATEN' KOMEN MET RAMING
OVEREEN.
Aangezien de tot dusver bereikte resultaten
met den nachtdienst aan den Moerdijk uit
wijzen. dat de vervoersopbrengst over de zes
maanden, dat de proef duurt, slechts voor
een betrekkelijk gering percentage zal afwij
ken. van de oorspronkelijke raming hebben
de A.N.W.B. en de K.N.A.C. aan den minister
van Waterstaat verzocht een definitieve re
geling te treffen en wel zoodanig dat de ex
ploitatie daarvan van 1 Januari 1934 af van
Rijkswege zal worden voortgezet.
GEDETINEERDE NOTARIS FAILLIET
VERKLAARD.
De notaris te Ooltgensplaat op Goeree
Overflakkee. die zich wegens verduistering in
arrest bevindt, is door de rechtbank te Rot
terdam in staat van faillissement verklaard.
