1
DINSDAG 30 JANUARI 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
6
NED. HERV. GEM.
EEN NIEUW WIJKGEBOUW.
Dezer dagen Is door het bestuur van Wijk I
der Ned. Hervormde Gemeente (wijkpredi-
kant Ds. Waardenburg) aangekocht het ge
bouw Oude Gracht 104, dat na eenige inwen
dige verbouwing, ingericht zal worden tot
Wijkgebouw. Het geheel biedt gunstige
ruimte voor een vergaderzaal, kamers voor
kleinere bijeenkomsten en woonruimte voor
wijkzuster en concierge.
Voor de betreffende wijk ongetwijfeld een
groote aanwinst.
ARBEIDERSTOONEELVEREENIGING
„VOORUITGANG".
De Haarlemsche Arbeiders-Tooneelvereeni-
ging „Vooruitgang" geeft op Dinsdag a.s. 30
Januari een opvoering van het bekende
kluchtspel „Robert, Bertram en Co." van Her
man Heijermans.
OBEëDIGING VAN RESERVE-OFFICIEREN
MOTORDIEN ST.
Op het voorplein van de kazerne van den
'Motordienst zijn Zaterdag de reserve tweede
luitenants: N. Ie Grand. B. C. Blaupot ten
Cate. A. W. Kuyvenhoven. P. G. Vreede, W.
van Dam, J. W. Diepenfyuis, J. Israëls, G. J.
Koiff. H. de Roos. J. W. Smits, W. J. H.
van Hees, J. P. Kool, P. F. Bierema. H. E.
Prager en de reserve tweede luitenant van
de militaire administratie K. de Vries, door
hun commandant, majoor A. M. M, van Loon
beëedigd.
Nadat de troep in linie was opgesteld en
de geweren gepresenteerd, werd het ko
ninklijk besluit voorgelezen, waarna de
jonge officieren gewezen werd op de be
langrijkheid en het wezen van den eed.
Nadat daarr.a door hen den eed of de
belofte was afgelegd werden de manschap
pen gewezen, dat zij de nieuw genoemden
in hun rang moesten erkennen en gehoor
zamen.
Officieren en Onderofficieren werden daar
na in de gelegenheid gesteld de nieuw aan-
gestelden te feliciieeren, waarmede deze
plechtigheid was afgeloopen.
JAARVERSLAG VAN DE NATUURHISTORI
SCHE VEREENIGING.
Het jaarverslag van de Nederlandse!^ Na
tuurhistorische Vereeniging (afdeeling Haar
lem en Omstreken) over 1933 vermeldt dat het
aanta! leden stijgend is en thans ruim 270 be
draagt.
De Voorjaarstentoonstelling die van 29 April
tot 6 Mei in de H. B. S. op het Santpoorter-
plein werd gehouden, werd bezocht door 900
bezoekers buiten de 1500 leerlingen van Mid
delbare en Lagere Scholen.
In 1933 werden 23 excursies gehouden en 6
lezingen.
Het vertrek van de secretaresse, mej. W. P.
v. d, Velden wordt gememoreerd evenals de
bemoeiingen naar aanleiding van plannen van
de gemeente Bloemend aal om door de terrei
nen om het Brouwerskolkje een weg aan te
leggen, waartegen de vereeniging zich heeft
uitgesproken.
Herinnerd wordt aan de Dierendag-tentoon
stelling waarbij de vereeniging ook betrokken
wsa. evenals aan de Paddenstoel-tentoonstel
ling die georganiseerd was ter herdenking van
het 25-jarig bestaan van de Ned. Mycologische
Vereeniging.
HULPSPAARBANK N. O. G.
Het Haarlemsche Schoolblad bevat het vol
gend bericht van de directie der Hulpspaar
bank „Haarlem" van het Ned. Onderwijzers
Genootschap.
„Het verheugt ons den inleggers te kunnen
mededeelen. dat de financiëele resultaten dit
jaar meer dan bevredigend waren. De rente,
welke telkenjare door de Directie der Hoofd-
bank wordt vastgesteld, bedroeg evenals het
vorig jaar 4 pet.
Over 1933 wordt door de hulpbank f 1323.42
meer aan rente bijgeschreven dan over 1932
Het aantal deelnemers nam met 17 toe en
steeg tot 250.
Het komt de directie echter nog steeds voor.
dat de rieelhebbing van oncerwijsbevoegden
nog grooter kan zijn. Vooral ook hun. die kin
deren hebben, kunnen wij aanraden: „Neem
voor elk Uwer kinderen een spaarbankboekje,
zoodra hun spaarpot meer dan f 5 bevat."
N. O. G.
Naar Het Haarlemsch Schoolblad meldt,
houdt de afd. Haarlem van het Ned. Onder
wijzers-Genootschap Donderdagavond a.s. een
ledenvergadering in Hotel Lion d'Or.
VERBOND VAN CHR. LETTERKUNDIGE
KRINGEN.
De Kring Haarlem van het Verbond van Chr.
Lett. Kringen in Nederland hield haai' maan-
delijksche vergadering.
De heer A. Hartendorf te Haarlem behan
delde „Maria Lecina" van J. W. F. Werumeus
Buning. Spreker zette uiteen wat z.i. wel en
wat niet kan worden aanvaard als Christelijke
kunst en schetste in het kort den inhoud van
„Maria Lecina",
Spr. gaf als zijn meening te kennen dat,
hoewel treffend door zijn ruwe schoonheid, dit
dichtwerk niet als Christelijke kunst kan
worden aanvaard.
ZWEI HERZEN IM DREIVIERTEL TAKT.
Aangemoedigd door het succes, dat de voor
stelling van „Zwei Herzen im dreiviertel Takt"
mocht ondervinden, geeft het Fritz Hirsch
Gezelschap op veelvuldig verzoek nog een
ekele reprise voorstelling van deze operette.
Deze laatste opvoering van de nieuwste
Robert Stalz operette heeft plaats op Dins
dag 20 Februari as. in den Stadsschouwburg,
des avonds om acht uur. Wederom worden
de hoofdrollen gespeeld door Fritz Hirsch
Pau' Harder. Friedl Dotza. Elly Krasser
Claire Clairy, Albert May. Arno Velecky.
Fritz Geiger en de andere leden van het Fritz
Hirsch-gezelschap.
„DE NOOD DER AANKOMENDE
GENERATIE".
VOORDRACHT VOOR DE VEREENIGING
VOOR VROUWENBELANGEN.
Voor de Ned. Vereeniging voor Vrouwenbe-
langen en gelijk Staatsburgerschap heeft
mevr. J. TwissSchmidt Ernsthausen Maan
dagavond in het gebouw „Theosofia" een
voordracht gehouden over het onderwerp „De
nood der aankomende generatie".
Spreekster zette uiteen, hoe in de Middel
eeuwen de individu opging in de totaliteit; in
de Middeleeuwsche cultuur beteekende de in
dividu absoluut niets. Het was het humanisme,
dat die individu "'•rij-mnakte, dat die
natuur ontdekte en de waarde van het
detail aan het licht bracht. De snelle opbloei
van de cultuur beteekende de opgang van de
individu. Dit heeft er tenslotte weer toe ge
leid, dat de individu zich als alleenstaande
waande; het detail voelde zich niet meer ver
bonden aan het geheel. In deze positie bevindt
zich de aankomende generatie en de jongeren
reageeren daarop door de vlucht naar de
nationale gedachte. Het is de jongeren te doen
om een nieuw organisme, een allen bindende
gedachte. Zij wenschen een wereldbeschouwing
die samenvalt met de opvatting van de Leider,
die alleen de verantwoordelijkheid draagt.
De nood van de aankomende generatie is
tweeledig: de individu voelt zich los van
de gemeenschap, omdat de bindende gedachte
ontbreekt en voelt eich los van
zichzelf, omidat hij niet kan staan in dienst
van de gemeenschap.
Wat den jongeren in de eerste plaats bijge
bracht moet worden is verantwoordelijkheids
besef. want ieder individu vormt een noodza
kelijk onderdeel van het geheel, een knoop
punt als het ware van vele spanningen. Ons
leven is een onderdeel van een verbanden-
complex en het is onze taak die verbanden te
leeren kennen.
Spreekster achtte het tenslotte noodzakelijk
dat er veranderingen worden aangebracht in
het stelsel der volksvertegenwoordiging, het
onderwijs en dat de taak der moeder herzien
dient te woTden. Dit laatste speciaal met be
trekking tot de onveedinr? der meisjes.
Na afloorp van de voordTaoht was er voor de
aanwezigen gelegenheid tot het stellen van
vragen.
STEUNVERLOTING JAN WIEGMAN.
Ten overstaan van notaris Mr. J. A. de la
Hayze zal Vrijdag 2 Februari a.s. des namid
dags ten 21/2 uur in het Waaggebouw aan
het Spaarne de uitloting plaats vinden der
prijzen van de steunverloting ten bate van
den illustrator Jan Wiegman.
DIE SPAERNE SANGHERS.
De Kon. Mannenzangvereeniging Rottes
Mannenkoor heeft aan Die Spaerne Sanghers
het voorstel gedaan om gezamenlijk te con
certeeren ter viering van het 80-iarig bestaan
der Rotterdamsehe vereeniging dit jaar. De
vooriooptge plannen zijn, dat Die Spaerne
Sanghers in April in Rotterdam zullen zingen,
en dat Rotte's Mannenkoor in het najaar in
Haarlem komt.
JAARFEEST VAN ST. RAPHAEL, HAARLEM I.
Het jaarfeest van St. Raphael (Haarlem I,
Spoor) werd begonnen met een H. Mis, die
opgedragen werd door den adviseur der af
deeling kapelaan De Wit.
's Avonds was de feestvergadering in gebouw
St. Bavo. Er waren vertegenwoordigers van
den R.K. Volksbond, van de afdeeling Haarlem
II en Hoofddorp. De bondsecretaris. de heer
Timmermans, huldigde een achttal jubilaris
sen namens het hoofdbestuur, die 25 jaar lid
van St. Raphael waren. De penningmeester, de
heer Spiering was 12 1 2 jaar bestuurslid. Dë
avond werd opgeluisterd door een band en de
familie Hofman.
HERV. GEREF. EVANGELISATIE CENTRALE
VAN N.-HOLLAND.
Namen? bovengenoemde Centrale hoopt Ds.
B. N. B. Bouthoorn. Ned. Herv. Pred. te Hui
zen (N.-H.) as. Woensdag te n.m. 8 uur in
de Broederkerk. Parklaan 34, alhier, op te
reden met het onderwerp: „Geloofszeker
heid".
NED. PROT. BOND, HAARLEM-NOORD.
De afdeeling Haarlem-Noord van den Ned.
Prot. Bond houdt Donderdagavond in haar
gebouw aan de Berkenstraat de 2de Winter-
lezing.
Ds. A. R. de Jong. uit Bussum, zal spreken
over: „Verantwoordelijke Vrijzinnigheid".
KON. VEREEN. „OOST EN WEST".
Voor de leden der afd. Haarlem en Omstre
ken van de Kon. Vereen. „Oost en West" trad
Maandagavond in de tuinzaal van het Gem.
Concertgebouw de heer B. J. A. Herweyer als
spreker op.
De heer Herwever Is de bekende Haarlem
mer, die in Indië „in de suiker" werkzaam
was. door de tijdsomstandigheden zijn betrek
king verloor, zich toen gedwongen zag naar
het vaderland terug te keeren en dit toen deed
op een zeer origineele en bijzondere manier:
hij maakte n.l. met een tochtgenoot, den heer
A. Aukes. per motorrijwiel een tocht door 15
landen van Java naar Nederland.
Over dezen tocht heeft de heer Herweyer
hier ter stede reeds verschillende malen een
causerie gehouden, waarvan wij indertijd ver
slag gegeven hebben. Maandagavond waren de
leden van ..Oost en West", die in grooten
getale opgekomen waren, onder zijn gehoor.
Ook zij hebben met groote aandacht de cause
rie. die werd verduidelijkt door zeer mooie
lichtbeelden, gevolgd.
De voorzitter, de heer Van Buren, die den
heer Herweyer Inleidde, deed een dringend
beroep op de aanwezigen „Oost en West" trouw
te blijven al zijn de tijdsomstandigheden voor
velen moeilijk.
De volgende avond zal een feestelijk karak
ter hebben en zal eind Februari worden ge
houden. i
Bij apotheker» on drogisten verkrijgbaar.
(Adv. Ingez. Med.)
EERSTE HULPVEREENIGING
„SNELVERBAND"
Bovenstaande vereeniging organiseert op Za
terdag 3 Februari een feestavond voor haar
leden en introducées in gebouw „Caecilia"
Jansstraat. Er is een zeer gevarieerd program
ma opgesteld, o.a. zal optreden Jan Musch,
verder zal muziek ten gehoore gebracht wor
den van 1ste klasse artisten. Om de kosten
van dezen avond te dekken wordt er een enkele
maal gekiend en een verloting gehouden. Een
batig saldo komt ten goede aan het werk der
vereeniging.
R.K. MIDDENSTANDSVEREENIGING
HAARLEM
De jaarvergadering vindt plaats op Vrijdag
2 Februari.
De agenda vermeldt o.a. de jaarverslagen.
Verder zal de voorzitter mededeelingen doen
over het door den Ned. R.K. Middenstandsbond
te houden congres op 6 Februari a.s. in de Re
sidentie tot prop ageer inig van het Ordenings-
Saneerings- en Besdhermingsprogram.
Het congres gaat:
Tegen de ongebreidelde vestiging van nieuwe
zaken.
Tegen oneerlijke concurrentie vooral v. d.
grootbedrijven.
Tegen warenhuizen en groot-filiaal-be
drijven.
Tegen het cadeaustelsel.
Tegen de coöperaties.
Maar:
Voor vestigingseischen van nieuwe zaken.
Voor de regeling van het uitverkoopwezen.
Voor regeling kortingstelsel.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN
Terug te bekomen bij: Kuipers. Spaarnwou
derstraat 112 rood, broche; Bureau van Po
litie Smedestraat ceintuur; handschoen; re
genpijpen; Meijers.Hagestraat 47 rd., boter in
doos: Gieling. Bloemhofstraat 4, handschoen:
Br ederode. Groote Markt, idem; J. Ophuizen,
Adriaan de Jongestraat 35, idem; J. Korte-
kaas. Pieterstraat 7 rd.. hamer; Kennel Fauna,
Parklaan. hond; T. Booij. Spaarnhovenstraat
74. handschoen; C. Ottolini, Kedoestraat 41
muts; T. v. d. Weijden, Arnoldystraat 25, muts;
J. de' Wit, Marnixstraat 6. nummerplaat;
Nachtegelder. Gast-huisvest 13. portemonnaie
m i.; E. Jordens. Ged Oude Gracht 32 rd.. gor
dijnroede: Crama. Kleine Houtstraat 7. ring,
B. J. Willemse. Nassaustraat 25 rd„ reticule
m. i.: P. Doek. Gen. Bothastraat 16. ramme
laar; G. Nuijsing, Graaf Willemstraat 30, 2
stukken zeep.
JUBILEA BIJ VAN DER LINDEN'S
BROODBAKKERIJEN
Heden Dinsdag, was het 12 1/2 jaar geleden
dat D. P. Buur, A. Eikerbout, D. Smit, G. A.
Spoor, M. Dirks, A. Kleinhout, P. S. Arink,
J. C. Traksel en E. Boeree bij Van der Lin
den's Broodbakkerijen in dienst traden.
Hedenavond zullen deze jubilea worden
gevierd.
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK,
CONCERT DER H. O. V.
De twee helften van het H.O.V. concert,
dat ditmaal bij uitzondering (en vermoede
lijk ter wille der uitzending) op Maandag
avond gegeven werd vormden eigenlijk elk 'n
afgesloten geheel. Men had kunnen spreken
van twee concerten, gescheiden door een, in
dit geval gelukkig lange, pauze. Programma,
muzikale sfeer, aspect van podium en zaal:
alles verschilde. Wat deze laatste twee be
treft: vóór de pauze zag men ons gewone
orkest en de gewone veeite van leege plaat
sen; na de pauze was achter strijkersensem
ble en harp een vrouwenkoor opgesteld, nam
Berthe Seroen de eereplaats van het podium
in en scheen het aantal toehoorders minstens
verdrievoudigd. Blijkbaar zijn velen alleen
gekomen om Caplet's „Miroir de Jésus" te
hooren.
Ik geloof niet dat zij. die met de pauze ge
komen zijn veel hebben gemist. De klassieke
kunst van de eerste concerthelft kreeg dit
maal geen vertolking die men klassiek kon
noemen. Het tempo der Ouverture „Iphigénie
en Aulide" was meer sleepend dan stoer; er
zat kracht noch gang in. Lully's muziek
bracht een kleine opleving; Mozart's Es dur-
Symphonie had een groote kunnen brengen,
indien de uitvoering er van volkomener ge
weest was. Maar zoowel stemming als ge
lijkheid lieten wenschen onbevredigd. Een
uitzondering moeten we maken voor den
mooien tweezang der clarinetten in het An
dante.
„Le Miroir de Jésus", muziek van André
Caplet bij een gedicht van Henri Ghéon is
ook een paar jaren geleden op twee concer
ten der H.O.V. uitgevoerd. Daarmee is niet
gezegd dat we het werk kenden of nu ken
nen."Het is heel moeilijk, voor velen althans
om zich in de gedachtesfeer van den compo
nist te verplaatsen: om in zijn deels archaï-
seerende, deels zeer moderne schrijfwijze een
maatstaf ter beoordeeling te vinden. Alle lij
nen en omtrekken schijnen in deze muziek
vervaagd te zijn. De muzikale achtergrond
lijkt een panorama dat in de trillingen van
warme lucht verdoezelt. Enkele malen duide
lijker vormen: het orkestpreludium der „Mys-
tères de Douleur". de accoorden in de „Cru
cifixion". Het vrouwenkoor geeft titels en
toelichtingen, maar niet op een wijze die den
inhoud karakteriseert. De muzikale schilde
ring ligt in het orkest; de sombere tonen van
bassen en harp in de „Agonie", de heftige
momenten in dë „Portement de Croix" laten
geen twijfel aan de bedoeling, de extase aan
het einde der „Pentecöte" evenmin. Maar
duidelijker dan dit alles en scherp omlijnd
was de zang van Berthe Seroen. die ons de
schrille tegenstellingen met aangrijpende
kracht, met fel realisme deed gevoelen. Zij
d^teg dit werk grooten de els. Maar we mogen
de rol van den dirigent Frits Schuurman bij
de vertolking niet vergeten. Zijn taak moge
door het voorbereidende werk van Jac. Zwaan
ten aanzien van het vrouwenkoor eenigszins
verlicht zijn, zij bleef toch nog zwaar genoeg.
Critiek is hier niet op haar plaats, waardee
ring wel. Want Caplet's werk heeft weer groo
ten indruk gemaakt, zooals de langdurige
bijvalsbetuigingen bewezen, en dat is zonder
een toegewijde samenwerking der verschil
lende krachten niet denkbaar. Daarom mo
gen ook orkest en koor met waardeering ge
noemd worden.
K. DE JONG.
HET TOONEEL.
HAARLEM'S TOONEEL.
BLAUWBAARD'S ACHTSTE VROUW.
Haarlem's Tooneel heeft reeds verschei
dene malen en dat is een niet geringe ver
dienste blijspelen, die door 't beroepstoo-
neel bekendheid hebben verworven, bij het
diiettantentooneel geintroduceerd. Ik noem
hier maar behalve Polly Perkins, Als ik
wilde en Penelope, nog De Familie van mijn
Vrouw, Het Parfum van mijn Vrouw en Wat
doet mijn vrouw tusschen 2 en 5? Thans
heeft het daar een nieuw aan toegevoegd en
de „vrouwen"-rubriek uitgebreid met „Blauw-
baard's Achtste Vrouw" van Alfred Savoir.
Het had een slechtere keuze kunnen doen,
want Blauwbaard's Achtste Vrouw is een suc
cesstuk geweest, eerst van Royaards en
daarna van Het Rotterdamsch-Hofstad Too
neel. Het is een prettig, amusant, echt
„Fransch" blijspel, dat onder zijn schijnbaar
wat frivole kleed een kern bevat, die vrij
wat beter en zuiverder is dan van zoovele
andere Parijsche boulevard-stukken.
Maar Haarlem's Tooneel werd met de op
voering van Blauwbaard's Achtste Vrouw min
of meer gehandicapt, omdat wij juist van
dit blijspel de hevinnering hebben bewaard
aan een der beste voorstellingen in het lichte
Fransche genre, ooit in Nederland gegeven
Zelden heeft mevrouw Royaards een rol met
zoo'n charme en gratie, zoo koket en pétil-
lant gespeeld als Monna de Montferrat en
Oscar Tourniaire was ais Hubert de Linan-
court van een zoo onweerstaanbare komische
kracht, dat de rol een triomf voor hem werd.
De voorstelling van Het Rotterdamsch-Hof
stad Tooneel stond lang niet op het niveau
als die van Royaards, maar zij had toch
vooral door het spel van Fie Carelsen kwa
liteiten. die respect afdwongen.
Natuurlijk willen wij een voorstelling van
dilettanten niet vergelijken met een supe
rieure opvoering van beroepsspelers al
achten wij de uitspraak van Frank Arnoldi
in het maandblad van Haarlem s Tooneel van
November '33, dat „vergelijkingen met be
roepsacteurs vanzelfsprekend er geheel naast
zijn", zoo in haar algemeenheid „er geheel
naast", omdat de beroepsspelers althans
bij een goede opvoering hebben getoond,
hoe het precies moet maar onwillekeurig
komt toch telkens bij elk tooneel de herinne
ring boven aan hetgeen wij eens hebben ge
zien, wat zelden in het voordeel van de spe
lers kan zijn. Wij moeten ons met geweld los
maken van die herinnering en voor het spel
van de liefhebbers een geheel nieuwen maat
staf aanleggen, een moeilijkheid voor de kri
tiek, die door velen de dilettanten in de
eerste plaats wel eens wordt onderschat.
Toch zullen wij het probeeren en bij de be
oordeeling van het spel der leden van Haar
lem's Tooneel den waardemeter voor het lief
hebberij-tooneel gebruiken, die een andere is
dan die voor beroepsspelers van talent.
Het gaat in dit blijspel bijna uitsluitend
om den strijd tusschen Monna, het Fransche
markiezinnetje en John Brown, den Amerl-
kaanschen milliardair. Monna kan gespeeld
worden zooals mevrouw Royaards het deed
als een fluweelig tijgerkatje, speelsch, on
deugend, gracieus, petillant en vol uiterlijke
charme, maar tegelijk scherp en gevaarlijk,
zoodra zij haar klauwtjes uitslaat, maar ook
en zoo vatte Fie Carelsen de rol op als
de vrouw, die hooghartig op haar doel afgaat,
rustig, beheerscht. en innerlijk gedreven door
haar onuitgesproken liefde. Mevrouw Tijse-
ling koos de laatste opvatting en zij deed
daar verstandig aan, omdat dit haar het
beste lag. Maar zij gaf daardoor eenige spel-
mogelijkheden prijs. Zoo gespeeld wordt het
spel min of meer vervlakt en gaat er nogal
iets van den Franschen geest verloren.
Toch heb ik weer met bijzonder veel genoe
gen naar het spel van mevrouw Tijsseling
gezien. Het is van een groote natuurlijkheid,
rus^g en beheerscht. dikwijls innig en al
door geheel van binnen uit. Met haar eenigs
zins weeke, zachte stem en beschaafde dictie
nuanceert zij haar tekst voortreffelijk zon
der ooit eenige nadrukkelijkheid- Hoe zij met
eenvoudige middelen stemming weet te
brengen op het tooneel, bewees zij in het
tweede bedrijf, toen zij zeide: „Je hebt me
gekocht!" Dat was voortreffelijk van toon en
van spel. ja zelfs ontroerend. Ook het slot
speelde zij, hoewel wat gereserveerd, toch
overtuigend. In het derde bedrijf miste ik
echter in haar spel de spanning, die daar
verlangd werd. vulde zij te weinig aan. zoo
dat het op het tooneel wat te leeg bleef. Toen
was haar spel al te vlak en te eentonig.
De heer Houtman bracht uiterlijk zeer veel
mee voor den practischen milliardair en hij
speelde hem althans voor de pauze met
een gemakkelijke vlotheid.
Maar ik stel mij dezen John Brown toch
eenigszins anders voor, krachtiger, forscher.
harder en bonkiger. Ik zie hem meer als de
man zonder scrupules heel zijn optreden
tegen Matard wijst' daar immers op die
door Monna getemd wordt. Deze John
Brown was feitelijk te sympathiek, te week.
„Huil jij?" zegt Monna aan het eind van m
ganschelijk verbaasd, want zij dacht niet.
dat deze harde man ooit huilen kon. Dezen
harden man zagen wij echter niet. In III
bij de verrassing gaf hij ook niet genoeg
spel, ging er te weinig dreiging van hem uit.
Maar toch is de heer Houtman een wel zeer
te waardeeren kracht voor Haarlem's Too
neel. Hij is het meest van alle Haarlemsche
dilettanten „l'homme a femmes" en deze
krachten zijn zeldzaam bij het liefhebberij-
tooneel. Hij speelt rustig, natuurlijk, beweegt'
zich gemakkelijk op de planken en is voor
al wat wij noemen, een prettig acte ui- om
naar te zien.
De heer N. de Vries stond voor de moeilijke
taak Hubert de Linancouït te spelen. Deze
adellijke nietsnut gaat in de richting van de
niais, maar mag het toch niet geheel zijn. De
heer de Vries speelde - zooals trouwens ook Jan
van Ees het indertijd deed te veel zich zelf,
dat voor deze rol toch feitelijk niet voldoende
is. Hij behaalde in m een groot lachsucces,
maar dat kwam toch meer voort door de ko
mische situatie dan door het spel. Voor een
dilettant was het lang niet onverdienstelijk
zijn spel in het bed was zelfs nu en dan
heel vermakelijk maar de rol elscht toch
feitelijk een speler van grooter formaat en
meer komische kracht. Maar ik erken, dat er
niet velen in Haarlem gevonden zullen
worden,' die aan die hooge eischen geheel
zullen voldoen. De heer de Vries kan in ieder
geval met voldoening op deze rol terugzien;
zij heeft hem een aardig en dankbaar succes
bezorgd.
De andere rollen blijven alle op het tweede
plan. Een markies de Montferrat, stel ik mij
wel eenigszins anders voor dan de heer Oost-
wald hem gaf. Hij was wel grappig, lanceerde
zijn tekst soms ook geestig, hij probeerde lof
felijk in de huid van een ander te steken,
maar een Fransche markies, een oude bon-
vivant, die nog in de balzaal jonge meisjes
het hof maakt en onvermoeid urenlang
danst, nee, dat was hij niet. Mevrouw Siebol,
die Lucienne speelde, lijkt mij wel een aan
winst voor H. T. Zij beweegt zich vrij op de
planken en al is haar spel nog niet geheel van
dilettantensmetten vrij, zoo twijfelen wij
toch niet, dat zij in een haar goedliggende rol
aardig zal voldoen.
Miss Georg, de zangeres, had wat meer
markante teekening kunnen verdragen. Me
vrouw van Dam speelde haar wat te voorzich
tig en te neutraal.
Zeer goed vond ik den heer Lobies als
Matard, de hoteldirecteur. Dat was precies
de figuur, zooals hij wezen moet, wat wij niet
bepaald van Armand Cok, den detective kun
nen zeggen.
Als geheel een voorstelling met zeer goede
kwaliteiten, die al werden dan ook niet al
le spelmogelijkheden benut - respect afdwong
omdat Blauwbaard's Achste Vrouw allerminst
gemakkelijke eischen stelt. Men bleef aldoor
in den beschaafden toon der oomedie, ook
zelfs in 't wat gevaarlijke derde bedrijf en de
twee hoofdpersonen gaven in het tweede be
drijf spel, dat door beheersching en innerlijke
kracht, boven 't gemiddelde dilettantisme uit
ging. Voor een groot deel is dit resultaat ze
ker te danken aan Johan Kaart, die aan dit
spel zijn beproefde, artistieke leiding heeft
gegeven.
Ten slotte een woord van warme hulde voor
de verzorging van het tooneel. Wat heeft de
schouwburg aan den Jansweg aardige, fris-
sche décors!! Het tooneel zag er in alle be
drijven even smaakvol uit en het boudoir in
HI was zelfs een exquis milieu vol stemming,
toen de lichtjes brandden. De heer Kaart
senior moet wel over uitstekend personeel be
schikken en hij verzuimt niets om het den
dilettanten naar hun zin te maken. Deze iof
wil ik hem hier eens met nadruk brengen.
J. B. SCHUIL.
V. Z. O. D.
MIJN SCHOONZOON, DE ADVOCAAT.
De heeren Nielen en van Cuyk hebben
„Mijn Schoonzoon, de Advocaat", het „vroo-
lijk tooneel", dat Zaterdagavond in het ge
bouw Sint Bavo door V. Z, O. D. werd ge
speeld, „naar het Fransch bewerkt". Althans
dit stond in het programma te lezen. Hoe de
Fransche klucht heet, waarvan Mijn Schoon
zoon, de Advocaat de Hollandsche bewer
king is, weet ik niet, kan het misschien
zijn Durand et Durand? maar zeker is
het, dat Gerard Nielen mij als tooneelschrij-
ver liever is, wanneer hij zijn eigen fantasie
laat werken en zijn voorbeelden niet naar
buitenlandsch model zoekt. Mijn Schoon
zoon, de Advocaat staat ver beneden Nielen's
eigen, oorspronkelijke stukken en het blijkt
ook uit de bewerking, dat <de bewerkers in
dit milieu niet thuis zijn. Welke schoonmoe
der zal haar schoonzoon, die Mr. in de rech
ten is, ooit aanspraken met „Meester" en
welke Hollandsche dame noemt een baron
ooit „mijnheer de baron?" En zoo zijn er tel
kens van die onhandigheden, welke duidelijk
wijzen naar den Franschen oorsprong, maar
in een Hollandsch stuk onmogelijkheden
worden. I£n loonde deze Fransche klucht wel
de moeite om naar Holland in dit nieuwe
kleed te worden geïmporteerd? Het gegeven
is zoo onmogelijk en de uitwerking zoo on
handig, dat wij er geen aanwinst in kunnen
zien voor ons dilettanten-tooeel, dat zich
langzamerhand gelukkig begint los te maken
van die flauwe buitenlandsche kluchten.
Nielen weet zooals wij nog in zijn 16
kleine tooneelstukjes pas konden constatee-
ren op het tooneel een eigen taal waar
geen woord Fransch bij is te spreken. Wan
neer hij een stuk als „Mijn Schoonzoon, de
Advocaat" gaat bewerken, is er geen enkel
woord meer van hem zelf bij en krijgen wij
een stijve, boekachtigen dialoog te hooren
zoo stuntelis en gewrongen. alsof het 50 jaar
geleden geschreven is. Kom, Nielen, blijf bij
je echt levende Gebroeders Kalkoen en
waag je niet meer aan de Fransche advoca
tuur. Want al breng je Mr. Van Gogh over
naar Overveen, je weet hem geen druppeltje
Hollandsch bloed mee te geven en dan is hij
van te voren veroordeeld om aan bloedar
moede te sterven.
V. z. O. D. stond voor een vrij onmogelijke
taak. toen de vereeniging dit stuk had ge
kozen want te redden was het bijna niet.
Zij kreeg het nog moeilijker, nu zij de op
voering had overgelaten aan de jonge krach
ten. Het is zeker goed gezien om ook de
jongere leden, eens aan het werk te zetten.
Zij leeren er door zich op de planken wat ge-
gemakkëlijker te bewegen en krijgen wat
routine. Wij moeten deze opvoering van V.
Z. O. D dan ook meer beschouwen als een
oefeningsavond voor de jongeren en niet als
een voorstelling, waarin de vereeniging kan
toonen, wat zij eigenlijk waard is. Het was
wel aan alles te zien. dat hier onervaren
jonge krachten aan het woord waren, en wij
willen met ons oordeel daarmee rekening
houden.
De jonge spelers deden hun best en in
sommige tooneeltjes werd ook wel iets be
reikt. Dat er voldoende tegenstelling was
tusschen de twee Van Gogh's den kruide-
nieu en den advocaat kunnen wij
niet zeggen, maar dat was met deze bezet
ting ook moeilijk te verwachten. De kruide
nier was het best, toen hij advocaat werd.
Zijn „pleidooi" voor zijn vrouw en zijn schoon
moeder was een der beste momenten van de
opvoering.
De jonge man. die den baron speelde,
trachtte het meest van allen een type te ma
ken en dit. lukte hem ook wel aardig. Hij
speelde tenminste niet zich zelf en was van
allen het meest een „figuur" op het tooneel.
Van de jonge dameskrachten bewoog Helene
zich het gemakkelijkst op het tooneel. In
Lies zagen wij een der beproefde oudere
.«pee1 krachten van V, z. O. D. en zil was als
de oude dienstbode het meest ..echt".
Het publiek heeft zich bij deze voorstelling
we1 vermaakt. Er werd dikwijls hartelijk ge
lachen en aan het slot was er flink applaus
De voorzitter van V. Z. O D. deelde mede.
dat de opvoering van „Miin Schooffzoon. de
Advocaat" Donderdag i Februari zal worden
herhaald in het gebouw Sint Bavo. en dan
enkel voor werkloozen.
J. B. SCHUIL.
