De Frïeiehe Elf-stedentocht
IJspret in Haarlem en Omstreken
SCHAATSENRIJDEN
MAANDAG 18 DECEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
6
Tienduizenden op de dunne ijzers.
Baanveger, baanveger kern met je bezem
Veeg nu ©en glanzende gladde baan,
Alles wat schaatsen heeft komt om te rijden,
Alles wat beenen heeft komt om te glijden,
Baanveger, baanveger kom met je bezem
Veeg nu een glanzende gladde baan,
Te Haarlem.
Vele tienduizenden hebben Zaterdagmid
dag en Zondag van het schitterende winter
weer geprofiteerd om zich met het schaatsen
rijden 'die toch maar weer elk jaar opnieuw
een Hollandsche sport bij uitnemendheid
blijkt te zijn) te vermaken. Het zeldzame ver
schijnsel deed zich voor, dat midden op den-
Zondagmiddag de wandelwegen, waar het
anders op dien tijd heel druk is, bijna geheel
verlaten lagen.
Geen wonder ook. Allen, die de beschikking
over een paar schaatsen konden krijgen, bon
den die onder om eenige uren gezellig te rij
den, of dit probeerden te doen. Hoe het zij.
alle krabbelaars gaven blijk van ernstig wil
len om mee te komen. Dat was wel speciaal
Zaterdagnacht twaalf uur de eenzame man,
die dit late uur uitgezocht had om te pro-
beeren, op het ijs van den stillen Crayenester
singel, door niemand gehinderd, een paar
slagen te doen. Hij kon het natuurlijk niet
helpen, dat -die „ellendige schaatsen7' tel
kens neiging hadden, een anderen kant uit
te gaan, dan juist hy wilde! Het gebeurde
vaak dat hij niettegenstaande zijn heftige
pogingen om den goeden koers te houden,
alsmaar afwisselend van den eenen naar den
anderen oever caprioolde! Neen, die heeft
Zondag den tocht naar Marken (het veel be
geerde einddoel van bijna alle Haarlemsche
schaatsliefhebbers) stellig nog niet kunnen
maken. Maar hij verdient een acht voor zijn
ijveriger, wil om een. beter resultaat te ver
krijgen!
Het was heusch niet alleen op de banen
van de ijsclubs, dat men elkaar Zondagmid
dag bijna eiken vierkanten meter ijsvlakte
betwistte. We zijn eens op onderzoek uitge
gaan en hebben geen plekje, waar ijs te be
kennen was, kunnen ontdekken, waar niet
schaatsen' gereden werd. Zagen we zelfs niet
kinderen tusschen de woonschepen op de
Oostvest met schtatsjes rondscharrelen!
Velen waren tevreden als ze hier en daar
maar wat vooruit konden komen, ook al was
er geen spoor van een baan te bekennen en
al lagen er ijsschotsen op elkaar gevroren,
zooals bijvoorbeeld op den Keerensingel en
den Burgwal.
Maar de grootste drukte was weer op het
ijs van de groote waters.
Op het Zuider Buxtenspaarne nabij Zuid-
Schalkwijk was een heel behoorlijke baan
uitgelegd. Velen maakten hier een dankbaar
gebruik van.
Vcor zoover de gevaarlijke plekken dit toe
lieten, werden ook langs de Amsterdamsche
Vaart en ce Zomervaart heel wat tochten in
de richting van Halfweg en Amsterdam ge
maakt.
Dit geschiedde ook op de Leidschevaart in
de flcK'rg van Leiden. Er werd ook heel veel
in clubverband gereden. Zoo maakten ook
een aantal leden van de Sportvereeniging
Haarlem's Dagblad een aardigen tocht.
Te tien uur werd Zondagmorgen verza
meld voor de remise aan de Leidschevaart
en tien minuten later reed de groep met
flinke slagen naar het Zuiden Reeds toen
bewoog zich op de Leidschevaart één onaf
zienbare rij van schaatsers; het schitterende
weer en de bonte kleurenmengeling van ijs-
costumes vormden een vroolijk geheel. In
een genoeglijke stemming reden de Groentjes
tot viak or.der Leiden, waar even gepauzeerd
werd om den inwendigen mensch te verwar
men
De schaatsen werden daarna nog wat ste
viger opgebonden, om den terugtocht te» aan
vaarden. Te ruim één uur was de groep weer
op de plaats van bestemming terug.
Het zeer geslaagde tochtje deed bij allen
het verlangen ontstaan om het nog eens over
te doen.
Het aantal baanvegers was op verschillen
de plaatsen heel groot. Het verlangen om
weer eens wat te kunnen verdienen, was goed
merkbaar. De bekende roep: ..Denk om den
baanveger!" klor.k onophoudelijk over de ijs
vlakten. En de rijders lieten zich, voor zoo
ver wij konden constateeren, gelukkig niet
onbetuigd. Men was dankbaar voor de banen,
die met grooten ijver door de mannen in ord*>
werden gehouden.
Verder werd druk gereden op de Haarlem
sche vaarten en singels, op de Brouwerskolk,
ir. Grcenen'daal. op de breede slooten .tus
schen de weilanden aan de rijkswegen en op
de groote plassen bij Aalsmeer.
Neen, deze mooie Zondag zal niet gauw
door de vereerders van god Thialf vergeten
worden
Wedstrijden Ijsbaan
„St. Moritz".
Het was heel goed gezien van de actieve
beheerders der IJsbaan St. Moirtz aan de
Amsterdamsche Vaart, om Zaterdagmiddag
open wedstrijden in het hardrijden uit te
schrijven, want het was toen het prachtigste
winterweer, dat men zich denken kon. Het
vrcor eenige graden, de zon scheen verruk
kelijk en zelfs het geringste spoortje van
wind ontbrak. Geen wonder dan ook. dat de
toeloop van deelnemers en belanghebbenden
heel groot was, vooral omdat de toegangsprijs
uiterst mixjiem is.
Het ijs verkeerde in een uitstekenden toe
stand en ér was voor de deelnemers aan de
wedstrijden een heel mooie baan uitgezet.
De regeling liet niets te wenschen over.
Door middel van een geluidversterker kon
men tot in de verste hoeken van het uitge
strekte terrein goed verstaan, wat de leider
aan de deelnemers en aan het publiek mee
te doelen had. Er was ook voldoende muziek
aanwezig, zoodat niemand zich verveelde.
De jury bestond uit de heeren Jan Tulle
ken, Knessen, Van Dijk en Metz. Er waren
niet minder dan 57 deelnemers, die men in
•tien series tegen elkaar liet rijden. Er werd
vaak heftige strijd geleverd. Er waren ver
schillende geldprijzen uitgeloofd. De eerste
prijs was f 20 dc tweede f 12.50, de derde voor
f 10 enz. Bovendien waren er drie medailles
beschikbaar gesteld. Het was dus wei de
mcelte waard om zich eens een paar minu
ten extra in te spannen. Het was al aardig
laat in der. middag, toen de laatste strijd
geleverd werd.
De uitslagen luidden als volgt:
le prijs G. Roos; 2 P. v. 't Hcoft; 3 C. v. 't
Hooft; 4 Konings, 5 J. v. Kooij, 6 J. Verharen,
7 De Kleen, 8 De Vries, 9 Mettes, 10 Veenstra.
Na afloop werden de prijzen uitgereikt in
het nieuwe paviljoen. Met een toepasselijk
woord overhandigde de heer H. van Leeu
wen de prijzen uit, hij noemde dezen eersten
wedstrijd op „St. Moritz" een groot succes.
Hij zal spoedig herhaald worden.
Gecostumcerd ijsfeest.
A.s. Woensdagavond zal er op de baan van
St. Moritz, als tenminste het weer en de toe
stand van het ijs dit toelaten, een gecostu-
meerd ijsfeest plaats hebben. Dat belooft dus
iets aardigs te worden.
Te Heemstede.
De banen van de ijsvereenigïng „De Vol
harding" beginnen steeds grootere belang
stelling te trekken. Zaterdagavond was aan
vankelijk besloten de baan te sluiten, doch
een deputatxe uit de talrijke liefhebbers wric
het bestuur te bewegen, op het genomen be
sluit terug te komen. De mededeeling door
den luidspreker dat de baan alsnog van 7
9.30 zou opengesteld worden, werd met een
enthousiast gejuich beantwoord.
Van Zondagmorgen 10 uur af tot 5 uur was
het een ongekende drukte, vooral in den
middag, toen er behendigheidswedstrijden
werden gehouden. Dit zeer interessante spel
trok veel publiek.
Slechts noode trokken de liefhebbers om
5 uur huiswaarts, om in de avonduren bij de
goede verlichting weer teurg te komen.
Ten gevolge van de te weinige deelneming
kon de wedstrijd in het schoonryden Zater
dagmiddag op de baan van „De Volharding"
niet doorgaan.
Het hardrijden voor jongens trok veel be
langstelling. Voor den leeftijd van 1113
jaar waren 19 deelnemers.
Er werd in een uitstekend tempo gereden
De prijzen die bestonden uit schaatsen
schaatsengarnituren en luxe voorwerpen
werden als volgt gewonnen:
1 H. B. de Boer, 2 F. Samson, 3 Jul. v. d.
Veld,t 4- Griethuizen, 5 K. Flak.
Voor den wedstrijd jongens van 13a5
jaar waren 12 deelnemers.
Hier ging de strijd tusschen den jongen
van Rooden en den jongen Kooijman, die
wel iets voor de toekomst beloven.
Na een feilen kamp werd S J. van Roode
Jr. 1, met als no. 2 L. M. Kooijman Jr. met
een halven meter verschil.
3 F. Samson, 4 F. Wennink.
Na afloop reikte de voorzitter de prijzen
uit.
De minder gelukkige rijders ontvingen alle
een groote plak chocolade.
Zondagmiddag hadden op de banen van
De Volharding behendigheidswedstrijden
plaats voor dames en heeren.
Van den start af moesten eerst van een ta
feltje op 25 M. afstand een 5 tal turven ge
haald worden; dan op een afstand van 80 M.
een parasol opnemen open doen en deze weer
terugbrengen naar de startplaats.
Hier waren het niet altijd de hardste rij
ders en rijdsters die het eerst de finish be
reikten omdat een turf wel eens onwillig
bleek mee te gaan; ook de parasol weigerde
wel eens open te gaan.
Voor de dames waren 14 deelneemsters. 1
mevr. Platerink, 2 mej. D. v. Amerongen, 3
mevr. Veldhuizen, 4 mej. M. v. d. Zouwe.
Heeren: 1 H. v. d. Weiden,, 2 J. F. v. d. Plaat
3 L. Kooijman Jr., 4 C. F. Visser.
Te Zandvoort.
Op niet minder dan vier banen werd Zon
dag te Zandvoort gereden: de I^inkobaan, de
baan naast hotel c Grange. het Zeemeeuwen
terrein en het Zandvoort-terrein, 's Avonds
waren alle banen electrisch verlicht en over
al klonk opwekkende muziek; hier waren het
gramofoonplaten, die door middel van een
luidspreker de geheele baan konden bestrij
ken; ginds waren het harmonicaspelers, die
wel niet over de geheele baan hoorbaar wa
ren, maar toch een feestelijke sfeer op het
ijs wisten te scheppen.
Niet alle Zandvoorters bleven echter „bij
honk". Konderden trokken er met het mooie
winter weer op uit om een tochtje te maken.
In groote en kleine groepen ging men per
trein of tarm naar Haarlem of Amsterdam,
om van daaruit Marken te bezoeken.
Anderen stapten te Aerdenhout uit, bon
den op de Houtvaart hun schaatsen onder
om via de Leidsche vaart de Sleutelstad mei
een bezoek te vereeren. Weer anderen breid
den deze tochtjes nog uit, door van Leiden
over de Kagerplassen naar Haarlem terug te
keeren.
Ongelukken kwamen gelukkig niet voor.
's Avonds keerden allen moe, maar zeer vol
daan in ons baddorp terug.
Het oud-Zandvoortsehe vermaak, het
sleed je rijden van den strandweg is Zaterdag
en Zondagmiddag weer druk beoefend. Oud
en jong deed mee. Meestal met zijn tweeën,
soms ook met zijn drieën op een sleedje ging
het in duizelingwekkende vaart naar bene
den, om dan met de slee or.der den arm in
een onafgebroken rij naar boven te klaute
ren.
Toen Zondagmiddag met het opkomen van
het water, de sleedjes niet meer rechtuit de
baan af konden, maar zijwaarts van de baan
op het strand moesten loopen, werd een 12-
jarige jongen, K. uit de Noorderstraat, door
een slee omver gegooid.
Door omstanders werd hij op een slede bij
Bodega Mustert binnen gedragen, waar Dr
Gerke de eerste hulp verleende, waarna de
jongen naar zijn ouderlijk huis werd ver
voerd. Waarschijnlijk zal het nog afloopen
met een ernstige ontwrichting van het
scheenbeen en den voetwortel.
Te Haarlemmermeer.
Van het Ijs kon hier en daar in Haarlem
mermeer nog een druk gebruik worden in
maakt. De voor het Polderhuis geplaaUce
witte vlag met de woorden „Machines wer
ken" werd 's middags weer weggenomen, zoo
dat het ijs in de Hoofdvaart hoewel onder
en bij de bruggen onbetrouwbaar in de
richting naar Nieuw-Vennep nog wel berijd
baar was en vele liefhebbers van schaatsen
rijden zich niet onbetuigd lieten om van de
ijssport tg- geniete"-
Ook .op de lang? den Kruisweg te Hoofd
dorp gelegen mooi-e ijsbaan, alwaar Zater
dagmiddag een goed geslaagde hardrijderij
voor jongens werd gehouden, heerschte een
gezellige drukte
Te Beverwijk
EEN DAG VAN IJSVREUGDE
Kennemerland heeft ook den tweeden Zon
dag van ijsvreugde niet ongebruikt laten
voorbijgaan. Bij drommen zijn de liefhebbers
van schaatsenrijden naar alle windstreken
uitgetrokken, om van dezen idealen winter
dag volop tc prox'iteeren, Rondom Beverwijk
heerschte de ijsvreugde op ijsbanen, tochten,
sleten en vaarten. Velen richten hun schre-
dtn naar den polder, om op de ringvaart
o: der te binden en baantje te rijden op de
ge .-tolde wateren, die de forten omringen. De
trrin vervoerde tallooze schaatsenrijders naar
"Uitgeest, cm op het uitgestrekte meer over
de ruimte te zwieren. De jeugd amuseerde
zich kostelijk op de spoor- en polderslooten
of profiteerde van de ijsbaan aan de Adrichem
straat, die „mislukt" is en deswege gratis
voor de liefhebbers werd opengesteld. Op de
B>'verwijksche ijsbaan achter het gemeente
lijke sportpark heerschte weer een opgewekt
leven en zoowel des middags als in de avond
uren werd van deze gelegenheid een druk ge
bruik gemaakt. Des middags werd op het
midden-gedeelte zelfs een geanimeerd par
tijtje ijshockey gespeeld, een tot nog toe on
bekende sport in Beverwijk, die dan ook
groote belangstelling trok. Ook het pierement
was weer van de partij en speelde alsmaar
dezelfde volksliederen, die wijduit, over de
polderlanden zweefden. Het was vooral in de
avonduren, dat het alem bekende lied over
de maneschijn als zijnde het meest toepasse
lijk ook het meest werd gespeeld. Dit alles
droeg bij tot verhooging van de goede stem
ming. die voor enkele zwak ter been zijnde
broeders slechts verstoord werd door bloed
neuzen of soortgelijke onaangename ge
volgen van een al te intieme kennismaking
met den harden ijsvloer. Maar in dat geval
was de transportcolonné van het Roode Kruis
er als de kippen bij, om aan de slachtoffers
de noodige zorgen te besteden en meestal
was de narigheid dan al' weel' spoedig verge
ten. Als geheel dus weer een geslaagde ijs-
Zondag, waarvan naar hartelust geprofi
teerd is.
H. S. V. „De Kampioen".
Ook de H.S.V. „De Kampioen" hield een
wedstrijd op schaatsen op de IJsbaan St.
Moritz aan de Amsterdamsche Vaart, wel
willend afgestaan door de directie. De uitslag
was: 1 C. Moerkera. 2 D. Veenhof, 3 D. Fabel.
Voor het begin van den wedstrijd deed het
lid H. Zeulevoet een emstigen val: hij moest
per ziekenauto naar de Maria-stïchting ver
voerd v/orden Hier bleek dat hij een hersen
schudding had bekomen. Hij is hier ter ob
servatie gebleven.
Voorzichtig zijn
Het bestuur van de Ijsvereenigïng Haarlem
en omstreken verstrekt ons de volgende me
dedeeling:
Groote voorzichtigheid geboden, vooral op
het Noorder Buitensnaarne en op den Mooien
Hel.
Usbericht van
Vreemdelingenverkeer.
Amsterdamsche en Leidsche vaart zijn goed
berijdbaar.
Noorder Spaarne en Mooie Nel berijdbaar,
doch voorzichtigheid geboden.
Zijkanaal B van Spaarr.dam naar Velsen
goed berijdbaar.
Ringvaart van de Liede af tot de Lijnden
goed. Hoofdvaart van de Lijnden tot de Kaag
en de Genievaart, Aalsmeer, Vijfhuizen, be
rijdbaar.
Overigens de geheele Haarlemmermeer:
berijdbaar, de bruggen echter zeer gevaarlijk.
Twee winnaars in recordtijd.
(Van onzen specialen verslaggever).
Wat de Haarlemmers presteerden.
Wanneer de temperatuur tot onder het nul
punt gedaald is, als 't ijs „den tragen plas
houdt staan" en het vriezend winterweer van
het door vaarten, meren en slooten in tal
looze stukken verdeelde Friesland één aaneen
gesloten vasten vloer gemaakt heeft, sterk en
stevig en star, dan maakt schaatsenrijdend
Ned.'rland zich op om van deze sporadisch-
voorkomende gelegenheid te profiteeren, en
de ondernemendsten onder de rijders en rijd
sters gorden zich aan om aan den beroemden
en moeilijken tocht deel te nemen, aan die
zoo prachtige sportieve gebeurtenis, die een
hoogtepunt is in het leven van iederen ijs- en
schaatsen-enthousiast, aan den Frieschen Elf-
Steden-Toch"In elke vorstperiode spitst men
zich er op en vele malen wordt men teleurge
steld en zoo geviel het, dat tot heden toe nog
slechts vijf van dergelijke tochten gehouden
zijn, in 19G9 (de eerste eigenlijk officieele
tocht), in 1912, in 1917, in 1929 en 1933, de
laatste vier onder auspiciën van de Friesche
Elf Steden Vereeniging te Leeuwarden.
$LOT6N
De Friesche Elf Steden zijn bekend, bijvoor
beeld door de uitdrukking: op zijn elf-en-der-
tigst. De oorsprong van dit gezegde is te vin
den in de Elf Steden en de dertig grietenijen,
waarin Friesland tot 1795 verdeeld was. Wan
neer de landstalen zich richtten tot de bestu
ren der afzonderlijke staten dan kwam het
antwoord van Friesland het laatst binnen,
omdat alle elf steden en dertig grietenijen
eerst geraadpleegd moesten worden, alvorens
aan de landsrcgeering het resultaat der be
sprekingen kon worden meegedeeld. De route
van den Slf Steden Tocht gaat langs de elf
steden en vermoedelijk ook langs dertig dor
pen, soms slechts bestaande uit een kerk met
den bekenden stompen toren en een vijftal
boerderijen er omheen, en vaak een naam
dragende, die eindigt op .urn of .adeel.
Maar dat de schaatstocht op zijn elf-en-der-
tigst gaat, zou niemand kunnen beweren.
Legden de winnaars van den laatsten wedstrijd
op j.l. Zaterdag den afstand van bijna 205
K.M. niet af ixx 9 uur en 2 minuten, wat zeggen
wil, dat de recordtijd van den winnaar uit
1917, de Koning, met ruim 50 minuten is ver
beterd?
De Friesche Elf Steden, in volgorde van de
route, zijn Leeuwarden, Sneek, Ylst, Sloten.
Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward,
Harlingen, Franeker en Dokkum. Daar zijn
ook de controleposten gevestigd, waar de deel
nemers hun kaart moeten laten afteekenen.
En dóar ook voornamelijk staan de vele toe
schouwers. om vrienden en kennissen of be
kende Nederlanders aan te moedigen. Deze
maal doet een x-ecord aantal rijders mee: ex-
zijn ingeschreven 159 wedstrijdrijders en niet
inirder dan 340 tochtrijdei's, die den geheelen
nacht van Vrijdag op Zaterdag gelegenheid
hadden zich in hotel De Klanderij in Leeuw
arden aan te melden, waar de jury- en com
missieleden den ganschen nacht door „re
ceptie" hielden.
Vrijdagavond laat komen wij in Leeuwarden
aan. Reeds vóór Zwolle hooren we in den treïir
van alle zijden gesprekken over den tocht,
over het weer, het ijs, de deelnemers. Even
'voorbij Heerenveen krijgen we van den con
ducteur eexr papiertje met de definitieve
route, en nu blijkt, dat ditmaal het stuk
LeeuwardenDokkum niet aan het begin,
doch pas aan het einde valt.
„Onjuist", meent een kenner, „heelemaal
verkeerd, want nou moeten ze eerst naar het
Zuiden met den N.O. wind achter, en het
grootste stuk tegen den wind in".
Later zou blijken, dat de wind geen xxoe-
menswaardigen invloed had, omdat er bijna
geen wind was.
Enkele laatkomers melden zich bij het be
stuur, maar verreweg het grootste gedeelte
der deelnemers heeft zich reeds ter ruste be
geventot vier uur, als de echte drukte
komt. De lange-afstandlooper Jan Zeegers ver
orbert tegen vieren Zaterdagmorgen in ons
hotel zijn ontbijt, onze tenniskampioen Henk
Timmer inspecteert zijn schaatsen voor het
laatst. Hij zegt niet mee te doenaan den
wedstrijd: „Als ik het maar haal, ben ik al
zeer tevreden...." Onze fotograaf, snapt den
Spaarne-skiffeuï Ir. T. de Vi'ies en den H.F.C.'er
Arie van Beekum net, als zij tezamen hun
controle-kaarten in ontvangst nemen. Dan,
even voor vijven, neemt de leider van den
tocht, mr. Kepkexna het woord om nog een
aanmoediging te laten hooren, en alle deel
nemers, de wedstrijdrijders voorop, stappen in
de 22 autobussen, die naar den start rijden,
voorzichtig, want de wegen zijn zeer glad.
Op de Sneekervaart bij Boxumerdam, karig
verlicht door de laxnpen van eenige auto's aan
den kant, krioelen de deelnemers door elkaar.
Het is bladstil en knappend vriesweer, zonder
dat die strïemend-felle kou heerscht, die den
tocht van 1929 tot een hoogst onaangename
maakte. Even voor half zes stellen de wed
strijdrijders zich op achter het starttouw, dat
aan de eene zijde voorzien is van een steen, die
na het schot schuin naar voren over het ijs
gezwaaid woidt naar den tegenovergestelden
wal, opdat dit touw de rijders niet zal hinde
ren. De meesten dragen een zaklaxrtaarn bij
zich, op de borst of zelfs voor op de muts
vastgemaakt. Want voorloopig zal men in het
pikkedonker zijn weg moten zoeken! Het
schot valt voor de eerste ploeg en eenige mi
nuten later vertrekken ook de anderen. En
meteen vindt het eerste ongeluk plaats:
iemand haakt met zijn schaats achter den
bovengenoemden steen en moet terug naar
zijn hotel om zijn kapotte schaats voor een
axidere te ruileneen onverwachte achter
stand van bijna een half uur!
Onder den schitterend-helderen sterren
hemel reppen de renners, waarvan eenige
tientallen verstek hebben laten gaan. zich
vooi*t in de richting van Sneek, dat om kwart
over zes reeds gepasseerd wordt door de voor
ste rijders. Arie van Beekum aan den kop.
Er zit al dadelijk een goed tempo in, ondanks
de duisternis, doch uit den aard der zaak zal
de snelheid worden opgevoerd als het lichter
is. En het wórdt spoedig lichter. Tegen half
acht begint de kim zich te kleuren: een lang
zaam naar boven rijzend zacht-rood boven
den horizont kondigt het naderen van den dag
aan, van een f raaien dag. Het gaat over in
licht-geel en dat weer in ijl-blauw en de ster
ren vervagen in den óplichtenden hemel. Het
is vaxi een stille en wondere schoonheid.
Gestaag schuren de smalle ijzex-s over de
ijsbaan, tusschen de lage landen van het
Noorden door, die maar nauwelijks boven het
gestolde watervlak uitkomen en die zich links
en rechts, licht bestrooid met wat dunne
sneeuw, verliezen in de oneindigheid der ver
ten. De eene kilometer na de andere wordt
weggereden, successievelijk neemt men de
controleposten en de groote groepen, waar
van zich al heel gauw enkelen hebben losge
maakt. verworden tot lang-uitgerekte slierten,
die hiaten gaan vertoonen, grooter en grooter.
Over de wijde meren gaat het, de Fluesexr en
de Morra, en het is daar, dat het ijs xriet van
de allerbeste .kwaliteit is. Ook bij en onder de
lage bruggen is het nogal hobbelig, waar nog
bij komt, dat men daar gebukt onder door
moet glijden. Een enkele valpai'tij is er het
gevolg van en een enkele heeft daardoor moe
ten opgeven, We zien enkelen met pleisters
op het gezicht, met zakdoeken om de hand of
lappen om het beexi.
Maar de rijders versagen geexr oogenblik;
doorzetten is het parool. StavorenHinde-
lcopenBolsward, waar men iir een groote
bocht aankomt. In Bolsward is men ruw ge
schat op de helft en in de warme gelagkamer
van Het Wapen vanWonseradeel (zou het
ook anders kunnen in Friesland?), waar een
coxitrölepost is geplaatst, maken de meeste
rijders het zich even gemakkelijk. Hier is
Smid van Hirdelcopen ongeveer kwart voor
tien als eerste aangekomen, op een afstand van
eenige minuten gevolgd door Dijkstra van
Cornjum, Jongert van Ilpendam, de favoriet,
en Koen van Knijpe. j
Arie van Beekum is een heel eind afgezakt.
„Verkeerd gereden op het Heegermeer", zegt
ie. Het scheelt hem ettelijke kilometers. Hij
begeeft zich onmiddellijk naar binnen en vcr-
schijxrt even later weer in de deuropening.
Maar de weg vandaar tot het ijs is wat lang en
de ijzers worden niet beter dcor het loopen
over de houten loopplank. En Arie laat zich
dan ook rustig naar de baan dragen. Wij heb
ben niet begrepen, waarom de wedstrijdleiding
de controleposten bij dit uitzonderlijk fraai
weer niet op lxet ijs gezet heeft, want som -
mige posten zijn gevestigd in wel wat nauw 5
en bexxauwde kamertjes. Die in Woxiseradeel
is zeer behoorlijk. Men had daar echter wel
xxiogen zorgen voor stroo op de loopplank.
Rijders op Norexi doen dan ook veiligheids
halve hoezen om huxi ijzers.
De Haarlemmer de Vries klaagt over een
val. Zijn schaatsen zijn bot geworden, zoodat
hij ze laat slijpen. Tegen kwax't ovep: 11 ver
schijnt vaxr Riemsdijk die zijn beenen op twee
stoelen een wijle rust gunt en smakelijk in
een broodje hapt.
En dan gaat het weer verder, een vaart door,
die recht vcor den controlepost het vlakke
land ingaat.
Door Harlingen moeten de deelnemers een
stuk lcopen, door straatjes en steegjes en de
vriendelijke en hulpvaardige bevolking wijst
ook hier den weg, zooals ze dat overal op de
route, waar noodig, gedaaxr heeft.
Het is merkwaardig', zooals de Friezexi het
ijs aan zich ondergeschikt maken. Te water
gaat het niet meer, dan maar over het ijs. Ze
fietsen er, en brengt men anders de melk
bussen of kisten per boot naar de plaats van
bestemming, thans gebeurt dat op de slee, die
door schaatsenrijdende boeren geduwd wordt.
Een kalf en een geit zien we zelfs op deze wijze
vervoerd
Wat de kleeding der deelnemers betreft,
deze varieert tusschen nauw-sluitende zwarte
tricotpakken en gewone lange broeken met de
sokken en sokophouders er boven. Er zijn witte
truien met ritssluiting en blauwe schippers
truien. En zijn mutsen van allerlei kleur en
rijders, die blootshoofds gaan. Sommige heb
ben een paar gewone Friesche schaatsen aan
hun voeten, de meesten echter voeren een paar
reserve-ijzers mee. De Brusselsche Ameri
kaan Süssdorff bezit liefst zes paar schoenen
met-ijzers, die hem langs de heele route ach
terna worden gebracht. Velen rijden op gym-
rxastiekschoentjes.
FranekerDokkum. Smid is ingehaald
door A. de Vries uit Dronrijp en Castelein van
Wartena; hij is vermoeid en zal waarschijnlijk
wel niet als eerste eindigen. Inderdaad. Als
het talrijke publiek, dat van den stand telkens
op de hoogte wordt gehouden, bij de finish,
het café De Groene Weide, met een gejuich
den winnaar begroet, dan geldt dat niet
Smid, die een stuk is achtergebleven, maar De
Vries en Castelein, die beiden, (de Vxnes eerst),
cm half drie den tocht volbracht hebben.
Smid wordt derde om 2 uur 39 min. en Jongert,
die evenals in 1929 verkeerd gereden is,
vierde om 2 uur 41 min. Boersma uit Twijzel
komt als eerste van den tocht om 3 uür 10
min. binnen.
Van de Haarlemmers passeert Van Beekum
om 4 uur 31 de eindstx-eep, B. Henneman uit
Bloemendaal negen minuten later. Rhodius en
Van Riemsdijk (beiden deelnemers aan den
tocht) arriveerexr om 7 uur 39, en de Vries
(wedstrijdrijder) om 8 uur 16. De Heemstede-
naar Sillevis is in Workum uitgevallen.
„Ik ben een paar keer gevallen", vertelt ons
De Vries. „Bovendien was ik bij IJlst omgere
den en tenslotte heb ik dan ook niet meer
wedstrijd gereden, maar zorgde, dat ik er
kwam. Het ijs was over het algemeen uitmun
tend, behalve op de meren en bij Dokkum,
waar nogal scheuren waren; een beetje ge
vaarlijk in 't donker. Bovendien is daar een
stuk, dat in twee richtingen bereden moet
worden, zoodat je wel eens last van elkaar
hebt".
Wij informeeren of hij geen lantaarntje bij
zich heeft gehad.
„Jawel, maar daar heb je weinig aan, als
er wat sneeuw op de baan ligt, zooals daar.
Het is de eerste keer, dat ik hieraan meedoe,
en ik heb veel geleerd. Maar ik ben blij, den
tocht volbracht te hebben".
De andere Haarlemmers, die aan den tocht
deelnemen, komen pas later of in het geheel
niet binnen. De eerste dame, mej. de Nekker
van Willemsoord, die den tocht volbracht heeft
en om 10 min. voor 6 arriveert, krijgt bloemen.
Alle deelnemende dames hebben den tocht
volbracht. Als laatste passeert mej. de Ligny
uit Haarlem even voor 12 uur de finish.
Na Jongert zijn binnengekomen S. D. Dijk
stra (Cornjum) om 2.41 uur, D. van der Duin
(Warga) 2.55 uux% S. Kooistra (Warga) 2.59
uur, J. J. Dijkveld Stal (Leens) 3 uur, D. J.
Groenendal (Ulrum) 3.01 uur en S. Koen
(Knijpe) 3.01 uur.
Des avonds zijn vele waardeerende en vrien
delijke woorden gesproken, o.a. door den leidei*
mr. Hepkema. Als deze in Spoorzicht aan den
winnaar de Vries een lauwerkrans en eexx me
daille overhandigt, zingt het publiek spontaan
het Friesche volkslied. Allen die den tocht
binnen den daarvoor bepaalden tijd gemaakt
hebben, krijgen een herinneringskruis.
In het geheel hebben 483 rijders den tocht
volbracht en 29 zij-n uitgevallen.
Zoo was de vijfde Elfstedentocht, die in elk
opzicht een succes is geworden. Er is snel ge
reden en fair gestreden in een weersgesteld
heid, die ideaal genoemd mag wordexr.
Mochten ex* deelnemers bij geweest zijn,
die door vermoeidheid of ongetraindheid het
einddoel niet bereikt hebben, dan hebben zij
in elk geval een ervaring opgedaan die voor
een volgende maal van groote waarde kan
zijn.
Waarmee we tevens zeggen, dat we het niet
geheel eess zijn met de opmerking van een
stoeren Fries: „Als ze 't met zulk weer niet
halen, dan hoeven ze 't ook nooit meer te
probeeren!"
Al zit hier ook veel waars in.
A. J. C. VL.
Wedstrijden te Oud-Karspel.
Uit Oud-Karspel; Onder auspiciën van den
K. N. S. B. heeft Zondag te Oud-Karspel een
nationale wedstrijd vcor amateurs in het
hardrijden plaats gehad over 509. 1000, 3000
Meter, op de banen van de IJsclub „Vol
harding".
De resultaten luidden als volgt:
500 Meter: 1. T. Hooftman, IJsselmonde 48
sec.; 2, W. Keetman, Winkel 49 1/5 sec.; 3. J.
Lange dijk, Oud-Karspel 50 2/5 sec.
1000 Meter: 1. W. Keetman 1 min. 40 4/5
sec.; 2. T. Hooftman 1 min. 43 sec.; 3. J. Lange
dijk 1 min. 43 3/5 sec.
3000 Meter: 1. J. Langedijk 5 min. 30 3'5
sec.; 2. J. Ren oud. Zuid-Scharwoude 5 min.
381/5 sec.; 3. W. Keetman 5 min. 38 2/5 r'c
Totaal klassement: 1. W. Keetman 6 pnt.
(winnaar van den wisselbeker). 2. J. Lange-
dijk 7 pnt. 3. T. Hooftman 10 pnt.
