N. VAN BREEMEN'S Brandstoffenhandel
Schouwtjeslaan 23
Poeha!
Hei BefauftijfkóU
51e Jaargang No. 15514
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 22 Januari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week q.25, per maand 1.10, per 3 maanden
'f 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post ,"0.72^.
UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN: j5 regels ƒ1.75, elke regel meer f035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 00.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 22 Januari
Ir. Van Mourik Broekman
Bij zijn aftreden.
De officieele ontslagaanvrage van Ir. W. C.
G. H. van Mourik Broekman als directeur der
le H. B. S., komt voor op de agenda, welke
de leden van den Haarlemschen gemeente
raad heeft bereikt. Het ontslag zal dus in
de zitting van Woensdag a.s. verleend wor
den. Het zal geschieden „eervol" zooals de ge-
Ijkte term luidt. Dit kille, formeele woord
schiet in dit geval wel verre tekort. De Raad
behoorde daarvan af te kunnen wijken en de
zeer groote dankbaarheid, die Haarlem aan
hem verschuldigd is, in veel warmer bewoor
dingen tot uiting te kunnen brengen. In elk
geval kan dat gebeuren op een plaats als deze.
Van Mourik Broekman is gedwongen af te
treden door zijn gezondheidstoestand. Hij is
langen tijd ernstig ziek geweest, gelukkig her
steld, zoodat hij nu al weer sinds geruimen
tijd zijn taak heeft kunnen hervatten, maar
de medici hebben hem geadviseerd zijn pen
sioen te vragen, omdat een rustiger leven voor
hem noodzakelijk is. Het besluit is hem, dat
weet ik zeker, zeer zwaar gevallen. Op zijn
56ste jaar moet hij een post verlaten, waarop
hij steeds het beste heeft gegeven dat in hem
was, waarop hij met warme toewijding ge
arbeid heeft en ontzaglijk veel voor anderen
gedaan, en die hij hoopte nog volle negen
jaar te kunnen bekleeden. Dat is hem niet
gegeven; deze taak loopt voor hem te» einde.
Teveel heeft hij daarin van zichzelf gevergd.
De wet kan den leeftijd voor aftreden wel op
65 fixeeren, maar de natuur verdeelt de be
schikbare lichaamskracht niet altijd precies
zoo als de eigenwijze menschenwet dat uitre
kent. Maar het lijdt geen twijfel dat Van Mou
rik Broekman tot op dezen leeftijd veel meer
goeds bereikt heeft, veel meer voor anderen,
heeft gedaan dan zoovelen. die hun vollen tijd
hebben uitgediend. Bijzondere gaven, een bij
zonder karakter hebben hem daartoe in staat
gesteld.
Hij heeft mij eens gezegd dat hij wist dat
het moeilijk voor hem zou zijn, als hij dit
werk niet meer had en al die jeugd niet meer
dagelijks om zich heen zag. Maar het is ze
ker dat er ook na zijn heengaan uit deze
functie nog veel van hem zal uitgaan. Ik heb
het voorrecht hem ook te kennen als mede
lid in een gansch anderen kring dan die van
het onderwijs. En ik weet uit ervaring hoe
buitengewoon groote waarde daar, door men-
schen die allen een andere arbeidstaak te
vervullen hebben, aan zijn persoonlijkheid
wordt toegekend. Hij geldt daar als een der
eersten en besten; naar zijn eenvoudig, rustig
woord wordt immer in geboeide aandacht ge
luisterd. Dat is de invloed die van een nobel
mensch uitgaat, en die een man als hij zal
blijven uitoefenen waar hij ook komt, en al
tijd ten voordeele van anderen. Hij behoort
tot die weinige gelukkigen, voor wie in alle
omstandigheden een schoone taak is wegge
legd. De directeur van de H. E. S. gaat straks
heen, maar voor zijn tallooze oud-leerlingen,
voor zijn leeraren en zijn vele andere vrien
den blijft de mensch Van Mourik Broekman,
onveranderd. Het is goed en bemoedigend te
weten dat er zulke menschen zijn en mis
schien is dat wel het allerbeste dat hij ons in
onze schooljaren heeft meegegeven.
Ik hoor hem al zeggen ,als hij dit leest: ..Je
hebt het veel te mooi gemaakt". Maar als
oud-leerling kan ik dat beter beoordeelen dan
hij, en ik weet zeker dat de anderen met mij
zullen instemmen.
Zijn loopbaan begon in 1903, als leeraar in
wis- en werktuigkunde aan deze zelfde Haar-
lemsche H. B. S., nadat hij in 1902 te Delft
was afgestudeerd als civiel ingenieur en één
jaar bij de Staatsspoorwegen te Utrecht ge
werkt had. Hij voelde daar dat zijn roeping
bij het onderwijs lag, werd in Haarlem eerst
tijdelijk en een jaar later (1904) vast be
noemd en bewees al heel spoedig zijn bijzon
dere qualiteiten. Ik zou aarzelen mijn eigen
schooljongens-getuigenis uit dien tijd daar
voor aan te halen, ware het niet dat ik ge
loof. dat dQ schooljongens van alle tijden
altijd heel juist gevoeld hebben wie een goed
en begaafd leeraar is. Orde houden? De mo
gelijkheid, dat er wel eens geen orde in een
klas zou kunnen zijn, deed zich bij hem een
voudig niet voor. Daar dacht je niet eens aan.
Er was orde. Deze leeraar, de jongste van
allen, scheen ons merkwaardigerwijze allen
precies te kennen en te begrijpen. Onverklaar
baar, maar niet te loochenen. Het stemde ons
tot uiterste bescheidenheid. Hij wist ook dat
wij allen verschillend van aard en aanleg
waren. Hij was zeer ernstig, vond wiskunde
heel belangrijk, maar scheen niettemin de
jongens die daar weisig natuurlijken aanleg
voor hadden ook volkomen begrijpelijk te
vinden. Hij zei nooit tegen iemand: „Er zal
van jou niet veel terecht komen". Ik geloof
ook niet. dat een slecht cijfer hem dit ooit
deed denken. Het rapportcijfer was bij hem
geenszins een onfeilbare maatstaf. Ook scheen
hij altijd nog meer belang te stellen in ons,
dan in ons werk. Hij doceerde op een heel so
bere, eenvoudige manier. Het moet ook wel
zeer helder geweest zijn, want mijn weinige
„voldoendes" voor wiskunde heb ik bij hem
gehaald. Velen van ons hadden een hekel aan
wiskunde. Niemand had een hekel aan hem.
In 1909 begon op school het gerucht te loo-
pen dat de oude directeur, dr. Brongersma,
met pensioen zou gaan. Meteen waren wij
jongens er allemaal van overtuigd dat Broek
man hem zou opvolgen. Er was geen twijfel
aan, ofschoon hij de jongste leeraar was. Eer
het eerste advies over de benoeming werd uit
gebracht, was hij door zijn leerlingen al uit
verkoren. Wonderlijk toch, dat wij dat net
zoo goed begrepen als de oude directeur, die
zijn benoeming warm aanbeval, en ook als
de leeraren, en de Commissie van Toezicht.
Op 22 December 1909 werd Van Mourik Broek
man benoemd, op 1 Maart 1910 trad hij als
zoodanig in functie. De H. B. S. telde toen 273
leerlingen. Het was al een groote school. Hij
was even in de dertig, al zijn leeraren waren
ouder, sommigen hadden naar hun leeftijd zijn
vader kunnen zijn, en hij volgde een man op
dr. Brongersma die een zeer geliefd di
recteur was geweest en in en buiten zijn school
algemeen respect genoot.
Het was een zware taak. maar ook daarin
moet Van Mourik Broekman van den aanvang
af dien indruk gewekt hebben, dat hij allen
begreep en kende. Hoeveel inspanning, hoe
veel concentratie en toewijding dat begrij
pen kostte, kan een schooljongen niet ver
moeden. Als ouderen hebben wij het later wel
beseft.
.Nooit zal ik den dag vergeten", heeft
Broekman mij wel eens gezegd, „waarop de
leeraren en de jongens mij als directeur fees
telijk inhaalden, en hoe ik ontvangen werd
in de versierde hal, met zoo'n overstelpende
hartelijkheid". -
De school groeide snel. De nieuwe directeur
verwierf al heel spoedig het volle vertrouwen
van de ouders, die hem gaarne raadpleeg
den en merkten dat hun kinderen geen num
mers, maar persoonlijkheden voor hem wa
ren, dat hij hen allen wou kennen en helpen
en een goeden „aanloop" in het leven bezor
gen. In het Haarlemsche onderwijs, dat in den
lande een bijzondere reputatie heeft, werd
en bleef de jonge directeur een leidende fi
guur. Velen stuurden hun kinderen naar de
Haarlemsche H. B. S. omdat hij er de leider
was. Het tempo waarin de school groeide
werd steeds hooger in de jaren 19141918,
toen het aantal leerlingen steeg van 275 tot
435. In 1918 moest een hulpgebouw op den
Zijlweg betrokken worden. In 1919 werd be
sloten tot stichting van een tweede H. B. S..
aanvankelijk gevestigd aan het Prinsenbol-
werk. In 1920 werd Ir. van Mourik Broekman
benoemd tot lid van den Onderwijsraad, in
1919 was hij gekozen tot voorzitter van de
vereeniging van Directeuren, maar wegens de
zware eischen die zijn betrekking aan hem
stelde legde hij deze beide functies na kor
ten tijd neer.
Een belangrijke wijziging in het onderwijs
was de invoering van sport in de middaguren,
waarbij de aan operfluchtspel bestede tijd als
schooltijd werd beschouwd. Van Mourik
Broekman begon daar in Haarlem mee. In
1918 werd ook de eerste der jaarlijksche
„Openluchtspeldagen" van de school gehou
den. en in Juli 1920 de eerste gemeenschap
pelijke fietstocht van alle leeraren en leer
lingen. Velen zullen zich nu meer nauwelijks
kunnen voorstellen, hoe vervaarlijk modern
en ongehoord deze nieuwigheid in die jaren
scheen. De resultaten bleken uitstekend, zoo
wel voor den onderlingen band onder de leer
lingen als voor de verhouding tusschen leera
ren en leerlingen. En die onderlinge band op
school, die goede geestdaarvoor heeft de
directeur Van Mourik Broekman wel ontzaglijk
veel gedaan en daarbij heeft hij resultaten
bereikt, waarop hij altijd met blijde voldoe
ning zal kunnen terugzien.
Het zestigjarig bestaan van de school werd
in 1924 luisterrijk gevierd. Ettelijke oud
leerlingen kwamen het feest meemaken. „On
der zijn (v. Mourik Broekman's) leiding is ook
de naaste toekomst veilig van deze schooi,
die door groote veranderingen en moeilijk
heden heen de reputatie van Haarlem, als van
een stad. waar men voortreffelijk onderwijs
geniet, hoog gehouden heeft. Hij zal het dan
ook in September hooren, dat dit de algemee-
ne wensch is: moge Broekman nog lang de
kracht vinden, om onze eerste H. B. S. met
5-jaiflgen cursus te besturen".
Dat schreef mijn vader op 20 Juni 1924 in
zijn rubriek „Om ons Heen" in dit blad.
De naaste toekomst bleek wel zeer veel
kracht te vereischen. Want nadat de school in
omvang verminderd was door de stichting van
de tweede H. B. S. zette een nieuwe snelle
groeiperiode in, en een belangrijke uit
breiding van het onderwijs kwam met de om
zetting in Gemeentelijk Lyceum in 1925. De
stichting daarvan beteekende dat de ouders
van leerlingen bij het Openbaar Onderwijs alle
keuzen voor de opleiding van hun kinderen
verkregen, die het Bijzonder Onderwijs in zijn
lycea ook bood. Krachtig werd deze stichting
bevorderd door mr, A Bruch, toen wethouder
van Onderwijs, en als A. R. zelf voorstander
van „het Bijzonder". Des wethouders breede
en juiste opvatting van zijn gemeenschaps
taak noopte hem ertoe, het Bijzonder en het
Openbaar Onderwijs steeds in gelijke mate
recht te doen wedervaren. Ik weet dat Ir.
Broekman evenals de andere leiders van het
Openbaar Onderwijs altijd hoogen prijs heeft
gesteld op mr. Bruch's leiding der Haarlem
sche onderwijszaken, en dat de aftredende di
recteur het prettig zal vinden dat hieraan
herinnerd wordt.
Het Lyceum groeide zoo snel dat het in 1932
tot' ruim 500 leerlingen was gestegen, en de
grootste school in Nederland was geworden.
Deze tweede periode van geweldig-snelle op
komst bracht veel zorgen mee: groote muta
ties in het leerarenkorps, en natuurlijk ook
weer de stichting van een filiaal: ditmaal in
de Tempeliersstraat.
Inmiddels waren de crisisjaren gekomen en
in 1933 leidde bezuiniging tot de harde nood
zaak, het Lyceum op te geven en weer terug te
brengen tot den H. B. S.-vorm Een besluit dat
voor den directeur in de eerste plaats wel een
diepe teleurstelling moest zijn. Evenals trou
wens de maatregel, waarbij de klassen ver
groot en op 30 leerlingen werden gebracht.
Maar waarbij Ir. Broekman wel de overtuiging
heeft opgedaan, dat die teleurstelling door het
gemeentebestuur werd gedeeld en dat het
niet dan noodgedwongen tot deze afbraak
overging.
De school telt nu 420 leerlingen en is, door
dat alle klassen zoo groot zijn, weer in één
gebouw vereenigd.
Er zou nog veel meer te schrijven zijn over
de dertigjarige onderwijscarrière van een
directeur als Van Mourik Broekman. Ik heb
alleen een aantal hoofdpunten kunnen aan
stippen. Dat hij sinds 1916 bestuurslid en
sinds 1922 voorzitter is van de Schuurman-
Schimmel-van Outeren-Stichting, die zoo bui
tengewoon veel goed heeft gedaan door het
verstrekken van studiebeurzen moge er nog
aan toegevoegd worden. In 1928 werd hij be
noemd tot officier in de Oranje Nassau-orde:
een wel zeer verdiende onderscheiding.
En nu zal hij dus weldra zijn geliefde school
moeten verlaten. Wij allen die hem kennen
zullen beseffen dat de nuttige levenstaak van
een man als hij daarmee niet ten einde is.
Evenmin kan hij zijn werk aan de school als
beëindigd beschouwen. Dat is het niet, want
de geest die een voornaam, fijnvoelend
mensch, een vriend der jeugd als hij daar
heeft weten te scheppen in dertig jaren van
noesten, zelfverloochenenden arbeid, zal er
blijven voortleven. Als een der velen, die hem
persoonlijke dankbaarheid verschuldigd zijn,
besluit ik met den wensch te uiten dat nog
vele gelukkige jaren voor hem weggelegd
mogen zijn.
R. P.
GETUIGEN GEZOCHT.
Op Vrijdag 19 Januari omstreeks kwart over
12, 's middags is een 9-jarig meisje op de
Raaks vermoedelijk aangereden. Door een
automobilist is het kind naar huis vervoerd.
De politie verzoekt hun, die bij dit ongeluk
zijn tegenwoordig geweest, zich hij haar te
willen melden.
BERICHT!
ECHTE WALES-ANTHRAC IET
o.a. a f 2.60
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. MedJ
bericht hiermede, dat met ingang van heden hare
kantoren en magazijnen, ALLEEN GEVESTIGD ZIJN
Telefoon ALLEEN 10070, na zes uur n.m. 12621
(De bevolking van Mandsjoekico
heeft aan den regent Poe-Nji
officieel verzocht den troon te
bestijgen en deze heeft het aanbod
aanvaard).
Het is Poe-Nji formeel verzocht
En hij heeft ja gezegd.
Ik wil niet oneerbiedig zijn,
Maar 't ei is dus gelegd.
Als ik bedenk hoe deze Poe
Door 't machtige Japan
Met zoo'n succes is gepoe-seerd.
Word 'k er Poelierisch van.
Ik stem wel toe. dat het misschien
Nog wat voorbarig is.
Maar hoe zal men Poe-Nji eens zien
In de geschiedenis?
Hij heeft 't nu nog in de hand,
Zijn veld ligt nu nog braak,
Poe-Nji is voor zijn vaderland
Als vorst nog in den maak.
't Kan zijn dat Poe de Goede blijkt,
't Kan Poe de Schoone zijn.
Of Poe de Groote, als hij slaagt,
Als heer van zijn domein.
Op Poe de Kale is een kans,
Maar daarop hoop ik niet,
't Is mooglijk dat zijn volk in hem
Straks Poe de Stoute ziet.
En Poe de Dikke, dat kan ook,
Als Karei, lang gelee,
Poe de Verschrikkelijke, maar
Dat is een eng idee.
Wanneer hij in het ver verschiet
Tot Poe-der is vergaan,
Dan hoop ik, dat zijn dynastie
Nog eeuwen zal bestaan.
Poe één, Poe twee. Poe drie, Poe vier,
Desnoods tot twintig toe.
Ik wensch hun allen veel succes,
Lang leve elke Poe!
DE „BRION" GEZONKEN.
MAAR DE BEMANNING IS GERED.
Naar Reuter meldt, is het Hollandsche
vrachtschip „Brion" dat met een lading stuk
goed op weg is door het Panama-Kanaal, in
het meer van Gatun gezonken. Sleepbooten
hebben den kapitein Rohling en alle 22 leden
der bemanning van boord gehaald en gered.
De ruimen staan onder water.
Bij de aardbeving in Nepal (Br.-Indië) is een
stad van 80.000 inwoners vermoedelijk weg-
gev -aagd.
pag. 3
Doodelijk ongeval op onbewaakten overweg
te Bilthoven.
pag. 4
De Ainsterdamsche assurantiebezorgcr. die
in verband met de brandstichtingsaffaire
was gearresteerd, is uit het politiebureau
Raampoort ontsnapt.
pag. 2
Een bericht dat een geheim Engelsch-Ncder-
landsch verdrag zou zijn gesloten, wordt
door de regeering tegengesproken.
pag. 4
Poe Nji heeft de keizerskroon van Mandsjoe-
kwo aanvaard.
pag 3
Nieuwe Engelsche voorstellen voor een
Duitsch-Fransche gedachtenwisseling?
pag 3
De heer S. P. van Eeghen te Doorn overleden.
pag 4
Het Nederlandsche vrachtschip „Brion" is ge
zonken; de bemanning is gered.
pag. 1
Moet het Sportfondsenbad op f 14.000 verlies
rekenen?
pag. 2
Contingenteering van den vleeschinvoer in
1934.
pag 4
In den Volkenbondsraad is Zaterdag de Saar-
kwestie behandeld
pag 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. Ir. van Mourik Broekman. Bij zijn af
treden.
pag. 1
J. B. Schuil. Tnoneelver. „Herman He:ier-
mans". Cabaretavond.
pag. 11
K. de Jong. Het concert der H. O. V.
pag 11
H. G. Cannegieter. Tooneelvertoonuv ten
bate van Blindenzorg.
pag. 11
EEN GOEDE VANGST.
AANGEHOUDEN VROUW PLEEGDE
18 INSLUIPINGEN.
Eenigen tijd geleden is een vrouw in IJmu.-
den woonachtig betrapt, toen zij in een per
ceel aan de Zuiderstraat in een woning was
ingeslopen. Zij is gevlucht en op de Oude
Gracht ingehaald. Daarna werd ze naar het
Gasthuis gebracht, vanwaar zij Zaterdag
morgen naar het Huis van Bewaring werd
overgebracht.
De vrouw heeft. zich. naar thans gebleken
is, aan 18 insluipingen schuldig gemaakt,
voornamelijk in Haarlem-Noord en in de
buurt van den Zijlweg. Dertien bewoners heb
ben haar herkend
STRANDJUTTERS AAN HET
WERK?
MOTORBOOT BIJ DE „OAKFORD".
Zaterdagmiddag te ongeveer half vijf werd
bij het wrak van de „Oakibrd" bij Texel een
circa 25 meter lang motorvaartuig waarge
nomen, vermoedelijk het eigendom van een
schipper, woonachtig te Zoutkamp Van Texel
af heeft men waargenomen, dat personen
om het gestrande schip heen liepen.
De Burgemeester-strandvonder van Texel
verzocht bij eventueele aankomst in een ha
venplaats, wellicht Harlingen, beslag te leg
gen op goederen, welke vermoedelijk van het
wrak afkomstig zouden zijn.
Begrafenis der slachtoffers.
Bij den bu'-gemeester van Texel is Zater
dagavond bericht ingekomen, dat de slacht
offers van de schipbreuk van de „Oakford"
naar Engeland zullen worden vervoerd om
daar ter aarde te worden besteld Het staat
echter nog niet vast op welke wijze en wan
neer het overbrengen zal geschieden.
De reddingboot „Eierland", die uitvoer, om het elfde slachtoffer van het nabij Texel gestrande Engelsche s.s. „Oakford" te zoeken,
doch onver richterzake terugkeerde. Op den achtergrond het wrak.
PERSONALIA
De heer W. C. G. H. Keegstra, alhier, slaagde
voor het te Amsterdam gehm'd^r» o- -o.. -->n
den Bond van Belastingconsulenten.
Voor het te Amsterdam afgenomen exa
men Mass .-:i Heilgymnastiek, ingesteld
vanwege de Ned. Ver. voor Massage. Heil
gymnastiek en Sportmassage, is geslaagd de
heer J. H. Ouwerkerk te Haarlem.