INGEZONDEN.
TEGEN HOEST
Vicks Hoestbonboï
DONDERDAG 'II JANUARI 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
6
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
HET OORLOGSMUSEUM DER
TOEKOMST.
Geachte Redactie,
Gaarne wilde ik. onder bovenstaanden
titel, aan het ingezonden stuk van B. in het
H. D. van 6 Jan. j.l., getiteld: ..Een Moeder
doodt haar kind" en waarin B. in korte
trekken de misdadigheid van den oorlog en
de uitwerking van gifgassen op een weer
loos» bevolking beschrijft, het volgende toe
voegen
Eenmaal zal de tijd komen, waarin ons
nageslacht over „de eeuw der techniek",
waarin wij thans leven, oordeelen zal.
Evenals nu in de Gevangenpoort te Den
Haag zal er dan ongetwijfeld een oorlogs
museum zijn, waar de vernuftigste en
wreedste vernietigings- en moordwerktui
gen uit dit „beschavingstijdperk" zullen
worden tentoongesteld. Mogelijk zullen dan
de bezoekers eenerzijds bewondering hebben
voor de technische bekwaamheid van lieden
die helaas hun leven en vakkennis in dienst
stelden van massale doodslag en vermin
king. Doch anderzijds zal men huiveren bij
het overzicht dat dan ook gegeven zal wor
den van het ontzettende resultaat in de
jaren 1914—18 bereikt door de toepassing
van moordwerktuigen, welke helaas in de
jaren na 1918 nog zijn geperfectionneerd
en met nóg wreeder, nóg gemeener uitroei-
ingsaDparaten zijn aangevuld. Ons nage
slacht zal in het oorlogsmuseum aangekon
digd vinden, dat in de jaren 191418, vaak
onder de vreeselijkste pijnen een aller-
eilendigsten en onwaardigsten dood vonden:
13.000.000 burgers
10.000.000 soldaten,
dat afschuwelijk werden verminkt,
20.000.000 personen,
dat als vermist (aan flarden gereten, be
dolven enz.) staan geboekt:
3.000.000 personen,
dat die jaren een droevig lot brachten
voor:
9.000.000 oorlogsweezen en voor
5.000.000 oorlogsweduwen,
dat in die jaren aan moord en doodslag
werd verspild een bedrag van
845 millard gulden (ongeveer f50.000 per
uur sinds Christus geboorte),
terwijl deze droeve lijst dan nog wel zal be
sluiten met wetenschappelijke gegevens over
de onuitputtelijke moreele, physieke en
economische ellende, die tientallen jaren
nadien nog de wereld teisterde.
Men zal ons nageslacht afbeeldingen la
ten zien van de uitwerking van gifgassen,
vlammenwerpers, brandbommen en vele an
dere afschuwelijke dingen, op combattan
ten en non-combattanten.
En ons nageslacht zal tot de conclusie
komen, dat de eeuw der „beschaving", de
eeuw der „techniek" er ook een was van de
grofste gruwelen!
Men zal zich dan afvragen hoe dat eens
mogelijk was.
Men zal verbaasd staan te vernemen, dat
dezenen, die openlijk hun stem tegen de
oor'ogsmisdaden verhieven werden uitge
kreten voor lafaards en voor sentimenteele
dwazen, dat men hen broodeloos maakte en
zij. die weigerden aan de misdaad zelve
deel te nemen, in gevangenissen werden op
gegoten en gefusilleerd.
Men zal bijna niet kunnen gelooven, dat
in de jaren na 1914—18. toen de wereld nog
gebukt ging onder de na-oorlogsellende in
allerlei vorm, en er tóch weer een nog
wreeder menschenslachting dreigende was,
zij. die hiertegen uit alle macht protesteer
den en intensief de vredeswil onder de vol
keren bevorderden, toen nóg als dwazen en
onpract'sche Idealisten werden beschouwd,
hier en daar werden opgesloten en uit hun
ambten verdreven!
En tochzal het de nuchtere waar-
hc'd zijn!
En men zal zich ernstig afvragen: „Was
daar nu niets tegen te doen? Was het dan
niet mogelijk op moreele en zuiver zakelijke
gronden dien oorlog te bestrijden. Was het
dan niet mogelijk een zoo krachtigen wil
tot Vrede te or ga niseeren, dat oorlogvoeren,
oorlog-voorbereiding en bewapeningswed
loop onmogelijk was?" En de moeders zul
len vragen: „Wat hebben de moeders, die
met smart haar uit liefde geboren kinderen
baarden, tegen de massale uitmoording van
haar kroost gedaan?
Vrouwen en Moeders Anno 1934.
Wat zal het antwoord zijn, dat aan ons
nageslacht in het oorlogsmuseum der toe
komst gegeven zal worden?
Wat besteedt ge een zorg aan het aantal
vitaminen in de voeding van Uw kinderen,
aan hun kleeding, aan hun uiterlijke en
innerlijke verzorging! Wat doet ge Uw best
een zoo goed mogelijke moeder voor hen te
zijn!
Maar verontrust het U dan niet. dat ons
steeds opr.ieuw betrouwbare berichten be
reiken dat er in de oorlogsindustrie met
drie ploegen, dag en nacht wordt doorge
werkt en het dan nog bijna onmogelijk is
om aan de talrijke aanvragen om oorlogs
materiaal te voldoen?
Komt. schuift nu eens niet de verant
woordelijkheid van U af en wijst nu eens
niet op de geringe resultaten van Genève!
Doch vraagt U liever eens ernstig bij her
haling af. wat gij zelf doet om het dreigend
onheil af te wenden
Werkt gij reeds mede den vredeswil in en
rondom U met kracht te versterken?
Neen?
Laat dan vanaf dit oogenblik mede Uw
stem over de wereld klinken, een roep. aan
zwevende tot een hartstochtelijke kreet om
werkelijken wereldvrede, een kreet, zóó
hartdoordringend. dat Genève er naar luis
teren en handelen moet!
Sluit U aan bij die vrouwen, die hier
reeds dag aan dag voor den Vrede werken.
Bedenkt, dat het ons aller schuld zal zijn.
indien de verschrikking van den oorlog we
derom over ons en onze kinderen komt!
EEN VROUW.
(Werkend lid van den Alg. Ned.
Vrouwen Vredebond. Secr. Jan
Steenstraat 91 en Voltastraat 1)
DE DROOM VAN MOLTKE.
Geachte redactie,
Zaterdag 11. konden we kennis nemen in
uw blad van twee stukjes die in de richting
der anti-oorlogsbeweging gaan. Hoezeer ik
ieder streven in dit opzicht en in 't bijzon
der uw voortreffelijk voorgaan, van harte
toejuich, kreeg ik bij 't lezen van het tweede
stukje weer hetzelfde gevoel van onbehagen
dat mij vroeger pakte na kennismaking met
de „Droom van Moltke". Mag ik zeggen
waarom?
Hilbrandt Boschma is natuurlijk te goe
der trouw, als hij gelooft aan een zedelijke
strekking door Moltke te laten droomen, dat
deze met zijn legers Frankrijk binnenvalt
om te vechten, successievelijk te verwoesten,
te plunderen, te branden en te dooden
denk aan Noord-Frankrijk in 1914 en volgen
de jaren echter geen tegenstand ontmoet,
door de bevolking tegemoetgekomen en als
vriend wordt ontvangen, dus de vredesge-
dachte bij dc overvallenen vindt en de oor
logspsychose alleen bij zichzelf en in zijn le
ger waarneemt.
Onmogelijk natuurlijk dit gebeuren, maar
we weten het. een droom stoort zich niet
aan de werkelijkheid.
Toch vind ik het jammer, dat H. B. Moltke
niet heeft laten droomen. dat zijn soldaten
de wapenen hadden neergelegd en geweigerd
Frankrijk ais vijanden binnen te trekken.
Niet alleen zou 't effect op ons. lezers,
grooter zijn geweest immers van duizen
den is zoo'n anti-oorlogsdaad toch eerder te
hopen en te verwachten dan van millioenen,
die in dit geval het menschelijk instinct van
zijn goed en leven te beschermen, nog had
den te onderdrukken.
Daarom bevat de „Droom van Moltke" voor
mij geen zedelijke strekking. Ze is een utop;e,
die in den door mij gewenschten droom
haast tot een mogelijkheid kon zijn gemaakt
denk aan onze dienstweigeraars.
Wat het andere stukje betreft, zou ik W. J.
B. een vraag willen doen.
Zou. zoodra de oorlogen uit de wereld zijn,
zoodat ik haal ongeveer uit uw stuk aan
het niet meer mogelijk is, dat twee of drie
militairen 100 kinderen met voorbedachten
rade kunnen dooden en daarvoor een eervolle
vermelding of een ridderorde kunnen ontvan
gen (excusez du peu!) zou dan ook tegen
een kindermoordenares geen gevangenisstraf
meer worden geëischt? Voor mij is het bij
de beantwoording van deze vraag onmogelijk
verband te vinden tusschen oorlog en kin
dermoord.
Met manke vergelijkingen komen we niet
van het helsche oorlogswerk af. Onze jon
geren moeten een wil toonen en met daden
komen. Zij hebben de toekomst.
Met dank voor de plaatsing
KERST ZWART.
(Wij sluiten hiermede de discussie. Red.)
DE PLAATSBESPREKING IN DEN
STADSSCHOUWBURG.
Voor de plaatsbespreking van „De Vier
Müllers" was ik Vrijdagmorgen vóór 9 uur
reeds aan den Schouwburg. Weliswaar begon
de plaatsbespreking volgens aankondiging
pas om 10 uur, maar ik rekende er op een
volgnummer te krijgen. Ofschoon er reeds
personeel in den Schouwburg aanwezig was
Het men een 50-tal personen voor de deur
wachten.
Men klaagt zoo dikwijls over te weinig be
langstelling voor het tooneel en over leege
schouwburgen, maar wanneer zal men dan
ook eens gaan inzien, dat niet het publiek er
is voor den schouwburg, maar Inderdaad om
gekeerd: de schouwburg en het personeel
voor het publiek. Is het niet veel logischer
om één schouwburgbeambte volgnummers te
doen uitgeven, dan 50 personen hun (veelal
kostbaren) tijd met wachten te doen ver
spillen?
Het Is onbegrijpelijk, dat de leiding van
den schouwburg er geen eer in stelt, om alles
voor het publiek zoo aangenaam en aantrek
kelijk mogelijk te maken en verbetering is
zoo eenvoudig: één schouwburgbeambte dient
iets vroeger op te staan en.klaar is Kees!
Moge verder nog even worden vermeld, dat
de plaatsbespreking voor „Gysbreght van
Aemstel" volkomen ten onrechte op
Nieuwjaarsdag plaats had, terwijl op alle bil
jetten en in de plaatselijke bladen (met één
uitzondering, maar dat was een drukfout) 2
Januari werd vermeld. Ook aan den schouw
burg deelde men aanvankelijk mede, dat op
1 Januari géén plaatsbespreking mogelijk
zou zijn. hetgeen zooals gezegd toch
gebeurd is.
Dit zijn dingen, die nu niet direct meewer
ken volle schouwburgen te trekken. Het pu
bliek neemt genoegen met éénmaal wachten,
doch een volgenden keer ziet men teveel op
teeen al die lasten, die aan het schouwburg
bezoek voorafgaan.
Dit alles kan zoo gemakkelijk anders. Een
tikje meer belangstelling van de zijde der
genen, die er voor zijn aangewezen en die er
voor betaald worden.
En als dan ook de aanplakker van den
schouwburg wat meer „up to date" wordt,
dan zijn wij al weer heel wat verder.
VAN DER MOER Jz„
Bosboom Toussaintstraat 9.
Heemstede.
Den heer Ph. A. Deinum. directeur van den
Stadsschouwburg, wien wij bovenstaande re
gelen ter inzage gaven, deelde ons naar aan
leiding daarvan mede. dat hij de door den in
zender genoemde bezwaren over het lange
wachten onder oogen zal zien en maatrege
len zal treffen om dergelijke toestanden bij
voorkomende drukke gelegenheden zooveel
mogelijk te voorkomen door volgnummers
uit te reiken. Onder geen voorwaarde echter,
zoo zei hij ons, zal de schouwburg vóór 10 uur
worden geopend.
Red.
COLLECTE VOOR DE SPEELTUIN-
VEREENIGING MEERLEBOSCH".
Tijdens den a.s. Zondag te spelen wedstrijd
E.D.O —Blauw Wit, houdt de Speeltuinvereeni-
ging Meerlebosch een collecte, waarbij aan de
bezoekers het bekende groen-witte geluks-
klavertje zal worden aangeboden. De opbrengst
komt geheel ten goede aan de speeltuinjeugd.
STICHTING BÏO-VACANTIEOORD.
Het bestuur der Stichting Bio-Vacantleoord
deelt mede. dat de collecte tijdens de Kerst
week. in nagenoeg alle Nederlandsche bios- j
cooptheaters gehouden, in totaal heeft opge-
bracht f 49.105.02. J
STADSNIEUWS
ARROND.-RECHTBANK.
HET DRAMA IN DE STORM-
STRAAT.
NADER ONDERZOEK VAN DE GEEST
VERMOGENS DER MOEDER.
Voor de rechtbank te Haarlem heeft veer
tien dagen geleden terecht gestaan de 22-
jarige moeder uit de Stormstraat, die op 15
November haar 2-jarig zoontje zóó ernstig
mishandeld had, dat het kind vrijwel on
middellijk overleed. De Officier. Mr. Roeters
van Lennep, eischte 8 jaar gevangenisstraf.
De verdediger, mr. J. H. C. Slotemaker,
drong aan op een r.ader rapport.
De rechtbank heden uitspraak doende,
wees de zaak terug naar den rechter-com-
missaris voor een onderzoek van de geest
vermogens van verdachte.
Zwijntjesjagers voor het
gerecht.
Een zevental rijwieldiefstallen heeft de
Haarlemsche rechtbank voor twee weken te
behandelen gehad. De Officier eischte tegen
de twee mannen, die in Aalsmeer een fiets
hebben weggenomen, een gevangenisstraf
van 6 maanden elk.
De rechtbank veroordeelde elk tot 9 maan
den gevangenisstraf.
De man, die uit de Zijlstraat een fiets weg
genomen zou hebben, doch ontkende, hoorde
eveneens 6 maanden tegen zich eischen.
De rechtbank sprak verdachte vrij.
Tegen den persoon, die uit de Schagchel-
straat een rijwiel zou hebben gestolen, vor
derde de Officier een gevangenisstraf van 8
maanden-
De rechtbank vonniste conform den eisch.
Voorts requireerde de Officier tegen een
32-jarig klompenmaker een gevangenisstraf
van 8 maanden wegens diefstal van drie fiet
sen op 14 November en één fiets op 1 Decem
ber van verschillende punten in onze stad.
De rechtbank veroordeelde verdachte tot
1 jaar en 4 maanden met aftrek van preven
tief.
De heler van een der vorige rijwielen werd
veroordeeld tot 7 maanden gevangenisstraf
De eisch was 4 maanden.
DE WILLEM VAN ORANJEFILM
IN REMBRANDT.
INGELEID DOOR BURGEMEESTER
MAARSCHALK.
De Willem van Oranjefilm, onder regie
van Teunissen in de Philips-studio's in
Eindhoven opgenomen, waarvan de première
een week geleden in den Haag plaats vond,
zal Maandag 15 Januari in het Rembrandt
Theater komen. In ons blad van Zaterdag
13 Januari heeft onze medewerker, de heer
H. G. Cannegieter deze film, de eerste Ne
derlandsche geluids-speelfilm, reeds bespro
ken, zoodat wij daarnaar kunnen verwijzen.
Woensdagmorgen heeft een speciale voor
stelling in het Rembrandt Theater plaats
gehad in tegenwoordigheid van eenige ge-
noodigden. waaronder de burgemeester van
Haarlem, de heer C. Maarschalk. Deze heeft
zich bereid verklaard een korte inleiding
voor deze film te houden, die door Polygoon
zal worden opgenomen.
VERGADERING O. S. P.
Dinsdagavond 16 Januari houdt de O. S. P.
een openbare vergadering in het Volksgebouw
Zuiderstraat 18. waar de heer Sal Tas spre
ken zal over „Democratie en Revolutionnaire
strijd".
De S. D. A. P. is uitgenoodigd voor debat.
WELDADIGHEID NAAR VERMOGEN.
„Janskamer", Jansstraat 38 rood.
Geef toch wat licht in arme gezinnen,
Door ons uw gaven te zenden, steeds weer.
Wij heioen dan waar 't werkelijk noodig is
Er wordt veel gevraagd. altiid meer!
Postgiro 213793. Telef. 13235 of 15445.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij; Steenhuis. Klever-
Darkstraat 16. kinderarmband: Beenhaar.
Saenredamstraat 63. bus benzine: Kennel
Fauna. Parklaan. katten: De Graaf, Tugela-
sfcraat 18. damesportemonnaie met inhoud:
Helmerfest. Zomervaart 12 c. portefeuille:
Concierge Riiksarcluef Substraat, oortemon-
naie met inhoud; Smit. Kleverlaan 103. rii-
wieibelastinzmerk in étui; Molenaar. Wal
deck Pyrmontsi-raat 29. heerenrine: v. Houten.
Ealjuwslaan 26. een handschoen: Kennel
Haerlem. Rezen tesselaan. hond: v. Diik. Graaf
Willemstraat 50. 1 paar motorhandschoanen:
Habus. Rollandstraat 48. kinderhandschoen:
Br ederode. Groote Markt. 1 paar handschoe
nen: Politiebureau Smedesfraat. he^renh^nd-
scboen. idem en handbe*chormer: Havik Oen.
de Wetstraat 46. hond: Smit, Graaf van Wied-
straat 19. zakmes en sleutel.
MARKTNIEUWS
GROENTEMARKT HAARLEM
Op de op 10 Januari alhier gehouden gr oen -
tenmarkt waren aangevoerd en verkocht-
Veldsla f 0.80—f 1 per KG.
Brusselsch lof 2232 ct. per KG.
Knakpeen 46 cent per KG.
Boerekool 2045 cent per kist.
Groenekool 3040 cent per kist.
Gele kool 15—60 cent per kist.
Andijvie 4590 cent per kist.
Spruiten f 2.75—f 3 per zak.
Rcode kool G10 cent per stuk.
Knolselderij 2—5 cent per stuk.
Pieterselie 415 cent per bos.
Selderij 820 cent per bos
Prei 420 cent per bos.
AANGEREDEN DIENSTBODE GAAT
VOORUIT.
De onlangs op het plein te Halfweg aan
gereden dienstbode, die in de Muriastichting
is opgenomen, maakt het thans iets beter.
Af en toe verliest zij nog wel het bewustzijn,
doch er is vooruitgang te constateeren.
INTERN. ORDE VAN GOEDE TEMPELIEREN
De Hulp-Districtsloge „Vereend van Zin"
no. 2, te Haarlem, van de Internationale Orde
van Goede Tempelieren geeft Woensdag 17
Januari a.s. een propaganda-kunstavond in
het gebouw van den Ned. Protestantenbond,
met medewerking van den heer J. A. Meng,
organist en Leendert De Graaff, violist.
WELKOMSTAVOND VOOR SCHMIDT IN
AMSTERDAM.
Daar op 19 Januari de voorzitter der O. S. P.
vrijkomt uit de gevangenis heeft de partij be
sloten een welkomstavond te organiseeren
en wel op 20 Januari in het Concertgebouw te
Amsterdam.
Voor dezen avond bestaat ook van buiten
Amsterdam groote belangstelling. De plaatse
lijke afdeeling der O. S. P. zal twee autobus
sen- huren om haar leden te vervoeren naar
Amsterdam.
De bestanddeelen v
thans verkrijgbaar
Vicks VapoRub
i den vorm van
(Adv. Ingez. Med.)
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
Tooneelgroep „Het Masker".
Een nieuwe Pirandello.
ZOO JE ME WILT.
Crootsch spel van Else Mauhs.
Eerst was het als de danseres Grusinskaja
in Menschen in 't Hotel, nu als de Onbekende
in Pirandello's „Zoo je me wilt", dat Else
Mauhs op het tooneel dezelfde rol speelt als
Greta Garbo op het doek en beide keeren
laat onze Hollandsche tragedienne de be
roemde filmdiva ver achter zich. Ik weet wel,
dat tooneel en film niet dezelfde eischen
stellen, maar toch is vergelijken mogelijk
wanneer het dezelfde rollen betreft. Er is
voor mij geen twijfel, dat Else Mauhs een
veel grooter actrice is dan Greta Garbo. Hoe
veel spontaner en dieper is het spel van deze
Hollandsche kunstenares, over hoe veel meer
middelen beschikt zij dan haar Zweedsche
kunstzuster! Trouwens ik vraag mij af, of
vele actrices Else Mauhs in deze hoofdrol van
„Zoo je me wilt" zouden kunnen overtreffen.
In Holland zeker niemand, maar ook in het
buitenland slechts weinigen althans niet in
haar spel in de laatste twee bedrijven. Wel
toonde Else Mauhs zich daarin een trage
dienne van groot formaat, een kunstenares,
op wier bezit ons land wel zeer trotsch mag
zijn. In Amsterdam is men zich daarvan ge
lukkig bewust. Althans de Stadsschouwburg
was gisteren bij de eerste opvoering van „Zoo
je me wilt" geheel uitverkocht en het en
thousiaste publiek heeft zoowel na het twee
de als derde bedrijf mevrouw Mauhs staande
een indrukwekkende ovatie gebracht.
Eigenlijk is er in dit nieuwste stuk van
Pirandello maar één rol. De schrijver heeft
zich zoo op deze rol geconcentreerd, dat hij
de anderen geheel over het hoofd heeft ge
zien. De eenige, die ons in dit stuk bekend
wordt is de vrouw, die in de rollenlijst staat
aangegeven als de „Onbekende". De ande
ren kennen wij aan het einde van het stuk
nog geen van allen.
Bruno Pieri heeft na den oorlog zijn villa ver
woest gevonden en zijn vrouw is verdwenen.
Jaren lang heeft hij overal gezocht, maar
geen spoor gevonden, tot eindelijk 15 jaar
na den oorlog Boffa, een vriend van Bruno,
haar herkent te midden van andere vrouwen
op een bacchanaal te Weenen. Althans hij
meent de zekerheid te hebben, dat deze „on
bekende" Bruno's vrouw is. Boffa dringt tot
haar door in het huis van den schrijver Carl
Salter, een obscuur persoon, met wien zij sa
men leeft en hij tracht haar over te halen
naar haar man terug te keeren. De jonge
vrouw weifelt en bij ons. toeschouwers, ryst
de twijfel, en die twijfel blijft, ook als zij ein
delijk met Boffa is meegegaan. Is zij wer
kelijk de lang gezochte, of gaat zij alleen
mede, om los te komen van het minderwaar
dige milieu, om zooals zij het zelf uit
drukt haar lichaam weer nieuw te laten
bezielen?
Pit eerste min of meer sensationeele. aan
het melo-dramatische grenzende bedrijf is
zeker niet het beste deel van Pirandello's
stuk. De schrijver laat ons niet alleen om
trent de onbekende, maar ook omtrent de
anderen te veel in het vage. Wie en wat is
eigenlijk Carl Salter, de schrijver, met wien
de jonge vrouw leeft, wat moet Salter's doch
ter bijgenaamd Mop in het stuk, hoe is
eigenlijk de verhouding van de jonge vrouw
tot Salter?
Hoe komt zij zoo „herunter gekommen",
dat zij eiken avond in zulk een weerzinwek-
kenden toestand thuiskomt. En wat is de
oorzaak, dat Salter en zijn dochter ondanks
dat zoo onder haar invloed staan? Daarop
krijgen wij geen antwoord van den schrijver,
evenmin als op de vraag, of de „onbekende"
Bruno's vrouw is of niet. Het was hem in I
blijkbaar alleen te doen ons te laten zien. hoe
zeer deze vrouw was gezonken, om de tegen
stelling met II en III er door nog sterker te
laten uitkomen.
Want in de twee volgende bedrijven zien
wij de vrouw in de villa van Bruno en is zij
een geheel andere geworden. „Zooals je me
wenschte, zoo wilde ik zijn!" zegt zij tot
Bruno, wanneer ook bij hem de twijfel is
boven gekomen of zij de verdwenen Lucia is
of niet. En in die twee bedrijven krijgen wij
ook volkomen de Pirandello van Wat is de
Waarheid? De Naakten kleeden, Consequentie
van het Fatsoen, Henri IV en al zijn andere
stukken. Het is, of de relativiteitstheorie de
zen schrijver, wiens stukken altijd cerebraal
aandoen, obsedeert. De dingen zijn niet, zoo-
als ze schijnen, de menschen loopen met een
masker om hun waren aard niet te doen
kennenhet is de grondgedachte, die tel
kens weer bij Pirandello terugkeert en ook
dit nieuwe stuk geheel beheerscht. „Geloof
in mij, en ik ben wie je denkt, dat ik moet
z;jn!" Niet alleen het kleed van Lucia heeft
de jonge vrouw aangetrokken, ook de ziel van
de verdwenen vrouw heeft zij in haar li
chaam opgenomen. Zij is volkomen gewor
den, zooals Bruno zich haar in zijn beste
oogenblikken heeft gedroomd.
Maar dan rijst de twijfel in hem op en het
geloof wankelt. En als Salter komt om haar te
ontmaskeren, en een krankzinnige mede
brengt, die de echte Lucia zou zijn. dan leest
zij in aller oogen het wantrouwen. Hier
staan wij voor een echt Pirandello-probleem:
Wie is de echte Lucia, de krankzinnige, die
met haar ziekte ook de ziel verloren heeft, of
de onbekende, die met haar wil om Bruno's
vrouw te zijn, deze vrouw in heel haar wezen
geworden is? Pirandello laat aan ons zelf het
antwoord. De jonge vrouw kan de twijfel niet
verdragen, zij heeft niet langer de kracht om
Lucia te zijn en keert aan het slot met Carl
Salter terug naar het milieu, waaruit Boffa
haar gehaald heeft.
Ik schreef reeds, dat Pirandello feitelijk
alleen aandacht heeft gehad voor de „onbe
kende" en zijn stuk is hier tot een succes ge
worden, doordat Elsa Mauhs in waarheid in
haar lichaam de ziel van deze vrouw heeft
opgenomen. In het eerste bedrijf was het ge
heel voor mij te veel „tooneel". zelfs van Else
Mauhs. Het bleef alles uiterlijk en feitelijk
ook zielloos. Maar welk een prachtige meta
morphose. zoodra zij Bruno's vrouw is gewor
den. Zij gaf deze vrouw met groote charme,
maar tegelijk ook met overtuigende kracht.
Meesleepend was zij in het groote tooneel,
waarin zij Bruno bezweert in haar te geloo
ven. Welk een warmte, welk een gloed, welk
een bezieling! Welk een kracht is er in dit
tengere persoontje. Hoe beheerscht zij het
tooneel in III, steeds even schoon van plastiek
en toch aldoor van een zuiverheid, die sterk
trof. Het was spel van ontroerende innigheid
en tegelijk meesterlijk van techniek.
Else Mauhs speelde feitelijk heel haar om
geving wèg, wat zooals ik reeds schreef
voor een belangrijk deel ook de schuld is van
Pirandello, want alle andere rollen blijven in
den mist. Het was soms, alsof één levend
mensch tusschen enkel figuranten stond en
het lijkt mij van geen belang om de rollen
van de anderen te bespreken, waar die eene,
de „onbekende" zoo domineerde.
Zelfs Jan Musch Carl Salter, de schrij
ver bleef er bij in de schaduw, hoe meer
dan nog de anderen Ko Arnoldi. Marie
Holtrop, Jacques de Haas. Didi Canivez, John
Gobau, waarmee ik volstrekt niet wil zeggen,
dat zij onvoldoende waren. Maak maar eens
bijvoorbeeld van een rol als Bruno, die zich
enkel uit in nietszeggende exclamaties een
levend mensch! „Zoo je me wilt" is een stuk
met een groote rol en men zal deze rol moei
lijk beter kunnen zien dan van Else' Mauhs.
Voor onze eerste tragedienne, die tal van
bloemstukken ontving' was de triomf van
dezen avond.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK.
KUNST AAN HET VOLK.
ROBERT CASADESUS.
Eigenlijk zou ik over den piano-avond van
Robert Casadesus zeer kort kunnen zijn: 't Is
mood geweest, 't is mooi geweest, 't is bls
mooi geweest! Ik geloof dat elk der aanwezi
gen dat met mij eens zal zijn. Maar velen die
't ook zoo mooi gevonden hebben willen graag
nog eens lezen waarom een ander het zco
mooi gevonden heeft en dus moet ik wel
schrijven, net zoo goed -als Casadesus toegiftjes
moest spelen.
En waarover moet ik nu schrijven?
Over zijn techniek, die feilloos is als een
motor van de Pelikaan?
Over zijn uithoudingsvermogen, dat met dat
van een van Beukering wedijvert?
Over zijn intuïtie, welke hem den juisten
weg wijst evenals die van een Smirnoff dat
doet?
Over zijn vakmanschap a la Fokker?
Over zijn handen, die streelen kunnen als
die eener vrouw en meppen als de vleugel van
een propellor?
Over
Neen. ik wil alleen schrijven over de schoon
heid die hij ons schonk in het meesterschap
zijner reproductieve kunst. Schoonheid in
Mozart's sonate: parelende figuren, fraaie lij
nen. liefelijke cantilenen. Schoonheid in de
sonate van Weber, die bij een vertolking als
de zijne in allen deele genietbaar is: virtuosi
teit van grooter allure dan die der oudere
Weener school., forscher ranken, daverende
octaven, wiegende rythmen. Schoonheid in
Schumann's ..Carnaval' een reeks raak ge-
fceekende miniaturen gevat tusschen twee ui
terst levendige genrestukken, waarin elk dé
tail even fijn verzorgd is. hoe fersch de pen
seelvoering ook ziin mocht. Schoonheid in De-
bussy's ..Préludes", in AibenVs Soaansche kla-
vierschilderinzen. Behoef ik te herinneren
aan de bedwelmende atmosfeer van Delhi's
Orakel, aan de ironische tegenstellingen der
gestoorde Serenade, aan het klokgebeier der
oodoemende Kathedraal, aan de groteske hu
mor der Minstrels, aan de me°c t-erl Like olas-
tiek warmee Iberische stadswijken geteekend
werden?
Wij allen zijn er getuigen van geweest en
hebban rerilocs genoten en bewonderd. We
hebben ook bemerkt dat zelfs een eentonige
Soaansche D-ns van Granados onder zün
banden leven kriigt en de niano tot een gitaar
kan worden en dat de laatste Wals van Cho-
Dïn noodig was om het opgetogen auditorium
te hemden dat het genoeg was.
Ik heb in de muze met Casadesus gesoro-
ken over allerlei oo nianoaebied. Hii rookte
smakelijk zijn piioje. iets dat me zeer ,svm-
oathiek voorkwam. Mijn hulde heb ik hem
teen slechts in korte woorden betuigd: de
langere staan in dit verslag. Dat ziin er nog
veel te weinig om volledig te zijn, maar dat
behoeft ook niet.
't Is mooi geweest!
K. DE JONG.
DR. P. H. RTTTER JR. VERLAAT HET
UTRECHTSCH DAGBLAD.
Met ingang van I Febr. a.s. zal dr. P. H.
Ritter Jr. zijn functie als hoofdredacteur bij
het Utrechtsch Dagblad, welke hii gedivvrnde
15 iaar heeft waargenomen, neerleggen. Dit
besluit moet in verband staan met het. feit,
dat de werkzaamheid van dr. Ritter bij de
A.V.R.O. nog verder zal worden uitgebreid.
