De Zilvermeeuw niet vertrokken
JLtauuu du Caumeue
Elfstedentocht.
COMEDIAN
HARMONISTS
Hé
51e Jaargang Nö. 15487
VerscKijnt 'dagëlijlïs, üeKalvé op Zon- ën Feestdagen
Maandag 18 December 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMKN I EN per week 025, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 335, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week f0.05. per maand 0-22, per 3 mnd. 0.65 franco per post ,'0.72
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
T"
ADVERTENTIëNj5 regels 1.75, elke regel meer 035- Reclames
f 0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f 0.30. elke regel meer /0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 1 50... Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
Middelste motor ook hier defect.
Verrassende mededeeling vlak voor den start.
De bemanning gaat met de Pelikaan.
Zij poogt toch een recordvlucht
te maken.
Hedennacht te ongeveer half twee was
weer een groot gezelschap op Schiphol bijeen
gekomen om het vertrek bij te wonen van de
Zilvermeeuw, het snelle drie-motarige toe
stel van de K. L. M.. dat een postvlucht naar
Indië zou maken in recordtijd.
Evenals bij het vertrek van den Postjager
waren weer aanwezig de minister van Bin-
nenlandsche Zaken. mr. De Wilde en de di
recteur-generaal van het P. T. T.-bedrijf ir.
M. H. Damme.
Het gezelschap verbleef geruimen tijd in
het restaurant, zonder dat de heer Plesman,
directeur der K. L. M. en de piloten, de hee-
ren I. Smirnoff en P. Soer, de radiotelegra
fist C. H. van Beukering en J. H. M. Crosfeld,
verscheenen.
Tegen half drie wordt het wat levendiger,
doch weldra zal blijken, dat dit niet beteek-
kent, dat het uur van den start geslagen is.
Eet geduld der wachtenden wordt wel op
de proef gesteld. Tegen 3 uur is de nachtver
lichting van het vliegveld gedeeltelijk ontsto
ken. De verkeerstoren laat een groote lich
tende X zien, welke het ruim betegelde plat
form schier daghelder verlicht. Inmiddels is
bekend geworden dat het vertrek van de Zil
vermeeuw, dat op 3 uur was vastgesteld ern
stige vertraging ondervindt door het feit
dat in den middenmotor een defect is gecon
stateerd. Met man en macht wordt gewerkt
om het euvel te herstellen. De deuren van
van de groote Fokker-loods gaan weer dicht.
Dan komt plotseling te ruim kwart over vier
de verrassing van den nacht: de.heer Plesman
dringt zich door de dichte menigte, die voor
het platform samengepakt staat en op de
balustrade klimmend, deelt hij mede, dat de
Zilvermeeuw door een defect aan den mid
denmotor niet starten kan en dat de Pelikaan
in plaats van dit vliegtuig met dezelfde be
manning de Kerstvlucht naar Insulinde aan
vaarden zal, zulks in overleg met den -minis
ter en den directeur-generaal der P. T T. Ge
tracht zal worden, zei hij, ook met de Peli
kaan een snelle vlucht naar Indië te maken
en de retourvlucht op den vastgestelden da
tum 27 December te doen plaats vinden. De
K. L. M. noch de technische dienst hebben
eenige schuld aan dezen ernstigen tegenval
ler, aldus spreker. In den middenmotor was
ook vroeger al een storing ontdekt en we
mogen blij zijn, dat het euvel op dit oogenblik
nog in Amsterdam aan den dag is gekomen.
De bemanning zal aan boord van de Pelikaan
een zwaardere taak hebben dan het geval
ware geweest, indien zij met de Zilvermeeuw
had kunnen vertrekken. Wij laten het aan
haar over, hoe zij die taak zal opknappen,
maar ik verzoek U allen deze kranige men-
schen als zij over enkele minuten met de Pe
likaan van hier vertrekken zullen, op krach
tige wijze blijk te geven van uw sympathie
jegens hen (donderend applaus).
Terwijl de heer Plesman spreekt, zijn de
voorbereidingen met de invallende machine
reeds tot een goed einde gebracht. Verbluf
fend snel zijn de postzakken en de bagage
van de bemanning in de Pelikaan overgela
den en om half vijf is deze onder warme toe
juichingen der honderden belangstellenden
zijn Indië-vlucht begonnen.
De speciale postvluchten hebben wèl pech.
Ijsvogel nu te Athene.
Wij herinneren er aan, dat het meenemen
van de post van den Postjager door de Ijs
vogel ook al twee dagen vertraging ondervon
den heeft, doordat dit toestel wegens slecht
weer te Lyon moest blijven, waar ook de mo
tor niet wilde aanslaan.
De IJsvogel is inmiddels Zondag te Athene
aangekomen.
't Vliegtuig zal dus vermoedelijk heden Maan
dag te Cairo zijn, waar de post aan boord
genomen wordt.
Binnen een week te Batavia.
De K. L, M. verstrekt over de Zilvermeeuw
het volgende communiqué:
In plaats van de Zilvermeeuw is hedenmor
gen de Pelikaan, Fokker type F XVIII ingezet.
De bemanning, welke voor de Zilvermeeuw
was aangewezen, te weten: Smirnoff, Soer,
Grosfeld en Van Beuk'ering, heeft van de di
rectie van de K. L. M. de opdracht ontvangen
de postvlucht met dit vliegtuig in een ver
sneld tempo uit te voeren. De directie hoopt,
dat de Pelikaan binnen een week te Batavia
zal aankomen.
Weer een tandwiel
De Pelikaan heeft echter een kruissnelheid
van 195 K.M. per uur tegen de Zilvermeeuw
een van 250 K.M. per uur. De reden, die tot
wisseling van vliegtuig noopte, was, dat bij
het aanslaan van de drie motoren bij den mid
denmotor een breuk van een der tandraderen
der distributie optrad.
Deze motoren, die een goede reputatie ge
nieten, en in Amerika in groot aantal op de
luchtlijnen worden gebezigd, terwijl Lindbergh
zijn wereldvluchten met een vliegtuig, slechts
voorzien van een enkelen motor van dit type
uitvoerde, waren bij de K. L. M. eveneens
langen tijd in beproeving. Echter deden zich
onlangs onverwachts en kort. achterelkander
bij twee van de motoren van de Zilvermeeuw
breuken van kamwielen voor en heeft de di
rectie op het punt gestaan naar aanleiding
daarvan de vlucht van de Zilvermeeuw op te
geven en een versnelde vlucht met een dei-
gewone lijn vliegtuigen (gelijk ook de Pelikaan
er een is) aan te kondigen.
Toeval?
Bij uitvoerige ruggespraak met de fabriek
in Amerika (o.a. radiotelefonisch) werd ech
ter de verzekering gegeven, dat het hier een
toevallige omstandigheid betrof, en dat men
tandwielen van beter maaksel omgaand zou
zenden, voor welker deugdelijkheid men ten
volle instond. Na deze geruststellende verkla
ring werd het besluit, om de versnelde post
vlucht met de Zilvermeeuw uit te voeren ge
handhaafd. De kamwielen kwamen bijtijds
aan en werden gemonteerd, waarna de moto
ren ng verscheidene malen op vluchten, die
tezamen omstreeks vier uren duurden werden
beproefd. O.a. hebben Zondag de motoren,
teneinde ze warm te houden, drie maal proef
gedraaid, n.l. te 6 uur, 10 uur, en middernacht
Bij het aanslaan echter om kwart voor drie
in den morgen brak wederom een tandwiel.
Onder deze omstandigheden werd besloten
van de vlucht van de Zilvermeeuw af te zien
en de Pelikaan in te zetten.
Optimisme.
Het vertrek van dit vliegtuig had om half
vijf 's morgens plaats. De bemanning aan
vaardde de opdracht' voor een versnelde
vlucht en het langzamere toestel met dezelfde
opgewektheid, waarmede zij de opdracht
voor de Kerstvlucht met de Zilvermeeuw had
aanvaard. De gezagvoerder sprak de hoop
uit, niettemin een zeer snellen overtocht heen
en terug te kunnen maken.
Het vertrek van de versnelde thuisvlucht
uit Batavia is dan ook op Woensdag 27 De
cember gehandhaafd.
Pelikaan te Marseille.
Wij vernemen nog, dat de Pelikaan heden
morgen te Marseille geland is, vanwaar het
toestel te half elf vertrok. Een gewoon dag
traject leidt tot Rome, doch men hoopte dit
maal verder te komen. Of dit echter tot
Athene zal kunnen zijn is te betwijfelen, daar
het boven Italië slecht weer is. Het Euro-
peesche gedeelte is het moeilijkste van den
tocht voor het voor vliegen ongunstige win
terweer.
De Zilvermeeuw heeft luchtgekoelde Cyclo-
nemotoren, die van dezelfde fabriek afkom
stig zijn als de Wright Whirlwindmotoren van
den Postjager.
De andere K.L.M.'ers dus ook de Pelikaan,
hebben luchtgekoelde Waspmotoren.
AANBESTEDING.
Het bouwen van 6 beneden en 12 bovenwe
ningen aan de Stuyvesantstraat te Haarlem
is door den architect J. C. Dop opgedragen
aan de firma de Boer en Dekker, aannemers
te Worm er veer.
serveert U
75 SENSATIE - SCHOTELS
met Soep voorafa f0.75
GEBRADEN KONIJN, APPELMOES,
GEB. AARD. met SOEP vooraf f 0.75
Uitgebreide KERSTMENU's
«1.25 «1.75 «2.75
RESERVEERT TIJDIG UW TAFEL
(Adv. Ingez. Med.)
O
nze prachtige Kerst-etalages zijn
heden gereed. Wij noodigen U
beleefd uit TOT EEN BEZOEK.
Bloemenmag. „Tetterode'
I Santpoorterstraat
(Adv. Ingez. Med.)
HET TAPVERBOD OP
ZONDAGMORGEN.
B. EN W. VAN HAARLEM ZIJN TEGEN
INTREKKING.
De afdeeling Haarlem van den Nieuwen Ne-
derlandschen Bond van Koffiehuishouders
en Slijters verzocht aan den raad om het in
art. 165 der Algemeene Politieverordening
vervat verbod betreffende het verstrekken,
toedienen en aanwezig hebben van sterken
drank in het klein op Zondagmorgen in de
voor het publiek toegankelijke localiteiten
z.g. tapverbod in te trekken.
In tegenstelling met adressanten, achten 3.
en W. het door hen aangevoerde motief, dat
voor hun bedrijf de Zondagmorgen juist de
tijd is, die daarvoor het meest winstgevend is,
allerminst een motief tot intrekking, doch wel
een reden voor de handhaving van het ver
bod.
Zij stellen den raad daarom voor afwijzend
te beschikken op het gedaan verzoek.
SNEEUWSTORMEN IN ZUID-FRANKRIJK.
PARIJS, 18 December (V. D.) Zondag
hebben boven Zuid Frankrijk hevige sneeuw
stormen gewoed. Militaire troepen zijn te hulp
geroepen om de wegen vrij te maken en een
aantal bruggen te bevrijden van de sneeuw-
last die er op drukt.
STEUNTREKKENDEN ONT
VANGEN EEN KERSTGAVE.
EEN KWART VAN WEKELIJKSCHE
UITKËERING.
Naar het Corr.-Bureau verneemt, heeft de
minister van Sociale Zaken goedgevonden, dat
aan ondersteunde werkloozen als Kerstgave
aan het einde der week van 1723 December
boven het steunbedrag wordt uitgekeerd een
bedrag, overeenkomende met een vierde van
hetgeen de ondersteunden over deze week aan
steun ontvangen. Deze regeling geldt ook voor
hen, die ten gevolge van de vorst niet in werk
verschaffing kunnen werken en daarom in de
z.g. vorststeunregeling zijn opgenomen.
AANVAL OP EEN REDACTIE
BUREAU.
VIJF PERSONEN GEDOOD, 11 GEWOND.
HAVANNA. 18 Dec. (V.D.) Een door Cu-
baansche vakvereeniging-arbeiders gehouden
betooging deed gisteren een aanval op het
redactiegebouw van het El. Païs, omdat dit
blad een nieuwe wet van de regeering volgens
welke buitenlandsche ondernemingen ver
plicht worden tenminste 50% van hun perso
neel uit Cubanen te doen bestaan, scherp had
veroordeeld. Er ontstond een hevig gevecht
met het personeel van het dagblad waarbij 5
personen werden gedood en 11 gewond. Door
dat de aanvallers benzine strooiden, die zij
in brand staken vloog het gebouw in brand en
brandde het gedeeltelijk uit.
EENIGE OPLEVING.
WERKGELEGENHEID VERMEERDERD.
Blijkens mededeeling van het Centraal
Bureau voor de Statistiek omtrent ons be
drijfsleven. viel er in het derde kwartaal
een gedeeltelijke, soms niet onbelangrijke
toeneming der werkgelegenheid vast te stel
len. De Nijverheid als geheel maakte echter
nog een donkeren tijd door. Onze industrie
had een zwaren strijd te voeren met het
concurreerende buitenland, lezen wij in het
Handelsblad.
Zaterdag was Friesland-Vriesland
Aan d'Elfstedentocht verpand,
't Hoekje waar de slagen vielen
In ons ijzig vaderland.
Met z'n vijfhonderd tezamen,
Over meer, over kanaal,
Gingen z' in de prille vroegte
Sterk en dapper aan den haal.
Kriskras ging het over 't ijsvlak
In een kras vertoon van kracht,
Welke dichter hoonde ook weer
't Machtloos mislijk nageslacht?
Negen uur en twee minuten
Bleef de snelle winnaar slaags,
Drieëntwintig kilometer
In het uur. niet alledaags.
Ik stond, wil ik wel bekennen,
Ook op schaatsen Zaterdag.
Maar mijn simpele prestatie
Was van heel wat minder „slag"
Zaterdag was Friesland-Vriesland
Aan d' Elfstedentocht gewijd.
Sedertdien is het De Vries-land,
Naar den winnaar in den strijd.
P. GASUS
TWEE GOEDERENTREINEN
ONTSPOORD.
HET VERKEER TE ZWIJNDRECHT GAAT
OVER ééN LIJN.
Zondagmiddag omstreeks 1 uur is onder
Zwijndrecht een ontsporing ontstaan van een
tiental wagens van een goederentrein. Ver
moedelijk door een verkeerden wisselstand
zijn n.l. onder de buurtschap Pieterman twee
wagons van een goederentrein komende van
Zwijndrecht, uit de rails geloopen. De andere
goederenwagens reden tegen de twee wagons,
die dwars over de rails kwamen te staan, waar
door ook deze wagens ontspoorden. Persoon
lijke ongevallen kwamen hierbij niet voor. De
materieele schade is vrij aanzienlijk en van
sommige goederenwagens is niet veel meer
over. Men probeerde zoo spoedig mogelijk de
rails weer vrij te maken, doch het mocht in
den loop van Zondag niet gelukken den chaos
op te ruimen. Het verkeer Dordrecht-Rotter
dam moest dan ook over één lijn worden ge
leid. De spoorrails ter plaatse zijn vernield.
De oorzaak van de ontsporing is nog geheel
onbekend. Het feit, dat reeds twintig wagons
den wissel waren gepasseerd, voordat de ont
sporing plaats greep, bewijst wel, dat er aan
een verkeerden wisselstand, waarvan aanvan
kelijk sprake was, niet moet worden gedacht.
Een aantal goederenwagons is ernstig bescha
digd. Van sommige zijn de bakken van de on
derstellen losgeraakt en gedeeltelijk ingedrukt.
Een olietankwagen, welke in den trein liep.
kwam er goed af. Over het algemeen liepen
ook de vervoerde goederen weinig schade op.
Enkele der ontspoorde wagons waren geladen
met gedroogde pulp.
AANVARING OP DE
WESTERSCHELDE.
LICHTER OPENGERETEN.
Het Finsche ss. „Atlanten", dat op weg was
van Terneuzen naar Gent, is tengevolge van
een defect aan de stuurketting bij het pas-
seeren van de Hoeksche Brug bij Terneuzen.
in aanvaring gekomen met den lichter ..Teja"
van de Nederlandsche Transport Maatschap
pij te Rotterdam.
De binnenzijwand van de „Teja" is hierbij
opengescheurd. De „Atlanten" heeft haar reis
voortgezet. De „Teja" blijft te Terneuzen om
te repareeren.
HEDENAVOND - GEM. CONCERTZAAL - 8 U.
Kaarten ad «1.en «1.50 (alles inbegr.) a. d. zaal.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a f 2.50
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. Med.)
De „Zilvermeeuw" is wegens motordefect niet
vertrokken, de bemanning gaat nu in de
„Pelikaan".
pag. 1
Ir. Van Mourik Broekman treedt af als direc
teur van het Gem. Lyceum.
pag. 1
Dr. Sack heeft Zaterdag te Leipzig vrijspraak
voor den Communist Torglcr bepleit.
pag 3
De uitspraak van het brandproces is op 23
December bepaald.
pag. 3
In Noord- en Oostzee hebben ernstige schip
breuken plaats gehad.
pag. 3
In België is een groot politieschandaal aan
het licht gekomen, o.a. is de hoofdcom
missaris van Brussel gearresteerd.
pag. 3
Prins Hendrik ontving bij zijn 25-jarig voor
zitterschap van het Roode Kruis tal van
geschenken en onderscheidingen.
pag. 4
De winkelsluitingswet wordt gewijzigd.
pag. 4
Er is een comité opgericht, dat de gelegenheid
opent 0111 sympathiebetuigingen aan de be
manning van den Postjager te zenden.
pag 4
Te Overschie is een 58-jarige man overvallen
de daders zijn gevat.
pas. 2
De ijspret van Zondag in Haarlem en Om
streken.
pag. 6
De leider van de Iersche „Blauwhemden" or
ganisatie generaal O'Duffy is in arrest ge
nomen.
pag. 3
ARTIKELEN. ENZ.
Van een specialen medewerker: De Friesehe
Elfstedentocht. Twee winnaars in recordtijd
pag. 6
J. B. Schuil: Bij de Friezen „Rrnze forsfoit h m"
pag. 13
K. de Jong: Uitvoering der Haarlemsohe
Postfanfare.
pag 13
K. de Jong: Concert der H. O. V.
pag 13
BERICHT
Zij, die zich met ingang van 1
Januari per kwartaal abonneeren,
ontvangen de in December nog ie
verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
AFTREDEN
Ir. VAN MOURIK BROEKMAN.
Wij vernemen dat
de directeur van het
Gemeentelijk Ly
ceum. Ir. W. C. G. H.
van Mourik Broek
man, zich wegens
gezondheidsredenen
genoopt ziet eerst
daags zijn verzoek
om eervol ontslag in
te dienen. In den
loop van 1934 zal hij
zijn functie neerleg
gen en met pensioen
gaan.
Met diep leedwe
zen maken wij mel
ding van dit aan
staande zeer groote verlies voor het Haarlem-
sche onderwijs. Wij zullen binnenkort gele
genheid hebben den buitengewoon verdienste
lijken arbeid, door Ir. van Mourik Broekman
gedurende zoo vele jaren verricht, te memo-
reeren.
IN EEN HUIS GELOKT EN
BEROOFD.
Prins Hendrik bekijkt een hem Zaterdag b\j de huldiging in Den Haag geschonken album.
AVONTUUR VAN EEN FIETS JONGEN.
Te Apeldoorn is een 16-jarige loopjongen
van den comestibleshandel J. A. Mulder in
de Jachtlaan in een onbewoond huis binnen
gelokt, mishandeld en beroofd van ongeveer
f 90 waarna hij in een kleerkast werd opge
sloten.
De onbekende dader, van wien slechts een
vaag signalement kon worden opgegeven
heeft zich daarna op de fiets van den jongen
verwijderd'.. Het rijwiel is naderhand terug
gevonden.
Het signalement van den dader is: niet
oud, lang ongeveer 1.75 meter gekleed in
lange jas en vermoedelijk donkere alpino
muts. Aangezien hij onhoorbaar liep, droeg
hij vermoedelijk schoenen met rubberzolen
en hakken.
De jongen schijnt des avonds te acht uur
in de woning, waar hij besteld was, te zijn ge
lokt en op het hoofd geslagen, waardoor hij
bwusteloos werd. Hij werd daarna in een
kast opgesloten. Toen hij bijkwam, werd hij
gedreigd te zullen doodgeschoten, indien hij
een poging zou doen om te ontsnappen. Hevig
bloedend is hij in de kast gebleven.
Toen de jongen niet terug kwam, zijn
tegen middernacht familieleden naar 't adres
gegaan waar hij orders moest halen. Men zag
in een der kamers zijn handschoenen en pet
liggen. De politie werd gewaarschuwd en een
uur later vond men de jongen nog steeds
bloedend in de kast. Hij had drie groote
wonden aan het hoofd.
Reeds eerder was bij een andere firma een
loopjongen naar hetzelfde adres besteld. Deze
moest honderd gu'dcn wisselen en zou met
klein geld terug komen. Hij kwam echter
eerst den volgenden avond, toen de andere
jongen reeds in dei val geloopen was.
